Thấu hiểu và tham vấn cho thân chủ bị mất việc

Bài viết bởi Selly Trent

Tôi bất ngờ bị cho thôi việc sau khi làm công việc yêu thích được hơn 16 năm. Tôi đã làm việc cho tổ chức này trong một thời gian dài, yêu thích công việc của mình, có mối quan hệ tốt với đồng nghiệp và thân chủ, nhìn chung là hài lòng với vị trí của mình. Tôi đã có kế hoạch nghỉ hưu tại nơi tôi làm việc. Rồi vào một ngày nọ, tất cả đã thay đổi – và tôi đã không lường trước được điều đó.

Trong vai trò của mình, tôi đã tương tác với hàng ngàn người và ở một vị trí cao. Đối mặt với việc tôi bị mất việc đã đủ tồi tệ rồi – nhưng điều tệ hơn nữa là việc mất đi hàng ngàn mối quan hệ với đồng nghiệp và thân chủ mà tôi đã quen biết hơn 16 năm. Cảm giác như thể ai đó vừa mất.

Trong nhiều ngày và hàng tuần sau đó, tôi cảm thấy trống rỗng. Khi cố gắng hiểu chuyện gì đã xảy ra, tôi nhận ra rằng tôi đang trải qua giai đoạn đau buồn.

Phủ nhận

Trong vòng vài giờ sau khi thôi việc, tôi bắt đầu viết sơ yếu lý lịch, tiếp cận mạng lưới quan hệ của mình và sắp xếp gặp người khác để uống cà phê và ăn trưa. Tôi nghĩ mình có thể nhảy ngay vào kiếm một công việc khác. Tôi tự nhủ mình sẽ ổn thôi.

Hàng đêm, tôi mơ thấy mình với đồng nghiệp như chưa có chuyện gì xảy ra. Họ phải liên tục giải thích với tôi rằng tôi không còn làm việc ở đó nữa. Ban ngày, tôi cứ nghĩ đến những nhiệm vụ phải hoàn thành trong công việc, chỉ để nhớ rằng tôi không cần phải làm chúng nữa.

Tôi quyết định bây giờ có thể tôi sẽ có thời gian theo đuổi sự nghiệp viết lách và diễn thuyết của mình cũng như trở thành một chuyên viên hướng nghiệp chuyên nghiệp. Tuy nhiên, với tất cả sự nỗ lực của tôi để làm cho việc thất nghiệp trở nên bình thường, tôi đang không có tiền lương. Thái độ tích cực của tôi trở nên chua xót. Nó chuyển hóa thành nỗi tức giận.

Tức giận 

Khi tôi nhận ra việc có thu nhập bây giờ sẽ rất khó khăn, tôi đã phát điên. Tôi sẽ không thể theo đuổi ước mơ trở thành một nhà văn, diễn giả và chuyên viên hướng nghiệp. Tôi cảm thấy bị lừa – tôi sẽ không thể nghỉ hưu sớm. Tôi cũng cảm thấy khó chịu vì không nhận được lời mời nào sau các cuộc phỏng vấn, có lẽ là do tuổi tác của tôi.

Tôi cũng cảm thấy bị tổn thương bởi một số người mà tôi nghĩ là bạn thân. Tôi không hiểu việc họ quay lưng lại với tôi, nhưng tôi cố nhớ rằng không phải ai cũng cảm thấy thoải mái để nói về những tình huống khó khăn.

Thương lượng

Ban đầu, khi tôi mất việc, hàng trăm người đã liên hệ tôi. Giống như khi ai đó qua đời, mọi người sẽ ở bên bạn trong một hoặc hai tuần, nhưng sau đó cuộc sống vẫn tiếp diễn. Tất cả họ đều tiến về phía trước trong khi tôi vẫn đang đau buồn.

Tôi bắt đầu cảm thấy lạc lõng trong guồng quay của cuộc sống, như thể tôi thực sự không còn gì để cống hiến nữa. Phần lớn suy nghĩ của tôi là, “Tôi có thể làm gì khác đi?” Tôi bị mắc kẹt trong quá khứ, đau buồn vì công việc đã mất, ước gì mình có thể quay ngược thời gian.

Tôi bắt đầu nghĩ về những gì tôi có thể thay đổi và tôi bắt đầu lại với việc làm tình nguyện. Có lẽ tôi nên mua quần áo mới và ăn mặc chuyên nghiệp cho tất cả các sự kiện xây dựng mối quan hệ mà tôi tham dự. Tôi cần trông đẹp hơn tuổi năm mươi của mình.

Trầm cảm

Sau nhiều tháng phỏng vấn hết lần này đến lần khác, tôi vẫn không nhận được thư mời nào. Tôi bắt đầu nghĩ rằng có gì đó không ổn với mình nếu không ai muốn tuyển tôi. Tôi bắt đầu nghi ngờ bản thân mình.

Có những ngày tôi không làm gì cả. Tôi không muốn gặp ai hay đi đâu cả. Tôi không muốn suy nghĩ hay đối mặt với thực tế. Tôi nhớ công việc của tôi và các đồng nghiệp của tôi. Tôi LÀ công việc của tôi. Làm sao tôi có thể tiến về phía trước khi không có công việc nào khác khiến tôi hạnh phúc?

Chấp nhận

Khi tôi thất nghiệp được sáu tháng, chồng tôi và tôi đi du lịch. Trong tuần đó, chúng tôi bận đến mức tôi không có thời gian nghĩ đến việc tìm việc nữa. Khi tôi về nhà, tôi cảm thấy khác và nhẹ hơn. Chỉ cần vượt qua sự căng thẳng của việc tìm việc đã là một sự nhẹ nhõm.

Suy nghĩ của tôi đã thay đổi. Tôi không còn cảm thấy mình cần phải nhanh chóng chuyển sang một vị trí mới. Tôi đã đi dạy bán thời gian, làm tình nguyện viên, viết báo và sách, thuyết trình và tôi có nhiều bạn bè trong mạng lưới chuyên nghiệp luôn động viên tôi. Vâng, tôi đã có điều đó trước kỳ nghỉ của tôi, nhưng bây giờ nó dường như là đủ. Tôi đang tận hưởng những gì tôi đang làm!

Một dạng tham vấn hướng nghiệp khác

Tôi biết phải làm gì khi mất việc bởi vì, với vai trò là một chuyên viên hướng nghiệp, tôi đã giúp đỡ những người đã trải qua điều tương tự. Mặc dù tôi đang làm theo lời khuyên hướng về hành động của chính mình, tôi vẫn phải vật lộn với việc đánh mất nhân dạng, thiếu lòng tự trọng và tất nhiên là căng thẳng về tài chính. Tôi bị cuốn vào công cuộc tìm việc và bỏ qua những lời tư vấn mà tôi thực sự cần.

Dưới đây là những cách mà chuyên viên hướng nghiệp có thể giúp đỡ những người đang đối mặt với tình trạng mất việc làm. Điều quan trọng là phải nhận ra rằng thân chủ của chúng ta không thể tránh khỏi đau buồn; đau buồn là điều bình thường, nhưng bạn muốn họ thoát khỏi tình trạng mắc kẹt.

  • Giúp thân chủ duy trì một góc nhìn tích cực.
  • Thuyết phục họ nói về những điểm mạnh của bản thân và những điều may mắn trong cuộc sống của họ.
  • Đề nghị thân chủ ghi nhật ký với những suy nghĩ về vấn đề họ đang đối mặt, nhưng chủ yếu là viết về những lời khẳng định.
  • Khuyến khích thân chủ gặp chuyên gia lập kế hoạch tài chính và/hoặc cố vấn tín dụng.
  • Khuyến khích họ đến gặp bác sĩ để kiểm tra sức khỏe; huyết áp tăng khi căng thẳng, và trầm cảm có thể làm giảm khả năng miễn dịch.
  • Đề xuất một nhóm hỗ trợ tìm việc tại địa phương để thân chủ có thể dành thời gian cho những người đang ở trong hoàn cảnh tương tự.
  • Hỗ trợ thân chủ bằng cách khuyến khích họ đi ra ngoài, tập thể dục, ở bên những người khác và tham gia vào các hoạt động mà họ yêu thích.
  • Cung cấp thêm hướng dẫn cho buổi phỏng vấn. Trong bối cảnh phỏng vấn, không phải lúc nào bạn cũng có thể che giấu tốt chứng trầm cảm.
  • Đôi khi, mất việc làm có thể gây ra trầm cảm nghiêm trọng đến mức có thể dẫn đến tự tử. Nếu ai đó cần tham vấn các vấn đề nằm ngoài vùng an toàn hoặc chuyên môn của bạn, hãy giúp họ tìm một chuyên gia sức khỏe tinh thần phù hợp để giải quyết vấn đề đau buồn và chứng trầm cảm.
  • Giúp thân chủ tách biệt nhân dạng và giá trị bản thân khỏi công việc của họ. Tôi đấu tranh với điều này nhiều hơn bất kỳ vấn đề nào khác.

Đây không chỉ đơn giản là mất việc làm, mà nó là một chuyến tàu lượn cảm xúc bị tê liệt giống như cái chết của cha mẹ hoặc bạn đời. Hãy nhớ rằng với tư cách là một chuyên viên hướng nghiệp, bạn không cần phải giúp thân chủ tìm việc hoặc khám phá các lựa chọn nghề nghiệp. Chính mối quan hệ tư vấn đã giúp họ vượt qua nỗi đau đó.

Thông tin tác giả

Shelly Trent, SPHR, SHRM-SCP, CAE, là một chuyên gia nhân sự và phát triển nghề nghiệp, người đã dành cả cuộc đời để hướng dẫn người khác trong các mảng học tập suốt đời, phát triển nghề nghiệp và phát triển bản thân. Cô là trợ giảng của Khoa Kinh doanh tại học xá Đông Nam của Đại học Indiana, nơi cô dạy các sinh viên kinh doanh về lập kế hoạch nghề nghiệp, hành vi doanh nghiệp, nghi thức giao tiếp và tìm việc. Shelly là cựu biên tập viên cho tạp chí Career Convergence và là tác giả đóng góp cho các tuyển tập Humans@Work và Compassion@Work. Có thể liên hệ với cô ấy tại shellytrent@LIVE.COM.

Người dịch: Ph.Uyên

Biên tập: Mai Đặng

Nguồn bài viết: https://www.ncda.org/aws/NCDA/pt/sd/news_article/151541/_PARENT/CC_layout_details/false 

Photo by Marco Mons on Unsplash