Đi làm – không chỉ là câu chuyện thu nhập

Tác giả: Hoàng Nguyễn

Biên tập: Thanh Tâm

Bạn đã bao giờ cảm thấy công việc hiện tại không còn mang lại cho bạn cảm giác hứng thú như trước? Hay bạn đang tìm kiếm một mục tiêu lớn hơn để theo đuổi? Nếu vậy, bạn không hề đơn độc. Ở giai đoạn thiết lập-duy trì sự nghiệp, theo Cầu vồng cuộc sống nghề nghiệp của nhà tâm lý học Donald E. Super, nhiều người bắt đầu tự đặt ra những câu hỏi này khi họ cảm thấy cần tìm kiếm lại ý nghĩa và niềm vui trong công việc. Khi mà sự nghiệp đã ổn định, áp lực về tài chính dần giảm bớt, con người thường khát khao một điều gì đó sâu sắc hơn, có giá trị hơn để cống hiến. Nhưng hành trình đi tìm ý nghĩa và hạnh phúc trong công việc không phải lúc nào cũng dễ dàng, và đây chính là thời điểm để chúng ta suy ngẫm về những gì thực sự quan trọng.

Nhiều người bắt đầu nhận ra rằng công việc không chỉ là nguồn thu nhập mà còn là nơi thể hiện giá trị và cống hiến của bản thân. Những gì từng mang lại niềm vui và động lực có thể dần trở nên nhàm chán, và họ bắt đầu cảm thấy công việc hiện tại không còn đáp ứng được những nhu cầu tinh thần sâu sắc hơn. Đã đến lúc đặt câu hỏi về những giá trị mà mình đang theo đuổi, phân biệt giữa sự hài lòng và sự thỏa mãn thực sự trong công việc, hay sự dũng cảm bước qua sự chần chừ để thay đổi.

Bạn đang theo đuổi giá trị nào trong cuộc sống?

Memento mori – Ai rồi cũng chết. Lời nhắc nhở sâu sắc về sự hữu hạn của đời người. Hãy nghĩ về những khoảnh khắc hạnh phúc nhất hoặc tưởng tượng đến giây phút cuối đời: Điều gì thực sự có ý nghĩa đối với tôi? Tôi muốn để lại điều gì trên thế giới này? Giá trị nào tôi muốn theo đuổi? Những câu hỏi này chính là chìa khóa để bạn khám phá giá trị cốt lõi của mình.

Theo Edgar Schein, mỗi người đều có một “neo nghề nghiệp” – những giá trị và động lực sâu xa định hình sự lựa chọn và hành trình phát triển sự nghiệp. Có thể đó là sự cống hiến cho xã hội, sự tự do trong công việc, hoặc mong muốn thành công cá nhân. Hiểu rõ những giá trị này sẽ giúp bạn khám phá ra ý nghĩa thật sự của công việc và điều gì khiến bạn cảm thấy thỏa mãn trong sự nghiệp.

Sử dụng những công cụ như bảng câu hỏi hay các bài trắc nghiệm về động lực có thể giúp bạn nhìn nhận rõ hơn về bản thân, những điều bạn thật sự muốn đạt được trong cuộc sống. Bạn có thể tham khảo trắc nghiệm Indigo, kết quả cho ra phần giá trị nghề nghiệp giúp khoanh vùng những công việc bạn cảm thấy có ý nghĩa liên quan đến phụng sự xã hội, sự ghi nhận cá nhân, sự hài hòa trong cuộc sống, giá trị thực tiễn, sự học hỏi, hoặc bảo tồn truyền thống. 

Bạn đang hài lòng hay thực sự được thỏa mãn với công việc?

Nhiều người thường lẫn lộn hai khái niệm này. Theo lý thuyết của Frederick Herzberg, những yếu tố như lương bổng, chính sách công ty, môi trường làm việc an toàn và sự ổn định có thể giúp bạn cảm thấy hài lòng ở mức độ nào đó, nhưng chúng không đủ để tạo ra động lực sâu sắc. Động lực thực sự đến từ những điều như công việc có tính thử thách, cơ hội để phát triển bản thân, sự ghi nhận và trách nhiệm. Đây là những yếu tố khiến bạn cảm thấy mình đang đóng góp và tạo ra sự khác biệt. Động lực không chỉ xuất phát từ các lợi ích bên ngoài, mà từ chính ý nghĩa của công việc. Hãy tự hỏi: Công việc này có ý nghĩa với mình không? Nó có giúp mình phát triển không? Mình có được ghi nhận và trao trách nhiệm không? Những câu hỏi này sẽ giúp bạn tìm thấy động lực và sự thỏa mãn thực sự trong công việc.

Nếu bạn cảm thấy công việc hiện tại chưa mang lại sự thỏa mãn, có nhiều cách để cải thiện tình hình. Hãy bắt đầu bằng việc trao đổi với sếp trực tiếp hoặc người cố vấn để xem xét khả năng điều chỉnh công việc, nhằm tạo ra thêm cơ hội thử thách hoặc ghi nhận những nỗ lực của bạn. Ngoài ra, tham gia các hoạt động thiện nguyện hoặc cộng đồng để áp dụng kiến thức chuyên môn cũng có thể mang lại cảm giác đóng góp có ý nghĩa hơn. Bên cạnh đó, việc thử sức với những hoạt động mới, tham gia các đội nhóm khác nhau, hoặc khám phá các lĩnh vực chưa từng biết đến sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bản thân và tạo ra động lực mới. Đôi khi, những trải nghiệm này có thể đem lại sự thỏa mãn mà công việc hiện tại chưa thể cung cấp, giúp cuộc sống của bạn trở nên phong phú và ý nghĩa hơn.

Đã đến lúc cần thay đổi, nhưng bạn còn chần chừ?

Khi nhận ra rằng đã đến lúc cần phải thay đổi, nhiều người vẫn do dự trước quyết định này. Việc từ bỏ công việc quen thuộc hoặc bước ra khỏi vùng an toàn không bao giờ là dễ dàng, đặc biệt khi chúng ta đã quen với sự ổn định hiện tại. Những lo lắng về rủi ro, sự không chắc chắn về tương lai hay nỗi sợ thất bại thường khiến bạn do dự, tự hỏi liệu thay đổi có thực sự mang lại kết quả tốt đẹp hơn không. Nhưng đôi khi, sự chần chừ ấy lại khiến ta bỏ lỡ những cơ hội quý giá để phát triển và trải nghiệm một cuộc sống ý nghĩa hơn.

Thực tế, khả năng học hỏi và thích nghi là chìa khóa quan trọng giúp bạn thành công khi chuyển đổi nghề nghiệp. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng, bất kể ở độ tuổi nào, chúng ta đều có thể tiếp thu kiến thức mới và phát triển những kỹ năng cần thiết. Việc liên tục học hỏi không chỉ giúp bạn duy trì sự sắc bén mà còn mở ra những cơ hội hoàn toàn mới trong sự nghiệp. Với những ai sẵn sàng kết nối sâu sắc hơn với giá trị nghề nghiệp,  thay đổi nghề nghiệp không chỉ đơn thuần là một quyết định công việc, mà còn là cơ hội để khám phá những tiềm năng chưa được khai phá của bản thân.

Để quá trình chuyển đổi diễn ra suôn sẻ, cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, từ việc đánh giá lại thế mạnh, tìm hiểu thị trường lao động, cho đến việc lên kế hoạch tài chính rõ ràng. Mô hình 4S của Schlossberg có thể giúp bạn xây dựng một lộ trình chuyển đổi toàn diện, hoặc tham gia các chương trình Career Retreat chuyên sâu để nhận được sự hỗ trợ từ các chuyên gia và cộng đồng cùng chí hướng. Đây là cơ hội để bạn bước ra khỏi vùng an toàn, làm mới chính mình và tìm ra hướng đi mới cho sự nghiệp.

Kết luận

Cuộc sống là một hành trình không ngừng học hỏi và khám phá. Việc tìm kiếm ý nghĩa trong công việc không chỉ giúp bạn cảm thấy hạnh phúc hơn trong sự nghiệp mà còn đóng góp vào chất lượng cuộc sống của bản thân bạn và những người xung quanh. Sự thay đổi luôn đòi hỏi lòng dũng cảm, nhưng phần thưởng dành cho những người dám thử thách bản thân là một cuộc sống giàu ý nghĩa và trải nghiệm phong phú hơn. Vậy bạn còn chờ gì nữa? Hãy bắt đầu hành trình khám phá bản thân và tìm kiếm sự thỏa mãn trong công việc ngay từ hôm nay!

 

Tài liệu tham khảo:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8869198/

https://www.linkedin.com/pulse/how-find-midlife-career-satisfaction-suzanne-mountain-fcipd/

https://www.apa.org/news/podcasts/speaking-of-psychology/lifelong-learning

https://institute-academic-development.ed.ac.uk/sites/default/files/2024-02/Career%20anchors%20table%20and%20chart.pdf

CÁC BÀI VIẾT LIÊN QUAN