Nên nghĩ gì khi có ý định chuyển việc?

Tác giả: Thanh Tâm

Biên tập: Minh Thảo

Theo một khảo sát của JobStreet.com năm 2022, có đến 66% người lao động tại Việt Nam có kế hoạch tìm kiếm một công việc mới sau Tết. Đây là con số khá cao, cho thấy nhu cầu tìm kiếm cơ hội mới trong năm mới là mục tiêu của không ít người. Thế nhưng, làm sao để đảm bảo lần chuyển việc này suôn sẻ? Làm sao biết được công việc tiếp theo là phù hợp với bạn? Và làm sao để không rơi vào vòng lặp chán rồi chuyển, chuyển rồi thất vọng?

Nếu bạn cũng đang có dự định “nhảy việc”, thì có thể cùng tôi tham khảo các ý tưởng thú vị trong cuốn sách “Job Moves – 9 steps for making progress in your career” (tạm dịch: Bước nhảy công việc – 9 bước tạo lộ trình thăng tiến). Cuốn sách là một thành phẩm nghiên cứu của nhóm tác giả Ethan Bernstein, Michael B. Horn, Bob Moesta và vừa được ra mắt trong tháng 11 vừa qua. 

Để chọn được điểm đến phù hợp tiếp theo trong sự nghiệp, trước khi hành động, ta có thể bắt đầu với 3 ý nghĩ sau:

1. Nghĩ về trải nghiệm bạn muốn có trong công việc trước khi xem xét đặc điểm bạn mong muốn ở nó (Think of “experience” before “features”

Khi trả lời câu hỏi “Bạn muốn công việc tiếp theo sẽ trông như thế nào?”, ta thường đề cập ngay đến các đặc điểm hay quyền lợi lý tưởng. Tôi từng trả lời không đắn đo rằng “Mình cần một công việc trả lương cao hơn”. Điều đó không sai, thậm chí rất thực tế. Chỉ là, ai cũng khao khát những điều kiện lý tưởng này nên ta khó lòng tìm được một công việc thực sự phù hợp. 

Trong khi đặc điểm công việc mong muốn thường có thể là chức danh, lương bổng, phúc lợi, v.v. thì trải công việc nghiệm mong muốn của mỗi người lại mang tính cá nhân hơn. Chúng có thể là cảm giác được trân trọng và tôn trọng, cơ hội được thử thách và được đóng góp nhiều hơn, hay được tạo điều kiện để cân bằng giữa cuộc sống cá nhân và công việc, v.v.  

Thực tế, ta không cần phải loại bỏ các mong muốn về quyền lợi khi chọn lựa công việc mới. Hãy cứ liệt kê chúng ra và trả lời thêm hai câu hỏi mà nhóm tác giả đề xuất, để nhận diện được trải nghiệm mình mong muốn trong tương lai:

  1. Bạn muốn công việc tiếp theo sẽ thúc đẩy hoặc tiếp thêm năng lượng cho bạn thế nào?
  2. Bạn muốn công việc mới có thể tận dụng khả năng của bạn thế nào?

2. Nghĩ về động lực thúc đẩy (pushes) và động lực thu hút (pulls) của công việc mới

Đến đây, nếu vẫn chưa xác định được trải nghiệm công việc cần ưu tiên, Job Moves giới thiệu tới độc giả một cặp định nghĩa mới: động lực thúc đẩy (pushes) và động lực thu hút (pulls). Cả hai tồn tại song song ở những người thực hiện bước chuyển việc và phản ánh nguyên nhân bạn muốn chuyển việc. 

Động lực thúc đẩy (pushes) đề cập đến các yếu tố kích hoạt một người thực hiện chuyển việc, bước ra khỏi tình trạng hiện tại. Một số động lực thúc đẩy phổ biến là:

  • Tôi không tôn trọng và không tin tưởng những người cùng làm việc với tôi
  • Tôi cảm thấy công việc mình đang làm có rất ít hoặc không có đóng góp tích cực gì cho tổ chức, thế giới hoặc cuộc sống của cá nhân tôi 
  • Áp lực từ cách quản lý hiện tại khiến tôi luôn trong trạng thái mệt mỏi

Động lực thu hút (pulls) đề cập đến yếu tố thu hút một người hướng tới những điều mới mẻ ở công việc sắp tới. Một số động lực thu hút phổ biến là:

  • Tôi có thêm thời gian cho các mối quan hệ ngoài công việc
  • Giá trị và niềm tin của tôi cộng hưởng với giá trị của công ty và những người tôi cùng làm việc 
  • Công việc tương thích hơn với cuộc sống cá nhân của tôi

Để hỗ trợ mỗi người tự xác định động lực của mình, nhóm tác giả Job Moves cũng công bố bảng khảo sát cùng tên tại đây (phiên bản tiếng Anh). Khảo sát bao gồm các trắc nghiệm nhằm xác định động lực thúc đẩy và thu hút của một người, sau đó trả về kết quả là một mục tiêu nổi trội bạn đang tìm kiếm trong lần chuyển việc này:

  • Thoát ra (Get out)
  • Lấy lại quyền kiểm soát (Regain Control)
  • Tái định hướng (Regain alignment)
  • Tiến tới bước tiếp theo (Take the next step)

Một người có thể có nhiều hơn một mục tiêu trong một lần nhảy việc nhưng sẽ có một mục tiêu nổi trội hơn cả. Kết quả này sẽ cho bạn thêm góc nhìn, là một cơ sở để bạn tự tin lựa chọn điểm đến tiếp theo trong sự nghiệp. Hoặc ít nhất, bạn sẽ không mắc sai lầm quá lớn để chuyển rồi lại thất vọng.

Tin vui là Sông An – được sự đồng thuận của nhóm tác giả Job Moves – đang thực hiện chuyển ngữ bảng khảo sát sang tiếng Việt, để đông đảo người đi làm có thể tiếp cận dễ dàng hơn. Cùng đón chờ cập nhật từ Sông An nhé!.

3. Nghĩ về những lần chuyển việc trong quá khứ

Trung bình một người có 12 lần chuyển việc trong sự nghiệp và cá nhân tôi đã trải qua 5 lần như thế. Nhìn lại, những lần chuyển ấy đều có một điểm chung: khi quá kiệt sức thì chuyển. Và mục tiêu chuyển việc của tôi trong quá khứ thường là để “Thoát ra”. Mục tiêu ấy xuất hiện thường xuyên và tạo ra một vòng lặp luẩn quẩn, khiến tôi không thấy bản thân tiến bộ trên con đường sự nghiệp cá nhân. 

Tuy nhiên, nhìn được xu hướng hành vi của mình lại chính là cột mốc quan trọng, thúc đẩy ta hành động và suy nghĩ khác đi để có kết quả tốt đẹp hơn. Sau nhiều lần chuyển việc, tôi đã chậm rãi hơn để thực hiện các bước hiểu mình, lập kế hoạch và tìm kiếm sự trợ giúp phù hợp. Vì thế, trong cuốn Job Moves, còn có một ý mà tôi rất đồng cảm và muốn nhắn gửi bạn: “Learn before switching, not by switching” (tạm dịch: Chúng ta hãy học-hiểu về bản thân trước khi chuyển việc, thay vì nhận ra một bài học nhờ thay đổi công việc). Tôi tin rằng hai ý nghĩ nêu trên đã có thể giúp dự định chuyển việc của bạn trở nên rõ ràng hơn phần nào.

Tiếp theo:

Cầu chúc cho chúng ta luôn sáng suốt, đạt được mục tiêu khi có dự định chuyển việc, và mỗi lần chuyển là một lần được nâng cấp bản thân.

 

Tài liệu tham khảo:

Ethan Bernstein & Michael B. Horn & Bob Moesta (2024). Job Moves – 9 steps for making progress in your career.

CÁC BÀI VIẾT LIÊN QUAN