Tác giả: Hồng Yến
Biên tập: Phương Phạm
Tết khép lại, mở ra giai đoạn nửa sau học kỳ 2 đối với các em học sinh trung học phổ thông. Đây chính là khoảng thời gian quý báu để các em có thể “gói ghém” cho mình những kiến thức, kỹ năng và tâm thế cần thiết, chuẩn bị cho hành trình sau trung học.
Để giúp các em có một nền tảng vững chắc và tâm thế bình an trên hành trình phía trước, cha mẹ hãy cùng đồng hành, chuẩn bị những hành trang sau cho con nhé!
1. Hành trang “Hiểu mình”
Bước chuyển từ độ tuổi thiếu niên sang giai đoạn trưởng thành chính là bước chuyển từ một cá nhân được gia đình nâng đỡ trở thành một cá nhân độc lập, ra quyết định và tự chịu trách nhiệm nhiều hơn. Để con an tâm hơn trong vai trò tự chủ, con cần hiểu sâu sắc về bản thân. Hai phương diện “hiểu mình” mang tính ưu tiên đối với lứa tuổi trung học phổ thông chính là hiểu về sở thích và hiểu về học lực để có thể khoanh vùng và chọn ngành, chọn nghề phù hợp.
- Sở thích nghề nghiệp
Cha mẹ có thể động viên con tham gia vào các hoạt động ngoại khoá ở nhiều lĩnh vực khác nhau (nghệ thuật, kỹ thuật, kinh doanh…), hoặc biến những khoảng thời gian cuối tuần thành những trải nghiệm tương tác cùng nhau thú vị: cùng con nấu ăn, cùng con trang trí nhà cửa, cùng chăm sóc thú cưng
Trong khi trải nghiệm, cha mẹ hãy khuyến khích con để tâm quan sát và lắng nghe chính mình. Điều gì khiến con hào hứng? Điều gì khiến con say mê? Từ đó, cha mẹ có thể cùng con khoanh vùng những đặc điểm về sở thích tương quan với các lĩnh vực nghề nghiệp phù hợp.
Để hệ thống hoá những quan sát và cảm nhận của con về sở thích cũng như phác hoạ được bức tranh tổng quan từ sở thích của con tới các công việc cụ thể, cha mẹ có thể cho con làm bài trắc nghiệm Công cụ sở thích nghề nghiệp Holland trên trang Hướng nghiệp Sông An.
- Nhận thức về học lực
Trung thực với bản thân về năng lực học tập cũng là một phương diện hiểu mình quan trọng, đặc biệt là trong bối cảnh lựa chọn hướng đi sau phổ thông phụ thuộc rất nhiều vào kết quả học tập.
Cha mẹ có thể đặt ra các câu hỏi cụ thể để con nhìn nhận đúng đắn về học lực, làm cơ sở để con chọn ngành, chọn trường phù hợp. Các câu hỏi này có thể là: Điểm trung bình hai học kỳ gần nhất, điểm thi thử (nếu có)? 4 – 5 môn học mà con tự tin nhất là gì (bao gồm các môn học chính khóa ở trường phổ thông và cả các môn năng khiếu như lập trình, thể thao, vẽ, thanh nhạc, nhạc cụ, diễn xuất…; các chứng chỉ tiếng Anh IELTS hay TOEFL…)? Các môn học mà con tự tin nhất có thể tổ hợp thành các khối thi nào?
2. Hành trang “Biết mình trong tương quan với gia đình”
Quyết định về tương lai của con không chỉ là câu chuyện riêng của con, mà còn là mối quan tâm của cả gia đình. Cha mẹ hãy cùng con thảo luận và tìm ra điểm dung hòa giữa năng lực & sở thích của con với mong muốn & điều kiện kinh tế của gia đình.
Đôi khi, lựa chọn mà con hướng đến đầu tiên không trùng với suy nghĩ của cha mẹ. Khi đó, cha mẹ và con hãy cùng bàn bạc thêm để tìm ra hướng đi phù hợp. Cha mẹ hãy nhớ rằng, xu thế việc làm hiện nay đã thay đổi nhiều. Các quan niệm về công việc ổn định, thăng tiến ở thế hệ của cha mẹ có thể đã rất khác và không còn phù hợp với giai đoạn hiện nay. Thay vào đó, con cần được phát huy đúng năng lực của mình, cũng như chuẩn bị khả năng thích ứng và linh hoạt trước những thay đổi không ngừng của thị trường lao động.
3. Hành trang “Hiểu thị trường lao động & đào tạo”
Hành trang thứ ba quan trọng không kém chính là hiểu về thị trường lao động & đào tạo. Cụ thể là con cần xác định được tên của 3 – 5 nhóm ngành nghề phù hợp nhất với bản thân con ở thời điểm này, đồng thời hiểu về bản chất hay “ruột” của nghề.
- Xác định tên của 3 – 5 ngành nghề phù hợp
Khi con biết được sở thích nghề nghiệp theo công cụ Holland, cha mẹ cùng con có thể sử dụng Bản đồ thế giới nghề nghiệp để kết nối giữa các khối ngành nghề phù hợp với bản thân. Cha mẹ có thể đọc thêm về hướng dẫn cũng như các tài liệu tại trang Các bước chọn ngành và chọn trường của Sông An nhé.
- Tìm hiểu “ruột” của các nghề cụ thể
Sau khi đã xác định được tên ngành nghề phù hợp, con cần hiểu sâu hơn về “ruột” của các nghề. Đôi khi, cùng một tên nghề nhưng ở nhóm ngành hay công ty khác nhau thì “ruột” nghề cũng khác nhau. Bước này cần nhiều thời gian và công sức, cha mẹ hãy cùng con kiên nhẫn tìm hiểu dần qua các nguồn sau:
- Tìm hiểu qua kênh thông tin: Đọc sách, báo, tài liệu chuyên môn, các nghiên cứu về thị trường lao động, cũng như những nội dung được chia sẻ bởi các chuyên gia trong ngành.
Ngày 19/2 tới, Sông An có webinar Game Atlas – Bản đồ ngành Game, mang đến góc nhìn đa chiều và thực tế về ngành game. Cha mẹ hãy chia sẻ đến con để cùng tham gia nhé.
- Tìm hiểu qua chia sẻ từ người đi trước
- Tìm hiểu qua trải nghiệm: Tham gia các chương trình thực tập, dự án tình nguyện, hoặc các hoạt động ngoại khóa có liên quan để hiểu sâu hơn về tính chất công việc, môi trường làm việc và yêu cầu của nghề.
Hành trình trưởng thành, bước vào thế giới nghề nghiệp sau giai đoạn trung học phổ thông của con cần lắm sự đồng hành của gia đình. Khi cha mẹ thấu hiểu, lắng nghe và hỗ trợ đúng cách, con sẽ có một tâm thế vững vàng để bước đi thật tự chủ và bình an.
Biết rằng khoảng thời gian còn lại của năm học không nhiều, cha mẹ có thể tìm đến sự đồng hành từ các chuyên viên hướng nghiệp để vững tin cùng con đưa ra hướng đi sau THPT nhé!
Tài liệu tham khảo:
https://huongnghiepsongan.com/cac-buoc-chon-nganh-va-chon-truong/
Bài viết liên quan: