Tác giả: Dick Bolles
Chúng ta thực chất là những người kể chuyện
Hầu hết chúng ta đều như vậy. Mỗi ngày trôi qua, chúng ta thích chia sẻ những câu chuyện cho gia đình, bạn bè, đồng nghiệp, khách hàng, và cả những người bạn trên điện thoại: những câu chuyện về những gì đang diễn ra xung quanh, về người bạn đời, về con cái, về công việc, về những gì đã xảy ra cuối tuần vừa rồi cũng như trong những chuyến đi gần nhất – chưa kể đến những lời đồn đại thú vị mà ta tình cờ nghe được ở đâu đó, về ai đó. Chúng ta là những người kể chuyện, nhưng chúng ta còn hơn thế nữa.
Cuộc đời của chúng ta có thể tóm gọn thế này: từ lúc sinh ra đến khi rời xa cõi đời, chúng ta là những câu chuyện đang hiện diện trên thế giới này.
Tất nhiên, chúng ta không thể kể toàn bộ câu chuyện đời mình cho tất cả những ai ta gặp (dù cũng có người cố thử làm điều đó), nhưng hầu hết chúng ta đều chọn lọc và chia sẻ ngẫu nhiên một vài câu chuyện. Và điều thú vị với chính ta là việc có thể biết được mình sẽ kể cho người khác nghe những câu chuyện nào: những câu chuyện thường ngày, những câu chuyện hài hước, vui vẻ hay những câu chuyện buồn, thậm chí bi thương.
Câu chuyện chúng ta tự kể với chính mình
Nhưng, quan trọng hơn những câu chuyện ta kể cho người khác, chính là câu chuyện chính mà ta tự kể với bản thân về cuộc đời mình.
Chúng ta chọn câu chuyện ấy để xâu chuỗi và lý giải tất cả những mẩu chuyện nhỏ lẻ – lần này, không chỉ về điều gì đã xảy ra, mà là tại sao chúng xảy ra. Tại sao ta nghĩ rằng mọi chuyện này đã xảy đến với mình.
Và thế là ta bước vào thế giới của truyền thuyết, huyền thoại, triết học và niềm tin. Ở đó, ta chọn lựa từ một thực đơn mà vũ trụ đã bày sẵn cho nhân loại qua bao thế hệ.
Chúng ta có thể chọn giữa hai cách nhìn: cuộc đời ta là một câu chuyện với ý nghĩa sâu xa ẩn sau mọi chuyện xảy đến với ta – như một dòng sông lớn chảy ngầm dưới lòng đất; hoặc cuộc đời chỉ là một chuỗi sự kiện rời rạc, vô nghĩa, không đầu không cuối.
Chúng ta cũng có thể chọn giữa các cách kể: câu chuyện đời ta xoay quanh một nhân vật chính là Thượng Đế, hoặc là sự tình cờ ngẫu nhiên, hoặc là một biến cố kinh hoàng nào đó – điều mà, (theo cách ta kể), đã làm cuộc đời ta rẽ sang một hướng bế tắc.
Tâm lý nạn nhân
Tất cả những câu chuyện chúng ta có thể chọn, suy cho cùng chỉ gói gọn cơ bản trong hai loại chính: chủ động hoặc bị động.
Những câu chuyện mang tính chủ động là khi ta tự mô tả chính mình là người làm chủ cuộc đời mình, và chịu trách nhiệm – dù toàn bộ hay một phần – cho cách mà cuộc sống của ta đang diễn ra.
Ngược lại, những câu chuyện mang tính bị động là khi chúng ta tự xem mình là nạn nhân do hành động của người khác gây ra, của những biến cố bi kịch, hay những tác động khách quan nằm ngoài tầm kiểm soát. Và vì thế, ta cũng chẳng có trách nhiệm gì với việc cuộc đời mình đã trở nên như thế nào.
Việc lựa chọn một trong hai cách nhìn này – để lý giải cuộc đời mình – có ảnh hưởng vô cùng lớn. Vì chính lựa chọn này sẽ quyết định liệu cuộc đời ta có thay đổi hay không. Thật vậy, điều này không hề bị nói quá lên.
Hãy làm việc với 10% – những điều có thể thay đổi cuộc đời bạn
Nhiều người trong chúng ta thường nghĩ rằng, nếu muốn thay đổi cuộc đời, chỉ cần một vài mẹo thiết thực, vài bài tập hữu ích, và một cái gật đầu hoặc cú hích nhẹ nhàng là đủ để khởi đầu.
Tôi cũng đã từng nghĩ như vậy, từ lâu lắm rồi. Nhưng sau nhiều năm trôi qua và sau khi gặp hàng triệu người tìm việc làm, tôi nhận ra điều này không hề đúng.
Tôi đã học được rằng, câu hỏi quan trọng nhất mà bạn có thể đặt ra với ai đó khi họ nói muốn thay đổi cuộc đời họ là: “Bạn có tin rằng bạn đã góp một phần không nhỏ trong việc định hình cuộc đời bạn cho đến nay – cả tốt lẫn xấu – không? Dù có bất cứ vấn đề nào trong cuộc sống, dù cho hoàn cảnh có tuyệt vọng thế nào, dù có vẻ như quyền lực đang nằm trong tay người khác, bạn vẫn kiểm soát được ít nhất 2% – và bạn có thể làm việc trên con số 2% đó không?”
Thượng đế đang chờ xem câu trả lời của họ. Nếu họ nói “Không”, nếu câu chuyện họ kể chỉ là câu chuyện của một nạn nhân, thì mọi công cụ thay đổi sẽ trở nên vô dụng trong tay họ.
Ngược lại, nếu họ nói “Có”, thì những thay đổi tuyệt vời trong tương lai có thể đến với họ; thực tế, họ có thể thực sự thay đổi cuộc đời mình.
Vậy cho dù có bao nhiêu phần trăm trong cuộc sống bạn nghĩ rằng bạn không thể thay đổi, thì trong mỗi vấn đề, luôn có một phần bạn có thể thay đổi. Việc kiếm tìm, khám phá và làm việc với phần có thể thay đổi chính là bí quyết để tìm ra cuộc đời mà bạn khao khát.
Bạn đang kể câu chuyện nào về cuộc đời mình?
Người dịch: An Chi
Biên tập: Hồ Lan
Nguồn bài viết: https://www.jobhuntersbible.com/articles/view/how-do-you-explain-your-life
Photo by Etienne Girardet on Unsplash
Bài viết liên quan: