Bác sĩ Phụ sản

1. Thông tin cơ bản

• Tuổi: 63
• Giới tính: Nứ
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 36 năm
• Trình độ học vấn & chuyên ngành: Bác sĩ chuyên khoa sản
• Số giờ làm hằng tuần: 44 giờ

2. Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho tổ chức, cho các bên liên quan?

• Khám phụ khoa, lấy mẫu bệnh phẩm để làm các xét nghiệm tầm soát ung thư cổ tử cung
• Khám tầm soát ung thư vú
• Hướng dẫn cho khách tự khám vú tại nhà để phát hiện những dấu hiệu bất thường
• Tư vấn kết quả nếu có bất thường, hướng dẫn nơi cần đến để được khám chuyên sâu hoặc điều trị.

Công việc hiện tại của tôi hiện tại chủ yếu là khám sức khỏe định kỳ, chứ không khám chữa bệnh, khám thai, đỡ sanh… như trước đây. Không chỉ khám sức khỏe cho khách theo gói khám, mà khi phát hiện vấn đề bất thường, tôi cũng tư vấn cho thân chủ những xét nghiệm cần làm thêm, hoặc những nơi cần đến để được khám chuyên sâu hoặc chữa trị.
Công việc hiện tại mang đến lợi ích cho công ty là tạo niềm tin cho thân chủ/khách hàng khiến họ muốn duy trì hợp đồng khám sức khỏe tiếp tục cho những năm sau.
Lợi ích mang đến cho khách hàng là giúp họ phát hiện sớm những bệnh tiềm ẩn để có thể chữa trị sớm hiệu quả; tư vấn cho họ những xét nghiệm cận lâm sàng cần làm hoặc không cần làm để có thể tiết kiệm nhất, nhưng có hiệu quả nhất cho việc tầm soát bệnh tật của họ.

3. Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Khi còn học trung học, tôi không hề có ý định học y, vì biết mình rất dở học thuộc lòng, mà học y thì rất cần.
Sau khi tốt nghiệp Trung học phổ thông, tôi tham gia nghĩa vụ quân sự tại chiến trường Campuchia, tôi bị “ép” học y tá để phục vụ bệnh xá chiến trường. Trong một trận đánh, bệnh xá tôi tiếp nhận rất nhiều thương binh, trong số đó có một người bị thương rất nặng: gãy xương đùi, sốc vì đau và mất máu. Tôi đã chứng kiến những giây phút anh ấy đau đớn cho đến lúc anh trút hơi thở cuối cùng … Lúc ấy tôi đã quyết định chọn ngành y cho nghề nghiệp của mình sau này.

Sau khi xuất ngũ tôi phải bỏ 1 năm để luyện thi vào trường Y thay vì được tuyển thẳng vào Đại học Sư Phạm. Tuy nhiên gia đình tôi lại có truyền thống gõ đầu trẻ, và trong máu tôi hình như cũng có tố chất sư phạm như mẹ tôi, nên khi có con tôi vẫn dạy con học, đặc biệt là môn toán cho đến tận lớp 11, cháu vào nội trú mới thôi. Trong những buổi giáo dục sức khỏe cho người dân, tôi rất thành công trong việc giáo dục và hướng dẫn nên các nơi rất thích mời tôi xuống nói chuyện. Cho đến nay, làm việc trong lĩnh vực khám chữa bệnh tôi vẫn tâm huyết, nhưng nếu được chọn lại, tôi vẫn thích chọn nghề giáo hơn.

4. Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

5. Anh/chị thích và không thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

Điều thích nhất trong công việc của tôi là:

• Chăm sóc sức khỏe cho mọi người, phát hiện bệnh (đặc biệt là ung thư) để có thể chữa trị một cách hiệu quả nhất có thể;
• Hướng dẫn khách hàng cách tự chăm sóc sức khỏe và cách tự khám để phát hiện những dấu hiệu bất thường, phát hiện sớm ung thư để gặp bác sĩ, và được chữa trị một cách tốt nhất có thể. 
• Trước đây, khi còn là công việc khám lâm sàng, tôi rất hạnh phúc khi giúp được thân chủ của mình mang thai theo ý muốn, và có được kết quả mẹ tròn con vuông. Hoặc khi thuyết phục thành công để thân chủ giữ lại cái thai mà họ muốn bỏ, đó là lúc tôi cảm thấy rất vui. 
• Có một điều thú vị là khi tầm soát ung thư cổ tử cung cho thân chủ, kết quả âm tính hay dương tính tôi đều rất vui. Âm tính thì không có gì tranh cãi. Nhưng dương tính mà tôi vui vì đã phát hiện sớm ung thư cổ tử cung cho thân chủ, là giai đoạn mà có thể chữa khỏi hoàn toàn. (Tầm soát là tìm bệnh khi bạn không có triệu chứng gì cả).

Điều không nhất trong công việc của tôi là:

• Tôi thấy ở Việt Nam ngành y không được ưu đãi xứng đáng với công sức và tiền bạc mà bác sĩ đã phải bỏ ra trong suốt thời gian học đại học và cả trong quá trình làm nghề. Ví dụ, sinh viên y phải trải qua 6 năm đại học, lâu hơn các trường khác 1 năm. Có nghĩa là ra trường sau các ngành khác một năm, nhưng lương ra trường lại bằng lương ra trường của các ngành khác. Như thế đến tuổi nghỉ hưu như nhau thì lương họ thấp hơn các ngành khác. 
• Một đặc thù của ngành y là phải thương xuyên trực đêm, nhưng phụ cấp trực ngoài giờ hành chánh lại rất thấp, không đủ để tái tạo sức lao động của họ. Trong đêm trực, chỉ cần thức 2-3 tiếng, ngày sau ngủ bù cả ngày vẫn thấy mệt. Hôm nào thức trắng đêm thì hôm sau chỉ muốn ngủ và ngủ. Tuy nhiên, sau đêm trực có khi chúng tôi vẫn phải ở lại làm việc hết buổi sáng mới được nghỉ, mà đầu óc vẫn phải tỉnh táo để giải quyết công việc. Bởi vì làm ngành y không được phép sai sót… Và không có một bác sĩ, điều dưỡng nào có thể sống hoàn toàn bằng lương của nhà nước trả cho họ, trong khi công việc của họ liên quan đến sự sống chết của thân chủ của mình. 

• Trước đây một phần công việc của tôi ở phòng sanh, niềm vui là mỗi khi đón chào một đứa bé ra đời khỏe mạnh với tiếng khóc vang lớn trong phòng sanh. Nhưng áp lực rất nhiều, với câu nói của ông bà xưa: “Cửa đẻ: cửa mả”.  Bởi vì trong các chuyên khoa của ngành y, chuyên khoa sản có tiên lượng kém nhất. Có khi sản phụ bước vào cuộc chuyển dạ với một sức khoẻ bình thường; nhưng bất trắc, kể cả tử vong có thể xảy ra đột ngột, có khi trở tay không kịp. Thân nhân họ thì luôn nghĩ: tại sao người thân tôi đang khoẻ mạnh, vào phòng sanh bác sĩ theo dõi, làm gì để người thân của họ tử vong? Cũng có trường hợp nhân viên y tế tắc trách, nhưng họ đâu hiểu mỗi cuộc chuyển dạ đều như “sợi chỉ mành treo chuông “. Cái chuông thì nặng, sợi chỉ mành thì mỏng manh, treo như thế nó rất dễ dàng bị đứt. 
• Ngay cả thao tác nạo buồng tử cung (có thể là bỏ thai hoặc để lấy cái thai đã chết lưu hoặc lấy nhau bị sót ra khỏi buồng tử cung) là một thủ thuật đơn giản vẫn có thể bị tai biến: thủng tử cung, chảy máu khó cầm… Người thầy của tôi đã từng nói: “Chỉ trừ khi các anh chị không cầm cái thìa nạo thì không gặp thủng tử cung. Còn khi các anh chị đã làm thủ thuật này, càng làm nhiều, càng dễ gặp tai biến. Vì vậy anh chị chưa làm thủng ca nào chưa chắc là anh chị đã giỏi” – Ý cô muốn nói: khi làm thủ thuật này phải luôn thận trọng, không được ỷ mình giỏi mà lơ là… Ngày nay phần lớn thủ thuật này đã được thay thế bằng những viên thuốc gây co bóp tử cung, gây sảy thai tự nhiên, hoặc tống xuất nhau sót trong lòng tử cung giúp giảm thiểu rất nhiều tai biến. Nhưng không phải không có tai biến, thậm chí tử vong cũng có. Hiện tại tôi đã từ giã phòng sanh, phòng thủ thuật, gánh nặng trên vai tôi đã được trút đi rất nhiều, không còn bị căng thẳng như trước nữa.

6. Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

• Có lẽ không có ngành nào, học và cập nhật kiến thức mỗi ngày và suốt đời như ngành y. Trước đây, khi chưa có Internet, sinh viên và bác sĩ y khoa đã phải tốn rất nhiều tiền để mua sách, tài liệu tham khảo. Ngày nay thuận lợi hơn vì mọi người có thể tham khảo kiến thức trên mạng. Tuy nhiên có những trang Web bạn phải đóng tiền mới có thể vào để tham khảo, đọc tài liệu được. 
• Trong ngành y, quá trình làm việc chính là quá trình học tập, nghề dạy nghề. Một khi bạn ngừng làm việc một thời gian dài, bạn đã bị tụt hậu lại phía sau. Chính vì vậy điều kiện để bạn được hành nghề là phải có quá trình hành nghề liên tục. Nếu bạn bị gián đoạn, thì bạn phải học bổ sung lại. Ngay cả khi bạn làm việc liên tục, thì mỗi năm bạn vẫn phải tiếp tục bổ sung kiến thức (đào tạo liên tục) có chứng nhận CME ít nhất 48 tiết mỗi 2 năm. 
• Ngoài kiến thức chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp, bạn còn phải có kỹ năng giao tiếp với đồng nghiệp, với thân chủ, kỹ năng giáo dục sức khoẻ, đặc biệt là kỹ năng thông báo vấn đề sức khỏe xấu/ tử vong cho bệnh nhân hoặc thân nhân của họ. 
• Muốn thăng tiến trong nghề y, bạn phải học không những từ thầy cô, mà còn từ đồng nghiệp và cả từ bệnh nhân, và quan trọng là liên tục tìm tòi kiến thức mới qua các buổi hội thảo, tìm tài liệu mới trên mạng…. Điều tối kỵ trong ngành y là tự ái cá nhân, giấu dốt không dám hỏi những điều mình chưa biết hoặc còn phân vân đúng/sai.

7. Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

• Bác sĩ không bao giờ bệnh
• Bác sĩ là nghề hái ra tiền
• Bác sĩ thường vẽ bệnh cho khách để moi tiền
• Phải đưa bao thư cho bác sĩ thì mới được mổ nhẹ tay. 

Khi còn làm trong phòng sanh, có lần một sản phụ vào chuyển dạ, ông chồng nhét hờ cái bao thư trong túi áo và cứ lượn lờ trước mặt tôi, ra ý bác sĩ làm tốt rồi tôi bồi dưỡng. Quá bực mình, Tôi gọi anh ta lại và bảo: “Anh cất cái bao thư kia đi. Tất cả sản phụ vào đây tôi đều chăm sóc kỹ lưỡng như nhau, cái bao thư của anh không làm thay đổi sự quan tâm của tôi đối với vợ anh”

8. Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Với mức lương mới ra trường, thông thường các bạn chỉ có thể nuôi sống bản thân, với cuộc sống đạm bạc mà thôi. Muốn nuôi được gia đình, hoặc dư dả để du lịch, tiêu khiển các thứ, phải làm thêm ngoài giờ hành chính.

9. Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

Muốn học y, ngoài sự thông minh, sự học hỏi cập nhật kiến thức, bạn cần phải có những thứ khác: 

• Gan dạ: không sợ ma, không sợ máu,…
• Thích nghi với những mùi khó chịu: mùi xác ướp, mùi tanh của máu, mủ. Thậm chí bạn phải có thể ăn cơm ngay sau khi tiếp xúc với những mùi trên
• Dễ dỗ lại giấc ngủ bị gián đoạn do công việc trong đêm trực
• Có khả năng ăn trái giờ, ngủ trái giấc
• Phải có cái đầu lạnh để giải quyết những ca bệnh phức tạp (Trong phòng mổ có 1 nguyên tắc: Bác sĩ không được mổ cho người thân của mình, vì sợ khi có tai biến, Bác sĩ không đủ lạnh, bình tĩnh để giải quyết sự cố đó nhưng phải có trái tim nóng để đồng cảm với những đau khổ của người bệnh và thân nhân của họ)
• Phải có đôi tay khéo léo, thậm chí phải biết vẽ, vẽ đẹp càng tốt
• Phải giỏi toán, tư duy logic… Bạn còn phải giỏi hình học không gian, toán thống kê nữa. Vì ngoài việc “thuộc lòng kiến thức”, bạn phải biết phán đoán, phân tích giỏi vì cùng một bệnh, nhưng mỗi bệnh nhân thể hiện một khác, đáp ứng điều trị cũng khác (Trong điều trị bệnh, điều trị người bệnh chứ không phải điều trị bệnh). 
• Phải có một sức khỏe thật tốt, đôi tay thật khỏe, đặc biệt là các bạn muốn theo ngành ngoại khoa (phẫu thuật), sản khoa
• Và ngày nay, học phí trường y có lẽ cao nhất so với các trường khác. Như vậy bạn phải có tài chính hoặc có một nguồn tài trợ ổn định