Tác giả: Barb Girson
Theo Diễn đàn Kinh tế Thế giới (năm 2020), khả năng lãnh đạo và tạo ảnh hưởng xã hội nằm trong số 15 kỹ năng cần thiết hàng đầu cho năm 2025. Điều thiết yếu là những người tìm việc, người lao động đang muốn thăng tiến và các nhà lãnh đạo đang phát triển cần tìm ra tiếng nói của mình, thể hiện và kể câu chuyện của chính họ để xây dựng kỹ năng và định vị bản thân tại nơi làm việc. Việc học cách thể hiện tiếng nói có thể là yếu tố then chốt để thân chủ tiến xa trong sự nghiệp, nhưng điều đó có thể khá thử thách khi họ cảm thấy bị kìm kẹp hoặc bế tắc.
Những thân chủ gặp khó khăn trong việc thể hiện tiếng nói và khẳng định bản thân tại nơi làm việc có thể bị phớt lờ bởi chính những nhà quản lý và lãnh đạo công ty. Họ có thể cảm thấy như bị vô hình hoặc mất đi quyền lực và tiếng nói của mình. Trên thực tế, họ có thể đang trải qua tình trạng “sa thải trong im lặng”. Trong giai đoạn sa thải trong im lặng, người sử dụng lao động “thực hiện những hành động khiến công việc của nhân viên trở nên khó khăn hoặc không đem lại giá trị để khiến họ tự nghỉ việc” (theo Robinson, 2022, đoạn 2). Điều này có thể bắt đầu bằng những hành động nhỏ như không được phép tham gia một cuộc họp hoặc bị chuyển giao những nhiệm vụ mong muốn sang cho người khác, và có thể mở rộng đến việc bị từ chối tăng lương và thăng chức.
Nhận diện rào cản trong việc thể hiện tiếng nói của bản thân
Bước đầu tiên để giúp thân chủ cải thiện khả năng thể hiện tiếng nói là xác định những rào cản đang cản trở họ, trong đó có thể là những niềm tin giới hạn của bản thân. Có nhiều lý do khiến thân chủ do dự hoặc sợ sệt khi thể hiện tiếng nói, bao gồm:
- Sự thiếu tự tin
- Không muốn người khác phiền lòng hoặc làm xáo trộn tình hình
- Không biết phải nói gì hay nói như thế nào
- Không có hi vọng vì nghĩ việc lên tiếng sẽ không giải quyết được vấn đề
- Sự kính trọng những lãnh đạo có chức danh và quyền hạn cao hơn
- Thiếu tin tưởng hoặc thiếu tự tin rằng việc lên tiếng sẽ tạo nên ảnh hưởng nào đó
Các chuyên viên hướng nghiệp có thể giúp thân chủ gia tăng sự tự nhận thức về các rào cản bằng cách khuyến khích họ xác định và mô tả nỗi sợ và mối lo lắng của mình. Chuyên viên có thể giúp thân chủ hình dung, nhân cách hóa và làm giảm bớt nỗi sợ của họ bằng cách cho họ trả lời những câu hỏi sau:
- Nếu nỗi sợ là một nhân vật, bạn sẽ đặt tên nó là gì?
- Nhân vật này trông như thế nào trong tâm trí của bạn?
- Nếu cho rằng nỗi sợ sẽ là “vị khách” đầu tiên bạn gặp mỗi khi bạn bước ra khỏi vùng an toàn của mình, thì bạn sẽ nói gì với nó? (Ví dụ: “Chà, xin chào, tôi đang đợi bạn đấy!”)
- Nếu vị khách nỗi sợ này đi cùng bạn trong suốt chuyến đi, bạn muốn nó ở đâu? Điều gì có thể thay đổi nếu bạn chọn là người cầm lái trên hành trình này?
Các chuyên viên cũng có thể khuyến khích thân chủ thực hành điều chỉnh cảm xúc. Ví dụ như chuyên viên có thể giúp thân chủ xác định khi nỗi sợ hãi của họ khiến tâm trí họ quay cuồng trong những suy nghĩ tiêu cực tự động – thì lúc đó hãy đề nghị họ thay thế từng suy nghĩ tiêu cực tự động bằng suy nghĩ tích cực thay thế đã được chuẩn bị trước. Ví dụ: một suy nghĩ tiêu cực tự động “Tôi không thể phát biểu trong cuộc họp. Tôi dở tệ,” có thể được chuyển thành một suy nghĩ tích cực thay thế, “Tôi không thể phát biểu tự tin như tôi muốn, nhưng tôi vẫn đang học.”
Xác định thời điểm và cách thức thể hiện tiếng nói
Thân chủ có thể thực hành hoặc trau dồi kỹ năng thể hiện tiếng nói trong nhiều hoàn cảnh khác nhau, bao gồm khi họ nhận thấy cách ứng xử, hành động hoặc lời nói của người khác gây lo ngại hoặc khi họ cảm thấy có sự thất vọng trong việc hợp tác hoặc làm việc nhóm.
Thân chủ có thể sử dụng đoạn kịch bản sau (Healy, 2019), phỏng theo cuốn Nonviolent Communication: A Language of Life: Life-Changing Tools for Healthy Relationships (Rosenberg, 2015) (tạm dịch là Giao tiếp phi bạo lực: Ngôn ngữ của cuộc sống: Những công cụ thay đổi cuộc sống cho các mối quan hệ lành mạnh) để thực hành việc thể hiện tiếng nói và truyền đạt cảm xúc cũng như nhu cầu của họ tại nơi làm việc.
- Khi (hoặc tôi nhận thấy) ______(mô tả hành động mà không dùng tới từ “bạn” để tránh việc đổ lỗi)
- Tôi cảm thấy _____ (chia sẻ về cảm xúc),
- Vì tôi có nhu cầu về _____ (nói rõ nhu cầu)
- Bạn có cân nhắc hoặc bạn có sẵn lòng _____ không? (Đưa ra lời đề nghị, không phải mệnh lệnh)
Một yếu tố quan trọng trong việc thể hiện tiếng nói liên quan đến chủ đích, điều này được Bates Executive Presence Index định nghĩa là “việc làm rõ định hướng và duy trì hành động nhất quán và đúng hướng, mà không bác bỏ sự bất đồng quan điểm hoặc phớt lờ nhu cầu điều chỉnh hướng đi” (theo Bates Communications, n.d., trang 2). Điều quan trọng không kém là sự quyết đoán, được Bates định nghĩa là “sự thể hiện tiếng nói, coi trọng những xung đột mang tính xây dựng, và trình bày vấn đề một cách trực tiếp mà không khiến người khác phải im lặng” (theo Bates Communications, n.d., trang 2). Việc kết hợp các yếu tố này với kịch bản kể trên có thể giúp thân chủ tăng cường khả năng và sự tự tin với việc thể hiện tiếng nói của họ.
Khuyến khích tập luyện
Các chuyên viên có thể giúp thân chủ chuẩn bị, tập dượt và lên kế hoạch thể hiện tiếng nói của mình để họ sẵn sàng khi có tình huống xảy ra. Cơ hội thực hành việc thể hiện tiếng nói có thể diễn ra ở nơi làm việc và ở nhà. Có thể ở bối cảnh mang tính riêng tư và cá nhân hoặc trịnh trọng và công khai – từ các cuộc họp và thuyết trình riêng với các lãnh đạo cấp cao, cho đến việc khẳng định bản thân với bạn bè và gia đình.
Hãy thử thách thân chủ tìm cách khẳng định tiếng nói của mình trong những tình huống hàng ngày và yêu cầu họ chú ý tới những thành tựu nhỏ nhất cũng như những thay đổi nhỏ nhất. Mỗi bước nhỏ sẽ dẫn họ đi theo hướng họ muốn tới. Những thân chủ thường cẩn trọng trong sự nghiệp qua việc ít thể hiện bản thân thì cần được động viên sẵn sàng chấp nhận rủi ro, hành động quyết liệt, và thể hiện tiếng nói để phát triển lên một tầm cao mới. Điều này bao gồm việc lên tiếng trong các cuộc họp, sẵn sàng chia sẻ những ý tưởng kể cả khi chúng chưa được xem xét hoặc chưa hoàn chỉnh, và ít được tôn trọng hơn khi có những ý kiến khác biệt.
Những chuyên viên hướng nghiệp có thể khai vấn cho thân chủ quan sát cách mà các lãnh đạo công ty của họ phát ngôn, trình bày những quan điểm trái chiều, và quản lý các xung đột. Hãy cân nhắc những điều sau:
- Ban lãnh đạo công ty đưa ra góc nhìn của họ như thế nào?
- Trong hoàn cảnh nào bạn thấy ban lãnh đạo mạo hiểm trong phát biểu của mình?
- Ban lãnh đạo đã thể hiện sự dũng cảm trong vai trò quản lý ra sao?
- Bạn đã quan sát được những đồng nghiệp khác trong công ty thể hiện sự không đồng thuận một cách tôn trọng và bạo dạn như thế nào?
Để thân chủ tiến xa trong sự nghiệp, được nhìn nhận là người có đóng góp cho đội nhóm và công ty, và tránh khả năng bị sa thải im lặng, thì việc thể hiện tiếng nói là một kỹ năng cần thiết. Trích lời từ nhà thiết kế thời trang, nữ doanh nhân người Pháp Coco Chanel (1883-1971), “Hành động dũng cảm nhất vẫn là nghĩ cho chính mình. Hãy lên tiếng.”
Tham khảo
Bates Communications. (n.d.). Bates ExPI Executive Presence Index. https://cdn2.hubspot.net/hubfs/25382/Bates%20ExPI%20Assessment%20and%20Process%20Overview.pdf? __hstc=50424118.6b24c77b66c2f4961f2555bb876fd007.1675721786962.1675721786962.1675721786962.1&__hssc=50424118.9.1675721786962
Healy, L. (2019). Enjoy improved relationships by using nonviolent communication, Part VIII. Syncopated Mama blog. Retrieved February 6, 2023. http://syncopatedmama.blogspot.com/2014/09/enjoy-improved-relationships-by-using_24.html
Robinson, B. (2022, October). 6 signs that “quiet firing” could be trending in your workplace. Forbes.com. https://www.forbes.com/sites/bryanrobinson/2022/10/01/6-signs-that-quiet-firing-could-be-trending-in-your-workplace/?sh=1ac327dd4063
Rosenberg, M. (2015). Nonviolent communication: A language of life: Life-changing tools for healthy relationships. PuddleDancer Press.
World Economic Forum. (2020, October). The future of jobs report 2020. https://www3.weforum.org/docs/WEF_Future_of_Jobs_2020.pdf
— Thông tin tác giả
Barb Girson, PCC, RCC™, là Giám đốc điều hành và Chủ tịch của Beyond Sales Tactics, LLC, một công ty phát triển kỹ năng chuyên nghiệp giúp “các công ty, đội nhóm, và doanh nhân đạt được sự tự tin, bắt tay vào hành động và phát triển™” thông qua các chương trình đào tạo, các buổi hội thảo được thiết kế riêng và dịch vụ khai vấn cho lãnh đạo cấp cao. Cô có chứng chỉ Registered Corporate Coach™ và được chứng nhận về Conversational Intelligence® và NeuroZone, phát triển và nâng cao hiệu suất cho các lãnh đạo và đội nhóm. Cô khai vấn và diễn thuyết về các kỹ năng giao tiếp, trong đó kỹ năng thể hiện tiếng nói và tạo sự ảnh hưởng, cũng như các kỹ năng điều hành/lãnh đạo và phát triển nghề nghiệp. Cô được đăng bài trên các phương tiện truyền thông quốc gia như USA Today và CBS This Morning. Vui lòng liên hệ cô qua địa chỉ email BarbGirson@gmail.com, linkedin.com/in/barbgirson, hoặc website https://beyondsalestactics.com.
Người dịch: Việt Hương
Biên tập: Ph.Uyên
Nguồn bài viết: https://www.ncda.org/aws/NCDA/pt/sd/news_article/494697/_PARENT/CC_layout_details/false
Photo by charlesdeluvio on Unsplash
Bài viết liên quan: