Viết bởi Jean-Philippe Michel
“Đừng hỏi con trẻ chúng muốn trở thành người thế nào khi trưởng thành. Hãy hỏi chúng muốn giải quyết vấn đề gì.”
-Jaime Casap, Google Global Education Evangelist
Những thay đổi về kinh tế, công nghệ và xã hội hiện nay đang khiến khái niệm về chức danh công việc trở nên lỗi thời. Để chuẩn bị cho giới trẻ bước vào thế giới việc làm mới, các chuyên viên hướng nghiệp cần tránh việc chỉ xem xét danh sách công việc và nghề nghiệp theo cách truyền thống mà nên hướng sự chú ý của họ đến những thách thức, vấn đề và cơ hội đang hiện hữu trên thế giới (Dizik, 2017). Nắm bắt sự thay đổi này sẽ cho phép chuyên viên hướng nghiệp kết nối và truyền cảm hứng cho các sinh viên trong quá trình khám phá nghề nghiệp.
Một thực trạng cần sự thay đổi mô thức
Việc định hình công việc qua chức danh không còn là chiến lược phát triển nghề nghiệp hữu ích cho giới trẻ. Nhiều công việc ngày nay sẽ thay đổi khi các ngành mới được tạo ra và những ngành khác sẽ biến mất hoàn toàn (Selingo, 2016). Hiện đã có hàng nghìn chức danh công việc, thực sự quá nhiều để có thể cập nhật. Do vậy, không có gì ngạc nhiên khi hầu hết thanh thiếu niên chỉ biết đến một phần nhỏ những chức danh công việc này. Việc yêu cầu họ khám phá cái nào phù hợp nhất trong số đó sẽ là một nhiệm vụ bất khả thi. Hơn nữa, việc cập nhật các chức danh công việc trong thời kỳ thay đổi chóng mặt này sẽ là một nỗ lực lãng phí vì một số công việc có nguy cơ bị thay thế bởi trí tuệ nhân tạo và/hoặc các công nghệ mới nổi khác (Diễn đàn Kinh tế Thế giới, 2016). Cân nhắc những hạn chế đáng kể này chúng ta cần phải có một cách tiếp cận mới: ít tập trung hơn vào chức danh công việc.
Phương pháp Thử thách
Cách tiếp cận Thử thách khiến trọng tâm của quá trình khám phá nghề nghiệp không còn nằm ở công việc và chức danh (Michel, 2016). Cách tiếp cận này giúp giới trẻ nhìn thấy bức tranh toàn cảnh hơn: những thách thức, vấn đề và cơ hội đang hiện hữu trong xã hội và đặc biệt là trong thế giới việc làm. Mặc dù công việc và chức danh có thể thay đổi nhưng những thách thức mà xã hội đang cố gắng giải quyết sẽ vẫn tồn tại. Thực tế là, khi một số vấn đề nảy sinh, những thách thức mới cần giải quyết sẽ xuất hiện trong khi các vấn đề khác vẫn tồn tại. Ví dụ về những thách thức quan trọng nhất mà chúng ta sẽ tiếp tục phải đối mặt trong tương lai bao gồm: tái thiết kế hệ thống chăm sóc sức khỏe, thu thập và sử dụng dữ liệu lớn cũng như quản lý chất thải của hành tinh (Michel, 2016). Những cơ hội này có tiềm năng tạo ra những công việc mới đầy thử thách và có ý nghĩa cho giới trẻ. Khi sinh viên xác định và hiểu những thách thức này trong quá trình khám phá nghề nghiệp, trải nghiệm sẽ kết nối họ với những thách thức quan trọng, mở rộng thế giới của họ ra bên ngoài những công việc hiện có và thúc đẩy họ tham gia kiến tạo tương lai của mình một cách có ý nghĩa.
Có nhiều cách khác để giúp các bạn trẻ hoàn thành mục tiêu khám phá nghề nghiệp. Giáo viên có thể giúp học sinh kết nối các dự án ở trường mà các em đang thực hiện với những thách thức liên quan trong thế giới việc làm. Các chuyên viên tham vấn nghề nghiệp cũng có thể kêu gọi sự giúp đỡ của cha mẹ bằng cách khuyến khích họ chia sẻ những cơ hội và thách thức trong cuộc sống hàng ngày với con cái. Các chuyên viên hướng nghiệp có thể giúp sinh viên xác định những thách thức mà họ quan tâm thông qua việc khám phá có hướng dẫn các phương tiện truyền thông, chẳng hạn như các hãng tin tức, tạp chí, sách và trang web. Ngoài ra, chuyên viên hướng nghiệp có thể sử dụng Thẻ Thử thách trong quá trình khám phá nghề nghiệp. Bộ gồm 25 thẻ này đề cập đến những thách thức, cơ hội và vấn đề liên quan đến thế giới việc làm tương lai trong các lĩnh vực y tế, công nghệ, môi trường và kinh tế. Để biết thêm thông tin về cách sử dụng Thẻ Thử thách nhằm tạo ra sự thay đổi này trong quá trình khám phá nghề nghiệp và giúp sinh viên chuẩn bị cho tương lai của mình, vui lòng truy cập www.mysparkpath.com
Quá trình khám phá nghề nghiệp của một sinh viên
Amanda* là ví dụ về một sinh viên được hỗ trợ để chuyển trọng tâm của quá trình khám phá nghề nghiệp của mình ra khỏi cách tiếp cận truyền thống và hướng tới những thách thức và vấn đề. Chuyên viên tham vấn bắt đầu quá trình khám phá bằng cách yêu cầu Amanda xem một cuốn The Economist, một tạp chí chuyên nghiên cứu các vấn đề kinh tế hiện tại, và được yêu cầu chọn bài báo cô yêu thích. Sau khi tìm thấy một bài báo mà mình quan tâm, Amanda được hướng dẫn tìm kiếm những thách thức hoặc cơ hội ẩn chứa trong nội dung của bài báo. Amanda đã chọn một bài báo mô tả một loại tảo mới đang được phát triển để làm sạch các vùng nước bị ô nhiễm do tràn dầu. Cô đọc qua bài báo để xác định những thách thức và cơ hội liên quan đến việc làm sạch nguồn nước bị ô nhiễm do tràn dầu.
Sau khi xác định được những thách thức và cơ hội, Amanda có thể tiến hành nghiên cứu để tìm ra công ty nào đang giải quyết những thách thức này. Quan trọng hơn, cô đã nghiên cứu cách công ty giải quyết những vấn đề này, bao gồm cả việc phỏng vấn những nhân viên đang trực tiếp giải quyết những thách thức. Thông qua nghiên cứu này, Amanda đã khám phá ra lĩnh vực Kỹ thuật Khoa học Vật liệu và đây chính là lĩnh vực cô đã chọn theo học. Phương pháp khám phá nghề nghiệp này đã giúp Amanda áp dụng cách tiếp cận dựa trên nhu cầu xã hội và giải pháp để phát triển sự nghiệp của mình. Ngoài ra, cô còn phát triển các kỹ năng có thể chuyển đổi giúp cô chủ động xác định những thách thức và cơ hội trong suốt cuộc đời mình.
Phương pháp tiếp cận mới hiệu quả dành cho giới trẻ
Do những thay đổi quan trọng đang diễn ra với tốc độ nhanh chóng trong thế giới việc làm, việc khám phá nghề nghiệp tập trung vào chức danh công việc đang ngày càng trở nên ít có tác dụng. Để chuẩn bị một cách hiệu quả cho tương lai của người trẻ, thay vì tập trung vào các công việc và nghề nghiệp cụ thể, các chuyên viên hướng nghiệp cần chuyển trọng tâm của quá trình khám phá sang những thách thức, vấn đề và cơ hội đang hiện hữu trên thế giới. Sự chuyển đổi đơn giản này sẽ mở ra những cơ hội mới, mang đến một góc nhìn khác về tương lai và đem lại một cách tiếp cận hiệu quả để chuẩn bị cho sự thành công của họ.
Tham khảo
Dizik, A. (2017), The next generation of jobs won’t be made up of professions, BBC.com, April 24th 2017. http://www.bbc.com/capital/story/20170424-the-next-generation-of-jobs-wont-be-made-up-of-professions
Kelly, K. (2016). The inevitable: Understanding the 12 technological forces that will shape our future. New York, New York: Viking.
Lamb, C. (2016). The Talented Mr. Robot: The impact of automation on Canada’s workforce, Brookfield Institute, http://brookfieldinstitute.ca/wp-content/uploads/2016/08/TalentedMrRobot_BIIE-1.pdf
Michel, J.P. (2016), The Challenge Method, CareerPro Conference, September 17th 2016, Retrieved from https://www.youtube.com/watch?v=rXmsoY3Geb0&feature=youtu.be
Selingo, J. (2016), There is life after college. William Morrow.
World Economic Forum (2016), The future of jobs. Retrieved from http://www3.weforum.org/docs/WEF_Future_of_Jobs.pdf
— Thông tin tác giả
J.P. Michel là một chuyên gia tư vấn hướng nghiệp và lãnh đạo, đặc biệt tập trung vào nhóm người trẻ đang chuẩn bị cho sự nghiệp tương lai. Ông có bằng Cử nhân Tâm lý học của Đại học Ottawa và bằng Thạc sĩ Tâm lý học tổ chức của Đại học Manchester. Công việc tư vấn hướng nghiệp của ông đã được giới thiệu trên kênh BBC.com và đài phát thanh CBC. Bạn có thể liên hệ với ông tại jp@mysparkpath.com.
Người dịch: Hồ Lan
Biên tập: Tâm Tình
Nguồn bài viết: https://www.ncda.org/aws/NCDA/pt/sd/news_article/142263/_PARENT/CC_layout_details/false
Photo by Alex Green on Pexels
Bài viết liên quan: