Tác giả: David McCall
Ngay từ khi còn nhỏ, học sinh thường phải chịu áp lực rất lớn trong việc đưa ra quyết định lựa chọn ngành học khi vào đại học/cao đẳng theo các chuẩn mực xã hội. Trước khi tốt nghiệp THPT, các bạn thường được hỏi: “Kế hoạch tiếp theo của con là gì?”. Đối với nhiều học sinh đang bắt đầu chuyển sang cuộc sống ở bậc đại học/cao đẳng, câu hỏi này khiến họ cảm thấy rằng các quyết định nghề nghiệp cần phải được đưa ra càng sớm càng tốt. Đây có thể là một nhiệm vụ cực kỳ khó khăn khiến học sinh lo lắng về tương lai của mình.
Chuyển tiếp lên bậc đại học/cao đẳng có thể là một hành trình khó khăn đối với cả những sinh viên tài năng, chăm chỉ và có định hướng rõ ràng nhất. Tuy nhiên, những bạn vào đại học/cao đẳng mà chưa lựa chọn được ngành học sẽ có xu hướng lo lắng hơn nhiều về quá trình này vì họ không cảm thấy mình có định hướng rõ ràng cho cuộc đời mình. Điều này có thể khiến cho sinh viên cảm thấy mình không phù hợp với ngành học/trường mà mình đã chọn, và dẫn đến tình trạng tỷ lệ sinh viên nghỉ học đại học và cao đẳng ngày càng tăng. Khi làm việc với những sinh viên chưa xác định được ngành học phù hợp, chuyên viên hướng nghiệp và giảng viên có thể giúp giảm bớt lo lắng cho sinh viên bằng cách áp dụng mô hình PAVE2 (Purpose & Passion – Mục đích & Đam mê, Abilities & Ambition – Khả năng & Khát vọng, Values & Viability – Giá trị & Cơ hội phát triển, and Earnings & Execution – Thu nhập & Sự thực thi) để khám phá nghề nghiệp.
Mô hình PAVE2 có thể được sử dụng để hướng năng lượng của sinh viên vào quá trình khám phá nghề nghiệp một cách hiệu quả. Mặc dù mô hình này không dựa trên bất kỳ lý thuyết phát triển nghề nghiệp cụ thể nào, nhưng nó cho phép những sinh viên còn đang mông lung chấp nhận thực trạng rằng họ bị cạn kiệt ý tưởng về việc lựa chọn con đường sự nghiệp và tập trung sự chú ý của họ vào tám thành phần quan trọng của quá trình khám phá nghề nghiệp:
P: Purpose & Passion – Mục đích & Đam mê
Mục đích – Đâu là mục đích cao cả hơn mà bạn muốn phục vụ? Đây thực sự là câu hỏi thúc đẩy việc khám phá nghề nghiệp quan trọng và có thể dẫn đến một cuộc trò chuyện sâu hơn về tác động tích cực họ có thể tạo ra qua sự nghiệp của mình. Một cách khác để đặt câu hỏi này là “Bạn muốn tạo ra tác động tích cực gì trên thế giới?” Nhờ có mục đích, sinh viên có thể tập trung tìm kiếm các ngành nghề giúp họ có thể tạo ra tác động này.
Đam mê – Bạn muốn làm gì? Mặc dù đam mê chắc chắn là một yếu tố quan trọng trong việc tìm kiếm công việc mơ ước nhưng sinh viên cũng phải hiểu rằng niềm đam mê cá nhân không phải lúc nào cũng mang đến những lựa chọn nghề nghiệp phù hợp. Thông thường, sinh viên được khuyến khích phải tập trung toàn bộ hành trình khám phá nghề nghiệp của bản thân vào một từ duy nhất – Đam mê. Bất cứ khi nào niềm đam mê được thảo luận trong lĩnh vực khám phá nghề nghiệp, chúng ta cũng phải dựa vào nhiều yếu tố liên quan khác ảnh hưởng đến việc lựa chọn nghề nghiệp, cụ thể là các yếu tố như khả năng, giá trị nghề nghiệp và cơ hội phát triển. Tất cả những điều này cần phải kết hợp với nhau khi lựa chọn công việc để có thể có được một sự nghiệp thành công mỹ mãn.
A: Abilities & Ambition – Khả năng & Khát vọng
Khả năng – Bạn có thể hoàn thành công việc theo yêu cầu không? Khả năng hoàn thành tốt công việc bạn muốn làm là một yếu tố cơ bản để xem xét, nhưng đáng tiếc là nó lại thường bị bỏ qua. Khả năng lực ở đây không chỉ bao gồm thể trạng sức khỏe của một người để thực hiện công việc mà còn cả yếu tố sức mạnh tinh thần và khả năng quản trị cảm xúc để hoàn thành các khóa học hoặc đạt các chứng chỉ cần thiết, từ đó dấn thân và phát triển hơn trong một lĩnh vực nhất định. Sinh viên có thể bị thu hút bởi các công việc có mức thu nhập cao hoặc các lựa chọn nghề nghiệp danh giá mà chưa bao giờ thực sự nghiên cứu những gì cần có để cạnh tranh trong một ngành nhất định ở giai đoạn mới vào nghề và về lâu dài.
Khát vọng – Bạn có sẵn sàng nỗ lực để vượt qua thử thách không? Tất cả chúng ta đều phải đối mặt với những rào cản dù lớn dù nhỏ trong cuộc sống. Thành công sẽ đến với những người có khả năng xác định những rào cản và xây dựng kế hoạch để vượt qua chúng, một mình và với nguồn lực hỗ trợ. Khát vọng có thể được định nghĩa là mong muốn và quyết tâm đạt được thành công. Sinh viên phải luôn sẵn sàng nỗ lực để thành công và vượt qua những thách thức cũng như rào cản mà các em gặp phải trong cuộc sống để tiến tới thành công trong sự nghiệp.
V: Values & Viability – Giá trị & Cơ hội phát triển
Giá trị – Những giá trị quan trọng nhất của bạn là gì và chúng phù hợp với nghề nghiệp nào? Sự liên kết giữa giá trị cá nhân của một người với giá trị của tổ chức là một khía cạnh cực kỳ quan trọng trong quá trình khám phá nghề nghiệp. Sinh viên nên được dạy về tầm quan trọng của mối liên kết này ngay từ lúc bắt đầu hành trình hướng nghiệp, vì nó đan xen với các khái niệm khác trong quá trình khám phá nghề nghiệp. Sinh viên có thể xác định giá trị cá nhân của họ và lý do vì sao họ phù hợp với một số nghề nghiệp nhất định thông qua một số công cụ hướng nghiệp sẵn có. Các bộ thẻ giá trị và các bảng khảo sát giá trị nghề nghiệp thường miễn phí, bao gồm cả hình thức trực tuyến và là công cụ mở đầu tuyệt vời khi nói chuyện với học sinh về tầm quan trọng của giá trị. Ngoài ra, trang web O*Net còn cung cấp một nguồn tài nguyên hữu ích để tìm kiếm các lựa chọn nghề nghiệp dựa trên sự phù hợp về giá trị.
Cơ hội phát triển – Cơ hội được tuyển dụng trong lĩnh vực mà bạn quan tâm cao như thế nào? Nhu cầu nghề nghiệp liên tục thay đổi theo thời gian tùy thuộc vào tốc độ thay đổi của nền kinh tế và sự phát triển của công nghệ. Sinh viên phải học cách nghiên cứu triển vọng phát triển nghề nghiệp của những nghề nghiệp mà họ quan tâm, không chỉ đối với phạm vi một khu vực nhất định mà còn đối với thành phố, tỉnh cụ thể mà họ đang có kế hoạch sinh sống. Hầu hết các trang web khám phá nghề nghiệp đều cung cấp một số dạng công cụ đánh giá triển vọng phát triển công việc. Ví dụ, các trang Occupational Outlook Handbook và CareerOneStop không chỉ cung cấp tỷ lệ phần trăm tăng trưởng triển vọng đối với các lĩnh vực nghề nghiệp trong hệ thống của họ mà các trang web này còn cho phép người dùng so sánh chính sách phát triển từ nhiều lĩnh vực nghề nghiệp. Sau đó, sinh viên có thể thu hẹp tìm kiếm của mình đến các vùng và khu vực đô thị cụ thể.
E: Earnings & Execution – Thu nhập & Sự thực thi
Thu nhập – Bạn có sẵn sàng làm việc để được trả lương không? Dựa trên các giá trị của sinh viên, vấn đề tiền bạc là điều quan trọng cần cân nhắc. Khi thảo luận và nghiên cứu về mức lương cho các ngành và nghề khác nhau, sinh viên cần quản lý kỳ vọng quanh hai điều cần lưu ý sau: – 1) mức lương trung bình hàng năm không tương đương với mức lương khởi điểm thông thường và 2) mức lương thay đổi rất nhiều tùy theo vị trí địa lý. Có một số trang web (bao gồm cả những trang được đề cập ở trên) cung cấp thông tin sợ bộ về mức lương trung bình của các ngành nghề cụ thể. GlassDoor và Indeed là hai trang web dễ điều hướng và cung cấp góc nhìn về kỳ vọng cho mức lương nghề nghiệp.
Sự thực thi – Đâu là những điều kiện cần để thực hiện kế hoạch của bạn? Cuối cùng, những gì chúng ta đang cố gắng làm là giúp một sinh viên đang phân vân đưa ra quyết định của mình. Mặc dù không phải tất cả sinh viên đều có thể đưa ra quyết định vào cuối một buổi tư vấn (hoặc thậm chí sau một vài buổi tư vấn). Tuy nhiên, có thể kỳ vọng rằng các em sẽ tự xây dựng một kế hoạch để tiến về phía trước (và cuối cùng là một kế hoạch dự phòng) để giúp các em tiếp tục kiên trì theo đuổi mục đích trong hành trình khám phá sự nghiệp.
Với vai trò là chuyên viên hướng nghiệp, chúng ta nên cố gắng trấn an những lo lắng của sinh viên và khách hàng. Việc sử dụng mô hình PAVE2 này cho phép sinh viên hiểu rõ hơn về toàn bộ quá trình khám phá nghề nghiệp và triển khai theo một cách có hệ thống qua nhiều thành tố trong quá trình phát triển nghề nghiệp của chính họ. Tôi thường nhắc nhở các sinh viên của mình rằng: “Bạn có thể tự mở đường dẫn đến thành công của chính mình hoặc đi theo con đường dẫn đến thành công của người khác”.
— Thông tin tác giả
David McCall, Thạc sĩ Giáo dục, CDF, là Phó Giáo sư trong Khoa Phát triển Chương trình đào tạo tại Đại học Ferris State, nơi ông giảng dạy các khóa học về khám phá sự nghiệp, phát triển kĩ năng đọc hiểu và phương pháp học đại học/cao đẳng. Ông sở hữu bằng Thạc sĩ về Thiết kế Chương trình & Giảng dạy và hiện đang theo học bằng Tiến sĩ về Lãnh đạo Cao đẳng Cộng đồng. Ngoài ra, ông còn là Chuyên viên Phát triển Sự nghiệp được chứng nhận bởi NCDA. David chủ yếu làm việc với sinh viên thiếu định hướng trong quá trình khám phá sự nghiệp tại Ferris lẫn khắp tiểu bang Michigan. Anh chị có thể liên lạc với David qua địa chỉ email davidmccall@ferris.edu.
Người dịch: Cẩm Thanh
Biên tập: Hồ Lan
Nguồn bài viết: https://www.ncda.org/aws/NCDA/pt/sd/news_article/202786/_PARENT/CC_layout_details/false
Bài viết liên quan: