Kỹ sư cơ điện tử

1. Thông tin cơ bản

• Tuổi: 37
• Giới tính: Nam
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 15
• Trình độ học vấn & chuyên ngành: Đại học
• Số giờ làm hằng tuần: 40h
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): 50

2. Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho tổ chức, cho các bên liên quan?

1. Automation engineer – consultant (Tư vấn – Kỹ sư tự động hóa): Thiết kế máy móc, hệ thống tự động, robotics, hiện thực hóa, máy móc hóa ý tưởng của con người thành máy móc. Thiết kế máy móc thay thế sức lao động của con người.

Ví dụ: Bạn muốn 1 cái máy rửa chén, tôi sẽ lên ý tưởng, mô hình bản vẽ 2D, 3D, sau đó ra bản vẽ và chế tạo chi tiết; lập trình các thao tác hoạt động mô phỏng hành động của con người (việc rửa chén). Cuối cùng là lắp ráp thành 1 robot rửa chén. Việc này khác với 1 cái máy rửa chén trên thị trường.

Hoặc khi có ý tưởng, nhưng nguồn lực trong công ty chưa đủ, thì sẽ mua hoặc yêu cầu thiết kế từ bên ngoài. Khi đó, tôi cần lên ý tưởng, trao đổi với nhà thầu về tính khả thi của dự án. Nếu đồng ý, sẽ lập kế hoạch thời gian, ngân sách. Lấy thông tin trình duyệt với cấp trên. Nếu được chấp thuận sẽ làm việc với nhà thầu theo dõi tiến độ để đảm bảo hoàn thành đúng thời gian và chi phí đã được chấp thuận trước đó.

Hiệu quả: 

• Giúp tự động hóa, công nghệ hóa nhà máy. 
• Nâng cao năng suất máy móc, làm ra nhiều sản phẩm hơn, chất lượng hơn. 
• Mang lại lợi nhuận và hình ảnh hiện đại cho nhà máy. 

Đây là 1 công việc tuyệt vời, nó có thể hiện thực hóa nhiều ý tưởng điên rồ nhất của con người. Chúng tôi nhiều lúc chế tạo ra 1 cái máy mà trước giờ trên thế giới chưa có.

2. Team leader – Trưởng bộ phận:

Hướng dẫn và đào tạo người mới để hòa nhập với môi trường của công ty và công việc ở lĩnh vực Tự Động Hóa.

• Hướng dẫn sử dụng phần mềm.
• Hướng dẫn hướng phát triển ý tưởng, xét duyệt các ý tưởng chuyên môn của nhóm.
• Lên kế hoạch, phân công, giám sát kiểm tra các thành viên trong nhóm dự án để đạt mục tiêu ban đầu.

Trách nhiệm chính: Quản lý dự án, đảm bảo dự án hoàn thành đúng tiến độ và trong ngân sách đã được duyệt. Với một số dự án cần phải làm việc với nhà thầu hoặc các đơn vị bên ngoài: cần thường xuyên giao tiếp, biết cách quản lý và giám sát công việc của người bên ngoài.

3. Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Khi học cấp 1, cấp 2 vì ở vùng quê không có nhiều đồ chơi, nên tôi hay chơi đất sét, nặn ra rất nhiều đồ chơi như là nồi niu, bình, ấm chén, khủng long, xe hơi, nhà cửa…

Khi học cấp 2, cấp 3, tôi nhặt được một số đồ chơi điện tử hư mà người ta bỏ đi, một số máy cassette, tôi thích tháo các phụ tùng trong đó ra, tự mày mò chế thành 1 cái xe có thể chạy bằng pin, hoặc những thiết bị có ròng rọc kéo bằng motor điện – pin…

Tôi rất thích xem hoạt hình, vì trong hoạt hình có rất nhiều ý tưởng điên rồ, nhưng nó hoạt động được. Các nhân vật trong đó nghĩ gì thì cũng rất dễ hiện thực nó, có những máy móc rất đơn giản nhưng hoạt động được.

Những năm cuối cấp 3, khi xem chương trình Robocon thì tôi đặc biệt thích và cũng mong muốn mình có thể chế tạo những con robot như vậy.

Đó là lý do tôi chọn ngành Cơ Điện Tử – Mechatronics – Đại học Bách Khoa TP. HCM.

Học ngành này bạn có thể:

• Biết về Cơ Khí: Giúp tôi chế tạo ra chi tiết, bộ phận máy móc. Có thể hiện thực ý tưởng của bạn thành 1 cỗ máy sờ được, dùng được và thậm chí bán được.
• Biết về Điện – Điện tử: Kiến thức này giúp các cỗ máy có thể hoạt động được. Như 1 chiếc xe đồ chơi không thể chạy được nếu thiếu motor điện. Điện tử cũng giúp máy móc giao tiếp với con người qua màn hình hiển thị, nút bấm, các cảm biến…
• Biết về Lập Trình: Nếu như 1 cỗ máy mà chỉ có cơ khí và nút bấm thì nó chỉ là 1 cái máy vô tri. Nhưng nếu bạn cho nó thêm bộ não thì nó là một cái máy tự động và thông minh. Muốn được như vậy thì cần lập trình cho nó.

Nếu đủ kiến thức trong 3 mảng này, bạn có thể chế tạo ra bất cứ máy móc, thiết bị, robot nào!

Tôi đã khá tự lập từ hồi chọn trường ở những năm cấp 2 nên từ cấp 3, tới đại học và ngành nghề tôi đều tự quyết. Nếu được lựa chọn lại tôi sẽ chọn ngành Bác sĩ giải phẫu. Bởi vì ngoài máy móc thì giải phẫu cơ thể người tôi cũng rất quan tâm. Có lẽ vì tôi đã có kiến thức trong lĩnh vực Tự Động Hóa rồi nên tham lam muốn biết thêm lĩnh vực giải phẫu chăng.

4. Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

5. Anh/chị thích và không thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

Thích: 

• Công việc sáng tạo tự do. Một khi ý tưởng thành hiện thực sẽ mang lại niềm vui lớn.
• Chế tạo được 1 máy tự động hoạt động hiệu quả, mang lại lợi ích cho công ty và cho cả người lao động. Có một số máy móc giúp giảm tải, hỗ trợ công việc của người lao động rất nhiều.
• Đào tạo, truyền kinh nghiệm của mình cho thế hệ đàn em. Chỉ ước là có máy sao chép bộ não, thì tôi sẵn sàng chia sẻ chất xám của tôi cho bất cứ ai cần.
• Đáp ứng được yêu cầu của khách hàng, khách hàng nhận sản phẩm mà họ hài lòng thì tôi cũng thấy vui. Hoặc khi ra siêu thị hoặc cả khi ra nước ngoài, mà thấy sản phẩm của mình bày bán thì cực kỳ vui.

Không thích:

• Đôi khi sẽ gặp trở ngại nhiều trong việc trình bày và được xét duyệt dự án. Vì việc thuyết phục cấp quản lý chấp nhận một ý tưởng mới cũng đòi hỏi họ phải có đầu óc cởi mở, chấp nhận sự thay đổi. Có một số cấp quản lý khó chấp nhận sự thay đổi, sẽ làm nhân viên nản chí nếu bị từ chối dự án nhiều lần.
• Nhiều bộ phận có những người lớn tuổi và bảo thủ.
• Môi trường hiện tại: một công ty đa quốc gia, nhận sự thuộc nhiều nền văn hóa khác nhau, nên việc giao tiếp và phối hợp có nhiều trở ngại.

6. Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

• Kiến thức: Học – học nữa – học mãi. Câu này không bao giờ sai. Nhất là trong lĩnh vực công nghệ. Vì công nghệ thay đổi hằng ngày, thậm chí hàng giờ, kỹ sư cần phải tự trang bị kiến thức và không ngừng nâng cấp nó. Đại học chỉ dạy bạn nền tảng để tự trau dồi thêm, chứ kiến thức lúc học đại học và lúc ra trường với lĩnh vực công nghệ thì nó đã lạc hậu rồi.
• Phải biết tự học, tự nâng cao trình độ. Kiến thức ở khắp mọi nơi và dễ dàng tiếp cận, nhất là với internet. Nếu hết 8h làm ở công ty mà về nhà bạn không tự đọc thêm, không tìm hiểu công nghệ mới thì sau 3 năm đi làm, chắc chắn bạn sẽ dậm chân tại chỗ, người khác vượt qua bạn hoặc bạn chỉ là 1 thợ vẽ cơ khí hoặc 1 anh kỹ thuật điện hoặc 1 anh kỹ thuật viên lập trình mà thôi.
• Phải biết lắng nghe và quan sát: Nghe người có kinh nghiệm, nghe cả người non mới. Với lĩnh vực công nghệ, bảo thủ là tự chôn mình.
• Chăm chỉ: Nếu chưa có nhiều kinh nghiệm thì cần chịu khó quan sát nhiều hơn, sờ mó máy móc nhiều hơn và đặc biệt ko sợ dơ. Vì ngành này cũng có cơ khí, cũng dầu nhớt mỡ bò… Dơ lắm, nếu sợ dơ thì không giỏi được.
• Thoải mái chia sẻ kiến thức, kỹ năng của mình cho người khác: Tôi luôn tin là cho đi là nhận lại. Và đôi lúc trong khi mình chia sẻ kiến thức với người khác cũng chính là lúc mình nghiệm lại khối kiến thức ấy (kiểu đọc lại 1 cuốn sách), hoặc đôi khi những câu hỏi của người nghe sẽ giúp mình hiểu rõ các vấn đề khác.

7. Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

• Kỹ sư cơ điện tử không biết sửa tivi.  Không phải họ không sửa được, mà là cần phải có đầy đủ đồ nghề và dụng cụ. Dĩ nhiên là trước đó họ cần phải có kiến thức đã (cái này một kỹ sư cơ điện tử hoàn toàn có thể tự học được). Bạn sẽ thấy chỉ cần một anh thợ học nghề là đã sửa được tivi rồi, đâu cần một kỹ sư 4.5 năm đại học. Vấn đề lớn là cần máy móc và dụng cụ hỗ trợ. Người ta nghĩ cứ có điện tử thì chỗ nào có điện là sửa được.
• Kỹ sư cơ điện tử chỉ biết cơ khí: Mọi người nghĩ vậy vì trong cái tên ngành – Mechatronics, thì nghe có vẻ rất cơ khí. Tên tiếng Việt cũng là Cơ điện tử, chữ Cơ đứng đầu.
• Kỹ sư tự động hóa công nghệ nước ngoài đều sạch sẽ, ngồi trên máy tính mạnh, công nghệ quẹt quẹt như Iron Man: chỉ là phim ảnh! Thực tế họ vẫn “chân lấm tay bùn” do bạn không thấy thôi.

8. Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Với tôi, ngành này nuôi sống tôi khá tốt. Dĩ nhiên, lương bổng đi đôi với đóng góp và sự phát triển của bản thân.

9. Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

Tôi không nghĩ tôi đã thành công để mà khuyên ai. Nhưng tôi nghĩ là tôi không hối hận khi chọn ngành này. Tôi yêu thích công việc này từ nhỏ và may mắn là tôi vẫn đang tiếp tục làm những công việc như vậy. Sau 15 năm làm trong lĩnh vực này thì bây giờ, cho dù cho tôi làm bất kỳ công việc nào khác (nếu tôi buộc phải làm) thì tôi vẫn có thể làm được và tin là công việc đủ nuôi sống tôi thì cực khổ cỡ nào tôi cũng sẽ làm được.

Việc cập nhật kiến thức, kinh nghiệm trong công việc liên tục giúp tôi nhận ra công việc này có tính mới mẻ liên tục, và khả năng thích nghi của tôi cũng cao dần lên. Do vậy, nếu các bạn thích công việc này thì nó sẽ rất đơn giản, các bạn làm, trải nghiệm chung với nó, học những cái mới liên tục. Nếu các bạn vô tình đi theo ngành hoặc buộc phải theo, thì để phát triển các bạn phải tìm cho mình một lý do để gắn bó với nó. Chứ nếu không tôi cũng không biết khuyên như thế nào.

Ở ngành này các bạn có thể phát triển theo 2 hướng:

1. Chuyên gia trong lĩnh vực công nghệ tự động hóa: Cải tiến, nâng cao năng suất các máy móc trong công nghiệp. Chế tạo máy móc đáp ứng nhu cầu sản xuất. Kỹ sư tự động cũng là 1 trong những nhóm kỹ sư cao cấp trong bất cứ nhà máy nào. Và với nhu cầu phát triển của con người thì máy móc thay thế sức lao động và thêm AI đã và đang là xu hướng.
2. Hiện thực hóa các ý tưởng từ đơn giản tới viển vông. Có nhiều ý tưởng đã được phát triển, kêu gọi startup thành công hoặc họ tự phát triển thành sản phẩm bán ra thị trường:

• Robot lau nhà, hút bụi. Trước khi có nó, các bạn có ban giờ ngồi tự nghĩ ra sẽ có cái gì đó giúp con người lau nhà không?
• Máy đo sức khỏe: trước đây là các vòng đeo tay, hiện tôi có một số anh bạn đang làm sản phẩm theo dõi giấc ngủ giúp chăm sóc sức khỏe.
• Máy đo và kiểm soát máy lạnh: bạn cùng khóa với tôi đang startup sản phẩm này, các bạn có thể tìm hiểu: BENKON.
• Hay ô tô điện tự lái (taxi điện tự hành) hiện giờ cũng đã thành công và đang được sử dụng khá nhiều nơi trên thế giới.
• Hiện đang có 1 số startup làm máy bôi kem dưỡng da tự động. Hiện giờ các bạn phải bôi trình tự hết lớp này đến lớp khác, đánh đánh, bôi bôi. Nhưng với cái máy này, bạn nằm đó, nó sẽ làm hết.

Nhiều lắm, tất cả những cái này đều nhằm phục vụ con người và hiện thực hóa những thứ chỉ có trong suy nghĩ. Nếu các bạn có kiến thức Mechatronics và các bạn có thêm ý tưởng thì các bạn sẽ ổn hơn về kinh tế hoặc nói chung lúc đó các nhà đầu tư tìm đến bạn, chứ bạn đâu cần quan tâm đến lương.