Business Analyst (Chuyên viên phân tích nghiệp vụ)

1. Thông tin cơ bản

• Tuổi: 35
• Giới tính: Nam
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 10 năm
• Trình độ học vấn và chuyên ngành: Kỹ sư ngành Cơ khí sản xuất nhựa
• Số giờ làm hằng tuần: 40 giờ/tuần
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): 
  • Tập đoàn công nghệ thông tin đa quốc gia với hơn 100000 nhân viên
  • Công ty vừa và nhỏ về triển khai phần mềm quản trị dữ liệu với khoảng 100 nhân viên

2. Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho tổ chức, cho các bên liên quan?

• Tư vấn quản trị và tổ chức cho doanh nghiệp, khi doanh nghiệp muốn xây dựng hoặc đổi mới hệ thống thông tin.
• Tổ chức những buổi workshop với khách hàng để thấu hiểu nhu cầu của khách hàng.
• Điều phối các hoạt động tương tác với khách hàng nhằm xác định và làm rõ tính năng của phần mềm cần triển khai.
• Điều phối các hoạt động trong công ty để theo dõi sát sao quá trình phát triển sản phẩm, đồng thời đảm bảo mức độ phù hợp của sản phẩm đối với nhu cầu của khách hàng về mặt tính năng, thời gian và kinh phí dự tính.

3. Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Mình bén duyên với công việc này một cách rất tình cờ. Lúc đó, mình chưa biết, cũng như chưa gọi tên được chính xác ngành nghề phù hợp với bản thân. Mình chỉ xác định được những hoạt động và nhiệm vụ mà mình muốn làm, như: nói chuyện với khách hàng, thu thập thông tin, phân tích và xử lý dữ liệu, làm việc với các bản trình bày, mô phỏng quy trình kinh doanh và tư vấn định hướng phát triển sản phẩm cho khách hàng. Đồng thời, mình cũng yêu thích các công việc được hợp tác với nhiều ngành nghề khác nhau để có thêm hiểu biết về thị trường kinh tế. 

Sau khi xác định được những việc mình thích, mình lên Google tìm kiếm những khóa học ngắn hạn về chuyên môn và mình tìm được ngành nghề có tên Business Analysis (khác với Business Analytics). Tiếp tục tìm kiếm, mình tìm ra Hiệp hội Business Analysis quốc tế có chapter (tạm gọi là chi nhánh) tại Pháp. Mình liên hệ với họ và tham gia đầy đủ khóa học 20 giờ, tuy nhiên, vì vài tình huống bất ngờ nên mình đã không đăng ký tham gia sát hạch để được cấp chứng chỉ. Song, qua quá trình học cũng như làm việc, mình thấy ngành này phù hợp với bản thân nên gắn bó với ngành đến giờ.

4. Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

5. Anh/chị thích và không thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

• Thích nhất: Mình thích nhất quá trình điều phối workshop với khách hàng và công việc phân tích dữ liệu, mô phỏng quy trình. Bởi, những công việc này phù hợp với những điểm mạnh và đam mê của bản thân. Điểm mạnh của mình là tư duy logic, tính toán số liệu, tư duy quy trình, khả năng lắng nghe sâu, kỹ năng phân tích và đam mê của mình là được làm việc với nhiều ngành nghề, phòng ban, vị trí khác nhau. Kết hợp những điều này, ngành Business Analysis là phù hợp với bản thân nhất.
  
• Không thích: Mình không thích nhất những phần việc liên quan đến hình thức như quá chỉnh chu về mặt định dạng, tuân thủ sự tỉ mỉ trong từng chi tiết, hay phải làm theo cách của người khác. Mình không thích những buổi họp với tần suất quá dày đặc, vì có những ngày không có thông tin liên quan đến công việc của mình nên mình cảm thấy mất thời gian. Cuối cùng, mình cũng không thích việc tự khai báo chi phí công tác hay giờ giấc làm việc mỗi tuần.
  

6. Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

• Về kỹ năng mềm, các em cần rèn luyện kỹ năng tự học, kỹ năng phân tích, kỹ năng tìm hiểu và tổng hợp thông tin, kỹ năng lắng nghe và kỹ năng trình bày thông qua quá trình làm việc nhóm và thực hiện dự án.
• Về kỹ năng chuyên môn, nhìn chung thì khá ít và thay đổi tùy theo từng lĩnh vực của khách hàng hoặc công ty, song vẫn có những kỹ năng chung cần được trau dồi. Đó là kỹ năng sử dụng những phần mềm văn phòng như Word, Excel, Powerpoint; sử dụng và học nhanh các công cụ phân tích dữ liệu hoặc mô tả dữ liệu như Power BI, Tableau, v.v. Đồng thời, các em cũng phải học cách thực hành thuần thục các công cụ mô phỏng quy trình như BPMN, HOPEX, v.v. và những phần mềm làm việc nhóm như Jira, v.v.
• Về thái độ, các em cần có thái độ tự tin, cởi mở, khát khao học hỏi và dấn thân với những lĩnh vực mới.

7. Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Business Analyst thường bị hiểu lầm là một phần trong lĩnh vực IT nên cần nắm vững các phần mềm IT. Hiểu lầm này đến từ việc nhiều phòng ban hoặc các hoạt động liên quan đến IT thường dùng thuật ngữ Business Analyst để chỉ những vị trí trung gian giữa khách hàng sử dụng phần mềm và đội ngũ phát triển phần mềm. Nhưng thật ra thì, Business Analyst chỉ đơn giản là người làm vai trò cầu nối giữa khách hàng sử dụng sản phẩm/dịch vụ và đội ngũ phát triển sản phẩm/dịch vụ, tùy thuộc vào từng lĩnh vực, ngành nghề mà có những tên gọi khác nhau. Các em có thể tìm hiểu thêm từ IIBA (International Institute of Business Analysis – iiba.org) để hiểu thêm về nghề này.

Nhìn chung, Business Analyst là cầu nối nhằm đảm bảo giá trị mong đợi của khách hàng được thấu hiểu rõ ràng đối với tất cả các bên liên quan, từ đó cam kết rằng những giá trị ấy được hiện thực hóa. Business Analyst là cánh tay đắc lực để hỗ trợ Project Manager quản lý tốt dự án.

8. Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Công việc này chắc chắn sẽ giúp em tự nuôi mình khi ra trường. Mình không biết thị trường  Việt Nam như thế nào nhưng ở phương Tây, sinh viên mới ra trường hoàn toàn có thể đảm nhiệm công việc này và thu nhập của những bạn junior nằm trong mức trung bình của dân số.

9. Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

Điều cốt lõi của công việc này chính là cầu nối để hỗ trợ khách hàng và đội/nhóm một cách tốt nhất, thông qua việc điều phối, tìm hiểu và phân tích nhu cầu của khách hàng.

Để theo đuổi nghề này, các em cần có sự thích thú khi làm việc với con người và dữ liệu, đồng thời có mong muốn phát triển kỹ năng mềm, nhất là kỹ năng đặt câu hỏi và kỹ năng phân tích. Bên cạnh đó, các em cũng cần giữ thái độ cởi mở, sẵn sàng học hỏi và dấn thân vào những lĩnh vực mình chưa biết để nâng cao và mở rộng kiến thức.

Các em có thể tìm đọc cuốn BABOK V3 của IIBA để hiểu rõ hơn về nghề, cũng như các phương pháp, kỹ thuật và công cụ đối với công việc này.