BẢNG ĐÁNH GIÁ KHÓ KHĂN NGHỀ NGHIỆP (CDI)
BỐI CẢNH
Hành trình phát triển nghề nghiệp của mỗi người là một chuỗi các quyết định.
Từ những năm cấp 3, chúng ta bắt đầu đặt nền móng cho tương lai bằng cách quyết định ngành học và trường học. Sau tốt nghiệp, chúng ta liên tục đứng trước những lựa chọn công việc hoặc nơi làm việc khác nhau.
Điều đáng chú ý là, theo thời gian, dường như các quyết định nghề nghiệp lại càng trở nên phức tạp và khó khăn hơn, đặc biệt trong bối cảnh thị trường lao động ngày càng cạnh tranh và biến đổi không ngừng. Chúng ta nhiều lần đối diện với sự không chắc chắn, đôi khi là bất an, hoặc thậm chí là kiệt sức khi nghĩ về những quyết định nghề nghiệp.
Nhiều lần chúng ta tự hỏi liệu mình có nên chuyển việc? Tuy không còn hứng thú với công việc hiện tại, nhưng vì sao, quyết định nghỉ việc lại khó thực hiện đến vậy?
Trong bối cảnh nêu trên, cùng với mong muốn hỗ trợ người đi làm lý giải sự chần chừ của bản thân khi đưa ra quyết định nghề nghiệp, Sông An cho ra mắt Bảng đánh giá khó khăn nghề nghiệp.
GIỚI THIỆU VỀ CÔNG CỤ
Bảng đánh giá khó khăn nghề nghiệp được dịch từ Career Difficulties Inventory do Tiến sĩ Shékina Rochat (Thụy Sĩ) phát triển. Tác giả đã cho phép Sông An dịch và giới thiệu công cụ này rộng rãi đến người lao động Việt Nam.
Bảng hỏi gồm 64 câu hỏi thuộc 9 nhóm khó khăn nghề nghiệp được Tiến sĩ Shékina Rochat đúc kết từ các mô hình lý thuyết và nghiên cứu thực nghiệm.
Thiếu động lực
Thiếu động lực trong nghề nghiệp có thể xuất phát từ: Không rõ mục tiêu hoặc không coi trọng mục tiêu đó, Thiếu niềm tin vào khả năng của bản thân và thiếu sự hỗ trợ, Không có cảm xúc thúc đẩy hành động.
Thiếu quyết đoán
Thiếu quyết đoán không chỉ khiến bạn khó ra quyết định trong công việc mà còn khó ra quyết định trong cuộc sống hàng ngày. Có thể do bạn nhìn nhận bản thân và thế giới một cách tiêu cực, có lòng tự trọng thấp, hay có mức độ lo âu cao.
Niềm tin sai lệch
Niềm tin sai lệch là những suy nghĩ không thực tế nhưng lại âm thầm ảnh hưởng đến quyết định nghề nghiệp của bạn. Ví dụ, bạn có thể quá tin vào may mắn, hiểu sai về vai trò của chuyên viên hướng nghiệp, hoặc quá chú trọng vào ý kiến gia đình.
Thiếu thông tin về quá trình ra quyết định nghề nghiệp
Thiếu thông tin về quá trình ra quyết định nghề nghiệp cho thấy bạn không biết các bước và các yếu tố quan trọng cần cân nhắc để ra quyết định. Quá trình này gồm hiểu các giai đoạn phát triển nghề nghiệp, biết cách sử dụng thông tin, khám phá lựa chọn, và cân nhắc cảm xúc lẫn lý trí.
Thiếu thông tin về bản thân
Thiếu thông tin về bản thân cho thấy bạn không rõ về các đặc điểm quan trọng như: sở thích, kỹ năng, tính cách, giá trị, điểm mạnh, điều làm cho công việc của bạn có ý nghĩa, và câu chuyện cá nhân kết nối từ quá khứ đến hiện tại trong quyết định nghề nghiệp.
Thiếu thông tin về các lựa chọn nghề nghiệp
Thiếu thông tin về các lựa chọn nghề nghiệp cho thấy bạn không có đủ thông tin về các con đường nghề nghiệp khác nhau, lộ trình đào tạo, yêu cầu công việc, cơ hội việc làm hiện tại cũng như tương lai.
Mâu thuẫn bên trong
Mâu thuẫn bên trong xuất hiện khi bạn đối mặt với sự hoài nghi hay cảm xúc lẫn lộn khi ra quyết định nghề nghiệp. Bạn cảm thấy thích tất cả các lựa chọn hoặc không thích bất cứ lựa chọn nào. Hoặc khi phân tích các lựa chọn khác nhau, bạn nhận thấy quyết định nào cũng có ưu điểm và nhược điểm riêng.
Mâu thuẫn bên ngoài
Mâu thuẫn bên ngoài trong quyết định nghề nghiệp xuất phát từ thách thức đến từ môi trường hoặc tình huống xung quanh. Đó có thể là áp lực từ gia đình, bạn bè, kỳ vọng ở công việc hoặc trường học, chuẩn mực xã hội, hoặc các thay đổi trong xã hội hoặc cuộc sống cá nhân ảnh hưởng đến lựa chọn nghề nghiệp.
Thiếu khả năng được tuyển dụng
Thiếu khả năng được tuyển dụng cho thấy bạn còn thiếu kỹ năng đối phó với các thay đổi nghề nghiệp, chẳng hạn như: tự chăm sóc (well-being), thích ứng với thay đổi (như mất việc), sử dụng nguồn lực và hỗ trợ có sẵn, tinh thần học hỏi và phát triển kỹ năng mới, và khả năng kiên cường trước thất bại để tiếp tục phát triển sự nghiệp.
Để xem thông tin chi tiết, mời bạn tìm đọc sách Mapping Career Counseling Interventions: A Guide for Career Practitioners của cô.
Ý NGHĨA CỦA KẾT QUẢ TRẮC NGHIỆM
Giúp người đi làm

Nhận diện được rõ ràng những khó khăn cụ thể đang đối mặt thông qua việc sử dụng một công cụ được phát triển dựa trên nền tảng khoa học.

Hiểu được các nguyên nhân then chốt gây cản trở khi đưa ra quyết định nghề nghiệp, và rộng hơn là phát triển nghề nghiệp.

Nhìn nhận vấn đề là bước đầu tiên quan trọng trong việc tìm ra giải pháp tháo gỡ.
Giúp chuyên viên tư vấn hướng nghiệp

Nâng cao hiệu quả tư vấn trong quá trình hỗ trợ thân chủ (người đi làm). Kết quả của công cụ sẽ giúp các chuyên viên hiểu rõ và nhanh hơn về những khó khăn nghề nghiệp mà thân chủ đang gặp phải và lựa chọn cách thức hỗ trợ phù hợp.
REST QUIZ
BỐI CẢNH
Những khó khăn nghề nghiệp kéo dài thường ảnh hưởng lớn đến sức khỏe thể chất lẫn tinh thần, khiến chúng ta căng thẳng và thiếu sáng suốt khi đưa ra các quyết định quan trọng và tìm giải pháp triệt để. Vì vậy, một trong những điều kiện tiên quyết để vượt qua trở ngại trong nghề nghiệp là giải tỏa căng thẳng.
Khoa học đã chứng minh mối liên hệ mật thiết giữa việc nghỉ ngơi đúng cách và tình trạng căng thẳng. Tuy nhiên, không phải ai trong chúng ta cũng biết mình đang thật sự cần nghỉ ngơi như thế nào.
GIỚI THIỆU VỀ CÔNG CỤ
Bạn thử dành một phút đánh giá nhanh tình trạng của mình thông qua một số câu hỏi mà Tiến sĩ Saundra Dalton-Smith, tác giả của công cụ Rest Quiz, gợi mở:
- Bạn có thường cảm thấy mệt mỏi khi thức dậy vào mỗi sáng?
- Bạn có thấy khó khăn để tập trung?
- Cảm xúc của bạn thường dễ bị ảnh hưởng bởi hành động của người khác?
- Bạn phụ thuộc vào các đồ có caffeine hoặc đường để bổ sung năng lượng nhanh xuyên suốt một ngày?
- Bạn thường cảm thấy cuộc sống của mình vượt khỏi khả năng kiểm soát?
Nếu câu trả lời là có cho phần lớn các câu hỏi trên thì bạn có thể bắt đầu tìm hiểu về 7 hình thức nghỉ ngơi và xác định hình thức nghỉ ngơi mà mình cần để hồi phục năng lượng và làm mới bản thân.
Physical Rest
Khả năng phục hồi cơ thể để giảm căng cơ, bớt đau đầu và thúc đẩy giấc ngủ sâu hơn
Mental Rest
Khả năng làm dịu những suy nghĩ trong đầu và tập trung vào những điều quan trọng
Sensory Rest
Khả năng giảm thiểu sự xâm chiếm thường trực của các kích thích từ thiết bị điện tử, mùi hương và tiếng ồn
Creative Rest
Trải nghiệm cái đẹp để đánh thức sự kinh ngạc và kỳ diệu bên trong chính chúng ta
Emotional Rest
Tự do thể hiện cảm xúc một cách chân thực và giảm bớt các hành vi làm hài lòng người khác
Social Rest
Có sự thông thái để phân biệt mối quan hệ nào giúp bạn phục hồi và mối quan hệ nào làm bạn kiệt sức, cũng như biết cách hạn chế tiếp xúc với những người “độc hại”
Spiritual Rest
Khả năng kết nối vượt lên trên cơ thể và trí óc, đồng thời có cảm nhận sâu sắc sự thuộc về, tình yêu thương, sự bằng lòng và lẽ sống
Để xem thông tin chi tiết, mời bạn tìm đọc sách Sacred Rest: Recover Your Life, Renew Your Energy, Restore Your Sanity hoặc bài viết và chia sẻ trên TED của Tiến sĩ Saundra Dalton-Smith.
BẢNG ĐÁNH GIÁ NHU CẦU CHUYỂN VIỆC JOB MOVES
BỐI CẢNH
Trong cuốn sách “Long Life Learning: Preparing for Jobs that Don’t Even Exist Yet”, Tiến sĩ Michelle R. Weise dự đoán rằng cùng với việc gia tăng tuổi thọ của con người, một người lao động có thể trải qua 20-30 lần chuyển việc trong xuyên suốt cuộc đời đi làm của họ. Nghe thì có vẻ khó tin, nhưng với tốc độ thay đổi chóng mặt của thị trường lao động, thì tương lai này có thể không còn xa vời nữa.
Khi nhìn quanh, ta chắc hẳn đã từng bắt gặp những người coi chuyển việc là một lần “giải thoát” cho bản thân khỏi công việc hiện tại. Công việc không phù hợp vô hình chung tạo ra nhiều cảm xúc tiêu cực, thúc đẩy chúng ta phải “nhảy” để tìm kiếm một bến đỗ khác. Nhưng liệu mỗi cú nhảy có được cân nhắc kỹ lưỡng? Hay bạn chỉ đang rơi vào vòng lặp chuyển việc rồi lại hối hận sau vài tháng?
Mặt khác, sẽ có những người đã có một công việc được cho là thành công và ổn định nhưng vẫn cảm thấy được thôi thúc chuyển việc để phát triển. Những lần chuyển việc này có thể gây ra nhiều mâu thuẫn nội tâm và khiến bạn bất an, khi phải thay đổi và gác lại những thành tựu bạn đã xây dựng.
Vậy làm sao để mỗi lần chuyển việc đều là một bước tiến đúng đắn trên con đường sự nghiệp?
Câu trả lời là: Hãy bắt đầu từ những bước nhỏ, từ việc làm rõ và gọi tên được động lực thật sự đang thúc đẩy quyết định chuyển việc của mình.
GIỚI THIỆU VỀ CÔNG CỤ
Bảng đánh giá nhu cầu chuyển việc Job Moves được Sông An lược dịch từ Job Moves Assessment do nhóm các tác giả gồm Ethan Bernstein, Michael B. Horn, Bob Moesta cùng phát triển.
Công cụ này được phát triển dựa trên lý thuyết “Jobs to be done” – một lý thuyết tập trung vào khám phá những động lực sâu xa đằng sau quyết định của con người. Đặt trong bối cảnh nghề nghiệp, thay vì chỉ nhìn vào bề nổi của một quyết định chuyển việc, công cụ này sẽ giúp bạn đào sâu vào bên trong, nhận diện và gọi tên được những mục tiêu chuyển việc, mong muốn thực sự mà bạn đang theo đuổi.
Trong quá khứ, bạn đã từng chuyển việc vì theo đuổi những mục tiêu nào? Và hiện tại, điều gì đang thúc đẩy bạn có những thay đổi mới?
Bốn mục tiêu chuyển việc được đề cập trong công cụ bao gồm:
GET OUT: THOÁT KHỎI TÌNH TRẠNG HIỆN TẠI
Những người theo đuổi mục tiêu này đang tìm kiếm một sự khởi đầu hoàn toàn mới và sẵn sàng thực hiện các thay đổi lớn trong cuộc sống cá nhân để đạt được điều này. Họ không ngại chấp nhận rủi ro vì cảm nhận rằng điều gì xảy ra lúc này cũng tốt hơn tình trạng hiện tại. Nhu cầu thay đổi của họ cấp thiết hơn tất cả: họ chỉ cần một công việc mới giúp mình thoát khỏi công việc hiện tại.
REGAIN CONTROL: LẤY LẠI QUYỀN KIỂM SOÁT
Những người theo đuổi mục tiêu này đang bị quá tải – trong công việc, tại nhà, hoặc cả hai. Họ mong muốn được tự do trong việc phân bổ thời gian và năng lượng. Họ không tìm kiếm một phương án giải thoát mà là muốn tìm lại quyền kiểm soát, tức là có thêm thời gian và năng lượng cho những gì mình thực sự quan tâm. Để đạt được lợi ích này, họ sẵn lòng đánh đổi, nhưng đi kèm với xu hướng cân nhắc các đánh đổi này thận trọng hơn những ai đang tìm kiếm sự giải thoát bằng-mọi-giá.
REGAIN ALIGNMENT: TÁI ĐỊNH HƯỚNG
Những người thuộc nhóm này có một công việc tốt nhưng không cảm thấy mình được ghi nhận tương xứng để gắn bó. Họ đang tìm kiếm một công việc – nơi mà kỹ năng, kinh nghiệm và chuyên môn của họ được tin tưởng, đánh giá cao và ghi nhận. Họ cảm nhận công việc hiện tại không làm họ thấy thỏa mãn, khiến họ gặp nhiều khó khăn khi tìm kiếm ý nghĩa trong công việc.
TAKE THE NEXT STEP: TIẾN ĐẾN BƯỚC TIẾP THEO
Những người tìm kiếm mục tiêu “Tiến đến bước tiếp theo” thường đã chạm đến một cột mốc trong cuộc sống cá nhân hoặc trong sự nghiệp. Họ đang tìm kiếm bước tiếp theo trong sự nghiệp để đảm nhận nhiều trách nhiệm hơn. Họ có thể rời khỏi một công việc yêu thích nếu có niềm tin rằng một công việc khác sẽ mang tới cho họ nhiều cơ hội phát triển hơn hoặc vị trí cao hơn. Và họ cũng rất sẵn sàng thử sức ở các vai trò thử thách hơn.
Bảng đánh giá gồm có hai phần:
- Đánh giá các yếu tố thúc đẩy một người chuyển việc
- Đánh giá các yếu tố thu hút một người hướng tới những điều mới mẻ
Để tìm hiểu thêm thông tin về công cụ và nhóm tác giả, mời bạn truy cập https://jobmoves.com/.
Sông An khuyến khích bạn đọc sách Job Moves: 9 Steps for Making Progress in Your Career kết hợp với việc thực hiện bảng đánh giá để có sự thấu hiểu toàn diện và sâu sắc hơn.
Ý NGHĨA CỦA KẾT QUẢ TRẮC NGHIỆM

Đánh giá lại những lần chuyển việc trong quá khứ và lần chuyển việc ở hiện tại.

Nhận diện mục tiêu chuyển việc bản thân đang theo đuổi: Đây là bước nền tảng đầu tiên để bạn đưa ra những quyết định sáng suốt, tiết kiệm công sức và thời gian.

Nâng cao hiệu quả tìm việc: Khi hiểu rõ bản thân và mục tiêu mình tìm kiếm, người dùng có thể tạo ra một hồ sơ xin việc ấn tượng và thể hiện bản thân tốt hơn trong các buổi phỏng vấn.

Phát triển sự nghiệp bền vững: Sử dụng công cụ cùng với việc chủ động tìm hiểu bản thân có thể giúp bạn định hướng đúng đắn và phát triển sự nghiệp bền vững hơn trong dài hạn.