Khi người trẻ không chắc chắn hoặc gặp khó khăn trong việc đưa ra quyết định về nghề nghiệp tương lai, họ có thể cảm thấy lo âu hoặc lo lắng. Những cảm xúc này thường là nguyên nhân phổ biến gây căng thẳng trong môi trường giáo dục. Trong bài viết này, chúng tôi chia sẻ một bảng câu hỏi ngắn giúp người trẻ nhận thức rõ hơn về cảm xúc liên quan đến việc đưa ra quyết định nghề nghiệp. Bảng câu hỏi này có thể hỗ trợ những cuộc đối thoại nghề nghiệp hiệu quả giữa họ và những người khác, chẳng hạn như chuyên viên hướng nghiệp, giáo viên, cha mẹ hoặc người chăm sóc.

Sự bất định và căng thẳng về nghề nghiệp

Sự bất định về nghề nghiệp được định nghĩa là việc thiếu khả năng, như là một thiếu niên, trong việc hình thành một khát vọng hoặc kỳ vọng nghề nghiệp cho cuộc sống trưởng thành (Mann và cộng sự, 2020). Khi sự chuyển tiếp từ trường học sang giáo dục bậc cao, đào tạo hoặc công việc ngày càng trở nên khó đoán, và thị trường lao động ngày càng cạnh tranh và linh hoạt, sự bất định nghề nghiệp ở người trẻ, cả ở Úc và quốc tế, ngày càng trở nên phổ biến.

Các nghiên cứu tại Úc cho thấy sự thiếu quyết đoán và bất định nghề nghiệp của người trẻ có liên quan đến những lo lắng và bất an về nghề nghiệp (Campagna & Curtis, 2007; Creed và cộng sự, 2009; Skrbiš & Laughland-Booÿ, 2019). Điều này có thể dẫn đến một loạt cảm xúc tiêu cực như bất lực, trầm cảm, căng thẳng, thiếu mục đích và tuyệt vọng (Creed và cộng sự, 2016).

Trong cuộc nghiên cứu với gần 2.800 học sinh trung học tại Úc, những cảm xúc này đã được thể hiện rõ ràng. Hơn một phần ba (33,8%) “đồng ý” hoặc “hoàn toàn đồng ý” rằng họ không biết nghề nào phù hợp nhất với mình, và thậm chí nhiều người hơn (40,5%) thường cảm thấy rằng họ không có hướng đi nghề nghiệp. Sự bất định và thiếu định hướng này khiến học sinh lo lắng. Gần một nửa (41,5%) lo lắng rằng việc học của họ sẽ không dẫn đến một nghề nghiệp “thực sự,” trong đó có khoảng một phần ba (34,3%) lo ngại rằng họ sẽ không có việc làm sau khi hoàn thành việc học. Dù chỉ 29% “đồng ý” hoặc “hoàn toàn đồng ý” rằng họ thường cảm thấy buồn hoặc lo lắng khi chọn nghề, nhưng tỷ lệ này tăng lên 59,3% khi tính cả các phản hồi “trung lập” hoặc “không chắc chắn.”

Sự bất định và lo âu về nghề nghiệp của học sinh được gây ra bởi nhiều yếu tố khác nhau. Chẳng hạn, hơn một nửa học sinh (56,5%) cảm thấy có ít lựa chọn nghề nghiệp hơn do chính bản thân hoặc do xuất thân của họ, bao gồm các đặc điểm như tình trạng kinh tế xã hội, giới tính, nền văn hóa hoặc điều kiện sống và nơi ở. Nhiều học sinh cảm thấy áp lực từ kỳ vọng của người khác – hơn một nửa (50,4%) lo lắng rằng những người khác, như giáo viên, chuyên viên hướng nghiệp, cha mẹ hoặc người chăm sóc sẽ không chấp nhận lựa chọn của họ. Một số tương tự (52,1%) học sinh cảm thấy rằng họ chọn nghề để làm hài lòng người khác (như cha mẹ, bạn bè hoặc giáo viên). Một số khác (46,2%) cảm thấy rằng lựa chọn của họ dựa trên những gì người khác mong đợi. Nhiều học sinh cảm thấy rằng họ không có đủ thông tin để đưa ra quyết định nghề nghiệp (58,7%, bao gồm cả phản hồi “trung lập” hoặc “không chắc chắn”).

Nhận thức là điều quan trọng

Điều quan trọng là người trẻ cần xây dựng nhận thức nghề nghiệp không chỉ về các lựa chọn nghề nghiệp hay con đường học tập, mà còn về cảm xúc và quá trình ra quyết định liên quan đến việc đưa ra lựa chọn. Hiểu được “tại sao” họ chọn những nghề nghiệp nhất định, hoặc tại sao họ gặp khó khăn trong việc ra quyết định, có thể thúc đẩy họ khám phá những hướng đi khác, tìm hiểu các xu hướng thị trường lao động hoặc suy ngẫm sâu hơn về cách thế mạnh và sở thích của bản thân liên quan đến các lựa chọn nghề nghiệp. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, càng đầu tư nhiều thời gian vào khám phá và lập kế hoạch nghề nghiệp, người trẻ càng có sự chắc chắn và tự tin hơn về nghề nghiệp (Skorikov, 2007).

Điều quan trọng nữa là người trẻ cần nhận ra rằng việc đưa ra quyết định nghề nghiệp là một quá trình phức tạp và liên tục, vì vậy các kỹ năng và kiến thức họ xây dựng trong quá trình này sẽ có lợi cho toàn bộ quá trình phát triển nghề nghiệp và khả năng được tuyển dụng trong tương lai (Tomlinson, 2017). Chìa khóa để họ quản lý sức khỏe tinh thần là hiểu rằng quá trình đưa ra quyết định nghề nghiệp có thể tạo ra những cảm xúc khác nhau vào từng thời điểm khác nhau.

Các chuyên viên hướng nghiệp, giáo viên, cha mẹ và người chăm sóc cần hỗ trợ người trẻ trong quá trình họ khám phá các hướng đi nghề nghiệp khác nhau và đưa ra quyết định. Vai trò quan trọng của người lớn là giúp người trẻ hiểu rằng mặc dù họ không cần phải có tất cả các “câu trả lời” khi vẫn còn đi học, họ vẫn cần đầu tư vào việc khám phá và suy ngẫm về nghề nghiệp.

Người lớn cũng cần nhận thức được những thách thức tác động đến việc ra quyết định nghề nghiệp và các yếu tố ảnh hưởng đến sự bất định và thiếu quyết đoán nghề nghiệp của người trẻ (Campagna & Curtis, 2007). Họ cần nhận ra rằng người trẻ có thể trải qua một loạt cảm xúc ảnh hưởng, bao gồm cả tích cực hoặc tiêu cực, đến mức độ tự tin nghề nghiệp hoặc sức khỏe tổng thể của họ. Chìa khóa để hỗ trợ người trẻ một cách hiệu quả là giúp họ hiểu rằng hành động và  sự kỳ vọng của chính họ có thể ảnh hưởng đến quyết định và sự tự tin nghề nghiệp của chính họ. 

Sức mạnh của những cuộc đối thoại nghề nghiệp

Những cuộc đối thoại nghề nghiệp là một cách hữu ích để giúp người trẻ hiểu rõ hơn thông tin và các lựa chọn nghề nghiệp (Roberts và cộng sự, 2023). Nghiên cứu gần đây của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) cho thấy rằng khi người trẻ trò chuyện với người khác về nghề nghiệp, họ thường giảm bớt sự bất định và lo âu về nghề nghiệp (Mann và cộng sự, 2020).

Những cuộc đối thoại này có thể bao quát nhiều khía cạnh, bao gồm nhận thức của người trẻ về sở thích và thế mạnh của họ, mục tiêu và sở thích nghề nghiệp, kiến thức về yêu cầu và điều kiện cần thiết để thành công trong các lộ trình học tập và nghề nghiệp khác nhau cũng như ý tưởng về việc chuyển tiếp từ môi trường giáo dục sang môi trường làm việc.

Mục tiêu chính của các cuộc đối thoại giữa chuyên viên hướng nghiệp, giáo viên, cha mẹ hoặc người chăm sóc với người trẻ là giúp họ bày tỏ cảm nhận về các lựa chọn nghề nghiệp và thúc đẩy quá trình đưa ra quyết định. Những cuộc đối thoại này có thể khám phá:

• Sự ảnh hưởng của những cảm xúc này đến sức khỏe tinh thần của họ và sự hỗ trợ mà họ cần.
• Cách mà những cảm xúc này thúc đẩy sự khám phá thêm về nghề nghiệp, từ đó mang lại lợi ích cho quá trình ra quyết định và đảm bảo sự chắc chắn về nghề nghiệp.
• Các cuộc đối thoại cần được thực hiện tiếp theo để cải thiện sự tự tin và định hướng nghề nghiệp. Ví dụ, giáo viên hoặc chuyên viên hướng nghiệp có thể khuyến khích người trẻ trò chuyện với cha mẹ hoặc người chăm sóc để cân bằng giữa kỳ vọng của người lớn và lựa chọn nghề nghiệp của chính họ.

Hình 1 minh họa một bảng câu hỏi ngắn có thể được sử dụng để hỗ trợ các cuộc đối thoại hướng nghiệp bán cấu trúc với người trẻ. Bảng câu hỏi bao gồm 13 mục tập trung vào ba chủ đề liên quan đến sự bất định và lo âu về nghề nghiệp của người trẻ. Ba chủ đề đó là:

1. Định hướng và mục đích nghề nghiệp (4 câu hỏi đầu; màu xanh đậm).
2. Yếu tố gây kích hoạt sự bất định và lo âu trong nghề nghiệp (5 câu hỏi tiếp theo; màu xanh trung bình).
3. Cảm xúc căng thẳng về nghề nghiệp (4 câu hỏi cuối; màu xanh nhạt).

Người trẻ có thể chọn một câu trả lời duy nhất cho từng mục dựa trên thang đo Likert 5 điểm (Hoàn toàn không đồng ý đến Hoàn toàn đồng ý). Các câu trả lời này có thể làm cơ sở để thảo luận lý do tại sao họ cảm thấy như vậy, những hành động họ có thể thực hiện để giải quyết cảm xúc (ví dụ: tham gia thêm các hoạt động khám phá nghề nghiệp, trò chuyện thêm với người khác), và sự hỗ trợ mà họ cần để quản lý sức khỏe tinh thần.

Hỗ trợ lẫn nhau

Các cuộc đối thoại nghề nghiệp như vậy có thể đầy thách thức đối với tất cả những người tham gia. Người trẻ có thể không thoải mái chia sẻ cảm xúc của mình hoặc cần được hỗ trợ và khuyến khích nhiều hơn để diễn đạt đầy đủ suy nghĩ. Ngoài ra, những vấn đề về sức khỏe tinh thần hiện tại cũng cần được cân nhắc trong các cuộc thảo luận này. 

Mục tiêu là để khi các cuộc đối thoại này diễn ra, người trẻ có những trải nghiệm an toàn và tích cực, đây là nơi phản hồi của họ được tôn trọng và họ cảm thấy được lắng nghe. Việc cùng người trẻ đồng kiến tạo kế hoạch hành động sẽ giúp các bạn trẻ cảm thấy các cuộc trò chuyện đều có mục đích và mang lại hiệu quả hơn.

Những cuộc đối thoại cũng cần mang lại sự an toàn và tích cực cho các chuyên viên hướng nghiệp, giáo viên, hoặc cha mẹ và người chăm sóc. Họ cũng cần được tôn trọng vì sự quan tâm và nỗ lực hỗ trợ người trẻ trong việc ra quyết định nghề nghiệp. Một bước đầu tiên hữu ích có thể là thiết lập các nguyên tắc cơ bản về cách cuộc trò chuyện sẽ diễn ra. Đồng thời, cần lưu ý khi nào nên mời những người khác, như cố vấn học đường hoặc lãnh đạo nhà trường, tham gia vào các cuộc đối thoại.

Bảng câu hỏi này được thiết kế để người lớn sử dụng khi đối thoại với người trẻ về nghề nghiệp của họ. Nó không nhằm kiểm tra người trẻ hoặc so sánh họ với nhau, và không nên sử dụng bảng câu hỏi với mục đích như vậy.

Các câu hỏi trong bảng đã được phê duyệt bởi các ủy ban đạo đức tại Đại học Monash, các Sở Giáo dục liên bang, và các cơ quan quản lý liên quan, đồng thời được xem xét bởi các chuyên gia hướng nghiệp và lãnh đạo nhà trường để đảm bảo phù hợp với lứa tuổi thanh thiếu niên.

Nếu trong quá trình trò chuyện, bạn lo ngại về sức khỏe tinh thần của người trẻ, hãy tìm kiếm sự hỗ trợ bổ sung từ nhà trường.

Ấn phẩm này có thể được trích dẫn như sau:

Gleeson, J., & Walsh, L. (2023). Managing career uncertainty and anxiety: the power of career conversations. myfuture Insights series. Melbourne, Education Services Australia.

Để tải tài liệu này và khám phá các tài liệu khác trong Insights series, hãy truy cập www.myfuture.edu.au/assist-others/insights

Tài liệu tham khảo

Campagna, C. G., & Curtis, G. J. (2007). So worried I don’t know what to be: Anxiety is associated with increased career indecision and reduced career certainty. Journal of Psychologists and Counsellors in Schools, 17(1), 91-96. https://doi.org/10.1375/ajgc.17.1.91 

Creed, P. A., Fallon, T., & Hood, M. (2009). The relationship between career adaptability, person and situation variables, and career concerns in young adults. Journal of Vocational Behavior, 74, 219–229. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2008.12.004 

Creed, P. A., Hood, M., Praskova, A., & Makransky, G. (2016). The career distress scale: Using Rasch measurement theory to evaluate a brief measure of career distress. Journal of Career Assessment, 24(4), 732–746. https://doi.org/10.1177/1069072715616126 

Gleeson, J. (2020). Measuring adolescent career identity in the 21st century [Unpublished manuscript]. Faculty of Education, Monash University.

Gleeson, J., Walsh, L., Gallo Cordoba, B., Mikola, M., Waite, C., & Cutler, B. (2022). Young women choosing careers: Who decides? Monash University. https://doi.org/10.26180/20448213 

Mann, A., Denis, V., & Percy, C. (2020). Career ready? How schools can better prepare young people for working life in the era of COVID-19. OECD Education Working Papers No. 241. OECD. https://dx.doi.org/10.1787/e1503534-en 

Roberts, S., Lyall, B., Trott, V., Foeken, E., Smith, J., Robards, B., Wright, B. (2023). Young Australians navigating the ‘careers information ecology’. Youth, 3(1), 300–320. https://doi.org/10.3390/youth3010020 

Skorikov, V. (2007). Continuity in adolescent career preparation and its effect on adjustment. Journal of Vocational Behavior, 70(1), 8–24. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2006.04.007 

Skrbiš, Z., & Laughland-Booÿ, J. (2019). Technology, change, and uncertainty: Maintaining career confidence in the early 21st century. New Technology, Work and Employment, 34(3), 191–207. https://doi.org/10.1111/ntwe.12151 

Tomlinson, M. (2017). Forms of graduate capital and their relationship to graduate employability. Education + Training, 59(4), 338–352. https://doi.org/10.1108/ET-05-2016-0090 

Người dịch: Yến Nhi

Biên tập: Cẩm Thanh

Nguồn bài viết: https://myfuture.edu.au/docs/default-source/insights/Managing-career-anxiety-the-power-of-career-conversations.pdf

Photo by Fox on Pexel

Bài viết Quản lý sự bất định và lo âu nghề nghiệp: Sức mạnh của đối thoại nghề nghiệp đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

Biên tập: Thanh Mai

Gỡ rối lầm tưởng “Hướng nghiệp là hướng trường”

Khi nói đến “hướng nghiệp,” chúng ta dễ bắt gặp ánh mắt ngại ngần hoặc thậm chí là sự e dè, thờ ơ từ học sinh, cha mẹ, và cả chính những giáo viên được phân công dạy môn Hoạt động trải nghiệm, Hướng nghiệp. Hai chữ “hướng nghiệp” đôi khi bị gói gọn trong hình ảnh của những buổi tư vấn tuyển sinh đầy áp lực, nơi các em phải nghe quá nhiều lời mời gọi từ các trường Đại học, Cao đẳng. Chính điều đó đã vô tình khiến hướng nghiệp trở thành nỗi ám ảnh, hơn là một hành trình giúp các em hiểu và tin tưởng vào chính mình.

Nhưng có phải hướng nghiệp chỉ là chọn trường? Không. Hướng nghiệp lớn hơn rất nhiều.

Hiểu đúng về hướng nghiệp

Khi còn ngồi trên ghế nhà trường, tôi cũng từng ngần ngại khi tham gia ngày hội hướng nghiệp. Giây phút hiểu hơn về hướng nghiệp, tôi thực sự muốn sẻ chia và góp sức để gỡ rối lầm tưởng này. Hướng nghiệp thực chất là hành trình các em đi tìm câu trả lời cho những câu hỏi lớn:

• “Tôi là ai?”
• “Tôi đang đi về đâu?”
• “Làm sao để đi được tới nơi tôi muốn tới?”

Đó không chỉ là chọn trường học, chọn ngành nghề, mà còn là lựa chọn thái độ đối diện với khó khăn, đón nhận và tôn trọng quá trình hiểu mình – hiểu nghề trong suốt hành trình trưởng thành.

Đối với tôi, hướng nghiệp giống như một ngọn hải đăng. Nó không ép buộc các em đi vào một con đường cụ thể, mà soi sáng để các em tự mình tìm thấy lối đi phù hợp, lối đi mà chính các em sẽ vững bước với sự bình an của riêng mình.

Giá trị của hướng nghiệp

Trong những năm học và hành nghề hướng nghiệp, và gần đây nhất là trưởng ban Nội dung của Ngày hội hướng nghiệp 2024, một trong những thách thức lớn nhất mà tôi gặp phải chính là tháo gỡ rào cản nhận thức về hai chữ “hướng nghiệp”. Một số giáo viên và cán bộ quản lý ngành giáo dục, hướng nghiệp đâu đó chỉ tập trung vào việc hướng trường. Phần lớn học sinh khá ám ảnh với hai từ “hướng nghiệp” vì các bạn không thích tham gia những chương trình tư vấn tuyển sinh, thậm chí cảm thấy mệt mỏi khi phải “đối phó” với lời mời gọi liên tục từ các trường Cao đẳng, Đại học.

Lúc đó, tôi kiên nhẫn dành nhiều thời gian để giúp học sinh thấu hiểu và đón nhận giá trị của hướng nghiệp. Đó là giúp các bạn có được năng lực tự định hướng và ra quyết định chọn nghề, học nghề, làm nghề và hạnh phúc với nghề thông qua những thông tin, góc nhìn và công cụ hướng nghiệp khoa học. Tôi cũng nhận ra rằng, các em sẽ cảm nhận và đón nhận giá trị của hướng nghiệp rõ ràng nhất khi các em được tự mình trải nghiệm nó. Vì vậy, trong từng hoạt động, tôi luôn cố gắng đặt mình vào vị trí của các em để thấu hiểu, thiết kế và đánh giá các hoạt động trải nghiệm một cách vẹn toàn nhất.

Những người dẫn đường

Là giáo viên hướng nghiệp, chúng ta không chỉ là người cung cấp thông tin, mà còn là người đồng hành thầm lặng trên hành trình của các em. Hãy kiên nhẫn lắng nghe, đồng cảm và trao cho các em niềm tin rằng, dù con đường phía trước có chông gai, các em vẫn luôn có người đồng hành ở cạnh bên.

Có thể chúng ta nghĩ rằng, một bài trắc nghiệm khám phá sở thích đơn giản hay một hoạt động tình nguyện chỉ là những hoạt động nhỏ. Thế nhưng, chính những trải nghiệm ấy lại là “mảnh ghép” giúp các em hình dung rõ hơn về bức tranh tương lai của mình. Trong những giờ dạy tiếp theo, hãy thử:

• Hướng dẫn các em khám phá bản thân dưới lăng kính phát triển nghề nghiệp.
• Đề xuất các em trải nghiệm nghề nghiệp thực tế qua các buổi tham quan hoặc thực hành tại địa phương.
• Tạo không gian để các em chia sẻ suy nghĩ, ước mơ và cả những lo lắng của mình với bạn bè và thầy cô.
• Tổ chức các hoạt động tương tác trong lớp học theo gợi ý của Thư viện tài liệu mở môn Hoạt động trải nghiệm, Hướng nghiệp (OER)

Mỗi hoạt động, dù nhỏ hay lớn, đều góp gió, góp nắng, và góp mưa, để giúp cây nảy mầm và đơm hoa kết trái. Hãy nhớ rằng, hướng nghiệp không phải áp lực để chọn trường, mà là cơ hội để các em hiểu rằng mình có quyền được mơ ước, được lựa chọn và sống cuộc đời của riêng mình.

Người gieo hạt ơi, hãy đồng hành cùng nhau!

Nếu bạn đang làm việc tại các trường học hay các tổ chức giáo dục, bạn có thể là người tiên phong để thay đổi nhận thức về hướng nghiệp trong cộng đồng mình. Hãy bắt đầu từ những thay đổi nhỏ nhất: tạo ra một buổi học thú vị, tổ chức một buổi trải nghiệm sáng tạo, hay đơn giản là dành thời gian lắng nghe một học sinh còn nhiều trăn trở, bạn nhé.

Hãy cùng nhau, bắt đầu từ hôm nay!

Bài viết Những điều bạn chưa biết về hướng nghiệp đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

Biên tập: Thảo Chi

Chúng ta dành trung bình 8 tiếng, tức là ⅓ thời gian mỗi ngày để làm việc. Thật chẳng dễ dàng để mỗi ngày phải ép mình làm một công việc không phù hợp với sở thích và bản thân cũng không đủ khả năng để đạt được hiệu quả như ý muốn.

Chính vì lẽ đó, chúng ta luôn mong muốn tìm được công việc có yêu cầu phù hợp với với khả năng tự nhiên của bản thân, để ta có thể dễ dàng hoàn thành công việc hơn, đạt hiệu quả hơn cũng như phát huy tối đa khả năng của mình. Và khi đó, công việc không chỉ đơn thuần là hoàn thành nhiệm vụ, mà còn là niềm vui cho ta tận hưởng mỗi ngày.

Vấn đề là làm sao tìm được một công việc như thế?

Trong hướng nghiệp, có một lý thuyết nói rằng sự may mắn trong cuộc đời mỗi người không đến một cách ngẫu nhiên, thay vào đó, nó chính là kết quả ta thu hoạch được từ  rất nhiều hạt giống mà ta đã gieo trước đó. Lý thuyết thú vị này có tên là Lý thuyết ngẫu nhiên có kế hoạch của tác giả John D. Krumboltz. Theo đó, Krumboltz khuyến khích người học/người lao động hãy trải nghiệm, hãy gieo hạt, hãy thử và sai trong hành trình phát triển nghề nghiệp của bản thân.

Gieo trăm hạt “sở thích”, chờ “khả năng” nảy mầm

Nếu chỉ thuần túy là “sở thích” thì rất khó cho một người có thể tìm kiếm công việc với mức lương ổn định, tạo động lực tồn tại và phát triển trong thị trường lao động. Trên hành trình phát triển nghề nghiệp, một cá nhân cần chuyển đổi “sở thích” thành “khả năng”, và từ “khả năng”, cá nhân ấy dần dần xây dựng năng lực hành nghề để thành công trong công việc đó.

Điều quan trọng và cần lưu ý là cần phải sàng lọc “khả năng” từ “sở thích” thay vì ngược lại. 

Mỗi người có thể có rất nhiều “hạt giống” sở thích trong tay, nhưng qua quá trình nuôi dưỡng hạt giống bằng sự trải nghiệm và chiêm nghiệm, chúng ta sẽ quan sát được hạt giống “sở thích” nào sẽ nảy mầm thành “khả năng”. Hướng chọn lọc này sẽ giúp ta tìm được việc mình vừa yêu thích và vừa làm giỏi.

Nếu đi hướng ngược lại, khi một người tìm ra cái họ có khả năng làm nhưng lại không thích, sẽ gây ra sự mệt mỏi khi làm việc trong thời gian dài. Lâu dần cá nhân đó sẽ dễ mất động lực, mất năng suất, dẫn đến kết quả làm việc không tốt, chán nản, thậm chí là thiếu sự tự tin về năng lực bản thân. 

Vậy cha mẹ nên gieo hạt cho tương lai con như thế nào đây? Làm sao biết được khi nào hạt sẽ nảy mầm? 

Đáp án của câu hỏi này thực ra không khó đến thế. Khi con đang ngồi trên ghế nhà trường, cha mẹ hãy cùng con gieo hạt bằng cách:

• Hỗ trợ con tăng vốn hiểu mình thông qua công cụ trắc nghiệm tại https://huongnghiepsongan.com/hieu-minh/
• Khuyến khích con tham gia hoạt động ngoại khóa, trao đổi, giao lưu quốc tế, học những kỹ năng con thích mà nhà trường không dạy (như nhảy, họa, nhạc, kể chuyện, thể thao, kinh doanh, …), tham gia các công tác thiện nguyện trong tổ chức phi chính phủ/phi lợi nhuận
• Kết nối con với những cá nhân công tác trong ngành nghề con hướng tới để nâng cao mạng lưới chuyên nghiệp
• Hướng dẫn con đánh giá và đóng gói trải nghiệm sau khi tham gia các chương trình, sự kiện này
• Đề xuất con xây dựng kế hoạch phát triển nghề nghiệp và gỡ rối nút thắt với các chuyên viên giàu kinh nghiệm thông qua dịch vụ tư vấn hướng nghiệp (nếu có)

Hoạt động có thể khác đi, nhóm tham gia cũng có thể thay đổi, nhưng có hai yếu tố ta nên duy trì. Một là các hoạt động nên là những gì con yêu thích một cách tự nhiên (mà không phải bị ép). Hai là đã tham gia thì phải làm hết mình và có trách nhiệm trong vai trò con đảm nhận dù nhỏ dù lớn. 

Cha mẹ hãy xem mình như những người nông dân cần mẫn và thấu hiểu, tạo điều kiện cho hạt giống của con được gieo xuống đất và tưới tắm những khoáng chất cần thiết cho hạt dễ dàng lên mầm.

Khi con hiểu bản thân hơn, hạt đã nảy mầm. Khi con thấy tự tin khi dùng một kỹ năng nào đó, hạt đã nảy mầm. Khi ai đó ghi nhận con vì những kỹ năng hay thái độ làm việc của mình, hạt đã nảy mầm. Khi con bình an với sự lựa chọn của con, hạt đã nảy mầm.

Quý cha mẹ biết không, gieo hạt là một quá trình lâu dài. Khi chúng ta gieo hạt không vì mục đích cuối cùng (quả ngọt) mà vì quá trình (rễ sâu) thì từng bước trong hành trình nghề nghiệp sẽ nhẹ nhàng và bình an lắm. Sông An mời gọi quý cha mẹ cùng nhau gieo hạt cho tương lai của con. 

Trước khi khép bản tin số 1 này, quý cha mẹ hãy kể Sông An nghe, một điều anh chị cam kết thực hiện để gieo hạt cho tương lai con là gì? Mong được nhìn thấy trăm hạt nảy mầm. 

Tài liệu tham khảo:

https://huongnghiepsongan.com/cay-nghe-nghiep-kham-pha-yeu-to-kha-nang/

Bài viết Gieo hạt cho tương lai của con đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

Nền kinh tế công việc tự do (Gig Economy) nói đến một thị trường lao động gồm các công việc ngắn hạn, tạm thời hoặc tự do, nơi các cá nhân được thuê theo từng dự án hoặc phần việc, thay cho công việc toàn thời gian cho một nhà tuyển dụng. Trong nền kinh tế công việc tự do, người lao động thường là nhân viên hợp đồng thời vụ độc lập, tức họ không được hưởng các phúc lợi truyền thống như bảo hiểm y tế, nghỉ phép có lương hoặc lương hưu trí. Thay vào đó, họ có sự linh hoạt trong việc lựa chọn thời gian và địa điểm làm việc, tạo điều kiện cho sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống hoặc có cơ hội có nhiều nguồn thu nhập cùng lúc (McKinsey, 2023). Đối với nhiều người mẹ, việc cân bằng giữa yêu cầu trong vai trò làm mẹ và công việc toàn thời gian là một thách thức.

Trong năm 2016, khi tham gia nền kinh tế công việc tự do với vai trò là nhân viên hợp đồng thời vụ trong lĩnh vực công nghệ và an ninh mạng, công việc này đã giúp tôi duy trì và không làm gián đoạn quá trình làm việc trong lĩnh vực của mình. Nó cũng mang đến cho tôi sự linh hoạt tôi cần khi là một người mẹ có con nhỏ. Mặc dù có nhiều lợi thế, nền kinh tế công việc tự do cũng có các hạn chế, đơn cử về mặt tài chính hoặc giới hạn trong phát triển nghề nghiệp. Dưới đây là một số lợi thế và hạn chế, cùng với các đề xuất để các chuyên viên hướng nghiệp hỗ trợ hiệu quả các thân chủ là các mẹ đang cân nhắc tham gia nền kinh tế công việc tự do.

Lợi thế của nền kinh tế công việc tự do

Cả gia đình nói chung và người mẹ nói riêng đều có thể hưởng lợi từ nền kinh tế công việc tự do.

Sự linh hoạt để ưu tiên cho gia đình

Một trong những lợi thế lớn nhất của nền kinh tế công việc tự do đối với các mẹ là sự linh hoạt nó đem lại. Không giống các công việc truyền thống, với lịch trình cứng nhắc và thời gian làm việc dài có thể mâu thuẫn với cam kết gia đình, công việc tự do cho phép các mẹ tự đặt ra thời gian làm việc và làm việc ở bất kỳ đâu (Wilson, 2023). Các mẹ thường gặp khó khăn trong việc cân bằng giữa công việc và cuộc sống, có thể cảm thấy bị giằng xé giữa sự thăng tiến trong công việc và thời gian chất lượng cho gia đình. Nền kinh tế công việc tự do trao quyền cho các mẹ tự chủ lịch trình, cho phép sự linh hoạt. Ngoài ra, công việc tự do cũng đem đến sự linh hoạt để ưu tiên cho gia đình mà không đánh đổi các khát vọng nghề nghiệp (Henderson, n.d.).

Dễ dàng quay lại thị trường lao động

Đối với nhiều mẹ, việc quay lại thị trường lao động sau thời gian nghỉ nuôi con khá đáng sợ. Nền kinh tế công việc tự do giúp cánh cửa quay lại làm việc hoặc chuyển sang con đường nghề nghiệp mới rộng mở hơn cho các mẹ. Với yêu cầu chi phí khởi điểm thấp và sắp xếp công việc linh hoạt, công việc tự do đem đến môi trường hỗ trợ các mẹ dễ dàng quay lại lực lượng lao động hơn. (Ashford et al., 2018).

Thách thức của nền kinh tế công việc tự do

Các chuyên viên hướng nghiệp có thể hỗ trợ thân chủ vượt qua thách thức của nền kinh tế công việc tự do bằng việc hướng dẫn định hướng vượt qua vấn đề thu nhập bấp bênh, tiếp cận đến các phúc lợi như chăm sóc sức khỏe và lương hưu trí, cân bằng giữa công việc và cuộc sống, và thích nghi với sự thay đổi trên thị trường. Điều này bao gồm cung cấp các chiến lược lập ngân sách và lập kế hoạch tài chính, kết nối khách hàng với các nguồn lực, phát triển kỹ năng thiết lập ranh giới và nuôi dưỡng một tư duy thích nghi và chăm sóc bản thân để phát triển trong một môi trường làm việc năng động.

Thiếu phúc lợi

Một trở ngại đáng kể với người làm việc thời vụ là việc thiếu các phúc lợi phổ biến được hưởng trong các vị trí công việc truyền thống. Để giải quyết vấn đề này, họ có thể tìm hiểu các lựa chọn phúc lợi độc lập, như tự mua bảo hiểm y tế, tự lập một tài khoản lương hưu trí như 401(k) hoặc IRA. Ngoài ra, việc tìm hiểu về các tổ chức hoặc hiệp hội chuyên nghiệp có thể giúp tìm ra được những nơi cung cấp phúc lợi tập thể cho nhân viên. Để xử lý được khía cạnh này của công việc làm thời vụ, việc lên ngân sách bảo đảm được các chi phí như chăm sóc sức khỏe, lương hưu trí và nghỉ phép có lương đóng vai trò quan trọng.

Quản lý thuế khi là một người lao động tự do

Một thách thức khác đối với người làm việc thời vụ là việc hiểu và quản lý thuế một cách hiệu quả. Để làm được việc này, họ cần có bộ hồ sơ chi tiết về thu nhập và chi phí trong suốt năm và nên tận dụng các phần mềm hoặc ứng dụng để theo dõi chính sát tài chính. Họ nên làm quen với các khoản khấu trừ thuế và ưu đãi thuế cho người hoạt động tự doanh, chẳng hạn như các khoản khấu trừ cho chi phí văn phòng tại gia, chi phí công tác và mua sắm thiết bị. Hãy cân nhắc xin tư vấn từ chuyên gia về thuế chuyên làm việc với những người hoạt động tự doanh để đảm bảo tận dụng tất cả các ưu đãi thuế có sẵn mà vẫn tuân thủ luật. Cuối cùng, việc tạo một tài khoản ngân hàng riêng cho việc thanh toán thuế cần được trả có thể có lợi.

Sự cô độc khi là một người lao động tự do

Cảm giác không thuộc về một công ty nào có thể dẫn đến cảm xúc cô độc. Để giải quyết vấn đề này, thân chủ cần xây dựng được một mạng lưới chuyên nghiệp chất lượng, tham gia các sự kiện của ngành, tham gia các nhóm trên mạng xã hội và tìm kiếm cơ hội nhận cố vấn để xây dựng mối quan hệ với đồng nghiệp trong ngành. Thân chủ cần nuôi dưỡng mối quan hệ với các đồng nghiệp lao động tự do khác vì họ có thể hỗ trợ và hướng dẫn dựa trên kinh nghiệm của chính họ. Họ cũng có thể tận dụng các nguồn tài nguyên và cộng đồng trực tuyến dành cho những người lao động tự do, chẳng hạn như Upwork, Freelancer và LinkedIn. Bằng việc chủ động giải quyết những thách thức này, người lao động có thể định hướng tốt hơn thực trạng của nền kinh tế gig và tạo ra một con đường sự nghiệp bền vững.

Các chuyên viên hướng nghiệp có thể hỗ trợ thân chủ chuẩn bị cho một công việc trong nền kinh tế gig bằng cách dạy họ:

• khám phá, đánh giá và phát triển các kỹ năng
• giúp xây dựng thương hiệu cá nhân và mạng lưới chuyên nghiệp
• hướng dẫn lập kế hoạch tài chính và quản lý các khoản thu nhập không ổn định
• thúc đẩy sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống cũng như chăm sóc bản thân
• hỗ trợ quá trình thích nghi với bối cảnh phát triển của nền kinh tế gig
• kết hợp các nguồn lực và chiến lược để xây dựng mạng lưới quan hệ, truyền thông, môi trường làm việc và xu hướng ngành nghề vào quá trình học tập, chuẩn bị và lập kế hoạch

Trao quyền cho các mẹ bứt phá

Nền kinh tế công việc tự do mang đến nhiều hứa hẹn cho các mẹ tìm kiếm sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống, theo đuổi đam mê và đảm bảo sự ổn định tài chính cho gia đình. Thông qua sự linh hoạt, tự chủ và đa dạng cơ hội phát triển nghề nghiệp, nền kinh tế công việc tự do trao quyền cho các mẹ bứt phá cả trong sự nghiệp và trong việc chăm sóc gia đình. Khi nền kinh tế gig tiếp tục phát triển, các mẹ sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc định hình tương lai, đóng góp các kỹ năng, quan điểm và kinh nghiệm đặc biệt cho lực lượng lao động.

Tham khảo 

Ashford, S., Pertriglieri, G. & Wrzesniewski, A. (March/April 2018). Thriving in the gig economy. Harvard Business Review.  https://hbr.org/2018/03/thriving-in-the-gig-economy   

Henderson, R. (n.d). 5 ways the gig economy can work for working mothers. Recruiter.com https://www.recruiter.com/recruiting/5-ways-the-gig-economy-can-work-for-working-mothers/  

McKinsey & Company. (August 2023). What is the gig economy? https://www.mckinsey.com/featured-insights/mckinsey-explainers/what-is-the-gig-economy# 

Wilson, N. (February 2023). Flexibility and earning potential, two lures of the gig economy. Forbes. https://www.forbes.com/sites/nigelwilson/2023/02/15/flexibility-and-earning-potential-two-lures-of-the-gig-economy/?sh=1750c12c4db0 

— Thông tin tác giả

Sarah Kelly. Với hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành công nghệ, Sarah thấu hiểu những áp lực của môi trường làm việc hiện đại. Cô ấy còn là một doanh nhân, tự tay xây dựng doanh nghiệp từ con số không lên đến mức doanh thu sáu chữ số. Sarah sở hữu tấm bằng Cử nhân (BA) của Đại học Fordham, bằng Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh (MBA) của trường cao đẳng Simmons và gần đây đã hoàn thành chứng nhận khóa học Facilitating Career Development Vui lòng liên hệ Sarah tại sarah@changingtidescoach.com.

Người dịch: Nhi Mol

Biên tập: Nhi Nguyễn

Nguồn bài viết: https://www.ncda.org/aws/NCDA/pt/sd/news_article/564160/_PARENT/CC_layout_details/false 

Photo by Trung Nhan Tran on Unsplash

Bài viết Trao quyền cho các mẹ: Lợi thế của nền kinh tế công việc tự do đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

ChatGPT là gì?

ChatGPT, một ứng dụng trí tuệ nhân tạo, được tạo ra bởi công ty nghiên cứu OpenAI và ra mắt vào tháng 11 năm 2022. ChatGPT sử dụng khả năng xử lý ngôn ngữ tự nhiên để tạo ra các cuộc hội thoại giống con người với người dùng. ChatGPT phản hồi các gợi ý bằng văn bản qua cách mô phỏng một người thật trả lời các câu hỏi và soạn thảo các nội dung khác nhau.

ChatGPT thu thập dữ liệu thông qua một quy trình gọi là “web scraping,” trong đó các công cụ tự động được sử dụng để quét internet nhằm tìm thông tin liên quan, trích xuất dữ liệu từ các trang web khác nhau và lưu trữ chúng trong cơ sở dữ liệu của nó. (June, 2023). Ngoài ra, ChatGPT còn thu thập thông tin từ phản hồi của người dùng, các cơ sở dữ liệu kiến thức được tạo ra bởi các chuyên gia trong nhiều lĩnh vực khác nhau, mạng xã hội và các nguồn dữ liệu mở (Mercier, 2023).

Kể từ khi ra mắt, hơn 100 triệu người dùng đã nhập các câu hỏi vào khung văn bản trên trang chủ của ChatGPT (Marr, 2023). Sau khi ChatGPT trả lời, người dùng có một số lựa chọn để cân nhắc. Người dùng có thể nhập một câu hỏi mới, tái tạo các câu trả lời bổ sung thêm cho cùng một câu hỏi, sao chép đoạn văn bản từ ChatGPT để sử dụng cho mục đích cá nhân, hoặc thích hoặc không thích câu trả lời.

ChatGPT có thể được sử dụng như thế nào?

Người dùng có thể tận dụng ChatGPT để hình thành ý tưởng, giải thích các chủ đề phức tạp, và thậm chí sáng tác bài hát hoặc thơ. Đây cũng có thể là một nguồn tài nguyên hữu ích để tối ưu hóa quá trình tìm việc, bao gồm chỉnh sửa thư ứng tuyển, tìm kiếm các chức danh công việc thay thế hoặc tóm tắt mô tả công việc (Kelly, 2023). Theo ChatGPT, chúng ta nên cân nhắc đến một số điều nên làm và không nên làm sau.

Điều quan trọng cần nhớ là ChatGPT hoạt động tốt nhất như một công cụ hình thành ý tưởng, cung cấp thông tin và các nội hàm, chứ không thay thế cho năng lực chuyên môn và tư duy phản biện của con người. Chuyên viên hướng nghiệp có thể hỗ trợ thân chủ tìm việc, nhưng sau cùng, thân chủ nên đưa ra kết luận dựa trên sự hiểu biết sâu sắc hơn về nhu cầu và hoàn cảnh cá nhân của họ.

Điều nên làm

1. Nghiên cứu và tìm hiểu: ChatGPT có thể cung cấp thông tin về các lộ trình phát triển sự nghiệp, ngành nghề, và các vị trí công việc khác nhau. Hãy hỏi ChatGPT chia sẻ các yêu cầu về trình độ bằng cấp, xu hướng thị trường việc làm, hoặc mức lương.
2. Hỗ trợ viết Sơ yếu lý lịch và Thư ứng tuyển: Hướng dẫn thân chủ cách nhờ ChatGPT hướng dẫn cải thiện bản nháp đầu tiên của Sơ yếu lý lịch và Thư ứng tuyển. Cần chú ý xem thân chủ cần hỗ trợ nhiều nhất ở những phần nào, ví dụ như định dạng, sau đó chỉ dẫn thân chủ hỏi ChatGPT để được hỗ trợ về định dạng.
3. Chuẩn bị phỏng vấn: Hướng dẫn thân chủ yêu cầu ChatGPT cung cấp các tình huống thực hành phỏng vấn. Thân chủ có thể hỏi về các câu hỏi phỏng vấn phổ biến, nhận phản hồi về các câu trả lời, và nhận lời khuyên về chiến lược và kỹ thuật phỏng vấn.
4. Thông tin thị trường: Khuyến khích thân chủ tìm hiểu thông tin từ ChatGPT về đa dạng các ngành nghề, như triển vọng phát triển, các xu hướng mới nổi, hoặc yêu cầu về kỹ năng.
5. Nâng cao kỹ năng: Khuyến khích thân chủ tham khảo ý kiến từ ChatGPT về các nguồn tài nguyên, khóa học trực tuyến, hoặc các chứng chỉ có thể giúp thân chủ nâng cao kỹ năng cụ thể liên quan đến sở thích nghề nghiệp.

Điều không nên làm

1. Sự tin tưởng mù quáng: Hạn chế thân chủ phụ thuộc hoàn toàn vào ChatGPT nhằm tìm kiếm thông tin nghề nghiệp. Tuy đây là một nguồn tài nguyên hữu ích, việc kết nối với các chuyên viên hướng nghiệp, cố vấn đáng tin cậy, hoặc chuyên gia trong lĩnh vực nghề nghiệp liên quan là rất quan trọng để nhận được hỗ trợ phù hợp theo nhu cầu cá nhân.
2. Thông tin bị thiên lệch: Khuyến khích thân chủ cẩn trọng với các thiên kiến tiềm ẩn trong các câu trả lời của ChatGPT, do việc thu thập thông tin từ internet có thể dẫn đến nội dung bị thiên lệch hoặc không chính xác.
3. Các dự báo chắc chắn: Hướng dẫn thân chủ không nên phụ thuộc hoàn toàn vào các dự đoán của ChatGPT về cơ hội việc làm hoặc xu hướng nghề nghiệp tương lai. Xu hướng thị trường có thể thay đổi nhanh chóng và hoàn cảnh cá nhân có thể khác nhau.
4. Sự cá nhân hóa: Lưu ý rằng ChatGPT không có khả năng nhận biết các hoàn cảnh, kỹ năng và mục tiêu cá nhân. Hãy hiểu rằng thông tin có thể không xem xét đến lý lịch và sở thích của từng thân chủ.
5. Đồng cảm và cảm xúc: ChatGPT không có khả năng nhận biết cảm xúc hoặc đồng cảm với thân chủ. Mặc dù có thể được yêu cầu chia sẻ thông tin và hiểu biết sâu sắc, nó không thể thay thế sự hỗ trợ về mặt cảm xúc và sự đồng cảm của một chuyên viên hướng nghiệp, một cố vấn đáng tin cậy, hoặc một chuyên gia trong lĩnh vực nghề nghiệp liên quan.

Mẹo sử dụng ChatGPT trong quá trình tìm việc 

Sau khi chuyên viên hướng nghiệp và thân chủ đã làm rõ mục tiêu tìm việc, và chuẩn bị một bản tóm tắt các kỹ năng và kinh nghiệm, họ có thể sử dụng ChatGPT cho các phần khác của quá trình tìm kiếm. Điều thiết yếu là nhập các lệnh hiệu quả, chi tiết (mà không bao giờ nhập bất kỳ thông tin cá nhân nào).

Ví dụ, để hỏi ChatGPT về các thông tin khác liên quan đến quá trình tìm việc, thân chủ có thể nhập câu hỏi như sau:

“Đối với một sinh viên mới tốt nghiệp ngành tiếp thị và truyền thông muốn làm việc trong lĩnh vực bán hàng ở New York, vui lòng giúp [viết sơ yếu lý lịch, viết thư ứng tuyển, tìm các vị trí chức danh]. Bạn cần thêm thông tin gì để làm điều này?”

Dưới đây là một số mẹo và chiến lược sử dụng ChatGPT để nâng cao các khía cạnh khác trong quá trình tìm việc. Hãy nhớ rằng đây chỉ là một công cụ, hãy sử dụng những gì có ích và tránh sao chép nguyên văn từ ChatGPT.

Thư ứng tuyển

Hãy thử lệnh, “Vui lòng chỉnh sửa thư ứng tuyển này dựa trên mô tả công việc và sơ yếu lý lịch.” (Lưu ý: Tạo một dòng mới trong lệnh bằng cách nhấn Shift+Enter cùng một lúc.) Sao chép và dán thư ứng tuyển, mô tả công việc, và sơ yếu lý lịch vào hộp văn bản, sau đó nhấn Enter.

ChatGPT sau đó sẽ tạo ra 1 phiên bản thư ứng tuyển cạnh tranh hơn, được cập nhật dựa trên mô tả công việc đã nhập.

Sơ yếu lý lịch

Để có một sơ yếu lý lịch thân thiện với hệ thống theo dõi ứng viên (ATS) cho các vị trí chức danh cụ thể, thân chủ có thể thử thêm lệnh, “Vui lòng điều chỉnh sơ yếu lý lịch (xem bên dưới) cho [vị trí] tại [công ty].” Sau đó sao chép và dán sơ yếu lý lịch và mô tả công việc vào hộp văn bản.

ChatGPT cũng có thể giúp chỉnh sửa sơ yếu lý lịch để phản ánh tốt hơn kinh nghiệm chuyên môn của thân chủ (Yan & Le, 2023). Hãy thử sử dụng lệnh, “Xin vui lòng tóm tắt lược sử kinh nghiệm làm việc bên dưới thành các điểm ngắn gọn.”

Tóm tắt mô tả công việc

Mô tả công việc có thể dài và khó hiểu, nhưng ChatGPT có thể dễ dàng tóm tắt các kỹ năng và trình độ chuyên môn chính mà nhà tuyển dụng có thể mong muốn. Sao chép và dán mô tả công việc vào hộp văn bản với các lệnh, “Hãy tóm tắt các kỹ năng quan trọng nhất từ công việc này.” hoặc “Liệt kê 5 từ khóa được sử dụng trong mô tả công việc này mà nên được làm nổi bật trong sơ yếu lý lịch?”

Nhận diện các kỹ năng và khoảng trống

Trong quá trình tìm việc, việc so sánh bộ kỹ năng của thân chủ với các kỹ năng mong muốn trong mô tả công việc là rất quan trọng. Nhập lệnh “So sánh sơ yếu lý lịch này với mô tả công việc sau để đánh giá khả năng và khoảng trống kỹ năng cho vai trò [Chức Danh Công Việc].”

Công nghệ và sự hỗ trợ nghề nghiệp hiệu quả

Trong bối cảnh tìm việc không ngừng thay đổi, ChatGPT là một đồng minh mạnh, cung cấp các thông tin và các tính năng chỉnh sửa hữu ích. Tuy công nghệ hiện đại và trí tuệ nhân tạo (AI) mang lại nhiều lợi ích, chúng ta vẫn cần xem xét những hạn chế và các vấn đề khác. ChatGPT có thể chỉnh sửa sơ yếu lý lịch ngay lập tức, tóm tắt mô tả công việc, hoặc nêu bật các kỹ năng chính của thân chủ, nhưng nó không thể thay thế năng lực chuyên môn và tương tác cá nhân cần thiết để cung cấp dịch vụ tư vấn hướng nghiệp hiệu quả.

Tham khảo

June. (2023, February 28). How does ChatGPT technology work? LinkedIn. https://www.linkedin.com/pulse/how-does-chatgpt-technology-work-juneconnects/

Kelly, J. (2023, April 3). How to leverage AI and use ChatGPT in your job search according to résumé writers and career coaches. Forbes. https://www.forbes.com/sites/jackkelly/2023/04/03/how-to-leverage-ai-and-use-chatgpt-in-your-job-search-according-to-rsum-writers-and-career-coaches/?sh=2ab107365ac5

Marr, B. (2023, May 19). A short history of ChatGPT: How we got to where we are today. Forbes. https://www.forbes.com/sites/bernardmarr/2023/05/19/a-short-history-of-chatgpt-how-we-got-to-where-we-are-today/?sh=26f625a6674f

Mercier, M. (2023, April 13). Does ChatGPT save data? Botpress. https://botpress.com/blog/does-chatgpt-save-data

OpenAI. (2023). Dos and don’ts of career searching with ChatGPT’ prompt. (Jun 7 version). http://chat.openai.com/chat

Yan, M., & Le, L. (2023, April 24). How to use ChatGPT to write and improve your resume. Simplify. https://simplify.jobs/blog/how-to-use-chatgpt-to-write-and-improve-your-resume/

— Thông tin tác giả

Maggie Kuhn, CCSP, là Phó Giám đốc phụ trách Bộ phận Cố vấn và Phát triển cá nhân & Phát triển nghề nghiệp và cho Cựu sinh viên thuộc Phòng Phát triển cá nhân & Phát triển nghề nghiệp của Đại học Wake Forest. Bạn vui lòng liên hệ với Maggie qua email kuhnmg@wfu.edu

Người dịch: Yến Nhi

Biên tập: Hồ Lan

Nguồn bài viết: https://associationdatabase.com/aws/NCDA/pt/sd/news_article/554257/_PARENT/CC_layout_details/true?tcs-token=c5d672670ffda7c9af250c94151f65ab7cc8f66578ef1b7f03a4fc33f7a58f82

Photo by Levart_Photographer on Unsplash

Bài viết Chat GPT: Gợi ý cho tìm kiếm nghề nghiệp đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

Biên tập: Thủy Trúc

“Trong suốt cuộc đời, tôi đã có dịp chứng kiến 2 công nghệ mang tính cách mạng.

Lần đầu tiên là vào năm 1980, khi tôi được giới thiệu với giao diện đồ họa người dùng (graphical user interface) – tiền thân của mọi hệ điều hành hiện đại, bao gồm cả Windows. Tôi ngồi xem bản demo cùng với một lập trình viên xuất sắc Charles Simonyi, và ngay lập tức chúng tôi động não về tất cả những điều chúng tôi có thể làm với cách tiếp cận máy tính thân thiện với người dùng. Sau đó, Charles đã gia nhập Microsoft, Windows trở thành xương sống của Microsoft. […] 

Bất ngờ lớn thứ hai chỉ đến vào năm ngoái. Tôi đã gặp nhóm OpenAI từ năm 2016 và rất ấn tượng trước sự tiến bộ vững chắc của họ. Vào giữa năm 2022, tôi rất hào hứng với công việc của họ nên đã đưa ra một thử thách: huấn luyện trí tuệ nhân tạo để vượt qua kỳ thi xếp lớp nâng cao môn sinh học […] Nếu công nghệ này có thể làm được điều đó, thì họ đã đạt được một bước đột phá thực sự. Tôi nghĩ thử thách này sẽ khiến họ bận rộn trong 2 hoặc 3 năm. Họ đã hoàn thành nó chỉ trong vài tháng. […] 

Tôi biết rằng, kể từ sau giao diện đồ họa người dùng, tôi vừa chứng kiến một bước tiến công nghệ quan trọng bậc nhất.”

Đó là đoạn trích từ bài viết “The Age of AI has begun” của Bill Gates vừa ra mắt vào tháng 3 vừa rồi. Trong bài viết, Bill Gates đã chia sẻ về 2 công nghệ mang tính cách mạng, một trong đó là AI (Trí tuệ nhân tạo). Vậy như chia sẻ của ông, nếu kỷ nguyên mới của AI đã đến, người lao động nên chuẩn bị và đón đầu xu thế này như thế nào?

Mời bạn đồng hành cùng Sông An để bắt đầu tìm hiểu về AI nhé.

Thông thạo AI là gì?

Theo một nghiên cứu từ Tsz Kit Ng (2021), thông thạo AI bao gồm 4 khía cạnh:

1. Hiểu biết về AI: Hiểu biết về các chức năng cơ bản của AI và cách sử dụng các ứng dụng AI trong cuộc sống hàng ngày một cách có đạo đức.
2. Ứng dụng AI: Áp dụng kiến thức, khái niệm và ứng dụng AI trong các tình huống thực tiễn khác nhau.
3. Đánh giá & sáng tạo AI: Kỹ năng tư duy bậc cao (ví dụ: đánh giá, thẩm định, dự đoán, thiết kế) với các ứng dụng AI.
4. Đạo đức AI: Lấy con người làm trung tâm trong các vấn đề liên quan đến AI (Ví dụ: Công bằng, Trách nhiệm, Minh bạch, Đạo đức).

Vì sao thông thạo AI quan trọng đến thế?

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang thay đổi mạnh mẽ cách chúng ta sống và làm việc. Nó đã và đang tạo ra những bước tiến lớn trong nhiều ngành nghề và lĩnh vực khác nhau. Chính vì vậy, thông thạo AI ngày càng trở nên cấp thiết đối với mọi người. Chẳng hạn, sinh viên Đại học và người đi làm cần nâng cao trình độ hiểu biết về AI vì họ sẽ sớm tiếp xúc với các ứng dụng AI trong quá trình làm việc và cuộc sống hàng ngày của mình (Laupichler và cộng sự, 2022). Các tổ chức cũng cần nắm bắt cách phát triển năng lực AI và đầu tư vào các nguồn lực bổ sung để sử dụng hiệu quả khoản đầu tư vào AI (Mikalef & Gupta, 2021). Có thể thấy, việc nâng cao hiểu biết về AI trên nhiều lĩnh vực xã hội khác nhau là rất quan trọng, nhằm tối ưu hóa việc sử dụng và giảm thiểu các ảnh hưởng tiêu cực tiềm ẩn của AI.

Hơn nữa, theo báo cáo The Future of Jobs 2023 của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), 23% các công việc trên toàn cầu sẽ thay đổi trong 5 năm tới do sự biến chuyển ở các ngành nghề, trong đó có ảnh hưởng của AI và các công nghệ xử lý văn bản, hình ảnh và giọng nói. Cụ thể, dự kiến sẽ có 69 triệu việc làm mới được tạo ra và 83 triệu việc làm biến mất, tương đương với 14 triệu việc làm giảm đi so với hiện tại (bằng 2% lực lượng lao động). Các doanh nghiệp cũng dự đoán rằng, 44% các năng lực nền tảng yêu cầu ở người lao động sẽ có chuyển đổi đáng kể. Vì thế, việc thông thạo AI sẽ giúp người lao động có nhiều cơ hội trong việc tái đào tạo (reskill) và nâng cao kỹ năng hiện có (upskill).

Vậy làm thế nào để từng bước trở nên thông thạo AI?

Cũng như bất cứ năng lực nào khác, để thông thạo AI, chúng ta cần trau dồi kiến thức, kỹ năng và thái độ liên quan thông qua sự kết hợp giữa “học” và “hành”. Bạn đọc có thể tham khảo Mô hình 70:20:10, một mô hình cho thấy sự phân chia tỉ lệ về cách thức học tập hiệu quả trong công việc. 

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng:

• 70% hiệu quả học tập xảy ra trong “trải nghiệm” qua công việc hàng ngày, thử thách và thực hành.
• 20% hiệu quả học tập xảy ra trong “tương tác” với người khác, như việc chia sẻ, làm việc nhóm, và nhận góp ý từ người khác.
• 10% hiệu quả học tập xảy ra trong “giáo dục” chính thống, ví dụ như thông qua các chương trình đào tạo hoặc các khóa học.

Ứng dụng từ mô hình này, để có thể thông thạo AI, người lao động không chỉ cần trang bị kiến thức thông qua giáo dục chính quy, mà còn rèn luyện thông qua các hoạt động tương tác và trải nghiệm liên tục. 

Gợi ý từ Sông An

Để bắt đầu, Sông An gợi ý với bạn 3 khóa học bằng tiếng Việt về AI mà Sông An tìm được. 

1. Khóa học “Sống cùng AI: Hiểu rõ, Dùng đúng và Làm nhanh” được tổ chức bởi AI For You (AI4U) sẽ cung cấp những kiến thức cơ bản, đúng đắn một cách dễ hiểu, thú vị và thực tế, song song với những kỹ năng thực hành sử dụng AI trong các phương diện khác nhau của cuộc sống hiện đại. Khóa học này do chính thầy Trương Nguyện Thành và đồng giảng viên có kinh nghiệm phát triển ứng dụng AI trong các lĩnh vực khác nhau giảng dạy. Điểm nhấn của khóa học này nằm ở khả năng “bình dân hóa” kiến thức của đội ngũ giảng dạy, phù hợp với học viên chưa có kinh nghiệm sử dụng AI. Tham khảo một lát cắt từ khóa học tại đây.
2. Khóa học “Prompt Foundation – Cách viết prompt ChatGPT và viết prompt AI hiệu quả” được giảng dạy bởi Trung Nguyễn, CEO & Founder của Advertising Vietnam sẽ hướng dẫn người lao động viết prompt (lệnh) ChatGPT chuẩn dựa trên 4 thành phần cơ bản, 9 tips cá nhân và chia sẻ một số sự thật cơ bản về AI. Đây là khóa học miễn phí, kéo dài 75 phút và được đăng tải trên nền tảng YouTube, cho phép người học theo dõi vào mọi khung thời gian. 
3. Khóa học Deep Learning của AI For Everyone – AI4E cung cấp hệ thống lý thuyết và bài tập thực hành về Deep Learning (mô hình CNN cho lớp bài toán ảnh, các mô hình sinh, mô hình dạng sequence data, v.v.). Đứng lớp là ThS Nguyễn Thanh Tuấn, tốt nghiệp Thạc sĩ Machine Learning tại Đại học Bristol, Anh Quốc với phong cách truyền đạt đầy nhiệt huyết, chú trọng vào bản chất. Đặc biệt, trong khóa học này, học viên sẽ có cơ hội thực hiện 1 dự án cá nhân nhằm giải quyết các bài toán thực tế thông qua Deep Learning. Vì vậy, để tham gia khóa học, học viên cần có hiểu biết căn bản về lập trình Python và Toán cao cấp. Dự kiến, khóa học sẽ khai giảng vào ngày 22/4 sắp tới với hình thức trực tuyến (online), lịch học từ 19h30 – 21h30 tối thứ Hai, thứ Năm hàng tuần.

Đây cũng chính là 10% – “giáo dục” trong mô hình học tập 70:20:10. Sau đó, bạn đừng quên hai yếu tố 70-20 còn lại: “trải nghiệm” và “tương tác” để ứng dụng kiến thức vào thực tiễn và xây dựng năng lực nhé. 

Lời kết 

Bạn thân mến, cảm xúc hiện tại của bạn khi đọc đến những dòng này là gì?

Lắng lo, sợ hãi, ngạc nhiên, hào hứng hay vui mừng? 

Đứng trước sự bùng nổ của AI, ắt hẳn ai cũng sẽ trải qua nhiều cung bậc cảm xúc. Sông An mong rằng bạn sẽ chấp nhận cảm xúc nơi bạn và hãy tiếp tục bước đi với tâm thế “lo để liệu”, chứ không phải “lo để sợ”.

Vậy sau khi đọc bài viết này, bạn sẽ lựa chọn bắt đầu với khóa học nào để chủ động thích ứng và không bị “bỏ lại đằng sau”? Hãy chia sẻ với Sông An nhé!

Tài liệu tham khảo

Laupichler, M. C., Aster, A., Schirch, J., & Raupach, T. (2022). Artificial intelligence literacy in higher and adult education: A scoping literature review. Computers and Education: Artificial Intelligence, 100101.

Mikalef, P., & Gupta, M. (2021). Artificial intelligence capability: Conceptualization, measurement calibration, and empirical study on its impact on organizational creativity and firm performance. Information & Management, 58(3), 103434.

Ng, Tsz Kit & Chu, Samuel & Shen, Maggie & Leung, Jac. (2021). AI Literacy: Definition, Teaching, Evaluation and Ethical Issues. Conference: 84th Annual Meeting of the Association for Information Science and Technology.

Xây dựng “tài sản sự nghiệp”

Bạn có đang “sống” trọn vẹn với thương hiệu cá nhân của mình?

Nghĩ khác về khủng hoảng nghề nghiệp: Hãy nhìn như một nghệ sĩ

“Thế hệ cợt nhả” đang làm gì với thế giới này?

Chiến lược tài chính cá nhân để phát triển sự nghiệp bền vững

Chuyển việc – Cơ hội để bạn chủ động “tuyển dụng” công việc phù hợp cho mình

Bước qua cú sốc: Hành trình vượt qua sa thải đột ngột

Có thể bạn chưa biết? Làm việc với cấp trên cũng cần có “nghệ thuật”!

Kỹ năng chuyển đổi – Những điều bạn cần biết để phát triển sự nghiệp

Bài viết Để không một ai bị bỏ lại đằng sau: Sống cùng AI đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

Biên tập: Minh Thảo

Tí tách, tí tách, tí tách, tôi lắng nghe tiếng mưa bên ngoài và tiếng mưa trong lòng của V., một người chị mà tôi đã dùng cả thập kỷ để thấu hiểu. “Em ơi, sao chị khổ quá!” – Chị lấy tay chùi nước mắt, khi chia sẻ về sự nghiệp. Tốt nghiệp với tấm bằng Xuất sắc ngành Kinh tế, chị ùa vào đời bằng sự hăm hở và nhiệt huyết với công việc tại một công ty đa quốc gia. 14 năm gắn bó nơi công sở, công danh thăng tiến, thế nhưng, chị ở độ tuổi 35 mệt nhoài với sự nghiệp. Tôi siết tay chị, như một lời ủi an chân thành. 

Tôi nghĩ mở đầu bài viết với một câu chuyện thế này thật buồn quá. Nhưng ngẫm lại, tôi nhận ra đó không chỉ là câu chuyện của riêng chị V., mà còn là câu chuyện của một thế hệ mất kết nối với sự nghiệp. 

Tôi thường nghĩ về sự nghiệp như một hành trình xây nhà, bắt đầu từ viên gạch này đến viên gạch khác. Khi từng viên gạch được đặt đúng chỗ của nó, nhân viên xây dựng mới tiếp tục xây dựng phần còn lại. Tôi cũng xin trích lại chia sẻ của hai tác giả Bill Burnett và Dave Evans, người đã chấp bút viết nên cuốn sách giàu ý nghĩa “Thiết kế Cuộc sống Nghề Nghiệp: Cách để thịnh vượng, thay đổi và tìm kiếm hạnh phúc nơi công sở (Designing Your Work Life: How to Thrive and Change and Find Happiness at Work)” mà tôi đã nghiền ngẫm: “When designing your work life, you need to know that designers don’t think their way forward. Work designers build their way forward.” (Tạm dịch: Khi thiết kế sự nghiệp, bạn nên biết rằng những nhà thiết kế không chỉ ngồi đó suy ngẫm về tương lai. Họ bắt tay xây dựng con đường của mình hướng về phía trước.)

Thông qua câu chuyện của chị V., tôi sẽ chia sẻ với bạn những đúc kết đáng suy ngẫm từ cuốn sách.

Viên gạch thứ nhất: Nhận diện niềm tin sai lệch và thay đổi tư duy

Niềm tin có thể được hiểu là sự tin tưởng mãnh liệt vào sự thật (Halligan, 2007). Niềm tin vẽ ra cho chúng ta thế giới, điều khiển chúng ta hành động hay thúc đẩy ta đưa ra những đánh giá. Niềm tin sai lệch là những suy nghĩ không dựa trên bằng chứng mà chủ yếu dựa trên giả định hay trải nghiệm của cá nhân trong quá khứ. Những niềm tin này thường không được chú ý hay dễ bị bỏ qua, nhưng thầm ảnh hưởng đến các quyết định nghề nghiệp của bạn. Theo Bill Burnett và Dave Erans, việc nhận diện niềm tin sai lệch và thay đổi tư duy có sức mạnh vô cùng lớn lao, giúp người lao động nhận ra điều gì họ hoàn toàn có quyền kiểm soát, điều gì họ thực sự cần và điều gì họ muốn mời gọi xuất hiện trong cuộc đời. 

Khi đọc đến những dòng này, tôi muốn bạn dành 3 phút ghi xuống 3 niềm tin sai lệch mà bạn đang giữ trong lòng. Hãy thành thật với bản thân nhé! Sau khi hoàn tất ghi xuống, tôi đề xuất bạn ngẫm suy về 3 điều bạn viết nên: Có bao nhiêu niềm tin trong đó là thực tế? Có bao nhiêu niềm tin trong đó là không thực tế? 

Tôi sẽ quay lại câu chuyện của chị V. để làm rõ hơn chia sẻ này. Dù sở hữu mức lương ổn định, nắm giữ vị trí đáng ngưỡng mộ, và có một gia đình êm ấm, chị V. luôn giữ trong lòng những niềm tin sai lệch. Chị lo không ai có thể lắng nghe và san sẻ nên chị tin rằng nỗi khổ này chị phải một mình gánh vác. Chị lo việc bộc bạch rằng công việc hiện tại đang dần giảm đi sức hấp dẫn và chị tin rằng việc chị muốn sống cuộc đời của riêng mình thật ích kỷ nên chị nên giấu kín chuyện này. Lo rằng việc thừa nhận đang mắc kẹt trong nghề nghiệp sẽ là một bước lùi trong sự nghiệp, chị càng gồng mình làm việc. Có lẽ vì thế, chị luôn cảm thấy “khổ”.

Thế nhưng, chị V. đã dũng cảm đặt viên gạch đầu tiên, bằng cách nhận diện, chấp nhận và từng bước thay đổi những niềm tin sai lệch đó. Từng bước, chị mở lòng rằng chưa bao giờ chị cô độc trên hành trình này. Từng bước, chị hiểu rằng việc tỏ bày mong muốn được sống trọn vẹn là điều đáng mừng. Từng bước, chị chấp nhận rằng việc cảm xúc đổi thay trong công việc diễn ra khá bình thường nơi công sở. Với sự động viên và giúp đỡ của những người thân cận, chị dần tháo gỡ những niềm tin sai lệch đó thông qua việc tái khám phá động lực nghề nghiệp sẽ được trình bày tiếp sau đây. 

Viên gạch thứ hai: Tái khám phá động lực nghề nghiệp với công thức ARC

Thực ra, hiếm có nơi làm việc nào mà bạn không xì-trét hay luôn trong tâm thế hạnh phúc trong mỗi phút mỗi giây. Vấn đề bắt đầu từ động lực của chúng ta và đó cũng là vấn đề cần được nhìn nhận rõ ràng. Tôi mong bạn hãy hít một hơi thật sâu và hãy cho phép bản thân được chấp nhận rằng nếu bạn đang trải qua một công việc như thế, thì điều đó không sao cả. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn đủ khả năng để khiến nghề nghiệp trở nên thú vị và đáng mong chờ hơn. Vậy bạn sẽ làm điều đó như thế nào?

Để trả lời câu hỏi này, nhóm tác giả Bill Burnett và Dave Evans gợi ý người đi làm sử dụng phương pháp ARC, trong đó: A – sự tự chủ (Autonomy), R – sự thân thuộc (Relatedness) và C – năng lực (Competence).

Trong công thức ARC này, tôi đặc biệt quan tâm đến chữ C. Năng lực là tập hợp các kỹ năng bạn cần để thực hiện công việc. Nhóm tác giả đưa ra lời khuyên rằng tất cả chúng ta đều giỏi một số nhiệm vụ nhất định. Để gia tăng năng lực nghề nghiệp, tác giả cũng khuyên chúng ta nên tập trung thực hiện những nhiệm vụ chúng ta thành thạo và hạn chế những nhiệm vụ chúng ta không thành thạo. 

Chia sẻ này của nhóm tác giả có sự tương đồng với khái niệm Kỹ năng Tạo động lực trong giáo dục và tư vấn hướng nghiệp, trong đó:

Trong trường hợp của Chị V., nguyên do khiến công việc của chị đang dần giảm đi sự hấp dẫn đến từ việc chị đã sử dụng những kỹ năng chị thành thạo nhưng không thích trong một thời gian tương đối dài. Khi nhận ra điều này, chị đã có một bước tiến lớn khi xác định nhóm công việc sử dụng nhóm kỹ năng thành thạo và tập trung thực hiện chúng vào công việc. Đồng thời, chị V. đã đề xuất với công ty giảm bớt nhóm công việc liên quan đến kỹ năng chị vừa không yêu thích vừa không thành thạo. Bằng cách này, chị V. đã từng bước tìm được sự kết nối với công việc.

Viên gạch thứ 3: (Tái) Thiết kế sự nghiệp với 3 yếu tố: tiền bạc, tác động xã hội và mức độ sáng tạo

Nhóm tác giả Bill Burnett và Dave Evans cho rằng mỗi công việc đều là sự kết hợp của 3 khía cạnh này, vì vậy bạn chỉ cần tìm ra tỷ lệ nào là phù hợp với bạn. Khi bạn đã tìm ra sự kết hợp phù hợp, hãy bắt đầu tái thiết kế nghề nghiệp mơ ước của bạn. Sau đây là 3 câu hỏi mà tôi đề xuất bạn ngẫm suy:

1. Bạn có hài lòng với nghề nghiệp không?

2. Nếu không, điều bạn muốn làm nhiều hơn hoặc tham gia là gì? 

3. Nếu 3 yếu tố bao gồm tiền bạc, tác động xã hội và mức độ sáng tạo tạo thành 1 vòng tròn (100%), bạn sẽ phân bố tỉ lệ so với hệ giá trị của bạn như thế nào?

Tôi mong rằng 3 câu hỏi này đã phần nào giúp bạn khám phá tỉ lệ mà bạn mong muốn. Sau đó, chúng ta hãy cùng nhau điều chỉnh và bắt đầu từng bước một. Hãy bắt đầu với việc đối chiếu tỉ lệ mong muốn này với tỉ lệ trong đời sống thực tại của bạn. Nếu trùng khớp thì tôi mừng cho bạn lắm. Tuy nhiên, nếu chưa trùng khớp, thì tôi nghĩ đây là một viên gạch nữa cần thiết để bạn xây dựng lại ngôi nhà sự nghiệp của bạn. Tôi đề xuất mỗi ngày, mỗi tuần, mỗi tháng, mỗi quý và mỗi năm, hãy vun vén thời gian và công sức cho tỉ lệ phần trăm bất cân xứng đó. Nhóm tác giả còn cho rằng nếu tiền không phải là một yếu tố quan trọng nhất, bạn thậm chí có thể thử chuyển sang làm việc bán thời gian và khám phá khả năng sáng tạo của riêng bạn trong thời gian rảnh rỗi. Nếu bạn cần một người đồng hành có chuyên môn hoặc những giải pháp sâu hơn giúp bạn điều chỉnh tỉ lệ này, Sông An khuyến khích bạn tham khảo thêm tại trang Giải pháp hướng nghiệp cho người đi làm. 

Từ sâu thẳm trong lòng, chị V. biết rõ rằng tỉ lệ mong muốn của chị là tiền bạc (40%), tác động xã hội (30%) và khả năng sáng tạo (30%). Trong khi đó, cuộc sống bấy giờ của chị là một cuồng quay tiền bạc không ngừng, còn khát vọng đóng góp cho xã hội và sáng tạo rơi vào vùng ký ức. Khi xác định tiền bạc là một yếu tố quan trọng nhưng không phải quan trọng nhất, chị V. đã lựa chọn duy trì công việc hành chính hiện tại, nhưng mỗi cuối ngày và cuối tuần, chị đầu tư thời gian và công sức lần lượt vào việc nấu bếp thiện nguyện cho bệnh nhân ung thư và vào việc học làm bánh. Bạn biết gì không, thực ra, câu chuyện đầu đề đã diễn ra 2 năm về trước (2022). Vào đầu tháng 3 năm 2024, tôi đã đến thăm chị V. với một bó hoa đỏ thắm. Chị của hiện tại, hài lòng với vị trí tại công ty đa quốc gia, nơi chị có những đồng nghiệp hài hước và đáng học hỏi. Và chị của hiện tại, vào những ngày cuối tuần, theo đuổi sự nghiệp làm bánh như mong ước xa xưa chị từng chia sẻ với tôi. Chị cũng đối thoại với gia đình về khó khăn trong sự nghiệp và tìm kiếm sự giúp đỡ từ cộng đồng xung quanh. Chị của hiện tại, như thể một ngôi nhà vững chãi, cho gia đình và cho chính chị. Tôi nghĩ, hành trình tái thiết kế của chị V. là một hành trình vô cùng can đảm và chân thành. Mong rằng thông qua câu chuyện của chị V. đan cài những thông điệp từ cuốn sách, bạn sẽ cảm nhận được sự tin yêu mà tôi gửi gắm nơi bạn. 

Những câu chuyện giống như chị V. vẫn còn xuất hiện ở cuốn sách đáng suy ngẫm “Thiết kế Cuộc sống Nghề Nghiệp: Cách để thịnh vượng, đổi thay và tìm kiếm hạnh phúc nơi công sở (Designing Your Work Life: How to Thrive and Change and Find Happiness at Work)”. Vì thế, nếu bạn muốn đọc thêm, tôi đề xuất bạn hãy đọc chi tiết tại phiên bản sách giấy. Không chỉ cung cấp thông tin hữu ích về nghề nghiệp, nhóm tác giả Bill Burnett và Dave Evans còn đưa ra nhiều hướng dẫn chi tiết và hữu ích cho những người đi làm mong muốn tạo ra và duy trì một nghề nghiệp vừa vui vẻ vừa giàu ý nghĩa thông qua cách tập trung vào những điều hiện có, hơn là liên tục thay đổi nghề nghiệp khi chưa thực sự sẵn sàng và chuẩn bị cho việc đó. 

Trước khi dừng bút, tôi mong bạn sẽ dành ít phút nhìn lại những niềm tin phi lý và những “bài tập nhỏ” bạn vừa thực hành. Nếu chưa, bạn hãy thực hành vào một hôm tĩnh lặng nhé. Mong rằng bài tập nhỏ này sẽ là tấm bảng chỉ dẫn, giúp bạn soi mình và suy ngẫm nhiều hơn. 

Bạn biết gì không, cuộc đời này quá ngắn để cảm thấy mất kết nối với nghề nghiệp và quá quý giá để mất kết nối với chính cuộc đời. Hãy cùng Sông An đặt một viên gạch (tái) xây dựng sự nghiệp bạn nhé!

Tài liệu tham khảo:

Burnett, B., & Evans, D. (2020). Designing your work life: How to thrive and change and find happiness at work. Chatto & Windus.

“Career break”: Khi nào bạn cần một khoảng nghỉ cho sự nghiệp?

Bạn có đang cần một ngày “snooze”?

Đừng để công việc chỉ là những ngày “chấm công”

Nên nghĩ gì khi có ý định chuyển việc?

Khi nghề nghiệp xác quyết bỗng không còn ý nghĩa

Late bloomers: Thành công muộn không phải là dấu chấm hết

Liều thuốc cho tình trạng kiệt sức: “Mindful Self-Compassion”

Những thời điểm trong sự nghiệp bạn cần chủ động tìm kiếm sự trợ giúp

Phỏng vấn thành công: 9 câu hỏi khai thác tối đa thông tin từ nhà tuyển dụng

Bài viết Một hành trình tái thiết kế sự nghiệp đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

Biên tập: Thủy Trúc

Bạn có biết?

Theo nhà tâm lý học Frederick Herzberg, có 2 nhóm nhân tố ảnh hưởng đến động lực làm việc của nhân viên. Đó là:

• Nhân tố duy trì (Hygiene factors) bao gồm các yếu tố bên ngoài, như địa vị, lương thưởng, sự ổn định, điều kiện làm việc, chính sách công ty và mức độ giám sát của cấp trên. 
• Nhân tố tạo động lực (Motivation factors) bao gồm các yếu tố bên trong, như trách nhiệm, sự hài lòng trong công việc, sự thừa nhận, sự thăng tiến và cơ hội phát triển cá nhân.

Nguồn ảnh: Geek For Geek 

Tại sao người đi làm cần quan tâm đến nhân tố tạo động lực?

Xã hội cuốn chúng ta vào vòng xoáy lấy nhân tố duy trì (bao gồm địa vị, lương thưởng, sự ổn định, điều kiện làm việc, chính sách công ty, …) làm chìa khóa khi đưa ra quyết định nghề nghiệp. Điều này không hề sai, thế nhưng, việc đặt trọng tâm quá mức vào nhóm nhân tố này sẽ làm phát sinh những vấn đề khác trong tương lai, nhất là khi nhu cầu và mong muốn của bạn không hề dừng lại theo thời gian. Một khi nhóm nhân tố duy trì được đảm bảo, bạn sẽ bắt đầu kiếm tìm nhân tố tạo động lực trong công việc. Thế nhưng, chính tại giây phút đó, bạn ngỡ rằng chi phí cơ hội đã trở nên quá lớn và lý do để thay đổi cũng trở nên mơ hồ. Phải chăng chúng ta cũng “sống mòn” như thân phận người thầy tên Thứ “muốn cất cánh bay cao nhưng lại bị áo cơm ghì sát đất” trong truyện ngắn cùng tên của cố tác giả Nam Cao?

Theo nghiên cứu của Frederick Herzberg, những nhân tố duy trì không thúc đẩy nhân viên. Ví dụ, một nhân viên sẽ không vui với một công việc được trả mức lương thấp, đối diện với khả năng mất việc, với mối quan hệ đồng nghiệp kém chất lượng và ban điều hành thiếu năng lực lãnh đạo. Sự có mặt của nhóm nhân tố duy trì sẽ bảo toàn hiệu năng làm việc của nhân viên, thế nhưng, sự thiếu vắng của nhân tố này sẽ khiến nhân viên sớm cảm thấy bất mãn và thiếu động lực làm việc. Nói một cách khác, nhân tố duy trì sẽ khiến bạn không ghét công việc, chứ không thích nó.

Vậy điều gì ở một nghề nghiệp sẽ khiến bạn cảm thấy hào hứng đi làm hằng ngày? Nhân tố tạo động lực chính là câu trả lời mà bạn hằng tìm kiếm. Khác với nhân tố duy trì đặt trọng tâm đến các yếu tố ngoại cảnh hoặc độc lập với công việc, nhân tố tạo động lực sẽ yêu cầu bạn soi chiếu vào nội hàm công việc và động lực của chính bản thân bạn. Nhà tâm lý học Frederick Herzberg cũng lập luận rằng sự có mặt của nhân tố tạo động lực không những gia tăng mức độ hài lòng của một nhân viên, mà còn nâng cao chất lượng công việc. 

Làm thế nào để nâng cao sự hài lòng trong công việc?

Trước khi bắt đầu, hãy dành một phút tĩnh lặng, hít thở sâu và suy ngẫm về câu hỏi sau: Bạn đang tập trung vào nhân tố duy trì hay nhân tố tạo động lực trong công việc? 

Dù câu trả lời của bạn là gì, thì Sông An cảm ơn bạn đã thẳng thắn và chân thành đối diện với chính bản thân bạn. 

Sông An gợi ý bạn hai cách thức để nâng cao sự hài lòng trong công việc: 

Lên kế hoạch phát triển nghề nghiệp

Sông An hiểu rằng mỗi cá nhân luôn mong mỏi tìm ra nghề nghiệp đúng với năng lực và đam mê của mình, và rồi thành công trên bước đường sự nghiệp. Bạn cũng có thể tham khảo Biểu mẫu lập kế hoạch phát triển nghề nghiệp dành cho cá nhân được soạn thảo bởi đội ngũ Sông An.

Tìm kiếm sự hỗ trợ hoặc/và đồng hành chuyên nghiệp

Trong trường hợp bạn đã trải qua một thời gian dài cảm thấy không hài lòng trong công việc, đừng ngần ngại tìm kiếm sự hỗ trợ và đồng hành chuyên nghiệp từ các chuyên viên hướng nghiệp. Họ sẽ có thể trở thành những trợ thủ đắc lực để giúp bạn tìm hiểu bản thân, tháo gỡ những khúc mắc và cùng bạn tìm lại niềm vui trong công việc.  

Tham khảo 

Giroux, C.-R. (1960). The motivation to work, by F. Herzberg, B. Mausner and B.-C. Snyderman, John Wiley & Sons, New York, John Wiley & Sons, 1959. Relations Industrielles, 15(2), 275–276. https://doi.org/10.7202/1022040ar 

Christensen, C. M. (2012). How will you measure your life? HarperCollins.

Photo by Jason Goodman on Unsplash

“Career break”: Khi nào bạn cần một khoảng nghỉ cho sự nghiệp?

Bạn có đang cần một ngày “snooze”?

Đừng để công việc chỉ là những ngày “chấm công”

Nên nghĩ gì khi có ý định chuyển việc?

Khi nghề nghiệp xác quyết bỗng không còn ý nghĩa

Late bloomers: Thành công muộn không phải là dấu chấm hết

Liều thuốc cho tình trạng kiệt sức: “Mindful Self-Compassion”

Những thời điểm trong sự nghiệp bạn cần chủ động tìm kiếm sự trợ giúp

Phỏng vấn thành công: 9 câu hỏi khai thác tối đa thông tin từ nhà tuyển dụng

Bài viết Điều gì thật sự mang lại sự hài lòng trong công việc? đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

Sinh viên hiện nay phải đối diện với nhiều thách thức. Hai trong số những thách thức đè nặng lên nhóm sinh viên này là mức học phí và thị trường việc làm cạnh tranh. Nhiều sinh viên nghi vấn về giá trị của tấm bằng đại học và tương lai nghề nghiệp của họ khi cân nhắc sự kết hợp của hai yếu tố này. Áp lực đảm bảo có việc làm và trả hết nợ có thể dẫn đến khủng hoảng tuổi 20 nếu sinh viên tốt nghiệp không thể tìm được công việc mơ ước (Ha, 2017).

Các chuyên viên hướng nghiệp ở bậc đại học/cao đẳng giúp sinh viên sẵn sàng cho giai đoạn sau tốt nghiệp như thế nào? Có lẽ câu trả lời nằm ở các trường đề cao giá trị của việc học tập qua trải nghiệm. Cao đẳng Bennington ở Vermont thu hút sinh viên tham gia học tập qua trải nghiệm để thúc đẩy sự phát triển nghề nghiệp.

Học tập qua trải nghiệm được định nghĩa là “việc học qua suy ngẫm, phản tư sau khi làm” (Felicia, 2011, trang 1003). Các trường áp dụng phương pháp học tập qua trải nghiệm mở ra một hướng mới cho phép sinh viên thể hiện sự tự chủ nhiều hơn trong cả quá trình học tập của mình. Kết quả là, sinh viên trải nghiệm cảm giác ngẫu nhiên trong cả quá trình học tập của mình (Roberts & Welton, 2022). Một khía cạnh quan trọng của học tập qua trải nghiệm là việc đảm bảo rằng nó được thiết kế và tích hợp tốt vào chương trình giảng dạy. Để đạt được điều này, nhiều trường đã áp dụng lý thuyết của Kolb.

Kolb đã mô tả tầm quan trọng của việc đa dạng hóa phương pháp giảng dạy dựa trên các giai đoạn học tập khác nhau và phong cách học tập ưa thích (Healy & Jenkins, 2007).

Chu trình học tập của Kolb (1984) thể hiện ba thành tố chính trong quá trình học tập qua trải nghiệm: kiến thức, hoạt động và suy ngẫm/phản tư.

・Kiến thức được trau dồi qua các khái niệm và thông tin được trình bày. 

・Hoạt động là việc áp dụng kiến thức được học vào môi trường thực tế (BU, 2022). 

・Suy ngẫm/phản tư là hành động mà học sinh xử lý và học hỏi từ cả quá trình trải nghiệm.

Học tập qua trải nghiệm có thể được tìm thấy ở các cơ sở/đơn vị giáo dục tư nhân, công lập và trường giáo dục khai phóng trên khắp Hoa Kỳ. Cho dù giảng viên hoặc các đơn vị học tập qua trải nghiệm giám sát nỗ lực này đến đâu thì các chuyên viên hướng nghiệp vẫn là những đối tác quan trọng. Tại trường Cao đẳng Bennington, các sinh viên đều lập kế hoạch học tập bao gồm học tập qua trải nghiệm. Được biết đến với cái tên Kế hoạch, sinh viên phác thảo một bản đồ lý thuyết, với mục đích đạt được mục tiêu và năng lực chương trình học đã được thiết kế trước (Bennington, 2022). Là một phần của yêu cầu tốt nghiệp, sinh viên được kỳ vọng hoàn thành bốn kỳ trải nghiệm làm việc thực địa trong suốt thời gian học tại Bennington, mà giảng viên và sinh viên gọi là Kỳ làm việc thực địa (FWT). Kể từ khi trường được thành lập vào năm 1932, Kỳ làm việc thực địa là một phần không thể thiếu đối với trải nghiệm của sinh viên, nhằm giúp khám phá thế giới bên ngoài trường Bennington. Các chuyên viên hướng nghiệp là đối tác quan trọng trong việc thực hiện và sự tác động của chương trình này.

Thực thi

Để hỗ trợ sinh viên sâu sát hơn trong quá trình phát triển cá nhân và nghề nghiệp, trường kết hợp các dịch vụ phát triển nghề nghiệp với phòng Làm việc thực địa. Việc kết hợp các nguồn lực này sẽ giúp hỗ trợ và hướng dẫn cho sinh viên khi họ tìm các cơ hội thực tập, học việc và phát triển nghề nghiệp mà ở đó họ có thể tạo mạng lưới, kết nối với các cố vấn và tích lũy kinh nghiệm đầu đời có giá trị. Sau đó, sinh viên đưa kinh nghiệm quý báu này vào sơ yếu lý lịch và xây dựng sự tự tin qua các buổi tư vấn, phỏng vấn thử và các hội thảo định hướng nghề nghiệp.

Trong đội Phát triển nghề nghiệp và làm việc thực địa của trường Cao đẳng Bennington, các chuyên viên tham vấn hướng nghiệp sẽ cung cấp hỗ trợ toàn diện cho sinh viên, giúp họ xác định và định hình trải nghiệm theo những cách phù hợp với lĩnh vực họ quan tâm. Phòng Phát triển Nghề nghiệp và làm việc thực địa cũng có nhiệm vụ cung cấp và xây dựng mối quan hệ đối tác với các nhà tuyển dụng theo cách kết nối với các giá trị của trường và đảm bảo rằng các cơ hội được cắt may nhằm đáp ứng nhu cầu của sinh viên.

Do bản chất của học tập qua trải nghiệm, mỗi trải nghiệm có tính khác nhau tùy theo mong muốn học tập đặc biệt của từng sinh viên. Tuy nhiên, thông qua một trong bốn trải nghiệm học tập ứng dụng khác nhau, sinh viên sẽ có được một góc nhìn mới mẻ và xác định được phạm vi nghề nghiệp trong tương lai. Chuyên viên hướng nghiệp kết nối với sinh viên và khen ngợi các em qua những nỗ lực, chiến lược và sự phát triển, điều này có thể thúc đẩy sự thành công và sự kiên trì của các em. Trong cuốn sách Tâm lý học về thành công (2007), Dweck nhấn mạnh tầm quan trọng của việc khen ngợi quá trình, nỗ lực, chiến lược và sự tiến bộ. Trong quá trình học tập trải nghiệm của sinh viên, các chuyên viên cũng đóng vai trò là người cố vấn xác nhận lợi ích của từng trải nghiệm trong suốt quá trình học tập của các em.

Tác động 

Thông qua yêu cầu về kỳ làm việc thực địa tại trường cao đẳng Bennington, sinh viên có kinh nghiệm quý báu khi thực tập hoặc học việc tại các tổ chức phi lợi nhuận và công ty vì lợi nhuận trên toàn cầu. Sau khi hoàn thành kỳ làm việc thực địa, sinh viên được yêu cầu nộp một bài luận hoặc trả lời một bản khảo sát được đánh giá bởi chuyên viên hướng nghiệp. Điều này mang đến cho sinh viên cơ hội nhìn lại những giá trị riêng và những kỹ năng mới mà họ đã phát triển thông qua trải nghiệm của mình. Chuyên viên hướng nghiệp khi làm việc với sinh viên phải đảm bảo rằng kinh nghiệm của họ được bổ sung vào hồ sơ lý lịch thể hiện sự phát triển chuyên môn của sinh viên và chứng minh cho các nhà tuyển dụng tương lai rằng sinh viên có thể làm được việc khi mới chỉ đang học đại học.

Năm 2022, sinh viên theo đuổi cơ hội ở 27 quốc gia và 34 tiểu bang trong các lĩnh vực sau: biểu diễn và mỹ thuật, dịch vụ công/ phi lợi nhuận, báo chí, truyền thông và xuất bản, STEM, và giải trí. Kỳ làm việc thực địa là một phần của trường Bennington trong nhiều năm, sinh viên đã thực tập tại nhiều tổ chức khác nhau như Google, Studio 360 WNYC, cơ quan lập pháp bang Vermont, Rattlestick Players và Ủy ban Cứu hộ Quốc tế. Đây chỉ là một vài trong số rất nhiều tổ chức mà sinh viên có thể tích lũy kinh nghiệm chuyên môn và sau này có thể sử dụng khi cạnh tranh trong một thị trường việc làm có tính chọn lọc cao.

Sự kết hợp đặc biệt giữa học tập qua trải nghiệm và yêu cầu của kỳ làm việc thực địa của trường cao đẳng Bennington chỉ là một ví dụ về tác động trên quy mô lớn mà các dịch vụ học tập qua trải nghiệm và dịch vụ nghiệp có thể mang lại cho sinh viên. Khi được trao nhiều cơ hội hơn để khám phá những trải nghiệm làm việc khác nhau, sinh viên có thể đặt câu hỏi thúc đẩy lĩnh vực họ quan tâm và mở rộng trí tò mò. Nhìn chung, mục đích của Kỳ làm việc thực địa và phương pháp học tập qua trải nghiệm của trường cao đẳng Bennington là để giúp sinh viên phát triển cả về mặt cá nhân và chuyên nghiệp qua việc đạt được các bộ kỹ năng hữu hình, xây dựng mạng lưới kết nối với các nhà tuyển dụng tiềm năng trong tương lai và tích lũy kinh nghiệm thực tiễn để sinh viên có được lợi thế cạnh tranh khi tốt nghiệp.

Tham khảo

Bennington College. (2022). Career development and field work term for students. https://www.bennington.edu/career-development-and-field-work-term-students

Bu (2022). Experiential learning. https://www.bu.edu/ctl/guides/experiential-learning/

Dweck, C. (2007). Mindset: The new psychology of mindset. Random House Publishing Group. 

Felicia, P. (2011). Handbook of research on improving learning and motivation. Random House Publishing Group. 

Ha, L. (2017). Millennials face life after college, finding a ‘quarter-life crisis’ instead of dream jobs. CNBC. https://www.cnbc.com/2017/09/08/millennials-face-life-after-college-finding-a-quarter-lifecrisis-instead-of-dream-jobs.html

Healy, M., & Jenkins, A. (2007). Kolb’s experiential learning theory and its application in geography in higher education. Journal of Geography, 99, 2000(5), 185–195. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/00221340008978967

Kolb, D. A., (1984). Experiential learning: Experience as the source of learning and development. Prentice-Hall.

Roberts, J., & Welton, A. (2022). The 10 commandments of experiential learning. Inside Higher Education. https://www.insidehighered.com/advice/2022/08/03/foundational-best-practicesexperiential-learning-opinion

— Thông tin tác giả

Sarah J. Krinsky, Cử nhân ngành Nhân chủng học và Xã hội học, Thạc sĩ Quản trị Nghệ thuật, là Trợ lý Giám đốc của Kỳ làm việc thực địa tại trường cao đẳng Bennington, Bennington, VT. Hiện tại, cô làm việc với sinh viên nhằm hướng dẫn và hỗ trợ khi họ cần định hướng và khám phá các cơ hội thực tập, học việc, tình nguyện và phát triển nghề nghiệp để xây dựng các bộ kỹ năng và được đào tạo để chuẩn bị sẵn sàng cho sự nghiệp. Bạn có thể liên lạc với cô qua sarahkrinsky@bennington.edu

Người dịch: Trang Anh

Biên tập: Yến Nhi

Nguồn bài viết: https://www.ncda.org/aws/NCDA/pt/sd/news_article/506353/_PARENT/CC_layout_details/false

Photo by Louis Bauer on Pexel

Bài viết Học tập qua trải nghiệm và dịch vụ hướng nghiệp: Ứng dụng lý thuyết của Kolb tại một trường đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

Khi một người đàn ông chuẩn bị hành lý cho một chuyến đi, anh ta có thể sẽ mang theo một chiếc áo khoác màu xanh đậm, bởi vì “có thể mặc nó đi bất cứ đâu.” Tương tự, khi một người phụ nữ xếp đồ cho chuyến đi, cô ấy có thể sẽ bỏ vào “chiếc đầm nhỏ này”, cũng bởi vì “có thể mặc nó đi bất cứ đâu.”

Ý tưởng về việc bạn có thứ gì đó có thể phù hợp trong nhiều hoàn cảnh khác nhau có lẽ là ví dụ tốt nhất để giới thiệu khái niệm về các kỹ năng cơ bản của bạn – dù đó là kỹ năng “tổ chức”, “phân tích”, “viết lách”, “giảng dạy” hay “lập kế hoạch” –  đều giống như chiếc đầm hay áo khoác kia: chúng có thể áp dụng ở bất cứ đâu. Do vậy, bạn phải quyết định xem đâu là lĩnh vực bạn muốn sử dụng các kỹ năng của mình nhất, đâu là lĩnh vực  khiến bạn hạnh phúc nhất khi sử dụng các kỹ năng có thể chuyển đổi của mình, bởi vì – tin tôi đi – nơi nào bạn cảm thấy hạnh phúc nhất cũng chính là nơi bạn làm việc hiệu quả nhất.

Việc làm này được gọi là “lựa chọn một lĩnh vực.” Nghe có vẻ thật dễ dàng. Tuy nhiên, trong bốn mươi năm qua, tôi đã nghiệm ra rằng không có vấn đề nào mà những người đang tìm việc hoặc đổi nghề lại loay hoay nhiều như tìm ra lĩnh vực yêu thích nhất của họ. Vậy nên, hãy để tôi giúp bạn tháo gỡ khó khăn này qua mười cách tiếp cận dưới đây.

• Bạn thích giải quyết những loại vấn đề nào nhất?

Thực ra, tất cả mọi công việc đều liên quan đến xử lý vấn đề, và nếu bạn làm tốt công việc của mình thì bạn phải học cách giải quyết các vấn đề. Vì vậy, câu hỏi đặt ra là: Bạn thích giải quyết những loại vấn đề nào nhất: đó là vấn đề liên quan đến con người, dữ liệu, hay đồ vật? Bạn cần chọn ra câu trả lời cho câu hỏi này, bởi vì các kỹ năng có thể chuyển đổi của bạn có thể áp dụng ở bất cứ đâu.

• Bạn thích giúp người khác giải đáp những loại câu hỏi nào nhất?

Đó có phải là: những video phổ biến nhất trong tháng này là gì? Hay là: làm thế nào để xe hơi của tôi chạy được lâu hơn? Hay là: điều gì giúp cho một cuộc hôn nhân hạnh phúc? v.v… Bạn cần chọn ra câu trả lời cho câu hỏi này, bởi vì các kỹ năng có thể chuyển đổi của bạn có thể áp dụng ở bất cứ đâu.

• Bạn thích chia sẻ kiến thức nào của mình với người khác nhất?

Đó có phải là câu đố về lịch sử? Hay là kiến thức về máy tính? Hay là kiến thức về một vùng đất hoặc văn hóa nước ngoài nào đó? v.v… Bạn cần chọn ra câu trả lời cho câu hỏi này, bởi vì các kỹ năng có thể chuyển đổi của bạn có thể áp dụng ở bất cứ đâu.

• Sở thích hoặc thú vui yêu thích nhất của bạn là gì?

Máy tính? Làm vườn? Tiếng Tây Ban Nha? Thủ công mỹ nghệ? Chơi tem? Trượt tuyết? v.v… Lưu ý rằng hầu hết các sở thích cũng là các ngành nghề. Vì vậy, nếu bạn xác định được sở thích yêu thích nhất của mình, bạn có thể đã xác định được lĩnh vực yêu thích nhất mà bạn có thể sử dụng kỹ năng có thể chuyển đổi.

• Từ vựng yêu thích nhất của bạn – từ mà bạn thích bàn thảo về nó suốt cả ngày là gì?

Mỗi lĩnh vực, thực ra,  là một loại ngôn ngữ. Ví dụ, ngôn ngữ của thần học là: Chúa, tình yêu, sự tha thứ, lòng trắc ẩn, sự hy sinh, v.v… Ngôn ngữ của máy tính là: bàn phím, màn hình, tương tác, trang tin điện tử, Internet, e-mail, v.v… Thường thì trái tim của bạn sẽ  dẫn lối bạn đến lĩnh vực mà bạn thích sử dụng các kỹ năng chuyển đổi nhất, bằng cách dựa trên từ vựng yêu thích của bạn. Trái tim của bạn sẽ mách bảo trước khi trí óc của bạn nhận ra điều đó.

• Định nghĩa của bạn về ‘một người lạ thú vị’ là gì?

Khi bạn đang ở một bữa tiệc hoặc hội nghị và gặp ai đó thực sự thú vị, họ nói về điều gì khi ấy mà bạn lại thấy hấp dẫn đến vậy? Hiển nhiên là chuyên môn của họ trong chủ đề đó có thể giỏi hơn bạn, nhưng đó cũng thường là manh mối rất hữu ích về lĩnh vực mà bạn có thể muốn sử dụng các kỹ năng có thể chuyển đổi của mình.

• Bạn thích đọc các blog, bài đăng, bài báo hoặc tạp chí nào nhất?  

Ý tôi là bạn thích làm việc với những chủ đề nào? Chẳng hạn như bạn thực sự quan tâm khi xem một bài viết đề cập đến chủ đề nào? Câu trả lời có thể chỉ ra lĩnh vực mà bạn muốn sử dụng các kỹ năng có thể chuyển đổi của bạn.

• Bạn thường bị thu hút bởi những trang mạng nào nhất?

“Tôi bị thu hút bởi các trang mạng liên quan đến chủ đề hoặc lĩnh vực nào?” Hãy nhìn vào các dấu trang của bạn, ngay ở đây! Bạn có thể thấy những mối quan tâm yêu thích của bạn hiện rõ mồn một trước mắt, ngay cả khi tất cả các cách thức khác đều đi vào ngõ cụt.

• Nếu bạn xem tivi và đó là một ‘trò chơi truyền hình (game show)’, bạn hy vọng người chơi sẽ chọn hạng mục nào?

Hoặc, nếu đó là một kênh về giáo dục, bạn sẽ dừng lại để xem những chủ đề nào?

• Nếu bạn có thể viết một cuốn sách, và nó không phải về cuộc đời của chính bạn hay của một ai khác, thì chủ đề của cuốn sách sẽ là gì?

Bạn thích viết về điều gì nhất?

Một khi bạn đã xác định hoặc chọn được lĩnh vực mình yêu thích thì phần còn lại là tương đối dễ dàng (nói một cách tương đối). Tất cả những gì bạn phải làm là tìm xem các kỹ năng có thể chuyển đổi của mình có thể được ‘mặc’ như thế nào trong lĩnh vực đó. Đây chỉ là vấn đề “Phỏng vấn thông tin” hay tìm hiểu về những người làm việc trong lĩnh vực ấy mà thôi. Việc tìm hiểu này thường dễ dàng hơn bạn nghĩ. Ví dụ: nếu bạn quyết định lĩnh vực yêu thích của mình là “Phim ảnh” thì chỉ cần xem phần danh đề cuối phim khi bạn đến rạp xem phim vào lần tới. Bạn sẽ tìm thấy rất nhiều thông tin hữu ích về những người tham gia vào quá trình làm phim. Hãy ghi lại chúng. Tìm kiếm trên LinkedIn hoặc mạng Internet nói chung để biết những người này đang ở đâu. Hỏi họ bất cứ điều gì bạn muốn biết về lĩnh vực phim ảnh. Nhờ họ giới thiệu bạn với người khác. Và sau đó, một tiêu đề thật tuyệt vời có thể sẽ xuất hiện: “Tôi đã tìm được công việc của mình khi xem bộ phim ‘The Hunger Games’. “

Người dịch: Linh Phạm

Biên tập: Nhi Nguyễn, Hồ Lan

Nguồn bài viết: http://www.jobhuntersbible.com/for-job-hunters/view/the-two-minute-crash-course-on-picking-a-fie

Photo by Ben White on Unsplash 

“Career break”: Khi nào bạn cần một khoảng nghỉ cho sự nghiệp?

Nên nghĩ gì khi có ý định chuyển việc?

Khi nghề nghiệp xác quyết bỗng không còn ý nghĩa

Late bloomers: Thành công muộn không phải là dấu chấm hết

Những thời điểm trong sự nghiệp bạn cần chủ động tìm kiếm sự trợ giúp

Phỏng vấn thành công: 9 câu hỏi khai thác tối đa thông tin từ nhà tuyển dụng

Đi làm – không chỉ là câu chuyện thu nhập

Để chuyển ngành, khi nào bạn biết bạn đã sẵn sàng?

Hiểu rõ bản thân, vượt qua biến cố: Khám phá mô hình 4S của Schlossberg

Bài viết Khóa học cấp tốc hai phút về lựa chọn lĩnh vực nghề nghiệp đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.