• Tuổi: 37
• Giới tính: Nữ
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 15 năm
• Trình độ học vấn & chuyên ngành: Cử nhân Kế toán
• Số giờ làm hằng tuần: 40 giờ/tuần
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): Công ty giải trí, thể thao điện tử và game với quy mô 100 nhân sự

2. Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho tổ chức, cho các bên liên quan?

Quản lý tài chính và hệ thống kế toán:

• Kế toán: Kiểm soát nghiệp vụ, sổ sách, số liệu kế toán của toàn bộ các công ty con trong hệ sinh thái của công ty.
• Tài chính: Lập kế hoạch, mô hình tài chính, dự toán ngân sách, kết quả kinh doanh. Kiểm soát vận hành và hoạt động của các bộ phận theo kế hoạch và ngân sách đã đặt ra. Đảm bảo các chỉ số vận hành bám sát KPI.
• Kiểm tra, phê duyệt ngân sách cho từng hoạt động của các bộ phận.

Giá trị đem lại:

• Cung cấp bức tranh tài chính cho ban lãnh đạo, tạo cơ sở để ban lãnh đạo lường trước nhu cầu tài chính tại từng thời điểm và tiềm năng tăng trưởng, từ đó đưa ra quyết định đầu tư và kêu gọi đầu tư hợp lý.
• Cung cấp đường dẫn là các chỉ số vận hành để các bộ phận bám theo xuyên suốt trong quá trình vận hành. Ví dụ: Mảng phát hành Game muốn đạt được doanh thu kỳ vọng của năm thì cần phát hành bao nhiêu game (BD cần tiếp cận bao nhiêu nhà phân phối để có game, thử nghiệm bao nhiêu lần để chọn được một game, tiếp cận bao nhiêu khách hàng, v.v.), từ đó rút ra tỷ lệ chuyển đổi từ lượng tiếp cận sang lương nạp là bao nhiêu, lượng nạp trung bình mỗi khách là bao nhiêu, tỷ lệ khách trở lại nạp lại vào tháng sau là bao nhiêu, v.v.
• Đảm bảo hệ thống sổ sách kế toán tuân thủ đúng quy định của luật, cung cấp số liệu tài chính, phản ánh kết quả kinh doanh thực tại để ban lãnh đạo nắm được tình hình kinh doanh.

3. Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

• Ban đầu mình chưa biết kế toán là gì, mình chỉ chọn trường có tiếng và chọn ngành vu vơ mà thôi.
• Công việc này là do bản thân tự quyết định và lựa chọn. Hiện tại, mình đang có xu hướng muốn thay đổi vì mình không muốn chịu quá nhiều áp lực, thay vào đó mình muốn cân bằng cuộc sống hơn. Mình luôn cảm thấy bản thân bị khoác chiếc áo quá rộng so với năng lực.
• Dù vậy, mình cũng không muốn chọn lại vì mình thấy kế toán cũng là một nghề phù hợp với bản thân.

4. Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

Mình làm việc trong giờ hành chính (8 giờ/ngày và 5,5 ngày/tuần) nhưng nhiều lúc cũng làm việc bất kỳ lúc nào cần. Công việc cũng đòi hỏi mình có thể họp và xử lý công việc bất kỳ thời gian nào sếp gọi. Một ngày làm việc của mình có những hoạt động chính như là:

• Kiểm tra và chốt báo giá trước khi gửi khách hàng
• Chốt giá sản phẩm mua vào, định giá bán ra
• Kiểm tra doanh số hàng ngày
• Kiểm tra hợp đồng
• Cân đối dòng tiền, huy động vốn
• Xử lý sổ sách, thuế má,…
• Họp nội bộ công ty

5. Anh/chị thích và không thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

• Thích nhất: Công việc có tính suy luận, logic, kết quả được phản ánh rõ ràng, cụ thể qua các con số.
  
• Không thích: Các vấn đề về thuế má có quá nhiều chính sách và quy định, trong đó có những quy định không thực sự rõ ràng, cụ thể.

6. Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

• Nắm được nguyên lý kế toán cơ bản, chăm chỉ, cẩn thận, ham học hỏi tìm tòi để cập nhập những quy định của thuế. Gặp nghiệp vụ mới chỉ cần chịu khó lên mạng tìm kiếm là sẽ ra.
• Muốn thăng tiến cần trau dồi kinh nghiệm, sẵn sàng làm việc ở bất kỳ vị trí nào. Kế toán có thể làm việc ở bất kỳ công ty và ngành nghề nào nên cứ làm đa ngành nghề để có nhiều kinh nghiệm. Mình khuyên nên chọn những công ty nhỏ và làm kế toán tổng hợp trước để nắm được toàn bộ nghiệp vụ kế toán. Không nên bắt đầu với một công ty lớn, chỉ được phân một mảng nghiệp vụ. Như thế thì, dù làm thời gian dài cũng không mở mang được kiến thức, kinh nghiệm để có thể thăng tiến lên vị trí mới.

7. Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Mọi người hay hiểu lầm kế toán là người chi lương, chỉ liên quan đến thu và chi.

8. Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Tùy theo nhu cầu, chi tiêu của mỗi người, nhưng với những nhu cầu cơ bản thì công việc kế toán hoàn toàn có thể đáp ứng đủ mức lương phù hợp.

9. Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

• Nhìn lại con đường sự nghiệp của bản thân: Ban đầu, mình làm kế toán tổng hợp cho công ty nhỏ, sẵn sàng nhận làm bất kỳ công việc gì, ở mọi vị trí, thậm chí có những thời gian cảm thấy rất mệt mỏi. Thế nhưng, sau giai đoạn đó thì mình cảm thấy biết ơn vì được giao nhiều việc, cảm thấy tự tin vì mình đã trải nghiệm và va vấp mọi thứ. Tất cả những điều đó đều tạo cho bản thân sự vững vàng khi làm việc ở môi trường mới. Hãy chỉ tập trung vào công việc, mọi người sẽ nhìn thấy và ghi nhận, từ đó cơ hội sẽ tự tìm đến thôi. Bản thân mình mặc dù đã chuyển qua nhiều công ty nhưng hầu như không phải làm hồ sơ xin việc, vì đa phần cơ hội đem lại từ những mối quan hệ từ đồng nghiệp cũ (nhân sự giới thiệu việc, sếp cũ gọi lại, v.v.).
• Như mình đã đề cập ở trên, hành trình nghề nghiệp của mình bắt đầu từ những công việc rất nhỏ: kế toán tổng hợp ở công ty nhỏ trước -> kế toán trưởng ở công ty nhỏ -> kế toán trưởng ở công ty con trong tập đoàn (học hỏi mô hình tài chính kế toán quy mô lớn) -> quản lý tầm cao ở mô hình tập đoàn.

Bài viết Kế toán trưởng đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

• Tuổi: 35
• Giới tính: Nam
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 10 năm
• Trình độ học vấn và chuyên ngành: Kỹ sư ngành Cơ khí sản xuất nhựa
• Số giờ làm hằng tuần: 40 giờ/tuần
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): 
  • Tập đoàn công nghệ thông tin đa quốc gia với hơn 100000 nhân viên
  • Công ty vừa và nhỏ về triển khai phần mềm quản trị dữ liệu với khoảng 100 nhân viên

2. Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho tổ chức, cho các bên liên quan?

• Tư vấn quản trị và tổ chức cho doanh nghiệp, khi doanh nghiệp muốn xây dựng hoặc đổi mới hệ thống thông tin.
• Tổ chức những buổi workshop với khách hàng để thấu hiểu nhu cầu của khách hàng.
• Điều phối các hoạt động tương tác với khách hàng nhằm xác định và làm rõ tính năng của phần mềm cần triển khai.
• Điều phối các hoạt động trong công ty để theo dõi sát sao quá trình phát triển sản phẩm, đồng thời đảm bảo mức độ phù hợp của sản phẩm đối với nhu cầu của khách hàng về mặt tính năng, thời gian và kinh phí dự tính.

3. Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Mình bén duyên với công việc này một cách rất tình cờ. Lúc đó, mình chưa biết, cũng như chưa gọi tên được chính xác ngành nghề phù hợp với bản thân. Mình chỉ xác định được những hoạt động và nhiệm vụ mà mình muốn làm, như: nói chuyện với khách hàng, thu thập thông tin, phân tích và xử lý dữ liệu, làm việc với các bản trình bày, mô phỏng quy trình kinh doanh và tư vấn định hướng phát triển sản phẩm cho khách hàng. Đồng thời, mình cũng yêu thích các công việc được hợp tác với nhiều ngành nghề khác nhau để có thêm hiểu biết về thị trường kinh tế. 

Sau khi xác định được những việc mình thích, mình lên Google tìm kiếm những khóa học ngắn hạn về chuyên môn và mình tìm được ngành nghề có tên Business Analysis (khác với Business Analytics). Tiếp tục tìm kiếm, mình tìm ra Hiệp hội Business Analysis quốc tế có chapter (tạm gọi là chi nhánh) tại Pháp. Mình liên hệ với họ và tham gia đầy đủ khóa học 20 giờ, tuy nhiên, vì vài tình huống bất ngờ nên mình đã không đăng ký tham gia sát hạch để được cấp chứng chỉ. Song, qua quá trình học cũng như làm việc, mình thấy ngành này phù hợp với bản thân nên gắn bó với ngành đến giờ.

4. Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

5. Anh/chị thích và không thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

• Thích nhất: Mình thích nhất quá trình điều phối workshop với khách hàng và công việc phân tích dữ liệu, mô phỏng quy trình. Bởi, những công việc này phù hợp với những điểm mạnh và đam mê của bản thân. Điểm mạnh của mình là tư duy logic, tính toán số liệu, tư duy quy trình, khả năng lắng nghe sâu, kỹ năng phân tích và đam mê của mình là được làm việc với nhiều ngành nghề, phòng ban, vị trí khác nhau. Kết hợp những điều này, ngành Business Analysis là phù hợp với bản thân nhất.
  
• Không thích: Mình không thích nhất những phần việc liên quan đến hình thức như quá chỉnh chu về mặt định dạng, tuân thủ sự tỉ mỉ trong từng chi tiết, hay phải làm theo cách của người khác. Mình không thích những buổi họp với tần suất quá dày đặc, vì có những ngày không có thông tin liên quan đến công việc của mình nên mình cảm thấy mất thời gian. Cuối cùng, mình cũng không thích việc tự khai báo chi phí công tác hay giờ giấc làm việc mỗi tuần.
  

6. Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

• Về kỹ năng mềm, các em cần rèn luyện kỹ năng tự học, kỹ năng phân tích, kỹ năng tìm hiểu và tổng hợp thông tin, kỹ năng lắng nghe và kỹ năng trình bày thông qua quá trình làm việc nhóm và thực hiện dự án.
• Về kỹ năng chuyên môn, nhìn chung thì khá ít và thay đổi tùy theo từng lĩnh vực của khách hàng hoặc công ty, song vẫn có những kỹ năng chung cần được trau dồi. Đó là kỹ năng sử dụng những phần mềm văn phòng như Word, Excel, Powerpoint; sử dụng và học nhanh các công cụ phân tích dữ liệu hoặc mô tả dữ liệu như Power BI, Tableau, v.v. Đồng thời, các em cũng phải học cách thực hành thuần thục các công cụ mô phỏng quy trình như BPMN, HOPEX, v.v. và những phần mềm làm việc nhóm như Jira, v.v.
• Về thái độ, các em cần có thái độ tự tin, cởi mở, khát khao học hỏi và dấn thân với những lĩnh vực mới.

7. Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Business Analyst thường bị hiểu lầm là một phần trong lĩnh vực IT nên cần nắm vững các phần mềm IT. Hiểu lầm này đến từ việc nhiều phòng ban hoặc các hoạt động liên quan đến IT thường dùng thuật ngữ Business Analyst để chỉ những vị trí trung gian giữa khách hàng sử dụng phần mềm và đội ngũ phát triển phần mềm. Nhưng thật ra thì, Business Analyst chỉ đơn giản là người làm vai trò cầu nối giữa khách hàng sử dụng sản phẩm/dịch vụ và đội ngũ phát triển sản phẩm/dịch vụ, tùy thuộc vào từng lĩnh vực, ngành nghề mà có những tên gọi khác nhau. Các em có thể tìm hiểu thêm từ IIBA (International Institute of Business Analysis – iiba.org) để hiểu thêm về nghề này.

Nhìn chung, Business Analyst là cầu nối nhằm đảm bảo giá trị mong đợi của khách hàng được thấu hiểu rõ ràng đối với tất cả các bên liên quan, từ đó cam kết rằng những giá trị ấy được hiện thực hóa. Business Analyst là cánh tay đắc lực để hỗ trợ Project Manager quản lý tốt dự án.

8. Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Công việc này chắc chắn sẽ giúp em tự nuôi mình khi ra trường. Mình không biết thị trường  Việt Nam như thế nào nhưng ở phương Tây, sinh viên mới ra trường hoàn toàn có thể đảm nhiệm công việc này và thu nhập của những bạn junior nằm trong mức trung bình của dân số.

9. Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

Điều cốt lõi của công việc này chính là cầu nối để hỗ trợ khách hàng và đội/nhóm một cách tốt nhất, thông qua việc điều phối, tìm hiểu và phân tích nhu cầu của khách hàng.

Để theo đuổi nghề này, các em cần có sự thích thú khi làm việc với con người và dữ liệu, đồng thời có mong muốn phát triển kỹ năng mềm, nhất là kỹ năng đặt câu hỏi và kỹ năng phân tích. Bên cạnh đó, các em cũng cần giữ thái độ cởi mở, sẵn sàng học hỏi và dấn thân vào những lĩnh vực mình chưa biết để nâng cao và mở rộng kiến thức.

Các em có thể tìm đọc cuốn BABOK V3 của IIBA để hiểu rõ hơn về nghề, cũng như các phương pháp, kỹ thuật và công cụ đối với công việc này.

Bài viết Business Analyst (Chuyên viên phân tích nghiệp vụ) đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

• Tuổi: 35
• Giới tính: Nam
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 8 năm
• Trình độ học vấn & chuyên ngành: Cử nhân Kế toán (làm ở phòng Tài chính Kế hoạch)
• Số giờ làm hằng tuần: 40-84 giờ/tuần
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): Ngân hàng cổ phần, quy mô 6.700 nhân viên

2. Thông tin cơ bảnTrách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho tổ chức, cho các bên liên quan?

Công việc thực hiện:

• Xây dựng chiến lược kinh doanh cho ngân hàng.
• Xây dựng kế hoạch kinh doanh hằng năm cho ngân hàng rồi phân bổ, giao kế hoạch đến từng đơn vị kinh doanh theo năng lực của các đơn vị kinh doanh. 
• Đánh giá, chấm điểm thực hiện kế hoạch kinh doanh của từng đơn vị kinh doanh và phòng/ban Hội sở.
• Đầu mối phản hồi các công văn của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), cơ quan, ban ngành, tổ chức bên ngoài… liên quan đến hoạt động kinh doanh của Ngân hàng
• Đầu mối trình xin các cơ chế, chính sách… từ Chính phủ/NHNN liên quan hoạt động kinh doanh của Ngân hàng.
• Phân tích tình hình tài chính, tình hình kinh doanh, tình hình các mảng hoạt động, phân tích đối thủ cạnh tranh… để tham mưu cho Hội đồng Quản trị (HĐQT), Tổng Giám đốc (TGĐ) nhằm phục vụ cho công tác Quản trị/Điều hành hoạt động kinh doanh.

Vai trò của Phòng Tài chính Kế hoạch như là một trợ lý của Tổng giám đốc. Do đặc thù Ngân hàng là một tổ chức lớn nên phải thành lập một phòng đủ nhân sự để cô đọng/khái quát lại tình hình kinh doanh của Ngân hàng. Sau đó hoạch định ra các kế hoạch ứng phó nhằm tham mưu cho Tổng giám đốc trong công tác điều hành các hoạt động kinh doanh.

3. Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

• Thời điểm ra trường của tôi là năm 2011 thì ngành ngân hàng vẫn đang là một ngành “hot” trên thị trường với mức thu nhập và chế độ đãi ngộ cao. Mặc dù với chuyên ngành là Cử nhân Kế toán thay vì chọn doanh nghiệp để ứng tuyển, tôi đã lựa chọn một ngân hàng để ứng tuyển và may mắn được lựa chọn.
• Lúc đầu, tôi trúng tuyển vào vị trí Kế toán nội bộ của một Chi nhánh trong Ngân hàng. Tại Chi nhánh, nhân sự Kế toán nội bộ được yêu cầu là người có nhiều năm kinh nghiệm và ưu tiên những người từng phối hợp trong công việc với nhau nhiều năm. Do đó, tôi được điều qua Bộ phận Kế toán giao dịch (Giao dịch viên) một thời gian. 
• Sau một thời gian, tôi xin chuyển công tác về Phòng kinh doanh tiền tệ của Hội sở đang cần nhân sự hỗ trợ. Lý do tôi xin chuyển công tác là do nếu tiếp tục ở Chi nhánh tôi sẽ phải làm Giao dịch viên nhiều năm vì Bộ phận Kế toán nội bộ yêu cầu người có kinh nghiệm lâu năm. 
• Mặc dù về Phòng kinh doanh tiền tệ được vài tháng rồi tiếp tục xin chuyển qua Phòng Tài chính Kế hoạch nhưng Phòng kinh doanh tiền tệ là bước đệm tốt khi tôi chuyển từ công việc ở Chi nhánh sang Hội sở (ở Chi nhánh vốn là công việc chỉ mang yếu tố ghi nhận số liệu và lặp đi lặp lại so với Hội sở là một môi trường năng động, được làm việc với những lãnh đạo cấp trung và cấp cao để có thể học hỏi được nhiều; đồng thời môi trường thăng tiến của nhân sự Hội sở được xem là “có triển vọng” hơn so với ở Chi nhánh.)
• Đặc thù của công việc ở các Phòng Ban Hội sở là gần sếp nên yêu cầu thực hiện các công việc phải nhanh và áp lực nhưng lợi thế là được làm việc trực tiếp với các lãnh đạo cấp cao của Ngân hàng nên các “sếp” dễ dàng đánh giá năng lực của nhân sự hơn so với ở Chi nhanh xa xôi.
• Kết quả của quá trình “nhảy việc” là sau 7 năm tôi liên tục nâng ngạch lương và được bổ nhiệm vào vị trí Phó Phòng Tài chính Kế hoạch (tương đương chức danh Phó Giám đốc Chi nhánh)

4. Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

5. Anh/chị thích và không thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

Công việc ở Phòng Tài chính Kế hoạch tạo điều kiện cho tôi học hỏi được nhiều điều, giúp tôi nắm bắt tổng thể tình hình hoạt động kinh doanh của Ngân hàng, từ đó, biết hoạch định kế hoạch kinh doanh để tham mưu cho Ban Điều hành. Đồng thời cũng tạo ra cơ hội cho tôi được thăng tiến trong công việc.

Tuy nhiên, môi trường làm việc tại Hội sở lại vô cùng áp lực với khối lượng công việc nhiều và khó nên đòi hỏi nhân sự phải khéo trong việc sắp xếp thời gian, để dành thời gian cho gia đình, cũng như các hoạt động tinh thần khác.

6. Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc:

• Chuyên ngành kinh tế thương mại (tài chính ngân hàng, tài chính doanh nghiệp, kế toán – kiểm toán, ngoại thương…).
• Kỹ năng viết.
• Hiểu được mục tiêu, định hướng, cách làm việc của lãnh đạo quản lý trực tiếp (TGĐ/Phó TGĐ phụ trách Khối/Trưởng phòng) nhằm giúp công việc được vận hành trơn tru.
• Chịu áp lực cao trong công việc.

Nếu muốn thăng tiến trong công việc nên trau dồi:

• Tham gia các khóa học về kỹ năng lãnh đạo, nâng cao tầm nhìn và tư duy lãnh đạo.
• Nâng cao kỹ năng giao tiếp để phối hợp với các phòng ban và các đơn vị kinh doanh được hiệu quả.
• Không ngừng học hỏi, thường xuyên cập nhật các kiến thức mới, nắm bắt các xu thế kinh doanh mới hiện nay

7. Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Điều mọi người hay hiểu lầm là Phòng Tài chính và Phòng Kế toán là một hoặc có liên quan với nhau, hoặc nên gom chung 2 Phòng thành Kế toán Tài chính. Đây là sai lầm cơ bản. 

Bởi lẽ, Kế toán là việc ghi nhận số liệu, còn Tài chính hay Tài chính Kế hoạch là việc phân tích số liệu từ đó hoạch định kế hoạch tài chính/kế hoạch kinh doanh. Một doanh nghiệp nếu xét về quy mô nên tách bạch 2 mảng hoạt động này ra cũng giống như việc tách bạch giữa người ghi nhận và người đánh giá ra riêng, vì gom chung lại sẽ phát sinh gian lận và sai sót.

8. Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

• Công việc này tại thời điểm tôi mới ra trường có mức thu nhập tốt so với các công việc trên thị trường dành cho sinh viên mới tốt nghiệp. Ngoài lương và các phúc lợi xã hội, Ngân hàng còn có chế độ thưởng tháng/quý/năm. 
• Nhân sự ở các Đơn vị kinh doanh sẽ có KPIs lương thưởng được đánh giá trên các chỉ tiêu được giao, còn nhân sự ở các Phòng Ban không trực tiếp kinh doanh lương thưởng được đánh giá trên các công việc được giao. Việc hoàn thành tốt/vượt chỉ tiêu được giao cũng là cơ sở cho nhân sự đó được xét nâng ngạch/bậc lương.

9. Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

Theo tôi, mỗi ngành nghề đều có giai đoạn phát triển và thoái trào. 

Trong giai đoạn đất nước mở cửa và phát triển (từ năm 2000 – đến nay), tôi nghĩ ngành tài chính – ngân hàng là một ngành “hot” thuộc top đầu trên thị trường việc làm và được nhiều sinh viên lựa chọn; các trường đại học trên cả nước cũng đua nhau đào tạo sinh viên theo chuyên ngành này. Do đó, lượng cử nhân, thạc sỹ của chuyên ngành này cũng rất nhiều. Việc các bạn trẻ tiếp tục theo đuổi ngành ngân hàng cũng là một rủi ro về cung – cầu, về cạnh tranh cơ hội việc làm trong ngành nên việc chọn lựa là điều mà các bạn nên cân nhắc.

Bên cạnh đó, các vụ bắt bớ trong ngành tài chính – ngân hàng trong thời gian qua cũng là hồi chuông cảnh báo về những rủi ro trong ngành. Mặt khác, chế độ đãi ngộ trong ngành cũng không còn hấp dẫn như giai đoạn đầu khi mà những trào lưu khác đang dần mở ra và phát triển như: thương mại điện tử, công nghệ thông tin…

Bài viết Giám đốc Phòng Tài chính Kế hoạch đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

• Tuổi: 33 
• Giới tính: Nữ 
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 13 năm 
• Trình độ học vấn & chuyên ngành: Cử nhân đại học ngân hàng 
• Số giờ làm hằng tuần: 40 
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): Ngân hàng chi nhánh Chợ Lớn, 25 nhân viên

2. Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho tổ chức, cho các bên liên quan?

Vị trí Phó phòng kinh doanh:

• Quản lý toàn bộ hoạt động kinh doanh của chi nhánh thông qua việc triển khai kế hoạch bán hàng nhằm đạt được chỉ tiêu tài chính và phát triển kinh doanh được giao. 
• Xây dựng danh sách dữ liệu khách hàng tiềm năng, triển khai thực hiện chương trình tiếp thị bán hàng, xây dựng phát triển đội ngũ, kiểm sát hoạt động chi tiêu và thu hồi nợ, tuyển dụng và đào tạo. 
• Ngoài ra thực hiện các công việc theo phân công của cấp trên.

3. Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

• Lúc trước chọn ngành học ngân hàng và công việc này vì cảm thấy ngành này dễ tìm việc và bản thân cũng giỏi về toán và những môn học cần sự tỉ mỉ tính toán chi phí. Lúc đó, bản thân cũng chưa có định hướng rõ ràng được ngành này có thực sự phù hợp với mình không và cũng không biết mình thích gì. Bố mẹ tôi hoàn toàn đồng ý về quyết định chọn ngành học và nghề nghiệp này. 
• Nếu nhìn lại bản thân của 10 năm trước, nếu được lựa chọn lại tôi sẽ bắt đầu bằng việc khám phá bản thân để hiểu mình hơn. Mặc dù tôi giỏi về những môn tính toán và nghiệp vụ nhưng tội lại thích những gì liên quan về nghệ thuật, Cụ thể là tôi có năng khiếu về âm nhạc như tôi biết đàn, ngoài ra cũng biết vẽ, thêu tranh, nấu ăn, etc. Tôi cảm thấy mình có thể phù hợp với những công việc về thời trang may mặc vì tôi thích vẽ và thêu khi rảnh rỗi. 

4. Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

5. Anh/chị thích và không thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

• Thích làm việc với con số, báo cáo 
• Không thích môi trường làm việc và áp lực doanh số quá cao tăng theo từng năm

6. Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

• Cần có đủ kiến thức về thị trường, doanh nghiệp tổ chức 
• Cần có kỹ năng giao tiếp xử lý vấn đề nhanh và lập kế hoạch tốt 
• Cần có sự kiên trì, khéo léo, tỉ mỉ, linh hoạt

7. Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Làm ngân hàng thì chỉ làm việc với con số như báo cáo, chỉ tiêu. Nhưng ngoài ra sẽ có những công việc khác liên quan như giao dịch, hỗ trợ khách hàng, tư vấn qua điện thoại hoặc tư vấn tại quầy cần khả năng chốt sale nhanh và linh hoạt, làm sự kiện, và tuyển dụng nhân viên cho công việc liên quan trong đội ngũ.

8. Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Nếu mới bắt đầu thì không đủ vì mức lương của nhân viên teller (giao dịch viên) không cao so với mặt bằng chung. Dao động từ 9-15 triệu. Và để thăng tiến lên vị trí cao hơn thì cần rất nhiều yếu tố như nỗ lực, áp lực doanh số mối quan hệ.

9. Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

Các em nên chọn ngành phù hợp hoặc mình có thể làm tốt, đừng chạy theo xu hướng quá nhiều nếu như đó không nằm trong lĩnh vực sở thích của mình và bản thân cảm thấy chán nản khi học về ngành học hoặc làm về ngành đó.

Bài viết Phó phòng kinh doanh ngân hàng đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

• Tuổi: 31
• Giới tính: Nam
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 9
• Trình độ học vấn & chuyên ngành: Cử nhân ngành Tài chính – Ngân hàng, chuyên ngành Ngân hàng
• Các chứng chỉ chuyên môn (nếu có): CFA Level 1
• Số giờ làm hằng tuần: 60
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): Công ty TNHH có vốn đầu tư nước ngoài, 400 nhân viên

2. Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho tổ chức, cho các bên liên quan?

Quản lý phòng thu mua đầu tư các dự án bất động sản, tăng quỹ đất cho công ty, đề xuất các dự án thu mua sáp nhập (M&A).

3. Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

• Theo tôi, hành trình phát triển nghề nghiệp của bản thân là nghề chọn người, không phải người chọn nghề. Sau khi tốt nghiệp đại học, công việc đầu tiên của tôi là nhân viên kiểm toán ở một công ty Big 4 (cách gọi của 4 công ty kiểm toán lớn nhất thế giới bao gồm : Pwc, Deloitte, Ernst and Young (E&Y), KPMG). Sau đó tôi chuyển qua làm investment banking (đánh giá portfolio của khách hàng bất động sản, tiềm năng của các dự án để chấp nhận cho vay, đầu tư). Công việc thứ ba là xây dựng kế hoạch/chiến lược cho công ty bất động sản (chiến lược bán hàng, đánh giá tiềm năng dự án).
• Qua các công việc này, tôi đã dần có nền tảng vững chắc về kiến thức chuyên môn, xây dựng được một bộ kỹ năng đặc thù rất hợp với công việc hiện tại. Ví dụ như để đánh giá tiềm năng công ty để mua lại, tôi cần hiểu cấu trúc công ty, hành chính, kế toán, cần xây dựng được các mô hình để đánh giá các chỉ số (tài sản có đáng giá như công ty báo cáo không), làm chiến lược để thu mua và phát triển các dự án này.

4. Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

• 40% gặp gỡ đối tác (high level corporate – các tập đoàn lớn)
• 30% lên kế hoạch và theo dõi tiến độ về mặt quy trình – vận hành, giao việc cho nhân viên và quản lý kết quả công việc
• 30% quản lý và sắp xếp (làm báo cáo, họp và quản lý kỳ vọng của lãnh đạo công ty)

Ghi chú: Thời gian làm việc từ 8.30 – 5.30 mỗi ngày từ thứ Hai – Sáu, thường làm thêm giờ vào cuối tuần, tuỳ theo số lượng dự án mà thời gian làm việc thay đổi, trung bình 60h/tuần

5. Anh/chị thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

• Thích: được làm việc với con số rất nhiều, vì có sự logic (numbers never lie – các con số không bao giờ nói dối), tôi nghĩ rằng số liệu nằm trong tầm kiểm soát của mình. Ngoài ra tôi cũng thích văn hoá công ty (thích cách làm việc, cách mọi người tương tác, hỗ trợ lẫn nhau, mọi người cùng hướng đến mục tiêu chung là lợi ích của công ty) dù thực tế là chế độ đãi ngộ không bằng các công ty cùng ngành.
• Không thích nhất: phải làm việc với con người cũng rất nhiều, vì tôi cảm thấy kỹ năng xã hội của mình không tốt. Ví dụ như khi gặp đối tác, thông thường tôi sẽ chỉ tập trung vào chuyên môn dù tự nhận thấy rằng sự trò chuyện mở đầu sẽ thích hợp để tạo không khí thoải mái, tôi thường để việc này cho đồng nghiệp/sếp đi cùng làm.

6. Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

Các bạn cần có kiến thức nền tảng vững trong lĩnh vực đầu tư.

• Về phần kỹ năng: tư duy logic và tư duy phản biện  rất quan trọng. Bạn cần biết cách lắng nghe và đặt câu hỏi để hiểu rõ nhu cầu, mục tiêu của các bên liên quan (sẽ không được nói thẳng mà rất “ngầm”, cần tự rút ra qua các trao đổi). Kỹ năng thương lượng cũng rất quan trọng (cứng quá thì gãy, mềm quá thì bị bắt nạt).
• Về thái độ: tôi cho rằng “can do” attitude (thái độ luôn sẵn sàng làm việc) sẽ quyết định tất cả. Các bạn trẻ nên chủ động tìm kiếm câu trả lời khi có vấn đề xảy ra, tức là nỗ lực để tạo ra giải pháp thay vì bỏ cuộc và đi xin lời khuyên ngay khi thấy đề bài khó. Thái độ này cũng sẽ đồng thời thúc đẩy khả năng tự tìm tòi học hỏi trước khi học hỏi kinh nghiệm từ sếp hay đồng nghiệp.

7. Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Mọi người thường hiểu lầm về xung đột giữa lợi ích cá nhân và công ty. Công việc này chủ yếu là thúc đẩy việc thu mua và sáp nhập các công ty/dự án bất động sản, có thể hiểu nôm na là làm “sale” (kinh doanh). Do đó có thể người ngoài có thể sẽ có định kiến là chúng tôi làm việc vì lợi ích cá nhân và sẽ làm mọi cách để các dự án được xảy ra để được nhận hoa hồng.

Họ thường không hiểu rằng chúng tôi làm việc vì lợi ích chung của công ty, một dự án được đề nghị mất rất nhiều thời gian để thực hiện và hoàn thành cũng như đánh giá kết quả, và tôi luôn cần giữ đạo đức hành nghề để phân tích, đánh giá và đưa ra những quyết định đúng đắn.

8. Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Mức thu nhập của công việc này vào khoảng 10 – 12.000.000 VNĐ cho người mới ra trường chưa có kinh nghiệm.

9. Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

• Các bạn nên học thêm chứng chỉ về đầu tư (CFA) từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường (có thể chỉ cần Level 1-2), vì quá trình học đem lại rất nhiều kiến thức hữu dụng, thực tế, rất liên quan đến công việc.
• Về các nhân tôi, tôi thấy điều cần nhất là những người mới cần tìm được một người sếp, người quản lý trực tiếp tốt. Một người sếp tốt sẽ giúp nhân viên của mình học hỏi các kỹ năng, kiến thức, và đưa ra được định hướng phát triển phù hợp. Những năm đầu đi làm của tôi rất vất vả vì những người sếp không phải những người quan tâm đến khả năng phát triển nghề nghiệp của nhân viên.

10. Trước đây anh/chị đã có những công việc gì và vì sao anh/chị chuyển việc?

Trước đây tôi làm Kiểm toán; tuy nhiên, tôi cảm thấy không phù hợp với tính cách (công việc lặp đi lặp lại), không thể làm việc lâu dài, cần công việc có sáng tạo hơn. Ngoài ra ở công ty đó tôi cảm thấy đóng góp của mình không có giá trị (người quản lý nhân sự có nói rằng chúng tôi chỉ là 1 bánh răng nhỏ trong 1 hệ thống đồ sộ, hoàn toàn có thể bị thay thế bất cứ lúc nào).

Investment banking (cố vấn tài chính doanh nghiệp): có lý do khách quan là công ty tái cấu trúc, đây là công việc mà tôi nghĩ rằng mình có thể là vẫn làm cho đến hiện tại nếu không có sự thay đổi từ công ty.

11. Anh/chị đã chuẩn bị như thế nào cho bước chuyển đổi công việc của mình (kiến thức, kỹ năng, quan hệ xã hội, tài chính,..)?

Thử thách về mặt kỹ năng và chuyên môn: các công việc tôi làm rất khác nhau, nên luôn có khoảng cách kiến thức khi đổi việc. Ngoài ra,  còn có thử thách về môi trường và những con người mới, cần thời gian để làm quen môi trường, văn hoá công ty, đồng nghiệp. Tôi tự nhận thấy rằng khả năng hòa nhập của mình khá cao do ở đại học rất hướng ngoại, tham gia câu lạc bộ… 

Khi vào công ty mới, tôi luôn nhiệt tình tham gia các hoạt động của công ty, giao lưu với đồng nghiệp ngoài giờ làm việc… Thật ra tôi chỉ là chính mình, và để hòa nhập nhanh, tôi nghĩ mình cần có thái độ thân thiện và khiêm tốn. Tôi đi làm với tinh thần trong bất kỳ trường hợp nào cũng sẽ có thứ gì mới để học hỏi, và thái độ khiêm tốn đó cũng giúp người khác dễ dàng làm việc, hợp tác với mình hơn.

Bài viết Investment Deputy Manager – Phó phòng đầu tư đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

• Tuổi: 41
• Giới tính: nữ
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 19 năm
• Trình độ học vấn & chuyên ngành: cử nhân 
• Các chứng chỉ chuyên môn (nếu có): ACCA member
• Số giờ làm hằng tuần: 40 giờ
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): công ty TNHH 100% vốn nước ngoài, 150 nhân viên

2. Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho tổ chức, cho các bên liên quan?

Trách nhiệm:

• Giám sát các hoạt động quản lý tài chính, kế toán của công ty
• Chịu trách nhiệm về vấn đề thuế và kiểm soát nội bộ

Giá trị:

• Đảm bảo tính hiệu quả và tối ưu hóa lợi nhuận, giảm thiểu rủi ro cho công ty

3. Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Ban đầu, tôi phân vân giữa 2 ngành Luật và Ngân hàng. Sau đó, gia đình nói học trường Luật sẽ khó kiếm việc làm. Tôi đã tham khảo những anh chị làm nghề Luật và biết sau khi tốt nghiệp đại học thì còn phải học thêm nữa mới được cấp chứng chỉ hành nghề. Cho nên tôi quyết định nộp hồ sơ vào trường Ngân hàng. Khi phân chuyên môn, tôi chọn Kế toán ngân hàng, với mục tiêu sau khi ra trường sẽ đi làm công việc Kế toán doanh nghiệp vì tin rằng dễ kiếm việc, ít khả năng bị thất nghiệp.

4. Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

5. Anh/chị thích và không thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

Thích nhất:

• Tính rõ ràng, minh bạch, luôn đặt mục tiêu hiệu quả theo chiến lược của công ty lên hàng đầu
• Công việc quản lý tài chính – kế toán như xương sống trong chuỗi vận hành của công ty, luôn đồng hành và phối hợp với các phòng ban vì mục tiêu chung
• Tính đa chiều khi ghi nhận, phân tích và đánh giá hiệu quả hoạt động của công ty
• Thu nhập tương đối cao so với mặt bằng chung
• Khi có chuyên môn vững, công việc ổn định, ít khả năng bị sa thải/ thay thế

Không thích nhất:

• Một số công việc mang tính giấy tờ, lặp đi lặp lại, dễ gây nhàm chán
• Rất dễ bị áp lực vì luôn phải đóng vai trò phản biện ý kiến của các phòng ban khác để đạt tới mục tiêu tối ưu lợi nhuận hoặc giảm thiểu rủi ro (phải đóng vai ác)

6. Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

Kiến thức cần có:

• Kế toán: nắm thật vững các chuẩn mực kế toán, các nguyên tắc và nguyên lý kế toán
• Tài chính: nắm vững các kiến thức quản lý tài chính doanh nghiệp
• Kiến thức về Luật địa phương và Thuế
• Thông thạo tiếng Anh (giao tiếp và đọc hiểu tài liệu chuyên ngành)

Kỹ năng cần có:

• Phân tích tài chính
• Tổng hợp và đánh giá vấn đề
• Đàm phán, thuyết trình, thuyết phục
• Kỹ năng bán hàng (selling skill)
• Kỹ năng lãnh đạo

Thái độ:

• Chịu khó, tỉ mỉ, cẩn thận
• Chịu được áp lực công việc

Nếu muốn thăng tiến trong công việc cần trau dồi các kỹ năng đào tạo, huấn luyện và phát triển đội nhóm.

7. Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Hay hiểu lầm: kế toán hay cản trở, gây khó khăn, làm phức tạp thêm vấn đề cho các phòng ban khác.

Vì công việc của quản lý tài chính kế toán đang đóng vai trò người kiểm soát, đảm bảo tính tuân thủ, giảm thiểu rủi ro cho công ty, dễ gây hiểu lầm, mâu thuẫn với các phòng ban khác.

Khi người làm quản lý tài chính kế toán có thể giải thích cho các phòng ban khác về những nguyên tắc chung về quản trị, hướng mọi người thống nhất được mục tiêu chung thì sẽ giảm thiểu được sự đối đầu, hiểu lầm và có được sự hợp tác.

8. Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Công việc này có thể nuôi sống tôi khi mới ra trường, lương dành cho người lao động mới làm việc sẽ không cao nhưng đủ cho nhu cầu cơ bản.

9. Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

• Hãy học, đào sâu những phần nguyên lý kế toán và chuẩn mực kế toán. Nên tìm hiểu thêm các thông lệ kế toán quốc tế (IFRS, IAS, US GAAP, VN GAAP)
• Học và rèn luyện tiếng Anh chuyên ngành
• Tích lũy nhiều trải nghiệm/ kinh nghiệm kế toán và tài chính của nhiều ngành khác nhau (sản xuất, thương mại, dịch vụ, e-commerce, v.v..)

Bài viết Trưởng phòng Tài chính Kế toán đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

• Tuổi: 29
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 5 năm
• Trình độ học vấn & chuyên ngành: Đại học, chuyên ngành kế toán
• Các chứng chỉ chuyên môn (nếu có):
• Số giờ làm hằng tuần: 40 – 50 giờ / tuần
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): công ty đa quốc gia, 200 nhân viên

2. Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho công ty, cho các bên liên quan?

Trách nhiệm:

Công việc kế toán thanh toán hầu như sẽ làm việc rất nhiều với báo cáo, dưới đây mình xin chia sẻ một số báo cáo mà một người kế toán thanh toán sẽ đảm nhận trong một tháng:

• Thực hiện báo cáo kế toán quản trị hàng tháng để cung cấp thông tin về tình hình tăng trưởng công ty. Thực hiện báo cáo tài chính bao gồm chuẩn bị bảng cân đối kế toán, báo cáo lợi nhuận và báo cáo dòng tiền. Thực hiện báo cáo thuế bao gồm thuế VAT (giá trị gia tăng), thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế thu nhập cá nhân hàng tháng. Ghi nhận và đối chiếu sổ kế toán để đảm bảo thực hiện đúng chuẩn mực kế toán.
• Ngoài việc làm việc với báo cáo và sổ sách nhiều, người kế toán thanh toán cũng cần làm việc với các phòng ban trong công ty và những cơ quan, đối tác bên ngoài công ty. Ví dụ, thường xuyên làm việc với cơ quan nhà nước như cơ quan thuế và sở kế hoạch đầu tư. Bên cạnh đó công việc này đòi hỏi tiếp xúc với các nhà cung cấp và nhân viên ngân hàng cho các giao dịch thanh toán. Trong nội bộ công ty sẽ thường xuyên làm việc với kế toán trưởng, bộ phận tài chính và bộ phận sales/ marketing để thực hiện dự toán chi tiêu hàng tháng. 
• Thực hiện thu thập chứng từ của các phòng ban khác cho mục đích thanh toán.
• Ngoài ra, kế toán cũng sẽ chịu trách nhiệm làm bảng lương và thanh toán lương (đối với một số công ty quy mô nhỏ).

Giá trị cho công ty và các bên liên quan:

• Nhân viên kế toán giúp cho ban quản trị thấy được tình hình tài chính của công ty từ đó giúp ban giám đốc đưa ra những quyết định phù hợp.
• Hỗ trợ các phòng ban khác thực hiện được các kế hoạch của họ một cách trơn tru hơn, ví dụ thanh toán tiền cho nhà cung cấp đúng hạn.
• Giúp công ty thực hiện đúng những quy định về thuế quan và tránh những vấn đề pháp lý.

3. Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Vào thời điểm thi đại học gia đình tôi đã định hướng cho tôi học ngành kế toán vì mẹ và anh trai tôi đã và đang làm trong lĩnh vực này. Họ thấy rằng ngành học này ổn định và dễ kiếm việc làm. Ở thời điểm đó, tôi không tìm hiểu nhiều thông tin mà đi theo định hướng của gia đình. Tôi đã đăng ký học khối ngành kinh doanh chuyên ngành kế toán tại đại học RMIT Việt Nam. Sau khi tốt nghiệp, tôi làm thực tập sinh vị trí kế toán cho một công ty Media. Kết thúc thực tập, tôi đã xin vào làm vị trí kế toán tổng hợp cho một công ty startup lĩnh vực giáo dục. Công việc này đòi hỏi sự cẩn thận và logic. Tôi đã học được rất nhiều kĩ năng ở vị trí chính thức này như kĩ năng tin học văn phòng (excel), kĩ năng phân tích đối chiếu và làm báo cáo, những cái mà tôi chưa có nhiều cơ hội thực tập ở trường đại học. Sau khi làm việc 2 năm tại môi trường startup, tôi mong muốn tìm một cơ hội thăng tiến rõ ràng hơn trong sự nghiệp ở những công ty đa quốc gia hoặc công ty lớn. Vì thế, tôi đã thử sức ở vị trí kế toán thanh toán cho một công ty bất động sản có tiếng của Singapore. Ở công ty này, tôi có được nhiều trải nghiệm hơn về vị trí kế toán, vì quy mô công ty lớn hơn, khối lượng công việc của tôi cũng nhiều hơn. Tôi thường xuyên phải làm ngoài giờ/ tăng ca và cả cuối tuần. Tôi cũng được tham gia vào nhiều buổi đào tạo từ công ty để nâng cao chuyên môn và được làm việc với những cá nhân xuất sắc trong lĩnh vực kế toán, tài chính. Đặc biệt, tôi cũng thấy được rõ hơn lộ trình thăng tiến của bản thân. Sau hơn hai năm làm việc tại đây, tôi thấy mình trưởng thành hơn, kĩ năng của tôi cũng phát triển hơn rất nhiều. 

Nếu được chọn lại tôi sẽ vẫn tiếp tục lựa chọn ngành này vì tôi thấy mình phù hợp với những công việc liên quan đến số liệu, cần kĩ năng phân tích và tư duy logic. Kế toán là một công việc hầu như giúp tôi phát triển thế mạnh của bản thân. 

4. Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

5. Anh/chị thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

Vị trí này là một phần quan trọng để công ty vận hành một cách trôi chảy. Công việc này cho tôi cơ hội tiếp xúc và làm việc với nhiều phòng ban, đối tác và các cơ quan nhà nước. Nó giúp tôi cải thiện khả năng giao tiếp của mình. Tôi cảm thấy hứng thú với việc đối chiếu sổ sách, con số để tìm ra những sai sót và sửa chữa nó kịp thời.

6. Anh/chị không thích nhất những điều gì? Vì sao?

Công việc này quá nhiều chứng từ, đôi khi tôi cảm thấy stress vì phải kiểm tra và sắp xếp những chứng từ này. Các phòng ban khác thường tạo áp lực cho phòng kế toán vì họ không hiểu quy trình kế toán thanh toán, nên đôi khi tôi cảm thấy mệt mỏi khi phải giải quyết những vấn đề này.

7. Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

– Trong quá trình học nên chú ý học những kiến thức cơ bản thật tốt, đặc biệt về bảng cân đối kế toán (balance sheet), bảng P&L (profit & loss: lãi & lỗ) và cash flow (dòng tiền). Cần nắm kĩ phương pháp lập được những bảng này và hiểu về định khoản kế toán. Ngoài ra, kĩ năng tin học văn phòng đóng vai trò quan trọng trong công việc, đặc biệt là Excel cần nắm kĩ các công thức và thực hành nhiều.

– Kĩ năng phân tích và tư duy logic là 2 kĩ năng rất cần có của một người kế toán.

– Tìm hiểu những phần mềm kế toán phổ biến như Misa, Quicklook. 

– Khi làm một kế toán viên bạn cần trung thực, tỉ mỉ và cẩn thận.

8. Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

• Mọi người thường nghĩ rằng làm kế toán thì khô khan và ít tiếp xúc hay giao tiếp với con người. Nhưng thực tế công việc này làm việc với con người khá nhiều và đòi hỏi khả năng giao tiếp để có thể làm việc được hiệu quả với những phòng ban, cơ quan và nhà cung cấp.
• Mọi người cũng thường nghĩ giỏi toán thì mới học được kế toán nhưng thực tế người kế toán cần sự logic và cẩn thận chứ không nhất thiết phải quá giỏi toán. 

9. Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Mức lương khởi điểm của kế toán khoảng 7 – 9 triệu và nó giúp tôi tự nuôi mình khi mới ra trường. Tôi nghĩ đây cũng là một mức khởi điểm ở mức trung bình so với các ngành khác. 

Tuy nhiên, công việc này cần nhiều thời gian để có thể thăng tiến lên các vị trí cao và có sự đột phá về lương. Các bạn muốn lên làm kế toán trưởng thì cần phải học bằng kế toán trưởng.

10. Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

Các bạn học sinh nên chú tâm học tốt những kiến thức ở đại học, cao đẳng. Gây ấn tượng tốt với giảng viên để họ có thể trở thành người reference cho mình trong quá trình tìm nơi thực tập. Trong năm cuối nên tìm những cơ hội thực tập để có trải nghiệm thực tiễn về ngành và cũng là cơ hội xây dựng mạng lưới nghề nghiệp chuyên nghiệp. 

Các bạn hãy chuẩn bị những kiến thức và kĩ năng (giải quyết vấn đề, suy luận, tư duy phản biện), thái độ để tham gia vào những đợt tuyển dụng của công ty kiểm toán Big 4. Những công ty kiểm toán Big 4 sẽ là bước đệm vững chắc để tăng tốc khả năng thăng tiến của các bạn trong lĩnh vực kế toán, kiểm toán. Các bạn có thể tìm hiểu thông tin về các công ty Big 4 trên internet và các diễn đàn kế toán kiểm toán.

Nên kiên trì làm việc tại một công ty ít nhất từ 2- 4 năm để thăng cấp trước khi có ý định chuyển việc. Khi đã lên vị trí chuyên viên cấp cao sẽ có được mức lương tốt hơn và nhiều cơ hội tốt đến với mình hơn. 

Bài viết Kế toán thanh toán đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

•    Tuổi: 31
•    Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 8 năm
•    Trình độ học vấn & chuyên ngành: Đại học, ngành Tài chính doanh nghiệp
•    Các chứng chỉ chuyên môn (nếu có): Không
•    Số giờ làm hằng tuần: 40 giờ
•    Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): Công ty Trách nhiệm Hữu hạn, khoảng 1000 nhân viên

2. Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho công ty, cho các bên liên quan?

Công ty mình đang làm việc là một bên thứ ba cung cấp dịch vụ định giá độc lập đối với doanh nghiệp, tài sản hữu hình và tài sản vô hình, để phục vụ cho các mục đích khác nhau như: M&A (mua bán & sáp nhập doanh nghiệp), liên doanh, thoái vốn, tái cấu trúc doanh nghiệp, hoạch định chiến lược.

Các trách nhiệm chính của mình ở công việc hiện tại bao gồm:

• Hướng dẫn về chuyên môn và huấn luyện kỹ năng cho các chuyên viên tư vấn trong dự án.
• Xây dựng và duy trì mối quan hệ với khách hàng trước, trong và sau khi thực hiện dự án.
• Chuẩn bị slides, các tài liệu thảo luận và pitching (thuyết phục nhà đầu tư) cho các dự án và khách hàng mới.
• Các hoạt động phát triển kinh doanh khác.

3. Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Ban đầu mình chọn học Tài chính Doanh nghiệp (ở trường Đại học) theo định hướng gia đình, do nhà mình có người làm ngành này. Trong quá trình học, mình thấy khá phù hợp. Với chuyên ngành tài chính, ở thời điểm mình ra trường (2012) có các ngành chính để tìm việc như sau: ngân hàng, kế toán, quỹ đầu tư, bảo hiểm, chứng khoán, kiểm toán. Với mong muốn làm về tư vấn trong lĩnh vực tài chính, ban đầu mình thử tìm việc về tư vấn đầu tư trong ngành chứng khoán. Tuy nhiên, các công ty chứng khoán chủ yếu cần tuyển môi giới (sales), còn các vị trí về tư vấn tài chính đều đòi hỏi kinh nghiệm chuyên môn. Cơ hội nghề nghiệp đến khi mình được nhận vào một công ty kiểm toán lớn ở Việt Nam với vai trò chuyên viên kiểm toán. Sau vài năm làm kiểm toán, bây giờ mình đã trở thành một chuyên viên tư vấn tài chính đúng với mong muốn ban đầu.

4. Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

 5. Anh/chị thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

• Cơ hội được mở rộng mối quan hệ (mạng lưới chuyên nghiệp)
• Được làm việc với nhiều người giỏi (khách hàng & đồng nghiệp)
• Linh hoạt về giờ giấc và cách thức thực hiện công việc
• Cơ hội phát triển nghề nghiệp rõ ràng và công bằng

6. Anh/chị không thích nhất những điều gì? Vì sao?

Có lúc phải làm việc liên tục vào ngày nghỉ, nhưng sẽ được nghỉ bù vào những ngày mọi người đi làm.

7. Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

Kiến thức chuyên môn về kế toán, tài chính doanh nghiệp/ quản trị tài chínhKiên nhẫn để vừa học vừa làm vì những gì được đào tạo ở trường chỉ đáp ứng 30-50% yêu cầu công việc

• Chủ động học hỏi kiến thức từ các nguồn khác nhau (e-learning, đồng nghiệp, cấp trên…)
• Cầu thị và lắng nghe phản hồi từ khách hàng & đồng nghiệp (mà đôi khi khá là thẳng thắn và khó nghe)
• Chủ động học hỏi và hoàn thiện kỹ năng giao tiếp (với đồng nghiệp, cấp trên và khách hàng)
• Trang bị các kiến thức về công nghệ và các giải pháp ứng dụng công nghệ để tăng hiệu quả xử lý thông tin và quy trình làm việc (Power BI, Python, Tableau, machine learning…)

8. Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

“Giàu lắm, lương cao lắm, suốt ngày đi du lịch và ở khách sạn 5 sao”: Do tính chất công việc kiểm toán và tư vấn tài chính thường đi công tác, khách hàng cũng là các công ty lớn nên tụi mình có “được” bay nhiều và ở các khách sạn cao cấp hoặc làm việc ở các cao ốc sang trọng. Đúng là thời gian đầu mới làm thì cũng thích đó nhưng khi đã bị áp lực công việc và khách hàng quần thì chẳng còn tâm trí đâu mà thưởng thức nữa.

“Chỉ cần giỏi chuyên môn tài chính là đủ”: Ngành nghề nào cũng cần kỹ năng làm việc, tài chính cũng không ngoại lệ.

9. Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Chắc chắn. Đây là ngành lao động chất xám có giá trị cao, nếu được tuyển dụng thì em hoàn toàn có thể tự nuôi mình sống được ở thành phố lớn.  

10. Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

• Trau dồi kỹ năng mềm (quản lý thời gian, sắp xếp công việc, giao tiếp)
• Kiên nhẫn
• Chủ động học hỏi và đặt câu hỏi để hiểu đúng và làm đúng khi được giao việc
• Mình thường xem phim hơn đọc sách, gợi ý một số phim mình thích mà các bạn có thể vừa xem giải trí vừa học hỏi được nhiều điều: The Intern, The Wolf of Wall Street, The Big Shot, Suits.

Bài viết Tư vấn Tài chính đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

• Tuổi: 31
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 2 năm ở công ty hiện tại (4 – 5 năm cho lĩnh vực này)
• Trình độ học vấn & chuyên ngành: Thạc sĩ, chuyên ngành Tài chính (Master in Finance tại Singapore)
• Các chứng chỉ chuyên môn (nếu có): ACCA (Association of Chartered Certified Accountant)
• Số giờ làm hằng tuần: khoảng 40 giờ/ tuần
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): Công ty Kế toán cung cấp dịch vụ kế toán cho các công ty khác tại Canada; tổng cộng có 5 người

Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho công ty, cho các bên liên quan?

• Trách nhiệm chính:
  • Thuế Thu nhập cá nhân: khai thuế cho các cá nhân đến liên hệ, kiểm tra xem cá nhân nên đóng bao nhiêu tiền.
  • Kế toán doanh nghiệp: nhập sổ sách cho doanh nghiệp, chi tiêu của doanh nghiệp, tổng hợp hóa đơn, mang hóa đơn cho kế toán để nhập dữ liệu, tính Thuế Giá trị gia tăng, tiền lương nhân sự của công ty (phúc lợi nhân viên, nghỉ thai sản, nghỉ ốm hưởng BHXH… được hỗ trợ bao nhiêu tiền).
    • Thuế giá trị gia tăng: đánh giá công ty để tìm phương pháp phù hợp cho công ty, tính toán giá trị gia tăng thấp nhất để tính thuế thấp nhất cho công ty.
    • Báo cáo tài chính cho công ty để cuối năm tính thuế được thấp nhất.

• Giá trị mang lại:
  • Làm dịch vụ để kiếm tiền cho công ty.
  • Làm kế toán cho khách hàng (cá nhân và doanh nghiệp).

Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Khi chọn ngành, tôi chọn học kế toán dựa vào quan niệm chung của xã hội, làm kế toán thì an toàn. Từ khi ra trường, quyết định làm việc theo ngành này cũng theo quan điểm chung của xã hội. Người nhà ảnh hưởng nhiều đến quyết định chọn nghề của tôi. Sau khi tốt nghiệp đại học, tôi làm việc tại TP.HCM trong lĩnh vực kế toán. Sau đó, tôi đi du học khóa Thạc sĩ ở Singapore về tài chính kế toán. Hiện tại, tôi đang làm việc trong ngành kế toán ở Canada.

Mặc dù chán công việc, không thấy phù hợp với sở thích, nhưng tôi sẽ không thay đổi mà phát triển thêm, vì đã tốn nhiều thời gian và tiền bạc để học ngành này.

Nếu được chọn lại, tôi sẽ không chọn ngành này vì không phù hợp với tính cách của mình và công việc cũng nhàm chán.

Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

Công việc không theo khung thời gian trong ngày cố định mà phụ thuộc vào thời hạn (deadline) của từng công việc cụ thể sẽ có cách làm việc khác nhau theo từng ngày.

• Kế toán doanh nghiệp: Tính thuế GST theo deadline, đảm bảo nộp thuế đúng thời hạn là được chứ không theo khung giờ cố định.

Quy trình công việc: Nhập dữ liệu >> lập danh sách câu hỏi gửi email cho khách hàng và nhận phản hồi >> tự làm báo cáo tiếp >> senior (chuyên viên bậc cao hơn) kiểm tra >> giám đốc/ quản lý kiểm tra lại >> khách hàng xác nhận và ký tên >> giám đốc/quản lý đưa ra kế hoạch tài chính cho công ty để tiết kiệm doanh thu cho công ty >> giám đốc/quản lý nộp thuế.

• Kế toán cá nhân: Gặp và trao đổi thông tin với khách hàng (theo từng vấn đề cá nhân cụ thể như: thay đổi công việc, địa chỉ, thông tin cá nhân, email, mua nhà, cưới vợ sinh con, li dị, người nhà mất ….) >> thu thập thông tin để khai thuế. Mỗi trường hợp sẽ có nghĩa vụ và quyền lợi khác nhau trong việc khai thuế >> khai online/ trực tuyến >> senior (chuyên viên bậc cao hơn) kiểm tra >> giám đốc/quản lý kiểm tra và phê duyệt >> gọi điện cho khách hàng đến ký xác nhận thông tin >> giám đốc/quản lý là người nộp thuế.

Anh/chị thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

• Hiểu được rất nhiều loại hình kinh doanh. Nếu sau này có mở công ty thì xác định được kinh doanh loại hình nào để có lợi nhất cho công ty mình.
• Hữu dụng cho đời sống cá nhân, nhất là thuế thu nhập cá nhân, nên làm gì cho tương lai để giảm thuế. Ví dụ, mua nhà như thế nào để giảm thuế, thuế doanh nghiệp cũng có liên quan đến thuế cá nhân nên linh hoạt để tiết kiệm được tiền thuế.

Anh/chị không thích nhất những điều gì? Vì sao?

Nhập dữ liệu/làm việc nhiều với số liệu nên rất chán.

Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

• Kiến thức/ kỹ năng: chứng chỉ CPA, kỹ năng văn phòng, tin học.
• Thái độ: cẩn thận, trung thực.
• Muốn thăng tiến: cần chứng chỉ CPA, quan hệ xã hội để tìm khách hàng, hiểu thực tế để tư vấn (mỗi loại hình công ty khác nhau có đặc trưng gì, nên hiểu rõ ngoài kiến thức đã học).

Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

• Kế toán đơn giản ai cũng làm được nhưng thật sự kế toán cực lắm cần phải học chuyên ngành, học luật …
• Lương cao lắm, nhưng thực ra lương thấp. 

Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Đủ nuôi bản thân khi ra trường.

Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

Lúc học cần phải thực sự học hiểu, chứ không vì điểm số, dành thời gian để làm thực tế (bookkeeping) để có cơ hội sử dụng nhiều phần mềm khác nhau. Ra trường, có mục tiêu rõ ràng, phải có kỹ năng chuyên môn để chuẩn bị. Ngoài bằng cấp học thuật thì cần thêm bằng CPA (Canada), ACCA ở các quốc gia khác và muốn phát triển nữa thì học CFA.

Bài viết Nhân viên Kế toán đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

• Tuổi: 27
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 5 năm
• Trình độ học vấn & chuyên ngành: Đại học Kinh Tế
• Các chứng chỉ chuyên môn (nếu có): Không
• Số giờ làm hằng tuần: khoảng 50 giờ/ tuần

Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho công ty, cho các bên liên quan?

Làm việc trong một công ty cho vay tín dụng tiêu dùng và làm việc ở mảng quản lý rủi ro, nên trách nhiệm chính của mình là cấp tín dụng cho khách hàng có nhu cầu vay vốn, có khả năng trả nợ và sẽ trả nợ đúng hạn. Từ lúc sản phẩm vay tín dụng còn đang là ý tưởng, nhiệm vụ của mình tạm gọi là đánh giá tiền khả thi của dự án: mức độ rủi ro của sản phẩm này như thế nào – cao hay thấp, trên mỗi 100 khách hàng có nhu cầu vay vốn thì nên cho vay bao nhiêu người, mỗi khách hàng thì cho vay tối đa bao nhiêu tiền, mức độ rủi ro của từng khách hàng là cao hay thấp. Sau khi đã thống nhất về ý tưởng của sản phẩm, mình sẽ trực tiếp thay đổi hệ thống để thiết lập chiến lược nhằm đạt được tỷ lệ phê duyệt, mức độ rủi ro và số tiền cho vay tối đa là bao nhiêu. Sau khi đã có một lượng khách hàng thực tế vay vốn, mình sẽ theo dõi tình hình trả nợ của khách hàng và điều chỉnh chiến lược thẩm định phù hợp.

Đi vào từng mục sẽ có rất nhiều thứ cần giải quyết, như để biết được sản phẩm này sẽ rủi ro hơn như thế nào thì cần phải hiểu về đặc thù của từng sản phẩm cho vay, hiểu về cách bán hàng và cách tiếp cận khách hàng, hiểu về sản phẩm đến mức độ chi tiết để có đánh giá ban đầu về nó. Đôi khi mình cũng cần đánh giá là sản phẩm mới này có thực sự hấp dẫn hay không, có thực sự an toàn không, nếu nó không an toàn hoặc không có tiềm năng thu hút khách hàng thì nên từ chối ngay từ đầu để tránh mất thời gian. 

Để đánh giá khách hàng có rủi ro hay không thì cần khá nhiều thông tin của một khách hàng. Phải tập hợp được các thông tin về khách hàng phản ánh tình hình trả nợ của họ trong tương lai. Ví dụ: đơn giản như phụ nữ thì trả nợ tốt hơn nam giới, người lớn tuổi thì trả nợ tốt hơn người trẻ tuổi. Những thông tin như vậy sẽ được tập hợp lại thành một mô hình để đánh giá năng lực trả nợ của khách hàng. Ở thời điểm hiện tại, có khá nhiều bên cung cấp dữ liệu về người dùng để đánh giá năng lực trả nợ của họ. Tất nhiên, các thông tin này phải được khách hàng đồng ý trước khi sử dụng. 

Xây dựng mô hình đánh giá mức độ rủi ro của khách hàng cũng là một trong những ứng dụng của các mô hình trí tuệ nhân tạo. Cách đây 2-3 năm trước, ở Việt Nam khá ít người biết về những thứ này, mình buộc phải tự tìm hiểu và tự cập nhật kiến thức về nó.

Ngoài ra, dữ liệu của khách hàng hiện quá lớn và quá phức tạp để một bảng tính excel có thể chứa được, để có thể lấy được dữ liệu cho việc phân tích, xây dựng mô hình thì cũng cần phải biết cách tương tác với cơ sở dữ liệu, phải học cách viết ngôn ngữ để truy vấn dữ liệu, phải biết về cấu trúc của dữ liệu để lấy ra cho đúng.

Việc cho khách hàng vay cũng cần phải đánh giá được khách hàng có đủ khả năng trả nợ hay không. Ở một công ty coi trọng việc cho vay có trách nhiệm thì điều này là cần thiết. Tuy nhiên việc khách hàng báo cáo thu nhập của họ cao hơn thực tế là chuyện khá thường xuyên, việc xác nhận lại thu nhập của họ dựa trên các thông tin về khách hàng cũng là một phần công việc của mình.

Hiện tại công ty mình không có nhân viên để xử lý, thẩm định từng hồ sơ vay vốn một. Tất cả hồ sơ của khách hàng sẽ được xử lý và phê duyệt tự động hoàn toàn, không có người can thiệp vào quyết định phê duyệt/ từ chối một khoản vay. Nên một phần công việc của mình là làm việc với hệ thống để thay đổi, cập nhật hệ thống ra quyết định. 

Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Thực ra là nghề chọn người nhiều hơn là người chọn nghề. Mình không biết là công việc này sẽ thú vị như vậy khi mới ra trường. Mình nộp đơn phỏng vấn khá nhiều nơi, ở khá nhiều vị trí khác nhau, nhưng cuối cùng thì nghề này chọn mình. Sau khi tốt nghiệp, mình có thời gian tầm nửa năm không đi làm, lúc đó mình thích nghiên cứu về kinh tế học, kinh tế vĩ mô nên quyết định sẽ không đi làm để có thời gian nghiên cứu về nó. Lúc đó còn mơ mộng sẽ thành giảng viên nữa, mặc dù biết sẽ cực khổ và nghèo. Cuối cùng sau nửa năm không làm gì ra tiền thì mình quyết định đi làm. Bạn bè người thân không hiểu mình đang làm gì nên cũng không có áp lực gì cả. Ba mẹ mình thì không đặt áp lực gì hết, mình thấy ổn là được. Đến thời điểm hiện tại mình thấy ổn và may mắn, không muốn chọn lại nghề khác đâu. 

Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

Anh/chị thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

Điều khiến mình vẫn tiếp tục làm việc ở vị trí hiện tại và cũng là lý do mình gắn bó với nghề này là công việc ở mảng quản lý rủi ro không bị lặp lại. Các vấn đề cần giải quyết luôn là vấn đề mới, không bị lặp đi lặp lại như các công việc văn phòng khác. Cảm giác làm nghề quản lý rủi ro nhiều lúc giống như chơi game vậy, càng chơi nhiều, càng qua được nhiều màn thì mức độ khó càng cao.

Anh/chị không thích nhất những điều gì? Vì sao?

Mình thấy thích công việc mình đang làm, cũng không tìm được điểm nào mà mình không thích ở nó. Hiện có một việc mình thấy khá phiền lòng là mình phải làm việc với các hệ thống khá nhiều, phải viết code để điều chỉnh hệ thống thẩm định. Một công việc quan trọng nhưng hơi chán. Mình thích dành thời gian để suy nghĩ về việc cải thiện chiến lược thẩm định hơn.

Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

Đầu tiên chắc là tiếng Anh, làm việc ở mảng này đa phần là làm việc trong các công ty/tập đoàn lớn và số lượng người nước ngoài phải nói là khá nhiều, phần lớn họ ở những vị trí quan trọng, chủ chốt. Làm việc ở một vị trí quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận của công ty và trải nghiệm của khách hàng, việc biết tiếng Anh để trình bày ý tưởng cho các sếp là một điều kiện tiên quyết. Đôi khi phải cãi nhau bằng tiếng Anh nữa.

Khả năng trình bày tốt, dễ hiểu cũng là một kỹ năng quan trọng. Mình có ý tưởng hay thì mình cũng phải có cách diễn đạt để người ta thấy nó tốt.

Kỹ năng lập trình: mình phải học khá nhiều ngôn ngữ lập trình để tương tác tốt với các hệ thống. Đến thời điểm hiện tại mình biết vài ngôn ngữ Python, R, Matlab, SQL/PLSQL, biết một chút về Java Javascript Ruby.

Học toán tốt cũng là một lợi thế. Hiện tại các mô hình dự báo hoặc mô hình trí tuệ nhân tạo được phát triển dựa trên khá nhiều toán. Để sử dụng, ứng dụng nó thì mình cần hiểu về nó, để hiểu về nó thì cần phải biết một chút về toán. Mình thấy khá nhiều bạn bỏ qua phần này và nhảy thẳng vào việc sử dụng nó luôn, cá nhân mình thì không ủng hộ việc này lắm.

Về phần kiến thức chuyên môn thì hiện mình thấy nó không có dạy ở trường lớp nào hết, phần lớn kiến thức về nghề này mình học từ công việc thực tế. Mình học Kinh tế, vài người sếp trước đây của mình học khoa học máy tính, có người là tiến sĩ toán, có người là tiến sĩ vật lý. Người học nước ngoài, người học trong nước, người học đại học công lập, người học ngoài công lập, đủ chuyên ngành hết. Nếu phải chọn thì tụi em nên chọn học khoa học máy tính.

Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Phần lớn mọi người không biết mình làm nghề gì, bố mẹ mình thì nghĩ mình làm việc như mấy bạn tư vấn tín dụng, thẩm định tài sản. Lâu lâu về thăm nhà thì cũng có hỏi kiểu như là làm việc có phải ký tá nhiều không, sợ mình ký tá nhầm rồi tù tội. Bạn bè mình làm ở ngân hàng khá nhiều và nghĩ mình làm về kiểm soát nhiều hơn, khá ít người biết mình làm chiến lược. Không có bạn bè nào của mình hiểu hoàn toàn đúng công việc mình đang làm. 

Mình nghĩ công việc của mình khá đặc thù và số lượng người thực sự làm công việc này không nhiều. Mọi người thường so sánh với những việc mà họ đã biết đã thấy với công việc của mình, nên mình nghĩ chuyện này cũng dễ hiểu.

Cũng có đồng nghiệp trong công ty nghĩ mình suốt ngày ở công ty, không biết nhiều về thị trường, về khách hàng. Đúng là mình ở công ty toàn thời gian nhưng hiểu biết về thị trường, khách hàng thì mình hiểu khá tốt.

Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Có chứ. Nhưng thường mới tốt nghiệp thì thu nhập của em sẽ có thể thấp hơn các bạn làm các nghề khác như bán nhà cửa, tư vấn tín dụng, bán bảo hiểm. Lương khỏi điểm chỉ bằng với các công việc văn phòng khác thôi. Nhưng làm việc lâu năm và có năng lực thì lương sẽ cao hơn mặt bằng chung khá nhiều. Công việc này cơ bản là ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của công ty nên mức lương nào cũng có hết. Cơ hội nghề nghiệp ở thời điểm hiện tại khá là nhiều.

Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

Một điểm chung mà mình thấy ở các bạn trong nhóm là mọi người đều rất chăm chỉ, khiêm tốn và chịu khó học hỏi. Nghề nghiệp nào cũng vậy, điều quan trọng nhất vẫn là bản thân mình kiên trì và chịu khó học hỏi. Các bạn cũng đừng coi thường các môn học ở trường lớp, một số môn học ở Đại học mình không nghĩ là nó đã giúp mình nhiều như thế nào khi mình đi làm, như môn kinh tế lượng, các môn toán nói chung, và môn kinh tế học môi trường. Các tên môn học đều không liên quan gì đến việc mình đang làm nhưng thực tế là mình vận dụng khá nhiều. Mình cũng tự bỏ tiền túi để đi học viết web hồi còn sinh viên năm 2, mình cũng không nghĩ là kiến thức làm web cũng đã giúp mình rất nhiều về việc lập trình hay tương tác với cơ sở dữ liệu sau này. Mọi thứ đến với mình khá tự nhiên, nhưng có vẻ mình đã không bỏ qua hay coi nhẹ bất kỳ thứ gì cả.

Mình để ở đây tên của vài quyển sách, nếu bạn nào hứng thú thì xem qua cho biết:

• AI trong cuộc cách mạng công nghệ 4.0: quyển này của NXB Harvard business review, được dịch giả VN dịch lại. Quyển này giải thích về tác động của AI lên đời sống đứng ở quan điểm kinh tế khá thú vị và dễ đọc. (https://tiki.vn/ai-trong-cuoc-cach-mang-cong-nghe-4-0-p7348463.html)

• Cẩm nang đánh giá tác động. Quyển này của World Bank, có vẻ còn hơi sớm để đọc, nhưng quyển này mình áp dụng trong công việc khá là nhiều. (https://www.slideshare.net/thuyetnn/cam-nang-danh-gia-tac-dong)

Bài viết Chuyên gia Khoa học dữ liệu – Data Science Expert đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.