• Tuổi: 28
• Giới tính (có thể bỏ qua nếu không muốn chia sẻ): Nam
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: ba 
• Trình độ học vấn và chuyên ngành: Đại học, bằng Kỹ sư ngành Kỹ thuật Y Sinh
• Các chứng chỉ chuyên môn (nếu có): không
• Số giờ làm hằng tuần: 44 giờ
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): cty TNHH – 20 thành viên

2. Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho tổ chức, cho các bên liên quan?

Vai trò: Kỹ sư Y Sinh

Mô tả vai trò và tác động đến tổ chức, các bên liên quan: 

• Tiếp nhận thông tin lỗi kỹ thuật của thiết bị/máy móc y sinh (phòng khám, bệnh viện, phòng mạch) từ khách hàng. 
• Khảo sát sơ bộ qđể xác định lỗi
• Lên kế hoạch khắc phục sửa chữa nhanh nhất nhằm đảm bảo thiết bị hoạt động ổn định.
• Kết hợp các thành viên khác trong phòng kỹ thuật để lên kế hoạch bảo trì các máy tại các bệnh viện, phòng khám mà công ty đang làm việc.
• Sửa chữa, vận hành, lắp đặt các dòng máy huyết học (máy đưa ra các thông số để bác sĩ phân tích chuẩn đoán các bệnh như sốt xuất huyết, thiếu máu, vv..v.., chi tiết các hãng máy: Nihon Kohden (MEK 6420, MEK 6510, MEK 7300, MEK 9100); Mindray (BC 2800, BC 3000, BC 3200); Human (80TS, 60TS); Swelab (Alpha Basic).
• Sửa chữa, vận hành, lắp đặt các dòng máy sinh hóa (máy đưa ra các thông số để bác sĩ phân tích chuẩn đoán các bệnh như viêm tuỵ, mỡ máu, theo dõi bệnh tiểu đường, xét nghiệm thận, v..v..), chi tiết hãng máy Randox (Modena, Daytona Plus, Imola); Fortress (Monarch 240); Tokyo Boeki (Biolis 30i, Biolis 50i); Beckman Coulter (AU 480).
•  Sửa chữa, vận hành, lắp đặt các dòng máy nước tiểu (máy đưa ra các thông số để bác sĩ phân tích chuẩn đoán các bệnh liên quan đến thận), các hãng máy như URIT (URIT 1600); Acon (Mission U120); Analyticon (Urilyzer 100pro); Erba (Laura Smart).

3. Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

• Gia đình có sự tìm hiểu dựa trên thực tiễn xung quanh về các công việc cần ở khu vực, địa phương. Hiểu rằng có nhu cầu về mảng kỹ sư Y sinh, với thế mạnh về khoa học tự nhiên và sở thích làm việc với máy móc, tôi lựa chọn ngành này ở Đại học Bách Khoa HCM, sau khi đã ngưng học ĐH Cần Thơ được 1 học kỳ (ngành: Cơ khí công nghiệp)
• Lý do: được gia đình ủng hộ, tìm hiểu và cho gặp gỡ trong môi trường thực tiễn, đồng thời tôi cũng thích máy móc, sửa chữa và cũng hứng thú với Khoa học sức khoẻ. Tôi rất thích môn Sinh, khi học cấp 2,3. 
• Trong quá trình học, tôi có thực tập ở Bệnh Viên Gia Định (TP.HCM), phòng vật tư y tế,  hiểu về máy móc ở bệnh viện, quan sát việc nhập các máy móc và nghiên cứu các vấn đề liên quan. 
• Trong qúa trình chuẩn bị luận văn tốt nghiệp (đề tài: mô hình máy ủ y sinh, nhằm xác định bệnh lao), tôi được thầy hướng dẫn luận văn giới thiệu công ty thiết bị y tế để thử việc.
• Tôi trải qua quá trình thử việc và làm nhân viên chính thức (full time) ở phòng kỹ thuật, với vai trò Kỹ sư Y Sinh. 
• Nếu được chọn lại, tôi sẽ vẫn tiếp tục ngành nghề này. Tôi đã từng có sự lựa chọn chưa phù hợp khi ở ĐH Cần Thơ vì ngành cơ khí vì môi trường, ngành học thời điểm đó được đánh giá là không có triển vọng. 
• Sau khi có trải nghiệm và tìm hiểu sâu về ngành này từ người quen, tôi và gia đình thấy được mục tiêu rõ ràng khi học tập và cơ hội sau khi tốt nghiệp. 

4. Anh chị nhớ tại thời điểm đầu tiên có ý định chọn ngành này, khi nào và vì sao? 

• Người nhà, bạn bè có ảnh hưởng tới định hướng hay bản thân tự quyết định? Điều này hiện tại có gì thay đổi không?

• Sau khi tốt nghiệp thì làm ở đâu? Sau đó có thay đổi/ bước ngoặt nào xảy ra?

• Nếu để chọn lại, anh chị có tiếp tục làm nghề này không? Vì sao?

5. Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

6. Anh/chị thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

• Thích cơ hội làm việc cùng máy móc – đây là đam mê, sở thích từ nhỏ
• Được học hỏi nhiều từ môi người chuyên nghiệp xung quanh và học hỏi, nghiên cứu về các máy móc tiên tiến
• Thấy được công việc của mình giúp ích được nhiều người. 

7. Anh/chị không thích nhất những điều gì? Vì sao?

Phạm vi các máy móc tiếp cận bị giới hạn ở hợp tác của công ty và đối tác, vì vậy, đôi khi dẫn đến việc giới hạn sự hiểu biết trong ngành này.
Việc nghiên cứu là thiết yếu ở ngành, chắc chắn kỹ sư hoàn tòan có thể nghiên cứu các máy móc mà không được cơ hội tiếp cận, tuy nhiên điều này dẫn đến thiếu trải nghiệm thực tế. 

8. Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v.)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

• Kiến thức:
  + Kiến thức nền tảng y khoa (hiểu về thành phần máu, các loại bệnh có thể xét nghiệm từ máu);
  + Kiến thức về mạnh điện, linh kiện điện tử, kỹ thuật điện;
  + Kiến thức về chuyển động cơ khí (hiểu về lực, cơ chế hoạt động máy móc);
  + Kiến thức về cơ lưu chất (sự chuyển động của các chất – chất khí, chất lỏng, để hiểu về cách chuyển động)   
• Kỹ năng:
  + Nghiên cứu tài liệu, tra đọc tài liệu bằng tiếng anh
  + Kỹ năng Quan sát;
  + Kỹ năng giao tiếp, giải thích, trình bày vấn đề
  + Kỹ năng làm việc độc lập
  + Theo dõi tiến độ và quản trị rủi ro 
• Thái độ:
  + Trung thực, ham học hỏi
  + Nhiệt tình
  

Nếu muốn thăng tiến trong công việc, thì cá nhân tôi cần xác định:
(1) Hướng đi tiếp theo.
+ Trường hợp đi theo hướng kỹ sư xét nghiệm chuẩn đoán, người lao động cần liên tục cập nhật và chọn 1 hướng xét nghiệm (trong các hướng phổ biến sau: huyết học, sinh hoá, đông máu, miễn dịch, nước tiểu, test nhanh)
+ Trường hợp đi theo chuẩn đoán hình ảnh, người lao động có thể chọn hướng chuyên sâu: Kỹ sư Y Sinh giải quyết máy chuẩn đoán hình ảnh.
Dù đi theo hướng nào, người lao động cũng cần trao dồi về:
+ Kiến thức chuyên ngành
+ Kiến thức và kỹ năng liên quan đến máy móc đó.

9. Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Hiểu lầm của nghề này: Nhiều người hiểu lầm công việc này với công việc của Kỹ thuật viên y tế  trong các bệnh viên – phòng khám (Kỹ thuật viên y tế: đây là nghề làm trực tiếp ở bệnh viên, phòng khám và vận hành máy móc để lấy máy, chụp hình,.).
Ngoài ra, các cơ sở y tế đều có Phòng vật tư Y tế và có Kỹ sư Y sinh trực tiếp tại phòng này.

Hiểu lầm này do nhiều cá nhân không hiểu rõ về vai trò, cấu trúc trong bệnh viện, cũng như không có thông tin nhiều trong mảng này. 

10. Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Có. 

11. Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

Đây là một ngành có độ khó cao, yêu cầu hiểu về kiến thức y sinh, đồng thời cần kỹ năng nghiên cứu và đặc biệt là có đam mê nhất định. Lời khuyên dành cho cho các em:
+ Trường hợp muốn đi theo nhóm khoa học sức khoẻ, nhưng ngại quá trình học lâu dài, thì ngành kỹ sư y sinh hoặc kỹ thuật viên y sinh là một lựa chọn hợp lý

+ Đồng thời, cần có nền tảng tốt các môn liên quan đến Toán, Lý, để giúp các học hỏi tốt ngành này.
+ Vì là ngành nghề không quá phổ biến, tôi khuyến khích các em cần tìm hiểu cụ thể ngành này thông qua chuyên gia trong ngành, hoặc là tìm hiểu và trải nghiệm tại các ngày hội hướng nghiệp,ngày hội tuyển sinh ở các trường ĐH để hiểu hơn về tên ngành, công việc cụ thể. 

Bài viết Kỹ sư y sinh đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

• Tuổi: 25
• Giới tính: Nam
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 4 năm
• Trình độ học vấn & chuyên ngành: Cử nhân Toán, Vật lý lượng tử và Thiên văn học, Thành viên danh dự của Hiệp hội Vật lý Danh giá Mỹ
• Số giờ làm hằng tuần: 30 giờ/tuần
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): Phòng thí nghiệm của một trường Đại học, quy mô 6 thành viên

2. Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho tổ chức, cho các bên liên quan?

• Tham gia thí nghiệm Mô phỏng hố đen trong phòng thí nghiệm và đo phóng xạ Hawking bằng cách sử dụng mạch siêu dẫn Josephson và vật liệu meta. 
• Làm công việc đo lường, ghi chép và báo cáo số liệu.
• Công việc này mang đến những số liệu cần thiết cho Giáo sư để có thể rút ra kết luận chính xác đối với dự án và bài báo nghiên cứu.
• Qua việc nghiên cứu, thí nghiệm, chúng tôi tìm hiểu những gì xảy ra bên trong hố đen và áp dụng vào trong máy tính lượng tử (sử dụng để mô phỏng các cấu trúc phức tạp trong vật lý như cấu trúc bên trong con người, kim cương, hệ sao, v.v.), từ đó phát triển tri thức nhân loại.

3. Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Ban đầu khi nộp hồ sơ vào Đại học, tôi xác định theo đuổi chuyên ngành Toán. Thế nhưng đến năm 2, tôi mới được chọn chuyên ngành. Khi đó, tôi quyết định lựa chọn chuyên ngành Vật lý lý thuyết và được giáo sư ở trường Đại học giao cho công việc đầu tiên, đó là làm giám sát phòng thí nghiệm cho sinh viên ở các lớp căn bản. 

Tôi chọn con đường Vật lý do được truyền cảm hứng bởi các nhà khoa học nổi tiếng, đặc biệt là Brian Cox – một giáo sư tại Cambridge, hiện đang làm việc tại Đại học Manchester, Vương Quốc Anh. Một lý do nữa khiến tôi quyết tâm theo đuổi đam mê này, đó là vì tôi tìm thấy sự thú vị của bộ môn Vật lý. Tôi nhận ra Vật lý là môn khoa học tiên phong, đi đầu trong mọi lĩnh vực, cũng như có độ khó cao nhất trong tất cả các chuyên ngành. Điều đó không làm tôi nản lòng, ngược lại, nó lại là một phần khiến cho công việc trở nên thú vị. Ban đầu, gia đình có ngăn cản nhưng không thể thay đổi lựa chọn của tôi, tôi vẫn quyết tâm theo đuổi đến cùng. Nếu được chọn lại, tôi vẫn không thay đổi quyết định này.

4. Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

Hằng ngày, tôi đều đến phòng thí nghiệm, nhìn máy tính, đọc số và ghi chép lại số liệu.

5. Anh/chị thích và không thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

• Thích nhất: Tôi thích nhất việc có thể học hỏi nhiều thứ, hiểu biết nhiều điều mà chưa tới 1% dân số biết (trên thế giới chỉ có khoảng 600 – 700 nghìn người nghiên cứu Vật lý lý thuyết).
  
• Không thích: Điều tôi không thích nhất, đó là công việc không quá nặng nhưng lại đòi hỏi phải dành nhiều thời gian ở phòng lab, với độ tập trung cao. Vì thế, tôi có rất ít thời gian cho bản thân.

6. Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

• Kiến thức: Môn Vật lý lý thuyết hay công việc nghiên cứu đòi hỏi bạn phải nắm vững các kiến thức chuyên ngành trên trường lớp. 
• Kỹ năng: Kỹ năng phòng lab, ghi chép, cài đặt mạch điện, đọc số liệu.
• Thái độ: Kiên nhẫn, tỉ mỉ. Trong nghiên cứu các môn tự nhiên, bạn có thể bỏ ra cả năm trời làm việc nhưng chỉ nhận lại một con số 0 là chuyện quá bình thường. Mọi lỗi lầm trong phòng lab đều có thể dẫn đến kết quả sai và phải làm lại bước đó rất nhiều lần, tốn rất nhiều thời gian.
• Để thăng tiến trong giới Vật lý thì không có con đường tắt nào cả. Bạn bắt buộc phải dành rất nhiều thời gian để học hỏi và trải nghiệm.

7. Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Mọi người thường nghĩ rằng, học Vật lý hay làm Vật lý thì không áp dụng được gì vào cuộc sống. Đây là suy nghĩ khá ngớ ngẩn, vì tất cả mọi thứ đều liên quan đến Vật lý (ngay cả nền kinh tế cũng vậy). Những người làm Vật lý là những người làm kiểm soát chất lượng. Tất cả các ngành sản xuất đều cần những người như vậy để kiểm tra hệ số, đảm bảo chất lượng. Chẳng hạn, để xác định khối bê tông làm đường/nhà, cần có một nhà Vật lý để xác định độ dày/mỏng, trọng lượng có thể chịu được lực; hoặc khi làm cửa, nhà Vật lý cần nghiên cứu một hệ số xác định tốc độ đóng vừa phải để cửa không đóng quá nhanh hoặc quá chậm.

Lý do tại sao mọi người nghĩ như vậy, thường sẽ có 2 trường hợp: Một là, mọi người cho rằng nghiên cứu Vật lý sẽ không có nhiều tiền. Hai là, đa số mọi người thường thiếu góc nhìn để hiểu rằng Vật lý là môn tiên phong, mà thứ đi đầu thì không ai có thể chỉ được đúng hướng cả. Ví dụ, khi con người mới tìm ra electron và proton, không ai hình dung được chúng sẽ được áp dụng như thế nào vào cuộc sống. Dần dần, chúng ta tìm ra cách lợi dụng điện tích của chúng để tạo ra dòng điện, từ đó tạo ra một cuộc cách mạng trên toàn cầu về thiết bị điện, mở ra cuộc sống hiện đại như bây giờ.

8. Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Công việc này sẽ khó có thể nuôi bạn khi ra trường vì lương khá thấp. Nếu làm vì đam mê thì có thể gắn bó lâu dài.

9. Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

Bạn phải có nghề tay trái đủ mạnh để có thể phát triển tốt trong lĩnh vực nghiên cứu học thuật. Tất cả các Giáo sư đều phải chấp nhận đi dạy ở nhiều trường Đại học để có thể chi trả sinh hoạt phí và thực hiện các dự án nghiên cứu của bản thân. Bạn có thể theo dõi The Physics News và Brian Cox để hiểu hơn về công việc này.

Bài viết Trợ lý phòng thí nghiệm đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

• Tuổi: 27
• Giới tính: Nữ
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 5 năm
• Trình độ học vấn & chuyên ngành: Thạc sĩ Tin sinh học
• Các chứng chỉ chuyên môn (nếu có): 
  • Cử nhân Công nghệ Sinh học (Trường Đại học Quốc tế – ĐHQG TP.HCM) 
  • Đang học Thạc sĩ Tin sinh học (Đại học Quốc lập Đài Loan)
• Số giờ làm hằng tuần: 40 tiếng/tuần
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): 
  • Công ty cũ (2019 – 2022): Startup – 15 người
  • Hiện tại: Bệnh viện Nhi Đại học Quốc lập Đài Loan – 500 người

2. Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho tổ chức, cho các bên liên quan?

Công việc hiện tại: Nghiên cứu và cải tiến pipeline, giải trình tự gene người, ứng dụng cao ở trẻ em có đột biến gene gây nên bệnh. 

Giá trị đem lại cho công ty và các bên liên quan:

• Giá trị trị cho bác sĩ: cung cấp chẩn đoán cho bác sĩ về những căn bệnh đột biến mà các xét nghiệm thông thường không thể xác định được.
• Giá trị cho bệnh nhân: 
  • Điều trị trúng đích cho bệnh nhân.
  • Tư vấn di truyền cho gia đình bệnh nhân (Ví dụ: thông tin cho ba mẹ về đột biến gene của con cái và đề xuất phương án phù hợp).

3. Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Từ nhỏ, tôi đã có đam mê đặc biệt với môn Sinh học. Khi bước chân vào cánh cửa Đại học, cảm thấy ngành Công nghệ sinh học đáp ứng được nguyện vọng cá nhân nên tôi đã lựa chọn đi theo con đường này. Những ngày đầu tiên ra trường và đi làm, được tiếp xúc nhiều với môi trường thực tế, tôi nhận ra đây là một lĩnh vực mới và có tiềm năng phát triển lớn trong tương lai (bao gồm phúc lợi và khả năng của bản thân). Đồng thời, nó còn đóng góp rất tích cực vào sự phát triển của nền y học nước nhà. Tuy nhiên, Việt Nam chưa có chương trình đào tạo ngành Tin sinh học bậc Thạc sĩ nên tôi quyết định đi du học và làm việc tại Đài Loan.

4. Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

5. Anh/chị thích và không thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

Thích nhất:

• Được làm đúng đam mê của bản thân
• Được giúp đỡ và hỗ trợ người khác
• Được gặp các ca bệnh đa dạng, điêu này khiến công việc luôn mang đến sự mới mẻ, thử thách mà không bị nhàm chán

Không thích nhất:

• Mệt mỏi do phải tiếp xúc với máy móc nhiều
• Nhiều lúc cảm thấy bất lực vì biết được nguyên nhân gây bệnh nhưng không giúp gì được cho bệnh nhân vì bệnh quá hiếm

6. Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

Để hoàn thành tốt công việc, cần:

• Kiến thức chuyên môn phải rất vững vàng
• Đòi hỏi sự cập nhật kiến thức mới mỗi ngày
• Phải rất giỏi tiếng Anh, đặc biệt là tiếng Anh chuyên ngành
• Phải học thêm các kiến thức bổ trợ khác như lập trình, sử dụng thành thạo máy móc,v.v.

Muốn thăng tiến, cần:

• Học và lấy bằng Tiến sĩ
• Không ngừng trau dồi kiến thức và tính kiên nhẫn
• Rèn luyện kỹ năng làm việc nhóm với nhiều phòng/ban
• Trau dồi kỹ năng phân tích dữ liệu

7. Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Tôi thường bị hiểu lầm là bác sĩ, hoặc nhiều người không hiểu được tầm quan trọng của ngành mình học và làm. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ việc ngành này chưa phổ biến ở Việt Nam.

8. Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Từ trải nghiệm cá nhân, công việc này chỉ có thể đáp ứng được mức sống tối thiểu tại đô thị lớn như TP.HCM.

9. Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

• Không ngừng học hỏi
• Linh động trong tối ưu hóa nguồn lợi của tổ chức
• Phải chọn được ngách đúng với nguyện vọng bản thân và đáp ứng được nhu cầu của thị trường
• Phải có mạng lưới mối quan hệ tốt, chất lượng
• Phải có sự kiên trì

10. [Dành cho anh/chị đã làm 2 công việc khác nhau trở lên] Vì sao anh/chị chuyển việc?

Tôi chuyển việc vì:

• Công việc cũ chưa được đào sâu vào chuyên môn Tin sinh học do những hạn chế về đào tạo tại Việt Nam.
• Sự thay đổi này giúp kiến thức và kỹ năng chuyên môn của tôi được củng cố, đồng thời tạo điều kiện để tôi được học thứ mình muốn.

11. [Dành cho anh/chị đã làm 2 công việc khác nhau trở lên] Anh/chị đã chuẩn bị như thế nào cho bước chuyển đổi công việc của mình (kiến thức, kỹ năng, quan hệ xã hội, tài chính,..)?

• Tự tìm hiểu các yêu cầu kiến thức của ngành định theo đuổi
• Phải kiên trì
• Chuẩn bị kỹ luận văn và kế hoạch học tập để xin học bổng toàn phần
• Cùng với đó, phải duy trì các công việc part time khác để trang trải chi phí sinh hoạt ở Đài Loan

Bài viết Nhà khoa học Tin sinh học đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

• Tuổi: 42
• Giới tính: Nữ
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 20 năm 
• Trình độ học vấn & chuyên ngành: Đại học, ngành công nghệ sinh học
• Số giờ làm hằng tuần: 40 giờ/ tuần
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): Viện nghiên cứu với quy mô 50 người.

2. Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho tổ chức, cho các bên liên quan?

Nghiên cứu sinh học là một ngành rộng, trong đó, tôi làm về vi sinh. Trong vi sinh lại có nhiều mảng và tôi đang làm chuyên sâu về nấm men.

Tôi là nghiên cứu viên thuộc Trung tâm nguồn gen vi sinh vật quốc gia (thuộc Viện vi sinh vật và công nghệ quốc gia, Đại học Quốc gia Hà Nội). 

Đây là nơi nghiên cứu, lưu giữ, bảo tồn các nguồn gen vi sinh vật của quốc gia, các nguồn gen về vi khuẩn, xạ khuẩn, nấm men, nấm sợi, nấm lớn, tảo. 

Công việc của tôi là sưu tập, tuyển chọn các chủng vi sinh vật, sau đó, khai thác, nghiên cứu các đặc tính của chúng để ứng dụng vào các lĩnh vực như dược phẩm, thực phẩm, mỹ phẩm, chế phẩm cho chăn nuôi, thủy sản, chế phẩm giúp xử lý môi trường.

Chúng tôi giúp bảo tồn nguồn giống vi sinh vật chuẩn, phong phú, có nhiều ứng dụng (nguồn quý).

Để dễ hình dung hơn về ứng dụng của quá trình nghiên cứu vi sinh vật, các bạn có thể hình dung vi sinh vật giúp lên men sữa chua, lên men bánh mì, bánh bao, rượu bia…. 

3. Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Tôi tự chọn nghề này do từ nhỏ tôi đã thích trồng cây, nấu ăn…. Tôi chọn công nghệ sinh học, là ngành học gần gũi với cuộc sống, gắn liền với cuộc sống chúng ta. 

Tôi không hối hận khi chọn nghề này, ngọn lửa đam mê trong tôi cháy bỏng hơn khi thấy ứng dụng của quá trình nghiên cứu giúp ích cho đời sống, các sản phẩm ấy an toàn hơn cho sức khỏe con người và giúp bảo vệ môi trường. 

4. Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

Trong khoảng 8 giờ làm việc của một ngày:

• Tôi thường dành 2 đến 3 giờ để nghiên cứu tài liệu, làm báo cáo hoặc giải quyết công việc hành chính khác. 
• Tôi dành 5 đến 6 tiếng mỗi ngày ở trong phòng thí nghiệm/phòng lab để làm các việc như: nuôi cấy vi sinh vật, quan sát hình thái của vi sinh vật qua kính lúp và kính hiển vi, làm thí nghiệm hóa sinh, hóa lý giúp tìm ra các đặc tính enzyme hoặc probiotic hay các đặc tính của vi sinh vật giúp hạn chế bệnh tiểu đường, cao huyết áp…

Tôi làm 5 ngày/tuần. Thỉnh thoảng, tôi làm thí nghiệm qua đêm để theo dõi quá trình phát triển của vi sinh vật (khi quá trình phát triển này kéo dài thời gian đòi hỏi tôi phải ở lại phòng thí nghiệm). Thường các nhà nghiên cứu có lúc phải làm thí nghiệm qua đêm nên không bị  quá gò bó vào khung giờ hành chính.

5. Anh/chị thích và không thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

Tôi thích công việc của mình khi tôi tìm ra được những chủng vi sinh vật có nhiều đặc tính quý, giúp ích cho cuộc sống. 

Điểm không thích: Khi tôi đang say sưa nghiên cứu một công trình nhưng không đủ điều kiện vật chất để tiếp tục các nghiên cứu sâu. Việc nghiên cứu sâu thường tốn kém nên đôi lúc tôi không có đủ điều kiện để thỏa mãn đam mê trong nghiên cứu. Những lúc như vậy, chúng tôi cố gắng tìm cách thay thế các mặt hàng phục vụ nghiên cứu đắt tiền bằng cái rẻ hơn, ví dụ: thay hóa chất nuôi cấy chủng vi sinh vật đắt tiền bằng các thứ tự làm từ thực phẩm. Vi sinh vật cũng như con người, cũng phải “ăn uống”, khi không đủ kinh phí mua thức ăn tinh khiết cho vi sinh vật như cao thịt bò, chúng tôi đun thịt bò lấy nước thịt thay thế. Trong một số trường hợp khác, chúng tôi chiết xuất từ rau quả, như: lấy protein từ hạt đậu, lấy khoáng chất và vitamin từ củ quả… Thu nhập không cao cũng là một yếu tố dễ làm nản lòng, nên làm nghề này cần có sự yêu thích thực  sự.

6. Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

Tôi muốn nhắn nhủ các em còn đi học hoặc đang chuẩn bị theo nghề này:

• Khi còn học phổ thông, các em nên tập trung lưu ý hơn đến kiến thức sinh học. 
• Kỹ năng tiếng Anh thật sự cần thiết vì các nguồn tài liệu hay và quý chủ yếu bằng tiếng Anh (các bài báo, tạp chí, công trình nghiên cứu quốc tế,….), mình học hỏi được nhiều thứ từ cách họ làm.
• Nghề này cần sự tỉ mỉ, cẩn thận và rất cần sự say mê thực sự, có như vậy khi gặp khó khăn mới dễ vượt qua. 

Ngoài ra, các em có thể tham khảo tạp chí công nghệ sinh học để hiểu hơn về lĩnh vực này.

7. Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Tôi không thấy có sự hiểu lầm gì về nghề tôi đang làm.

8. Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Tôi thấy nghề này có thu nhập hạn chế, nhưng có thể nuôi sống một người khi mới ra trường. 

9. Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

Muốn theo nghề này, các bạn cần có đam mê. 

Đây là một ngành rất rộng, khó ai biết tường tận được hết. Vì vậy, các em hãy tìm điểm mạnh của mình trong một lĩnh vực nào đó và hãy tự tin.

Các em hãy dám mơ ước, hành động vì mơ ước của mình, gặp khó khăn thì hãy bền chí, mọi việc đều có cách giải quyết.

(Nếu muốn theo nghề, các em có thể thử tìm hiểu nhà máy sản xuất bánh kẹo hoặc rượu bia hoặc sữa, hãy tìm hiểu kỹ kiến thức về lĩnh vực đó, tìm hiểu thực thế công ty nhé).

10. Vì sao anh/chị chuyển việc?

Khi còn đi học, tôi được học nhiều môn thú vị như lên men sữa, công nghệ sản xuất bánh kẹo, rượu bia, hay các công nghệ phù hợp với cuộc sống hiện đại như công nghệ di truyền (ADN).

Khi đi làm, đầu tiên tôi làm cho công ty sản xuất bánh kẹo. Sau đó, tôi chuyển sang công ty  sản xuất sữa; ở công ty này, tôi học được cách làm việc chuyên nghiệp hơn, đặc biệt trong việc lập báo cáo, lập kế hoạch với các thời hạn cụ thể. Tôi thấy thú vị khi hiểu được quá trình  sản xuất thực phẩm. Đồng thời, công việc này cũng dễ hơn công việc nghiên cứu chuyên sâu nên phù hợp với tôi lúc con còn nhỏ.

Sau đó, tôi muốn tìm hiểu sâu hơn, rộng hơn, tìm ra các nguồn gốc liên quan đến vi sinh vật để ứng dụng vào sản xuất. Các chế phẩm vi sinh vật rất có ích, có thể thay thế chế phẩm hóa học (men tiêu hóa, thực  phẩm chức năng,…) giúp tăng chất lượng cuộc sống, giúp con người dùng sản phẩm gần gũi thiên nhiên hơn. Vì vậy, tôi đã chuyển sang Viện nghiên cứu.

11. Anh/chị đã chuẩn bị như thế nào cho bước chuyển đổi công việc của mình (kiến thức, kỹ năng, quan hệ xã hội, tài chính…)?

Tôi chuẩn bị tâm lý, kiến thức, quan hệ xã hội cho bước chuyển đổi công việc như: chuẩn bị tâm lý vững vàng hơn cho môi trường làm việc mới, nghiên cứu thêm tài liệu, học hỏi từ bạn bè, và tôi luôn tự nhủ là không có việc gì khó, cần phải bền chí. Ngoài ra, khi tôi chủ động tìm công việc mới, tôi cũng tìm nhiều kênh, trong đó có hỏi bạn bè, thấy tôi say mê, bạn bè lại giới thiệu thêm cho tôi các lựa chọn công việc.

Đam mê với nghề là vô cùng quan trọng các em ạ!

Bài viết Nhà sinh học đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

1. Thông tin căn bản

• Tuổi: 50
• Giới tính: Nữ
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 25
• Trình độ học vấn và chuyên ngành: Thạc sĩ Khí tượng
• Các chứng chỉ chuyên môn: Dự báo viên Khí tượng hạng 2
• Số giờ làm hằng tuần: 40-48 giờ
• Loại hình & quy mô công ty: 140-150 người

2. Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho tổ chức, cho các bên liên quan?

Đưa ra các thông tin dự báo, cảnh báo thời tiết, thiên tai cho khu vực Việt Nam và Đông Nam Á.

3. Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Ban đầu tôi thích trở thành giáo viên hoặc thành bác sĩ. Tuy nhiên, sau khi không đỗ Đại học Y Hà Nội, tôi đã chuyển sang học ngành Khí tượng theo truyền thống của gia đình, gia đình tôi có bố mẹ làm cùng nghề này. Tuy nhiên, ngành khí tượng cũng là một ngành tôi thấy hứng thú. Điều đó đã khiến tôi gắn bó với nghề cho tới bây giờ.

Sau khi tốt nghiệp, tôi công tác tại Trung tâm Quốc gia Dự báo Khí tượng Thủy văn, nay đổi tên là Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia. Tôi làm liên tục tại đó cho tới hiện nay.

Nếu chọn lại nghề, tôi vẫn chọn 1 trong 3 nghề là: bác sĩ, giáo viên và dự báo viên khí tượng.

4. Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

Do đặc thù của dự báo viên khí tượng có thể làm các vị trí khác nhau trong ca trực nên rất khó để có thể liệt kê theo thời gian giống một ngày thông thường. Cụ thể như sau:

• Thời gian làm việc có thể khác nhau: Có ca trực làm hành chính, có ca trực làm đêm, có ca trực làm 8h, 9h hoặc 12h liên tục.
• Tùy thuộc vị trí trong ca mà có thể trình tự công việc khác nhau. Tuy nhiên, chung nhất vẫn là phân tích số liệu, theo dõi phát hiện hiện tượng, đưa ra thông tin dự báo, cảnh báo.
• Công việc có thể khác nhau tùy thuộc vị trí ca trực và tùy thuộc vào điều kiện thời tiết, thiên tai (bão, lũ, mưa lớn, dông lốc…)

5. Anh/chị thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

• Theo dõi các biến đổi của bầu khí quyển và đưa ra những dự báo, cảnh báo kịp thời luôn là những thách thức. Chính vì vậy công việc luôn có áp lực nhưng cũng khiến cho nó trở nên không nhàm chán.
• Ý nghĩa của công việc đối với cộng đồng cũng là một động lực lớn đối với các dự báo viên. Theo thống kê, những thập kỷ gần đây thiên tai ngày một nhiều hơn nhưng thiệt hại về sinh mạng con người đã giảm đi đáng kể. Đó là một phần đóng góp của những thông tin dự báo, cảnh báo.

6. Anh/chị không thích nhất những điều gì? Vì sao?

• Môi trường làm việc quá chuyên biệt, ít có cơ hội tiếp xúc với bên ngoài.
• Làm việc ca kíp, cường độ công việc phụ thuộc vào thời tiết nên đôi khi không chủ động được những kế hoạch cá nhân.

7. Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

• Kiến thức căn bản về khoa học tự nhiên như toán, vật lí để lý giải các quá trình diễn ra trong khí quyển cũng như hiểu được bản chất của các hiện tượng khí tượng.
• Cần có sự am hiểu về hoạt động kinh tế xã hội, điều kiện địa lí tự nhiên của những vùng mình dự báo, cảnh báo.
• Cần có sự hiểu biết về những tác động của thời tiết, thiên tai tới cộng đồng.
• Cần có sự tích lũy kinh nghiệm một cách nghiêm túc.
• Cần đáp ứng được về ngoại ngữ (tiếng Anh) để đọc được các thông tin trao đổi với các đồng nghiệp trong khu vực cùng tham gia cảnh báo, đọc các tài liệu cập nhật từ Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO). 
• Cần có kỹ năng về tin học để sử dụng các phần mềm phân tích dữ liệu như ra đa thời tiết, ảnh vệ tinh khí tượng, sản phẩm dự báo từ mô hình số trị …
• Cần có kỹ năng sử dụng ngôn ngữ để có thể đưa ra những thông tin ngắn gọn, dễ hiểu, giải thích rõ ràng.
• Khoa học về trái đất luôn là lĩnh vực có sự cập nhật liên tục, làm nghề khí tượng cần thường xuyên đọc để cập nhật kiến thức.

8. Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Khi nói tới nghề Khí tượng, người ta thường liên tưởng tới chàng quan trắc viên khí tượng trong tác phẩm Lặng lẽ Sa Pa của nhà văn Thành Long. Tuy nhiên, dự báo viên khí tượng là một công việc hoàn toàn khác. Thay vì làm ở một nơi hẻo lánh xa xôi, dự báo viên khí tượng thường làm ở những khu vực trung tâm. Đặc thù công việc của dự báo viên khí tượng khác hoàn toàn với quan trắc viên khí tượng đã mô tả trong tác phẩm.

9. Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Không có một sự đảm bảo nào được đưa ra với bất kỳ nghề nào sau khi ra trường, tôi cho là như thế. Nghề Khí tượng cũng giống như nhiều nghề khác. Nếu bạn làm việc trong môi trường nhà nước, mà nghề này hầu hết là như thế, mức lương của bạn sẽ được áp dụng như các ngành nghề khác và 3 năm lên một bậc lương, bạn có thể tra cứu ra thang bậc lương dễ dàng. Các bạn trẻ sẽ không thích điều này, đó là một thực tế.

Tuy nhiên nếu học nghề khí tượng, không nhất thiết bạn sẽ làm trong môi trường nhà nước, bạn có thể ra các doanh nghiệp có các hoạt động liên quan tới thời tiết, hoặc có thể làm trong lĩnh vực phát thanh truyền hình, báo chí. Ví dụ: biên tập viên cho chương trình dự báo thời tiết của VTV là phóng viên chuyên theo dõi mảng thời tiết, thiên tai…

10. Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

Nếu bạn không thực sự thích lĩnh vực khí tượng, bạn không nên theo học nghề này bởi nó khá đặc thù. 

Bài viết Dự báo viên khí tượng đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

• Tuổi: 28
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 02 năm
• Trình độ học vấn & chuyên ngành:
  • Thạc sĩ Khoa học Sinh học (Master of Science in Biology) – Ludwig Maximilian University of Munich.
  • Nghiên cứu sinh Tiến sỹ – Ludwig Maximilian University of Munich
  • Chuyên ngành: Khoa học Dữ liệu Y sinh (Biomedical Data Science)
• Số giờ làm hằng tuần: 40 giờ
• Loại hình & quy mô công ty:
  • Viện Nghiên cứu Sinh học Tính toán – Trung tâm Helmholtz tại Munich (Institute of Computational Biology, Helmholtz Center Munich)
  • Số lượng: khoảng 2500 chuyên viên.

2. Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho công ty, cho các bên liên quan?

Trách nhiệm chính:

• Nghiên cứu các dự án về y sinh: tham gia vào các dự án liên quan đến y sinh của viện nghiên cứu. Ví dụ: một trong các dự án là phân tích dữ liệu để đưa ra mô hình dự đoán tỷ lệ mắc bệnh ở người tiểu đường khi có một số triệu chứng điển hình như tê tay/chân). Các dữ liệu gồm thông tin như tuổi tác, giới tính, khu vực sinh sống, thói quen sinh hoạt, tiền sử bệnh khác, ăn uống… liên quan đến các bệnh nhân tiểu đường điều trị ở cơ sở y tế trong vài chục năm trở lại. Ngoài ra, việc nghiên cứu còn giúp đưa ra các dự đoán về các bệnh tật khác nhau dựa trên thông tin phân tích được từ nghiên cứu.
• Hỗ trợ sinh viên thạc sỹ và cử nhân: khi nhận tin từ các tổ chức khác nhau, Viện nghiên cứu chưa biết các thông tin này có tiềm năng hay không, Viện sẽ chia các thông tin này vào các dự án thí điểm (pilot study), và bạn nghiên cứu sinh sẽ hỗ trợ sinh viên phát triển nghiên cứu thử nghiệm. Từ đó, tìm ra tiềm năng của dữ liệu, nếu dữ liệu tiềm năng, sẽ tiếp tục phát triển thành nghiên cứu chính thức.
• Phụ trách “journal club”: tổ chức các buổi trò chuyện hàng tuần để các chuyên viên trong lab (phòng nghiên cứu – khoảng 25 người) có thể chia sẻ thông tin hữu ích cho các thành viên thông qua hình thức thuyết trình.

Giá trị của công việc:

• Nghiên cứu về y sinh (biomedicine) để mang lại các ứng dụng vào thực tế y sinh (bệnh viện, công ty dược … giúp chữa trị bệnh nhân, bào chế thuốc, thăm khám) theo đặt hàng trong nước; nghiên cứu cơ bản để giải đáp và tìm ra các hướng phát triển mới của lĩnh vực; hợp tác quốc tế với các quốc gia để phát triển lĩnh vực nói chúng.

3. Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Bản thân tôi tự quyết định theo ngành này, do ngày xưa đi học ở trường đại học được các thầy cô du học nước ngoài kể về trải nghiệm của họ, cách họ nhìn thấy thế giới. Từ đó, tôi được truyền cảm hứng và quyết tâm theo đuổi ngành này.

Ngày đầu vào học lớp đầu tiên của chương trình thạc sỹ, môn gen người (human genomics), tôi thấy hay vì hiểu thêm nhiều ứng dụng của công nghệ sinh học tính toán (computational biology) hơn là công nghệ sinh học truyền thống (traditional biology). Công nghệ truyền thống thì thường là nghiên cứu dựa vào thực nghiệm (thí nghiệm cho ra kết quả rồi tổng hợp đánh giá), còn công nghệ sinh học hiện đại sẽ ứng dụng “học máy” vào phân tích dữ liệu và mô phỏng dữ liệu để huấn luyện mẫu (train model), tạo ra chương trình cung cấp các giải pháp giúp tiết kiệm thời gian hơn và giải đáp các bài học thực tiễn hơn.

Sau khi thực tập thạc sĩ ở Viện nghiên cứu hiện tại, tôi được giáo sư nhận vào viện làm luôn và ký hợp đồng toàn thời gian cho vị trí Data Scientist (Chuyên viên Khoa học Dữ liệu). Đồng thời, Viện cũng tài trợ cho tôi khóa học tiến sĩ đến nay.
Nếu được chọn lại ngành nghề, tôi vẫn chọn nghề này vì hiện tại tôi cảm thấy mọi thứ tốt, không có gì khó khăn, vui vì được làm cái mình thích.

4. Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

5. Anh/chị thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

• Thích phần lập trình vì nó thú vị: Do lập trình mang lại cảm giác “challenge” (thử thách), giống như đi tìm đáp án, giải câu đố/chơi gameshow. Khi giải được, bản thân cảm thấy thỏa mãn và vui, tạo động lực để chinh phục các câu đố khác.
• Môi trường làm việc thoải mái, tích cực: Đồng nghiệp quan tâm và thân thiện, sếp chỉ bảo nhiều điều, văn phòng đẹp, thiết bị làm việc hiện đại, đãi ngộ tốt.

6. Anh/chị không thích nhất những điều gì? Vì sao?

Không thích đọc báo và viết bài. Lý do:

• Vì báo khoa học dài, phải đọc kỹ chi tiết và lọc thông tin. Ngoài ra, mỗi bài báo nghiên cứu thường dẫn đến nhiều bài khác (trích dẫn) nên mất thời gian và đòi hỏi sự tập trung cao độ, dễ dẫn đến kiệt sức hoặc căng thẳng.
• Phải suy nghĩ cách diễn đạt, sắp xếp ý trước khi hoàn thành một đoạn, cũng tốn nhiều năng lượng và mất nhiều thời gian.

7. Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này:

• Kiến thức về sinh học phân tử, toán và xác suất thống kê (nghĩa rộng bao gồm cả “machine learning”), khoa học máy tính.
• Kỹ năng: giao tiếp lưu loát tiếng Anh, thuyết trình, đọc và viết (theo phong cách khoa học), lập trình …
• Thái độ: tích cực để xây dựng mối quan hệ, kiên nhẫn để tìm ra câu trả lời trong nghiên cứu, ham học hỏi để tiếp thu kiến thức/kinh nghiệm từ đồng nghiệp trong nghiên cứu (đặc thù nghiên cứu cần phải giao lưu kiến thức do mỗi người có một sở trường riêng).

8. Nếu muốn thăng tiến trong công việc thì nên trau dồi thêm:

• Kiến thức, kỹ năng, thái độ ở trên.
• Nguồn kiến thức: Coursera, Edx (giống Coursera), Udemy; các bài giảng trên youtube, hoặc website của MIT, Stanford University, Harvard …
• Tạp chí khoa học:
  • Nature (UK): https://www.nature.com/
  • Science (US – chính phủ): https://www.science.gov/
  • Science magazine (US): https://www.science.org/

9. Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Các em học sinh nghe đến ngành này thường nghĩ là học xong sẽ chỉ có thể làm giáo viên. Vì học sinh ở trong môi trường nhỏ, không tiếp xúc nhiều với những người làm trong lĩnh vực Sinh học, chỉ thấy thầy cô dạy Sinh có liên quan đến ngành Sinh học.

Học Sinh học ra sẽ làm nghề nông (nông nghiệp) vì học sinh thường nghĩ Sinh học liên quan đến cây cối, thực vật, động vật.

10. Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Vâng có.

11. Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

• Nếu thấy thích lĩnh vực này thì cứ làm, đừng sợ thất bại, đừng sợ ngành khó. Vì thường những điều khó mà chinh phục được sẽ đem đến những thành tựu lớn. Sinh học tính toán là một trong những ngành học tiềm năng của tương lai.
• Hãy quan tâm, tìm hiểu tình hình thế giới (chính trị, môi trường, xã hội …) để dễ dàng nắm được các tiến bộ của thế giới, dự đoán được xu hướng phát triển cũng như tiếp cận, thích nghi và hòa nhập với văn hóa, môi trường ở nước ngoài dễ dàng hơn.
• Đọc nhiều sách, báo hơn (The Economics, The Guardian …), tìm kiếm các nguồn thông tin mang tính trung dung để đọc… ; chọn lựa các thể loại có liên quan đến mục tiêu phát triển của mình để đọc và xem, không xem những thông tin vô thưởng vô phạt.

Bài viết Chuyên viên Khoa học Dữ liệu Y sinh đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

• Tuổi: 39
• Giới tính: Nam
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 18 năm
• Trình độ học vấn & chuyên ngành: Tiến sĩ Công nghệ Sinh học (“CNSH”), Đại học Osaka (Nhật Bản)
• Các chứng chỉ chuyên môn (nếu có): Cử nhân CNSH, Thạc sĩ Vi sinh vật học (Trường ĐH Khoa học Tự nhiên, ĐHQG-HCM), Thạc sĩ CNSH
• Số giờ làm hằng tuần: 40 giờ
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): Trường Đại học, khoảng 900 nhân viên

Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho công ty, cho các bên liên quan?

Với vai trò vừa là giảng viên, nhà nghiên cứu và trưởng khoa, 3 công việc chính tôi thực hiện gồm:

1. Giảng dạy các môn học bậc đại học và sau đại học về các kiến thức sinh học phân tử nền tảng và các ứng dụng của công nghệ gen và công nghệ protein (protein hay còn gọi là chất đạm). Đây là những kiến thức quan trọng trong lĩnh vực công nghệ sinh học mà người học nên được trang bị. Công việc giảng dạy bao gồm: thường xuyên cập nhật kiến thức liên quan môn học, biên soạn và thực hiện bài dạy, thiết kế và thực hiện đánh giá kết quả học tập của người học.
2. Nghiên cứu cơ bản về cấu trúc, chức năng protein và nghiên cứu ứng dụng các công nghệ sản xuất protein tái tổ hợp dùng làm dược phẩm hay mỹ phẩm. Đây là những hướng nghiên cứu góp phần tạo ra các sản phẩm thuốc và mỹ phẩm mới, hoặc phát triển công nghệ sản xuất các thuốc gốc đã có trên thế giới nhưng Việt Nam chưa sản xuất được (ví dụ: Vaccine Nanocovax của công ty Nanogen là một dạng sản phẩm protein tái tổ hợp). Công việc nghiên cứu bao gồm: thường xuyên cập nhật kiến thức và thông tin về nhu cầu xã hội hoặc xu thế tương lai, xây dựng ý tưởng nghiên cứu, viết đề cương nghiên cứu (proposal), tìm nguồn tài trợ kinh phí và nộp hồ sơ, quản lý nhóm nghiên cứu (khoảng 10 người), quản lý tài chính, thảo luận và đề xuất giải pháp cho các vấn đề gặp phải khi tiến hành nghiên cứu, phân tích và biện luận kết quả, trình bày kết quả nghiên cứu ở dạng viết (công bố khoa học) và dạng nói (hội thảo khoa học), đồng thời hướng dẫn sinh viên làm nghiên cứu khoa học.
3. Lãnh đạo và quản lý một Khoa gồm 08 bộ môn với khoảng 100 nhân viên và hơn 2500 người học của 04 chương trình đào tạo đại học, 08 chương trình đào tạo thạc sĩ và 07 chương trình đào tạo tiến sĩ. Công việc lãnh đạo và quản lý bao gồm: cập nhật thông tin, xu thế, tạo dựng các mối quan hệ trao đổi – học hỏi – hợp tác, từ đó có thể phát triển tầm nhìn cho đơn vị; xây dựng kế hoạch – chiến lược, chính sách, quy định và phân bố hiệu quả các nguồn lực nhân sự và tài chính để thực hiện các hoạt động giúp cập nhật – cải tiến, vận hành và đảm bảo chất lượng các chương trình đào tạo; gia tăng các sản phẩm nghiên cứu khoa học – công nghệ cả về số lượng lẫn chất lượng; hỗ trợ tích cực cho người học trong việc nâng cao năng lực học tập, nghiên cứu và năng lực nghề nghiệp thông qua các chương trình hoạt động ngoại khóa, kết nối cựu sinh viên và nhà tuyển dụng.

Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Ý định chọn ngành CNSH do thầy dạy môn Sinh học lớp 12 giới thiệu về tiềm năng tương lai của ngành này và thấy có vẻ thích thú. Gia đình định hướng mình thi ngành Y, nhưng mình thật sự không thích ngành Y. Khi thi trượt ngành Y, mình nói gia đình là không muốn thi lại, mà muốn học CNSH và được gia đình đồng ý.

Sau khi tốt nghiệp đại học, thầy hướng dẫn đề tài tốt nghiệp có đề nghị ở lại trường để tiếp tục học cao học và làm nghiên cứu. Trước tình hình các ngành nghề liên quan lĩnh vực CNSH vào thời điểm đó (năm 2003) vẫn chưa phát triển nhiều như hiện nay, cộng thêm được gia đình động viên, mình quyết định tiếp tục ở lại trường vừa làm trợ giảng, vừa học thạc sĩ Vi sinh vật học (thời điểm đó chưa có chương trình thạc sĩ CNSH). Năm 2006, tốt nghiệp thạc sĩ, mình nghĩ cần ra nước ngoài để học hỏi thêm. Cuối 2006 đến cuối 2007, mình học khóa học nâng cao về CNSH do UNESCO tổ chức ở Thái Lan và Nhật Bản trong 1 năm. Năm 2008, mình sang Nhật học lại thạc sĩ CNSH ở Đại học Osaka, sau đó học tiếp lên tiến sĩ CNSH và tốt nghiệp năm 2013. Tháng 7/2013, mình về nước và quay về trường đại học trước đây công tác. Vào thời gian này (31 tuổi), mình cũng suy nghĩ bản thân có thật sự thích công việc giảng dạy và nghiên cứu hay không, nhất là thu nhập của mình lúc mới về thật sự không đủ cho những nhu cầu cơ bản, thiết yếu cá nhân. Mình đã tìm hiểu và trải nghiệm thử một công việc bán thời gian khác mà mình nghĩ là rất thích, nhưng phát hiện bản thân không phù hợp công việc đó. Sau đó, mình quyết định tập trung cho công việc hiện tại và dần gặt hái được nhiều thành công. Chính các thành công đó làm mình tự tin hơn với lựa chọn và ngày càng yêu thích công việc của mình nhiều hơn.

Nếu chọn lại mình chắc chắn vẫn chọn ngành CNSH và công việc giảng dạy – nghiên cứu vì đại dịch Covid-19 một lần nữa khẳng định vai trò của khoa học sự sống (sinh học) và CNSH trong cuộc sống của con người, cộng thêm tình hình biến đổi khí hậu, vấn đề an toàn lương thực – thực phẩm và nhu cầu chăm sóc sức khỏe gia tăng sẽ rất cần nguồn nhân lực trong lĩnh vực này. Quan trọng hơn mình nhận thấy bản thân là người tò mò về thế giới xung quanh (tố chất quan trọng của nhà nghiên cứu) và có năng khiếu truyền đạt (tố chất tương đối quan trọng của giảng viên).

Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

Anh/chị thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

• Tự do: Mình hoàn toàn tự do trong việc quyết định muốn nghiên cứu cái gì, đọc thêm cái gì, học thêm cái gì.
• Tri thức: Mình được tiếp xúc với sinh viên, đồng nghiệp, đối tác đều là những người giúp mình học hỏi được thêm nhiều điều thú vị và bổ ích.
• Mới mẻ: Mình tiếp xúc với sinh viên mới mỗi năm, đối tác mới liên tục mở rộng, chủ đề nghiên cứu luôn phát triển cả chiều sâu lẫn chiều rộng. 

Anh/chị không thích nhất những điều gì? Vì sao?

Thu nhập không cao, điều kiện cơ sở vật chất còn phần nào thiếu thốn và một số quy trình quản lý còn chưa chuyên nghiệp.

Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

Thăng tiến trong công việc giảng dạy – nghiên cứu đại học có 2 dạng:

1. Trở thành chuyên gia đầu ngành, đạt học hàm Phó Giáo sư, Giáo sư: kiến thức nền tảng trong lĩnh vực của mình và những lĩnh vực hỗ trợ liên quan phải rất vững (ví dụ, chuyên gia CNSH còn phải có kiến thức nền tảng về toán thống kê, hóa học, vật lý, v.v.), khả năng tự học phải rất cao, luôn có sự tò mò, tư duy phản biện cao, có khả năng tổ chức, sắp xếp, quản lý thời gian và công việc tốt, kỹ năng viết lách và thuyết trình tốt, nhất thiết phải tuyệt đối liêm chính/trung thực, tôn trọng sự khác biệt và có khả năng hợp tác với người khác.
2. Trở thành nhà quản lý (Trưởng Khoa, Phó Hiệu trưởng, Hiệu trưởng): bên cạnh các yêu cầu của dạng 1, cần có tư duy và khả năng lãnh đạo, biết cách quản lý nhân sự và quản lý tài chính tốt.

Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

• Về công việc giảng dạy đại học, mọi người sẽ hiểu lầm giảng dạy và nghiên cứu có thể tách biệt. Nhưng thực tế, để bài giảng đại học có thể hấp dẫn người học, cung cấp được nhiều thông tin thực tiễn và ví dụ minh họa cho lý thuyết, thì việc giảng viên tiến hành các nghiên cứu khoa học là hết sức cần thiết. Nếu không bài giảng chỉ là lý thuyết suông từ sách vở mà người học hoàn toàn có thể tự đọc được.
• Công việc nghiên cứu thường được hiểu lầm là nhàm chán, lặp đi lặp lại, cắm đầu trong phòng thí nghiệm, hoặc nghiên cứu khoa học khó lắm, dành cho ai có đầu óc siêu phàm. Đúng, làm nghiên cứu khoa học cần có sự lặp lại để đạt độ tin cậy nhất định, nhưng một khi kết quả thành công, đó sẽ là một niềm vui và hạnh phúc rất to lớn mà chỉ khi bạn dấn thân vào nghiên cứu bạn mới hiểu rõ niềm vui này là thế nào. Có rất nhiều nghiên cứu không cắm đầu trong phòng thí nghiệm, ví dụ các nghiên cứu về xã hội học hoặc nghiên cứu về sinh thái, đa dạng sinh học, đi thực địa rất nhiều. Không chỉ nghiên cứu khoa học, mà bất kỳ công việc nào, miễn bạn thật sự nỗ lực thì đều sẽ làm được, không nhất thiết bạn phải có một bộ não thật siêu phàm.
• Công việc quản lý như Trưởng Khoa thường được nghĩ phải là một Giáo sư thành tích khoa học kinh khủng lắm mới lên làm Trưởng khoa, nhưng tôi vẫn chỉ là một Tiến sĩ và hiện là Trưởng Khoa của hơn 10 Giáo sư, Phó Giáo sư và 40 tiến sĩ khác trong Khoa. Đúng, Trưởng Khoa phải có một thành tích khoa học nhất định (tôi vẫn công bố các bài báo quốc tế, vẫn thực hiện các đề tài nghiên cứu khoa học) và phải có một kiến thức nền tảng vững chắc để nắm bắt được các vấn đề trong lĩnh vực mình quản lý. Nhưng quan trọng hơn cả người đó phải thật sự quan tâm đến việc phát triển tập thể từ ngang bằng cho đến hơn việc phát triển cá nhân mình. Sau cái tâm, phải kể đến phần năng lực lãnh đạo và quản lý.

Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Mới ra trường nếu may mắn được tuyển dụng, bạn sẽ ở vị trí trợ giảng hoặc nghiên cứu viên. Nếu không được trả thêm lương từ nhóm nghiên cứu của giáo sư hướng dẫn, có thể bạn cần tiết kiệm nhiều mới có thể đủ nuôi sống bản thân.

Sau khi có bằng Thạc sĩ và Tiến sĩ (mất khoảng 5-7 năm), bạn trở thành giảng viên và có đề tài nghiên cứu riêng của cá nhân, thu nhập của bạn mới được cải thiện.

Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

Bạn cần chuẩn bị tinh thần về việc phải làm thêm công việc bán thời gian khác để có thêm thu nhập, nếu thu nhập chính không đủ nhu cầu cá nhân, hoặc trừ khi bạn có được sự hỗ trợ từ gia đình. Bạn có thể tìm nguồn học bổng nước ngoài để học Thạc sĩ và Tiến sĩ, cố gắng dành dụm từ nguồn học bổng này để khi quay về làm việc tại các trường đại học, bạn có thể dùng khoản tiền tiết kiệm này trong 1-2 năm đầu, trước khi bạn có thể có được các đề tài, dự án giúp bạn gia tăng thu nhập. Nếu quá khó khăn, bạn có thể bỏ ngành, bỏ nghề nhưng đừng bao giờ bỏ sự liêm chính học thuật của mình. Đừng giả tạo kết quả nghiên cứu hay làm bất cứ điều gì không trung thực chỉ vì để có thêm thu nhập. Và bạn yên tâm hiện nay nếu bạn có kiến thức chuyên môn trong lĩnh vực sinh học hay CNSH, bạn đều sẽ tìm được rất nhiều công việc khác, cả trong thương mại lẫn sản xuất.

Bài viết Trưởng Khoa Sinh học – Công nghệ Sinh học đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

• Tuổi: 31
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 6
• Trình độ học vấn & chuyên ngành: Đại học, ngành Kỹ thuật Hóa phân tích
• Số giờ làm hằng tuần: 37.5
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): Công ty cổ phần – 65 nhân viên

Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho công ty, cho các bên liên quan?

• Trách nhiệm ở công việc hiện tại: đảm bảo chất lượng sản phẩm của công ty đạt yêu cầu.
  • Kiểm tra, phân tích mẫu nguyên liệu và thành phẩm.
  • Đánh giá kết quả phân tích so với tiêu chuẩn: Dựa vào tiêu chuẩn và quy định của nhà nước đánh giá lô hàng có đạt chất lượng hay không.
• Mục đích của công việc này là kiểm soát tốt chất lượng của nguyên liệu đầu vào và sản phẩm lưu hành trên thị trường.

Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

• Tôi chọn học ngành hóa là vì tôi yêu thích khoa học nói chung và bộ môn hóa học nói riêng. Nó giúp tôi hiểu và giải thích được những hiện tượng và sự biến đổi xảy ra xung quanh cuộc sống của mình. Việc chọn ngành là do bản thân tôi quyết định, không có ai can thiệp.
• Sau khi tốt nghiệp, tôi có làm việc tại một công ty thực phẩm, công việc hàng ngày là kiểm tra độ ẩm của gạo, kích thước phôi cháo để sản xuất cháo ăn liền. Công việc này làm cho tôi cảm thấy chán vì nó không đúng chuyên ngành mình đã học. Vì thế tôi đã quyết định nghỉ việc và tìm việc theo đúng chuyên ngành để có thể vận dụng kiến thức mình đã học vào công việc và tôi đã làm công việc này cho đến bây giờ.

Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

Anh/chị thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

Tôi thích nhất công việc của mình khi định tính và định lượng được một chất (hoạt chất) nào đó.

Vì khi bạn muốn kiểm tra sản phẩm đó có đạt chất lượng hay không thì bạn phải tiến hành định tính xem trong sản phẩm có chứa thành phần gì. Sau đó bạn phải xây dựng phương pháp để định lượng chúng xem với hàm lượng như vậy có phù hợp và đạt yêu cầu hay không.

Anh/chị không thích nhất những điều gì? Vì sao?

Điều tôi không thích là trong quá trình làm việc bị thiếu trang thiết bị, hóa chất.

Điều này sẽ dẫn đến kết quả phân tích bị sai số, không chính xác. Vì các phương pháp phân tích ngày càng được cải tiến, kèm theo trang thiết bị càng hiện đại nên các bạn phải cập nhật thông tin để thay đổi và trang bị kịp thời, giúp việc phân tích mẫu dễ dàng và chính xác hơn.

Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

Đối với chuyên ngành phân tích này, phương pháp hiện đại, độ chính xác cao và giới hạn phát hiện (LOD) thấp nhất là phương pháp sắc ký. Điều này không có nghĩa là các phương pháp như trắc quang, chuẩn độ,…. không chính xác nên không sử dụng. Mà tùy vào loại hoạt chất và nồng độ mà mình áp dụng phương pháp xác định khác nhau. Nên các bạn phải luôn học hỏi và có thể tự xây dựng quy trình phân tích mẫu cho riêng phòng thí nghiệm của mình.

Ngành hóa phân tích đòi hỏi độ chính xác cao, yêu cầu bản thân phải là người cẩn thận, trung thực, khách quan và siêng năng.

Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Mọi người hay hiểu lầm về công việc có liên quan đến hóa học là tiếp xúc với nhiều chất độc hại, sẽ ít nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe của bản thân.

Suy nghĩ như vậy không đúng vì đâu phải chất nào cũng độc mà còn phụ thuộc vào hàm lượng và nồng độ của chất đó.

Đó là suy nghĩ của người chưa học về ngành hóa học, vì khi các bạn đã học thì các bạn mới biết được tác dụng của các hóa chất đó ra sao, cách phòng tránh và sử dụng như thế nào. Ví dụ đơn giản là các bạn đang sử dụng nước uống đựng trong chai nhựa, nhưng các bạn chưa biết loại nhựa đó là nhựa gì PP, PET, HDPE, … loại nào thích hợp để chứa nước uống, nếu các bạn có học về ngành hóa thì các bạn mới biết và có lựa chọn chính xác.

Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

• Mức lương cao hay thấp còn phụ thuộc vào khả năng, và tay nghề của các bạn. Còn việc có tự nuôi mình khi mới ra trường không còn tùy vào nhu cầu cuộc sống của mỗi người.
• Mức lương của ngành này bảo đảm không thua kém các ngành khác. Vị trí ngành này hiện đang thiếu người, nhà tuyển dụng càng nhiều, nên các bạn không sợ thất nghiệp khi mới ra trường.

Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

Thực sự khoảng năm 2010-2012 là giai đoạn tìm việc khá khó khăn, vì thời đó ngành này chưa phổ biến, ít nơi xây dựng phòng thí nghiệm. Nhưng đến nay thì hầu hết các công ty sản xuất hàng hóa đều có phòng thí nghiệm riêng, các trung tâm dịch vụ thử nghiệm ngày càng nhiều nên nhu cầu tuyển dụng càng nhiều.

Ngoài việc học những kiến thức từ nhà trường thì các bạn cần phải tham khảo thêm những cuốn sách rất bổ ích cho ngành này thư CIPAC Handbook, AOAC, TCVN,…

Bài viết Kỹ sư phòng Hóa đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.