• Tuổi: 43
• Giới tính: Nam
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 13 năm
• Trình độ học vấn & chuyên ngành: Cử nhân
• Các chứng chỉ chuyên môn (nếu có): Chứng chỉ IT của Aptech
• Số giờ làm hằng tuần: 40 giờ/tuần
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): Công ty nước ngoài với quy mô 10 nhân sự

2. Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho tổ chức, cho các bên liên quan?

Trách nhiệm chính là viết phần mềm ứng dụng di động (mobile app) để tạo ra sản phẩm cho công ty mang đi bán. Các ứng dụng di động này chủ yếu dùng để quản trị nhà hàng, cửa hàng và các hoạt động kinh doanh khác (ví dụ: tự động tính bill/ra bill). Quá trình viết phần mềm sẽ bao gồm nhiều công việc nhỏ hơn, tiêu biểu như:

• Phân tích dự án, chia nhỏ các đầu việc và phân công cho các thành viên trong nhóm
• Viết code cho phần mềm
• Kiểm tra (review) code của các thành viên khác
• Kết hợp (merge) code của nhiều thành viên thành bộ code hoàn chỉnh 
• Thực hiện quá trình deploy code, tức là biến đổi phần mềm đã hoàn thiện thành một sản phẩm có thể sử dụng trong thực tế. Quá trình này sẽ trải qua nhiều bước: xác định các mục tiêu và tiêu chuẩn, điều chỉnh phần mềm cho phù hợp với người dùng, kiểm tra và vá lỗi, tải lên cửa hàng phần mềm (Apple Store, CH Play, v.v.) hoặc cài đặt phần mềm, theo dõi và bảo trì trong quá trình người dùng sử dụng.

Giá trị đem lại cho công ty và các bên liên quan

Nhiệm vụ của một Senior Software Developer là đảm bảo chất lượng của phần mềm thông qua việc quản lí quy trình, kiểm soát chất lượng code của cả nhóm. Ngoài ra, đó còn là truyền thụ các kinh nghiệm cần thiết (kĩ năng, kiến thức, tư duy) cho lớp trẻ và thuyết trình để bán phần mềm (nếu cần thiết).      

3. Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Khi bắt đầu chọn ngành, mình đã phân vân giữa ngành Công nghệ máy tính của Trường Đại học Khoa học Tự nhiên và ngành Điện tử viễn thông của Trường Đại học Bách Khoa. Cuối cùng, mình đã đi theo lựa chọn thứ hai. Sức học hồi cấp 3 của mình cũng tốt hơn so với số đông, đồng thời gia đình cũng khuyên vào Bách Khoa vì:

• Đề thi khó hơn nên sẽ có ít thí sinh đăng kí hơn (lúc mình thi Đại học, phần lớn các trường sẽ tự ra đề thi)
• Với học lực tốt, mình có thể tự tin sẽ thi đậu với điểm số tốt
• Điểm chuẩn thấp hơn và dễ đoán điểm chuẩn dựa vào những năm trước đó

Nếu được chọn lại, có lẽ mình sẽ thử với Trường Đại học Ngoại thương. Ngày đó, mình cũng đậu vào Ngoại thương nhưng đã chọn Bách Khoa. Bây giờ mình cảm thấy tò mò và muốn thử sức với mảng kinh tế.

4. Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

Công việc của Software Developer chủ yếu xoay quanh việc viết code nên không có một lịch trình cụ thể. Một ngày sẽ trải qua các bước như xem checklist hôm nay sẽ làm gì, viết code, review code, chạy kiểm tra để tìm lỗi, điều tra xem lỗi xuất phát từ đâu và vá lỗi. Các bước sẽ không theo thứ tự mà tùy theo công việc mỗi ngày, mỗi trường hợp xuất hiện lỗi.

5. Anh/chị thích và không thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

Điều thích nhất là dùng kỹ năng tư duy để giải quyết vấn đề. Mỗi dự án là một vấn đề thực tế trong cuộc sống mà mình có thể giải quyết bằng phần mềm. Sau quá trình suy nghĩ, thử đi thử lại, điều tra và giải quyết được vấn đề bằng code thì mình sẽ cảm thấy rất thỏa mãn và tự hào.

Điều không thích nhất là làm những công việc lặp đi lặp lại, không dùng tư duy, mất thời gian làm thủ công, ví dụ như thiết lập UI. 

6. Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

Trước hết và quan trọng nhất chắc chắn là khả năng viết code. Việc này yêu cầu cả về kiến thức chuyên môn viết code lẫn kỹ năng tư duy logic. Trong quá trình học, các bạn sẽ được hướng dẫn và thực hành những vấn đề này, nhưng quan trọng nhất vẫn là mình tự làm và học từ sai sót của bản thân. 

Bên cạnh đó, các bạn cũng cần chuẩn bị những yếu tố khác để tăng hiệu quả công việc, có thể kể đến như:

• Tư duy giải quyết vấn đề
• Hiểu biết rộng về thế giới công nghệ
• Ham học hỏi
• Siêng năng, cẩn thận
• Tự giác quản lý công việc và bản thân

Để đi xa được trong ngành này, những điều trước hết bạn sẽ cần trau dồi là:

• Thái độ cầu thị, chịu hỏi (rất quan trọng), chịu tiếp thu
• Liên tục cập nhật các tiến bộ về công nghệ
• Nâng cao khả năng quản lí thời gian và tiến độ công việc

7. Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Một số điều mà mọi người hay hiểu lầm về Software Developer (và IT nói chung):

• Tự nhiên biết sửa phần cứng máy tính, sửa laptop, PC 
• Biết xài và sửa mọi phần mềm trên máy tính, điện thoại 
• Làm Software Developer là việc nhàn, lương cao

Hai hiểu lầm đầu tiên xuất phát chung từ sự thật là ngành này vẫn còn rất lạ lẫm ở Việt Nam. Hầu như, mọi người chỉ biết học công nghệ thông tin chứ không biết rằng, ở trong còn chia ra nhiều chuyên ngành rất phức tạp và đặc thù. Cứ nghe đến công nghệ thông tin thì quy về một ngành, học xong ra cái gì cũng biết làm. Còn hiểu lầm cuối cùng là do mặt bằng lương của Software Developer khá cao, nếu làm trong các công ty nước ngoài thì lương có thể tính bằng nghìn đô. Trong khi đó, để đi làm thì ngành này không đòi hỏi quá ghê gớm như các ngành khác. 

8. Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Như có chia sẻ ở trên, mặt bằng lương của Software Developer khá cao so với mặt bằng chung. Lương mới ra trường có thể đạt 10,000,000 VND/tháng, nếu biết tiếng Anh thì có thể thương lượng cao hơn. Tuy nhiên, do gần đây nhiều bạn chọn học IT nên thị trường cũng nâng chuẩn yêu cầu tuyển dụng. Các bạn mới ra trường đã có thể gặp những yêu cầu từ nhà tuyển dụng mà chỉ áp dụng cho Junior Developer vài năm trước đây. Do đó, các bạn nên tận dụng thời gian còn đi học để tham gia các dự án bên ngoài và xây dựng portfolio, có như vậy mới chứng minh được năng lực của bản thân trước khi thật sự bước chân vào thị trường tuyển dụng.

9. Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

• Hãy luôn tò mò, ham học hỏi
• Phải biết cách xây dựng thuật toán tốt để giải quyết vấn đề, làm xong thì biết cách tối ưu hóa hiệu năng làm việc của nó
• Thử sức viết code đa dạng ở các lĩnh vực khác nhau (cloud service, cyber security, server,…) để tăng cơ hội việc làm, tăng sức cạnh tranh của bản thân

Bài viết Senior Software Engineer đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

• Tuổi: 32
• Giới tính: Nam
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 5 năm
• Trình độ học vấn & chuyên ngành: Cử nhân ngành Tài chính Ngân hàng, ĐH Kinh tế quốc dân
• Số giờ làm hằng tuần: 40 giờ (có áp dụng chế độ làm việc hybrid – làm việc linh hoạt tại văn phòng hoặc làm việc từ xa)
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): Công ty startup công nghệ phát triển các sản phẩm công nghệ trên nền tảng blockchain (Blockchain – “Chuỗi số”, là công nghệ mã hóa thông tin trực tuyến, là công nghệ nền tảng của sản phẩm tiền số – với Bitcoin là đại diện)

2. Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho tổ chức, cho các bên liên quan?

Công việc của tôi là phụ trách phát triển sản phẩm công nghệ mới theo định hướng phát triển của Công ty. Tôi sẽ là người hiểu rõ yêu cầu về tính năng sản phẩm, đối tượng khách hàng mục tiêu của sản phẩm, mục tiêu phát triển của sản phẩm; từ đó lên kế hoạch xây dựng và phát triển sản phẩm cụ thể. Từ kế hoạch đó, tôi cần ra đề bài và điều phối công việc giữa các bộ phận liên quan, gồm có: (1) bộ phận phân tích tính năng sản phẩm, (2) bộ phận IT để code (mã hóa) sản phẩm, (3) bộ phận thiết kế để dựng mô tả sản phẩm, (4) bộ phận tiếp thị trực tuyến để giới thiệu sản phẩm tới thị trường và phát triển tệp khách hàng.

Tôi sẽ là người chịu trách nhiệm cho việc hiện thực hóa một sản phẩm công nghệ xuất phát từ yêu cầu của Công ty và đảm bảo không ngừng cải tiến, nâng cao tính năng sản phẩm để tiếp tục tạo thêm giá trị cho Công ty.

3. Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

• Công việc đầu tiên của tôi là làm trong mảng Marketing sản phẩm của Công ty, để làm được việc đó tôi cần tìm hiểu và nắm rõ được các tính năng và khả năng đáp ứng yêu cầu của khách hàng mục tiêu của sản phẩm để xây dựng kế hoạch tiếp thị phù hợp với “Hành trình khách hàng” – Customer Journey mà sản phẩm cung cấp.
• Xuất phát từ việc xây dựng được đúng hành trình khách hàng, đề xuất ra các “Trải nghiệm khách hàng” – Customer Experience để làm đề bài cho bộ phận số (1) và (2), tôi tìm hiểu sâu hơn từ những bước đầu tiên của việc phát triển sản phẩm, và từ đó phát triển cao hơn trong ngành Phát triển sản phẩm – Product Development.

4. Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

5. Anh/chị thích và không thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

• Thích nhất: công việc không ngừng vận động, quản lý nhiều bên liên quan với đặc thù công việc đa dạng (phân tích, tiếp thị, IT, …), kết quả có thể theo dõi và đánh giá cụ thể, khách quan.
• Không thích nhất: việc phát triển một sản phẩm mới cần sự phối hợp của nhiều bên, có trường hợp khi sản phẩm hoàn thành và giới thiệu ra thị trường thì nhận được kết quả tiêu cực từ khách hàng, khi đó sản phẩm sẽ hoặc phải điều chỉnh lại hoặc phải đóng lại hoàn toàn.

6. Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

Kiến thức:

• Kiến thức chuyên môn về Customer Experience (CX – trải nghiệm khách hàng),
• Kiến thức về User Interface (UI – giao diện người dùng), về User Experience (UX – trải nghiệm người dùng)
• Kiến thức cơ bản về Code (mã hóa) sản phẩm công nghệ

Kỹ năng:

• Quản lý dự án
• Giao tiếp
• Phân tích
• Lập kế hoạch
• Quản trị hiệu quả công việc
• Nghiên cứu

7. Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Phát triển sản phẩm chỉ là công việc do đội IT thực hiện (code sản phẩm)

Họ hiểu sai như vậy vì nhiệm vụ của bộ phận IT là dựng lên được hình hài (cả mặt giao diện và mặt nền tảng bên trong) của sản phẩm. Tuy nhiên người đặt ra đề bài và vẽ nên hình hài của sản phẩm là bộ phận số (1) – bộ phận phân tích tính năng sản phẩm, và bộ phận số (3) – bộ phận thiết kế để dựng mô tả sản phẩm sẽ giúp cho sản phẩm tiếp tục được cải tiến và hoàn thiện hơn.

8. Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Theo hiểu biết về thị trường nghề nghiệp, công việc trong lĩnh vực Phát triển sản phẩm (Product Development) với các chức danh công việc như Business Analyst (BA), Product Owner (PO), Product Management (PM) cho các sản phẩm công nghệ đang phát triển mạnh và với nhu cầu tiếp tục tăng. Công việc này có thể thực tập ngay từ khi chưa tốt nghiệp đại học. Mức thu nhập của một bạn mới ra trường có kinh nghiệm thực tập từ 6 tháng tới 1 năm ở công việc tương đương có thể nhận được mức lương trong khoảng 8 – 12 triệu, tùy thuộc khả năng của bạn đó.

9. Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

• Nên tìm kiếm các cơ hội thực tập cho công việc trong mảng Phát triển sản phẩm để có thể làm quen và tích lũy kinh nghiệm từ sớm.
• Phát triển sản phẩm không phải là công việc của riêng IT nên nếu không học trong ngành Công nghệ thông tin thì vẫn hoàn toàn có thể theo đuổi được.

Bài viết Product Owner – Phát triển sản phẩm đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

• Tuổi: 39
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 15 năm
• Trình độ học vấn & chuyên ngành: Đại học Bách Khoa, chuyên ngành Toán Tin ứng dụng
• Các chứng chỉ chuyên môn (nếu có): Không có
• Số giờ làm hằng tuần: 10 giờ x 6 ngày/tuần
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): Tập đoàn tư nhân (> 500 nhân viên)

Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho công ty, cho các bên liên quan?

• Thiết kế hệ thống kiến trúc phần mềm: hạ tầng thiết bị, tích hợp các dịch vụ hệ thống công nghệ thông tin…
• Xử lý yêu cầu về công nghệ, phần mềm từ các bên liên quan như phòng marketing, kế toán…

Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

• Tôi yêu thích công nghệ thông tin và việc ứng dụng toán học vào công việc
• Công nghệ thông tin cũng là ngành quan trọng, bất kỳ ngành nghề nào muốn phát triển cũng cần có công nghệ thông tin

Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

• Kiểm tra các việc cần làm trong ngày
• Tiếp nhận các nhu cầu về phần mềm từ các bên liên quan
• Trao đổi với các thành viên trong cùng nhóm để giải quyết các vấn đề khúc mắc trong công việc
• Định hướng công việc, phân công công việc cho các thành viên trong nhóm
• Triển khai các đầu viên theo phân công
• Kiểm tra, hỗ trợ nhóm làm việc
• Xử lý các sự cố, tối ưu hệ thống phần mềm
• Nghiên cứu công nghệ mới
• Các giải pháp mới để hoàn thiện, nâng cấp hệ thống…

Anh/chị thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

Tạo ra giá trị gia tăng hiệu quả công việc cho các bộ phận, cho các bên sử dụng dịch vụ/sản phẩm

Anh/chị không thích nhất những điều gì? Vì sao?

Công việc đòi hỏi đầu tư, tập trung nhiều thời gian, không có thời gian dành cho gia đình

Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

• Phải có hiểu biết sâu rộng về phần mềm
• Phải không ngừng học hỏi, tìm tòi, thử nghiệm các phương án khác nhau để tìm ra phương án hiệu quả nhất
• Sẵn sàng lắng nghe, cầu thị, tiếp thu đóng góp ý kiến từ các bên
• Nên giỏi một lĩnh vực cụ thể trong Công nghệ Thông tin, ví dụ như lập trình hoặc tích hợp hệ thống, rồi dần dần mở rộng ra.
• Cần thường xuyên cập nhật kiến thức, tránh để bị tụt hậu

Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

• Mọi người nghĩ nghề này là đi cài đặt phần mềm, sửa máy tính vì đây cũng là một ngành mới mẻ, nhiều người chưa biết cụ thể. Mọi người chỉ biết những cái đơn giản bên ngoài
• Cứ cái gì liên quan đến máy tính là nghĩ đến nghề này nhưng thực ra trong ngành này chia ra thành nhiều lĩnh vực khác nhau, đặc thù khác nhau

Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Được. Các bạn đi thực tập cũng có thể nhận được khoảng 5 triệu/tháng. Các bạn mới đi làm cũng có thể nhận được khoảng 7 triệu/tháng

Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

• Đầu tiên khi thích một việc thì cần kiên trì theo đuổi
• Đặt ra bài toán và tìm mọi cách để giải bài toán đó thông qua việc tự tìm hiểu, nghiên cứu, tham gia các diễn đàn
• Quan trọng là tập trung, kiên trì đạt mục tiêu
• Sau khi đã giải quyết được vấn đề của mình, thì phải nghĩ đến việc mở rộng vấn đề đó ra. Vòng quay này sẽ lặp đi lặp lại
• Ngoài ra, cũng cần tham gia tương tác trong cộng đồng (network) những người làm về phần mềm, theo dõi (follow) những người giỏi để học hỏi, trao đổi

Bài viết Kiến trúc sư phần mềm đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

• Tuổi: 28
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 6 năm
• Trình độ học vấn & chuyên ngành: Tốt nghiệp Đại học, ngành Công nghệ thông tin
• Số giờ làm hằng tuần: 40-50 giờ/tuần
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): Tập đoàn đa quốc gia, Chi nhánh Việt Nam 60 người

Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho công ty, cho các bên liên quan?

• Trách nhiệm chính:
  • Nghiên cứu, thiết kế và triển khai các giải pháp an ninh mạng (bảo mật) cho khách hàng. 
  • Hỗ trợ khách hàng trong quá trình vận hành giải pháp.
• Đối tượng khách hàng: ngân hàng, doanh nghiệp đang ứng dụng Công nghệ thông tin và cần bảo vệ tài sản của họ (tài sản trí tuệ, bí mật kinh doanh, dữ liệu khách hàng, dữ liệu cá nhân, hệ thống công nghệ thông tin) trước các mối nguy hại trên không gian mạng có chủ đích (ví dụ: bị hacker tấn công, đánh cắp thông tin, phá hoại hệ thống) hoặc không có chủ đích (ví dụ: thảm họa tự nhiên làm hư hỏng hệ thống, hoặc nhân viên chưa có nhận thức, kỹ năng an toàn thông tin dẫn đến rò rỉ dữ liệu).

Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Tôi học tốt môn An ninh mạng trong thời gian học Đại học và cũng cảm thấy thích thú. Từ đó, tôi hướng chuyên ngành của mình vào An ninh mạng trong nhóm ngành CNTT. Việc chọn lựa nghề nghiệp là do tôi tự quyết định và đến nay vẫn không có gì thay đổi. 

Sau khi tốt nghiệp, tôi làm việc tại một công ty ở TP. Hồ Chí Minh. Sau 4 năm làm việc ở công ty đầu tiên, tôi chuyển ra Hà Nội để bắt đầu công việc thứ 2.

Nếu chọn lại, tôi vẫn sẽ chọn ngành này, vì tôi quyết định theo nghề dựa trên năng lực và sở thích bản thân. Ngoài ra, lý do khác là theo xu hướng phát triển và nhu cầu nhân lực của ngành trong tương lai.

Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

Anh/chị thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

Học hỏi và ứng dụng công nghệ mới vào việc bảo vệ các hệ thống trước sự xâm phạm của kẻ xấu.

Anh/chị không thích nhất những điều gì? Vì sao?

Nhận thức và đầu tư cho an ninh mạng ở Việt Nam còn chưa xứng đáng. Tâm lý “mất bò mới lo làm chuồng”.

Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

• Kiến thức ngành: học các chứng chỉ của hãng bảo mật để hiểu giải pháp của hãng.
• Kỹ năng: tự nghiên cứu, tiếng Anh để đọc tài liệu và trao đổi với đối tác, tư duy giải quyết vấn đề.
• Thái độ: cầu thị ham học hỏi, chịu áp lực.

Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Mọi người thường không biết về ngành hẹp này nên cũng không có hiểu lầm.

Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Có thể tự nuôi bản thân khi ra trường.

Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

• Cảm thấy bản thân có năng lực (học tốt các môn liên quan) và có cảm giác hứng thú khi học. Điều này làm cho việc tự học, cập nhật kiến thức về sau rất dễ dàng.
• Tìm kiếm cơ hội thực tập trong các công ty càng sớm càng tốt.
• Những năm đầu đi làm, cố gắng quan sát, học và hỏi, làm nhiều. Nếu gặp được một người hướng dẫn tốt, tận tình thì hãy dùng tất cả năng lực và sự cố gắng của bản thân để giúp cho họ.
• Tìm hiểu các hướng đi, cơ hội nghề nghiệp khác nhau trong ngành. Nói chuyện với những người đi trước để mở rộng góc nhìn về sự nghiệp của bản thân.

Bài viết Kỹ sư Công nghệ thông tin An ninh mạng đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

• Tuổi: 32
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 10
• Trình độ học vấn & chuyên ngành: Cử nhân Công nghệ thông tin
• Các chứng chỉ chuyên môn (nếu có): liên quan đến quản trị mảng như: CCNA – Cisco Certified Network Associate (thiên về hạ tầng mạng, kỹ thuật mạng), MCSA – Microsoft Certified Solutions Associate (thiên về hệ thống máy chủ, máy trạm, ứng dụng), MCSE – Microsoft Certified Solutions Expert (bậc cao hơn của MCSA)
• Số giờ làm hằng tuần: 44 giờ/ tuần
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): Công ty tư nhân, mua bản quyền phần mềm bán hàng từ nước ngoài, bán lại cho doanh nghiệp Việt Nam; có 70 người

Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho công ty, cho các bên liên quan?

• Quản lý đội kỹ thuật (bao gồm các nhân viên triển khai phần cứng – máy order, máy in bill, đường mạng … và nhân viên triển khai phần mềm bán hàng
• Nghiên cứu phát triển phần mềm, lên phương án tích hợp phần mềm bán hàng của công ty với các phần mềm khác theo yêu cầu của từng doanh nghiệp
• Tiếp nhận tính năng, thông tin mới từ tổng công ty (công ty sản xuất phần mềm) để triển khai tại thị trường Việt Nam
• Hỗ trợ, giải quyết các vấn đề của khách hàng về mặt kỹ thuật
• Demo (chạy thử), họp giới thiệu phần mềm cho các khách hàng mới

Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Tôi thích làm về lĩnh vực Công nghệ Thông tin từ hồi còn học cấp 3. Tôi mày mò, sửa máy tính và cài win dạo cho người ta để kiếm tiền. Tôi tự quyết định nghề này vì tôi thích và không có ai tác động đến lựa chọn này của tôi. Sau khi tốt nghiệp, tôi tự tìm được việc đúng ngành học nhưng lại không thấy bản thân phù hợp với môi trường và văn hóa công ty, sau đó tôi được bạn bè giới thiệu chỗ làm hiện tại và tôi đã làm suốt 10 năm qua mà không thay đổi chỗ làm. Nếu được chọn lại, tôi vẫn chọn nghề này, vì tôi thực sự thích nó. Nghề này cũng đòi hỏi sự phát triển mỗi ngày vì công nghệ thay đổi đến mức chóng mặt nên nó làm tôi tò mò, thấy thú vị và được học hỏi không ngừng nghỉ và đây cũng là ngành có thể kiếm tiền tốt, giúp cuộc sống của tôi tốt hơn mỗi ngày. 

Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

Anh/chị thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

• Sự thay đổi về công nghệ -> được học hỏi, phát triển mỗi ngày
• Nghề có thể kiếm được nhiều tiền -> sống thoải mái
• Đi theo xu hướng thế giới, xu hướng của thời đại công nghệ, nên bản thân tôi làm lĩnh vực này sẽ dễ dàng tiếp cận hơn những cái mới trước người khác

Anh/chị không thích nhất những điều gì? Vì sao?

Gặp những ca khách hàng không hiểu về sự khó khăn trong công việc của mình, họ hay đòi hỏi những điều mà phần mềm chưa đáp ứng được thì họ phàn nàn, ngưng dùng dịch vụ. Điều này làm mình dễ thấy mệt và bực mình.

Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

• Kiến thức cần thiết: kiến thức về phần mềm đang bán, kiến thức cơ bản về phần mềm chung, kiến thức cơ sở dữ liệu, hệ thống hạ tầng
• Thái độ: kiên trì, bình tĩnh, không dễ nản lòng khi chưa nghĩ ra giải pháp xử lý
• Kỹ năng: làm việc nhanh nhạy với máy tính, kỹ năng sử dụng các phần mềm văn phòng (Excel, Powerpoint), kỹ năng làm việc với khách hàng, kỹ năng quản lý đội nhóm, kỹ năng lập trình, tư duy logic…

Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

• Nhiều người nghĩ công việc này có thể giúp trở thành hacker, thực tế đây chỉ là 1 kỹ sư phần mềm đem lại tiện ích cho người sử dụng phần mềm.
• Họ cũng hiểu lầm đây là công việc rất nhẹ nhàng, nhưng thực tế công việc này sử dụng nhiều đầu óc và tốn nhiều thời gian để suy nghĩ tìm giải pháp và kiểm chứng.
• Nhiều người nghĩ nghề của tôi là ôm máy tính 24/24, nhưng tôi vẫn dành rất nhiều thời gian để gặp gỡ khách hàng và đối tác.

Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Chắc chắn có, mức lương khởi điểm cho người mới ra trường chưa từng có kinh nghiệm tầm 7 triệu.

Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

• Phải thật sự kiên trì và không dễ nản lòng
• Học ở Aptech để có kỹ năng vững vàng hơn khi ra trường

Bài viết Trưởng phòng Kỹ thuật đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

• Tuổi: 31
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 7 năm quản lý phần mềm (6 năm quản lý dự án – Project Manager, 1 năm quản lý sản phẩm – Product Manager) 
• Trình độ học vấn & chuyên ngành: Cử nhân công nghệ máy tính
• Các chứng chỉ chuyên môn (nếu có):
• Số giờ làm hằng tuần: 40 giờ
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): Công ty phần mềm, hơn 500 nhân viên

Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho công ty, cho các bên liên quan?

Trách nhiệm của công việc này thay đổi tùy theo tính chất của sản phẩm, văn hóa của công ty, quy mô của sản phẩm / công ty, nên rất khó để giải thích cụ thể, những công việc chủ yếu sẽ gồm :

• Theo dõi, nghiên cứu số liệu của sản phẩm: tình hình sức khỏe của sản phẩm
• Theo dõi nghiên cứu tình hình thị trường: định vị sản phẩm của mình với các sản phẩm có liên quan trên thị trường
• Mang thêm giá trị mới cho sản phẩm và người dùng: phát triển mới hoặc cải thiện
• Cải thiện trải nghiệm người dùng
• Liên kết các bên có liên quan để cùng làm việc tốt nhất
• Liên tục nghiên cứu tìm hiểu để mang đến các giá trị có ích cho người dùng, cho sản phẩm

Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Lúc đầu là vì ngành công nghệ thông tin hay công nghệ máy tính khá năng động, dễ tìm việc làm. Ngoài ra, ưu thế của mình là đa ngôn ngữ nên dễ tìm việc làm ở các công ty mang tính quốc tế.

Về sau vì được định hướng bởi công ty và năng lực khá phù hợp, nên đã chuyển từ kỹ sư phần mềm (Software Engineer) sang làm Chuyên viên phân tích nghiệp vụ (Business Analyst) (ưu thế ở khả năng giao tiếp và đa ngôn ngữ). Sau đó nhanh chóng chuyển sang làm Quản lý dự án vì công ty cũng đang cần và vì mình có khả năng thương thuyết, lên kế hoạch, giao tiếp trong nhóm và ngoài nhóm tốt.

Cuối cùng là vì đam mê muốn làm sản phẩm thay vì tiếp tục làm gia công phần mềm (outsource), nên đã làm bước đột phá chuyển sang làm Product Manager. Năng lực từ BA-PM có thể dùng lại được, nhưng cách suy nghĩ và tiếp cận hoàn toàn khác, nên hiện tại vẫn cần thích nghi dần.

Gia đình hay bạn bè không có ảnh hưởng nhiều đến các quyết định của mình, chủ yếu mình thấy cơ hội, thấy thích, thấy phù hợp thì mình tiến hành thôi. Có thể có yếu tố ảnh hưởng từ môi trường, xã hội, kinh tế và cả thị trường việc làm.

Mình có trên dưới 7 năm trong ngành IT, nhưng mình đổi chỗ làm có 1 lần thôi, công ty đầu tiên (6 năm kinh nghiệm BA-PM) cũng là công ty mình làm ngay sau khi tốt nghiệp. Hiện tại mình đang làm Product Manager ở công ty thứ 2 của đời đi làm.

Nếu chọn lại thì chắc mình cũng đi theo ngành công nghệ thông tin và cũng sẽ không làm kỹ sư. Mình thích các công việc mang tính điều phối, vận hành hơn, truyền cảm hứng cho người khác cùng thực hiện, cùng cam kết trên một nhiệm vụ gì đó hơn.

Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

Công việc Product Manager không trùng lặp theo ngày, mỗi ngày đều khác nhau: khá phù hợp với các bạn không thích công việc lặp đi lặp lại và thích sự cải tiến, đổi mới. Những nhiệm vụ chính luôn cần phải thực hiện như sau:

Anh/chị thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

• Phải liên tục cải thiện bản thân để kịp ứng phó với các bất ngờ.
• Luôn ghi nhận các phản hồi một cách khách quan nhất, như một cơ hội để cải thiện sản phẩm.
• Thường xuyên được truyền cảm hứng bởi những yếu tố nhỏ nhặt nhất.
• Đôi lúc cơ hội đến từ những thứ mình không ngờ nhất.
• Sự phối hợp ăn ý trong đội ngũ làm sản phẩm.

Anh/chị không thích nhất những điều gì? Vì sao?

Công việc đôi lúc quá tải: một dự án đang tiến hành thì 2-3 dự án mới đang phải nghiên cứu, rồi nhiều khi các vấn đề cũ quay lại.

Bị choáng ngợp bởi quá nhiều thông tin khiến việc ra quyết định rất mệt mỏi, đôi lúc cũng không biết phân tích thông tin như thế nào.

Luôn phải tỏ ra cứng rắn trên quan điểm của mình, dù mình là người thích hòa giải, nhưng vì các giá trị lợi ích của người dùng, của sản phẩm, mà mình phải cứng rắn trong khá nhiều hoàn cảnh.

Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

Vì là một công việc trong ngành công nghệ phần mềm, nên kiến thức nền về phần mềm, internet là điều bắt buộc phải có. 

Tiếp theo là nên trang bị cho mình khả năng đọc hiểu tốt Tiếng Anh vì ngành này còn khá mới ở Việt Nam, cần phải tự trau dồi kiến thức từ các bài viết, tạp chí, sách tiếng Anh khá nhiều.

Các kỹ năng mềm như: đàm phán, giao tiếp (nói, viết, ngôn ngữ cơ thể …), điều phối thảo luận nhóm (brainstorming facilitator), điều phối các cuộc họp… cũng là yếu tố không thể thiếu.

Các kỹ năng cũng nên cân nhắc để giúp mình tiến nhanh: phân tích dữ liệu, lên biểu đồ / hệ thống hóa thông tin, chút xíu kỹ năng về chỉnh sửa hình ảnh, quản lý dự án v.v.

Các thái độ nên có: tinh thần tiếp nhận phản hồi một cách khách quan. Luôn cầu toàn, cầu tiến.

Tài liệu thì nhiều lắm và còn tùy vào văn hóa công ty hay tính chất của sản phẩm, tuy nhiên có thể tham khảo một số nguồn dưới đây để có một ý tưởng phổ quát:

https://hbr.org/2017/12/what-it-takes-to-become-a-great-product-manager

https://www.linkedin.com/learning/becoming-a-product-manager/what-is-a-product-manager

Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Một là, Product Manager* là một người quản lý: công việc này không yêu cầu phải quản lý nhân lực. Nói đúng hơn công việc này như làm dâu trăm họ: dùng kiến thức, số liệu, bằng chứng để kết nối các đội nhóm, nhóm công việc có liên quan để hình thành giá trị mới. Nên một số công ty đã có xu hướng đổi tên công việc này thành Product Owner*, hay Product Leader*… nhưng cũng tạo ra một số sự hiểu lầm khác nữa.

Hai là, bạn cần phải làm các vị trí cấp thấp rồi mới làm Product Manager được. Vì Product manager không phải là một vị trí cấp cao, nó chỉ là một công việc, một vị trí bình thường trong một công ty làm sản phẩm thôi. Nên khi mới ra trường, nếu tư duy phù hợp và kỹ năng khá đủ rồi thì có thể làm Fresher product manager* được rồi. Trong khi hành nghề, có thêm kinh nghiệm thì sẽ tăng dần về thâm niên trong nghề và trách nhiệm: đảm nhận các tính năng / sản phẩm lớn hơn, hoặc làm nhiều tính năng / sản phẩm hơn, được tự chủ hơn trong việc ra quyết định …

Ba là, làm product manager phải có MBA. Thực tế, số product manager hiện tại ở Việt Nam nói chung đến từ đủ các nhóm ngành và mức độ bằng cấp: thiết kế, trải nghiệm người dùng (UX), kỹ sư, ngoại thương, kinh tế, công nghệ thông tin, khởi nghiệp trẻ …

(* Chức danh chuyên môn trong lĩnh vực này)

Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Thị trường khá phức tạp nên khó nói. Tuy nhiên, nếu bạn đã chọn làm PM (Product Manager) rồi thì cuộc sống của bạn cũng nên là sản phẩm do chính bạn quản lý: bạn tự quản sao cho bạn đủ sống.

Nói cao to vậy thôi, chứ công việc này yêu cầu khá cao (về kỹ năng, về tư duy, về tùm lum thứ), nên khi bạn lọt vào tầm ngắm của nhà tuyển dụng thì thu nhập của một bạn mới ra trường không thể thấp hơn các nhóm công việc thông dụng khác đâu.

Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

Công việc Product Manager, cũng như các công việc khác thôi, bạn phải không ngừng học tập và cải thiện bản thân. Nếu không muốn nói là bạn phải biết hầu hết tất cả mọi công việc của các nhóm mà bạn sẽ làm việc chung. Nhiều khi bạn còn phải biết giỏi hơn các vị trí tầm trung đang làm công việc đó nữa.

Ví dụ: PM hay làm việc chung với đội nghiên cứu trải nghiệm người dùng (UX), Thiết kế, và Kỹ sư. Nên PM phải biết UX làm gì và phải hiểu thấu đáo công việc của UX ít nhất cũng 50-70%, để dễ trao đổi với họ, đôi bên cùng thấu hiểu cho nhau, tự đánh giá được kết quả nghiên cứu một cách khách quan.

Ngoài ra, có một cái tiến thoái lưỡng nan ở công việc này là: bạn phải nắm giữ chính kiến của mình, nhưng không được quá cứng nhắc, nếu không bạn sẽ bị rơi vào cái bẫy của sự cố chấp không chịu thay đổi, không chịu lắng nghe

Cuối cùng, công việc này thường nghe chê nhiều hơn khen: nên tiếp nhận lời chê một cách khách quan, để biến nó thành cơ hội phát triển sản phẩm, chứ không nên nghĩ là họ chê mình kém. Đặc biệt là khi nhận được lời khen thì càng nên cẩn trọng, điều đó có thể khiến bạn chủ quan và bỏ lỡ các cơ hội để mình có thể làm tốt hơn nữa cái mình đang làm tốt.

Mình xin trích 1 câu quote mà mình rất tâm đắc: “Pursue something so important that even if you fail, the world is better off with you having tried.”

Làm công việc PM thì một điều chắc chắn là bạn sẽ không chắc chắn gì cả, nhưng bạn phải làm, bạn phải thử, bạn phải học từ các thất bại của mình. Và ngay cả khi bạn thất bại, thì cuộc sống này cũng đã tốt đẹp hơn rồi vì bạn đã thử, đã làm, đã không bỏ cuộc.

Bài viết Product Manager đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

Thông tin căn bản

• Tuổi: 36
• Giới tính: Nữ
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 13 năm
• Trình độ học vấn & chuyên ngành: Cao Đẳng
• Các chứng chỉ chuyên môn (nếu có): Chuyên Viên Lập Trình Viên Quốc Tế NIIT, Chuyên Viên Lập Trình Viên Trung Tâm Tin Học KHTN
• Số giờ làm hằng tuần: Toàn thời gian
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): > 200 nhân viên

Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho công ty, cho các bên liên quan?

Công việc chính của mình là Lập trình viên web, cụ thể:

• Thiết kế lập trình web theo yêu cầu của khách hàng
• Phụ trách công đoạn “back-end” của web,  xử lý hệ thống phía sau, cấu trúc dữ liệu, lập trình trên server

Tùy theo quy mô của dự án mà một nhóm hoặc một bạn phụ trách công việc. Chẳng hạn, với dự án chỉnh sửa web nho nhỏ, một bạn có thể phụ trách bảo trì code, chỉnh sửa code, làm giao diện đơn giản… Với dự án lớn, một nhóm gồm 3-5 bạn, mỗi người một vai trò như lấy yêu cầu khách hàng (Business Analyst), quản lý dự án (Project Manager), phân tích dữ liệu (Data Analyst), lập trình viên (Developer), thiết kế giao diện người dùng (Front-end), thiết kế lập trình web (Back-end).

Tùy theo yêu cầu của từng dự án/ khách hàng, công việc của mình có thể thay đổi linh hoạt.

• Trường hợp khách hàng là công ty sản xuất, kinh doanh phần mềm nhưng họ tìm đến mình để gia công sản phẩm cho họ. Khi đó, công ty mình sẽ thiết kế nhiều phần mềm theo nhiều dự án của họ.
• Cũng có trường hợp khách hàng là các loại hình doanh nghiệp khác, cần thiết kế phần mềm ứng dụng, website để phục vụ cho hoạt động của họ trong nhiều lĩnh vực khác nhau, như giáo dục, kinh doanh, quản lý, y tế,…
• Yêu cầu của khách hàng rất đa dạng: xây dựng một website từ đầu (nhiều trang, nhiều chức năng, quản lý như thế nào, tính năng ra sao …), hay chỉ thiết kế một trang đơn giản, hay chỉnh sửa một trang web/ứng dụng có sẵn

Một trong những hoạt động chính của công ty mình là gia công phần mềm, nên công việc của mình sẽ góp phần mang lại lợi nhuận cho công ty. Đối với công ty gia công phần mềm, mình sẽ làm nhiều dự án khác nhau nên có nhiều thử thách hơn giúp mình học hỏi nhiều hơn, liên tục tìm kiếm, nghiên cứu nhiều giải pháp công nghệ mới.

Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Khi chọn học ngành này, mình khá may mắn vì ba mẹ không quá gò bó, mà cho phép mình chọn theo ý thích bản thân. Anh trai của mình cũng thích ngành Công nghệ Thông tin nhưng lại không được ba mẹ ủng hộ vì ba mẹ cho rằng “phi thương bất phú” và hướng anh mình theo ngành Kinh tế. Đến khi mình học Đại Học, ba mẹ lại thoải mái hơn, cho phép mình chọn ngành yêu thích. Thêm vào đó, trong suốt quá trình học, mình cũng nhận được một số suất học bổng nên càng làm cho ba mẹ tin tưởng vào quyết định của mình.

Lúc đầu, mình học chương trình đào tạo kỹ sư lập trình viên quốc tế, nhưng kiến thức rất rộng nên không đủ chuyên sâu một mảng nào hết. Vì vậy, khi ra trường, mình quyết tâm học chậm lại, học thêm các khóa ngắn hạn, các chuyên đề ở trung tâm bên ngoài. Ưu điểm của những khóa này là hướng đến thực hành nhiều hơn, nắm rõ cách lập trình hơn, mình vừa học vừa áp dụng vào làm liền được nhiều thứ nên cảm thấy rất hứng thú và tự tin hơn. Trong ngành Công nghệ Thông tin, sản phẩm không phải là thứ có thể cầm nắm được nhưng khi mình tạo ra thành phẩm có đủ các tính năng để quản lý, đáp ứng nhu cầu công việc, hay khi mình khắc phục được một lỗi phần mềm nào đó, nó sẽ khiến bạn cảm thấy rất thích thú.

Trong quá trình đi học, mình thường xuyên làm hết các bài tập vì mình thích tạo ra các ứng dụng quản lý thông tin. Sau đó, các thầy cô còn mượn lại kết quả bài tập của mình là các đoạn “code” (đoạn mã tin học trong ngôn ngữ lập trình). Ban đầu chỉ là những ứng dụng quản lý nho nhỏ như quản lý rạp chiếu phim, quản lý cho thuê phòng, quản lý học viên… Từ những cái đó, mình bắt đầu hướng đến những hệ thống lớn hơn và dần dần ứng dụng những công nghệ mới vào. Cứ làm thành công là mình thấy thích và trở nên đam mê hơn với công việc lập trình.

Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

Anh/chị thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

• Môi trường công việc hiện nay khá năng động, làm việc với nhiều bạn trẻ nên có nhiều điều thú vị
• Công ty hiện tại cho phép mình khá linh hoạt về khoản thời gian làm việc
• Tạo ra những thành phẩm Công nghệ Thông tin giúp quản lý công việc; khắc phục các lỗi phần mềm tuy có nhiều thử thách, khó khăn nhưng nó mang lại cho mình nhiều bài học và sự thích thú khi làm được cái mới
• Làm nhiều dự án khác nhau giúp cho mình liên tục học hỏi, cập nhật kiến thức mới, nghiên cứu các giải pháp công nghệ mới và hiểu biết thêm về nhiều lĩnh vực kinh doanh, quản lý khác nhau.
• Việc thay đổi từ dự án này sang dự án khác giúp mình không bị nhàm chán, liên tục được “đổi gió”, vừa là thử thách nhưng cũng là động lực mỗi ngày để mình phát triển bản thân.
• Ngành Công nghệ Thông tin đòi hỏi sự phối hợp đội nhóm để hoàn thành một dự án, khác hẳn với các ngành khác. Điều này thể hiện tính bền vững

Anh/chị không thích nhất những điều gì? Vì sao?

• Điều khó khăn, mệt mỏi nhất là mình phải làm cái gì đó quá gấp, áp lực thời gian. Làm xong cảm thấy không tự tin, phát sinh lỗi này lỗi nọ thì phải tìm cách khắc phục ngay hoặc điều chỉnh cho phù hợp.
• Khi đã hoàn thành giao khách hàng, mình vẫn phải nghiên cứu để tìm cách cải thiện sản phẩm trong tương lai.
• Khắc phục lỗi của một phần mềm/ website/ ứng dụng (sản phẩm do công ty khác tạo ra) theo yêu cầu của khách hàng, đôi khi mình không biết lỗi của nó từ đâu ra, không biết làm sao xử lý nó nên rất dễ nản. Ngược lại, nếu xử lý tốt được thì khách hàng sẽ càng thêm tin tưởng và mình được đánh giá cao hơn.
• Việc nhận yêu cầu của khách hàng là của một nhóm phụ trách riêng, khác với nhóm thiết kế, lập trình, nếu họ không nắm hết ý tưởng của khách hàng, không truyền đạt đúng ý cho mình sẽ gây ra khó khăn trong việc hoàn thành dự án, hoặc đưa ra dự kiến tiến độ dự án không phù hợp khiến mình phải chạy dự án dưới áp lực thời gian.

Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

• Kiến thức, năng lực chuyên môn là điều bắt buộc phải có. Ngoài chuyên môn được học ở trường lớp, các bạn nên tham gia các khóa chuyên đề bên ngoài để có thêm kiến thức thực tế. Ví dụ, việc học lập trình web ở trường thường không thực sự làm ra sản phẩm web nào hết. Vì vậy, khi bạn học thêm chuyên đề thực tế bên ngoài, bạn sẽ có thêm cơ hội trải nghiệm, trau dồi kinh nghiệm cá nhân và thuận lợi cho việc đi làm sau nay.
• Sau khi tham gia các chuyên đề ngắn hạn, bạn sẽ hiểu thêm nhiều mảng khác nhau và tìm ra điều mình thực sự thích hơn. Nếu có đam mê sâu hơn trong một mảng nào đó, bạn có thể học tiếp các khóa đào tạo dài hạn hơn, chuyên sâu hơn, từ 6-9 tháng, thậm chí 2-3 năm.
• Bên cạnh đó, thái độ, kỹ năng cũng đóng vai trò quan trọng không kém:

• Sự năng động, chủ động trong quá trình học, thực tập và đi làm
• Chịu khó học hỏi từ anh/chị đồng nghiệp xung quanh, nghiên cứu thêm các nguồn tham khảo để ứng dụng và thực hành
• Khả năng tư duy, khả năng giải quyết vấn đề …
• Giao tiếp cởi mở sẽ giúp cho việc trao đổi với đồng nghiệp thuận lợi, nhanh chóng hơn. Nếu thụ động quá thì rất khó trong việc phối hợp đội nhóm và học hỏi thêm

Ở công ty hiện tại của mình, mô hình hoạt động là “self-management” – tự quản, nên mình nghĩ sẽ phát triển theo chiều sâu, hơn là phát triển theo cấp bậc vị trí.

Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Nhắc đến ngành Công nghệ Thông tin, mọi người hay nghĩ đến là công việc cài đặt, sửa chữa máy tính. Nhưng thực chất ngành Công nghệ Thông tin rất rộng, gồm nhiều mảng như: phần mềm, phần cứng, network … Sau này còn chia nhỏ ra là: lập trình di động, lập trình web, lập trình thiết bị thông minh ….

Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Mức lương thực tập trong ngành này khoảng 4-5 triệu/tháng. Sau thời gian thực tập, tùy theo năng lực của bạn, các anh/chị trưởng nhóm, trưởng bộ phận sẽ đánh giá hiệu quả công việc của bạn thông qua các dự án mà bạn đã tham gia và tiềm năng mà bạn có thể phát triển thêm ở công ty để quyết định việc ký hợp đồng chính thức, với mức lương khoảng 7-8 triệu/ tháng. Những bạn tester (kiểm tra chất lượng sản phẩm) khi đã cứng hơn, có thể có mức lương tầm 9-10 triệu/ tháng. Vì vậy, tùy theo biểu hiện năng lực của bạn mà mức lương có thể được xem xét sớm hơn và điều chỉnh phù hợp.

Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

Khi làm bất kỳ công việc nào, bạn cũng nên duy trì một thời gian đủ lâu để đóng góp cho công ty và cũng là phát triển bản thân đủ sâu trong một mảng cụ thể. Tránh tình trạng nhảy việc liên tục, nếu không bạn sẽ không thể phát triển chuyên sâu mảng nào hết và hồ sơ xin việc cũng không được đẹp.

Đối với nữ làm nghề này, khi đi làm có thể gặp một số khó khăn hơn các bạn nam, như:

• Khi xin việc, nhà tuyển dụng chưa hiểu được thực lực của mình nên có thể sẽ đề xuất mức lương thử việc thấp hơn. Khi vào làm chính thức và bạn đã chứng minh được năng lực, công ty sẽ xem xét và tăng lương tương xứng cho bạn.
• Trong một đội nhóm đa phần là nam, có thể bạn sẽ cảm thấy hơi lẻ loi và có chút khoảng cách với mọi người.
• Do tính chất công việc theo dự án, một bạn nữ khi bị cuốn vào việc có thể sẽ không còn nhiều thời gian dành cho gia đình, bản thân nên sự ủng hộ, cảm thông từ phía gia đình là rất quan trọng.
• Cảm xúc của phụ nữ cũng là một điểm yếu có thể ảnh hưởng tiến độ công việc.

Tuy nhiên, các bạn nữ làm trong ngành này cũng sẽ có một vài lợi thế hơn nam, như:

• Xử lý các tình huống áp lực, khó khăn một cách nhẹ nhàng, uyển chuyển hơn
• Khi thấy lỗi phần mềm, mình sẽ nhẹ nhàng đón nhận và nhìn nó như một cơ hội để trau dồi, hoàn thiện
• Khéo léo trong việc giao tiếp, xây dựng các mối quan hệ tốt đẹp nên có thể dễ nhờ vả khi cần sự trợ giúp
• Khả năng phân tích tốt hơn, chịu khó nghiên cứu, chăm chỉ, tỉ mỉ…
• Suy nghĩ khá mạnh mẽ, dứt khoát khi ra quyết định

Bài viết Senior Web Developer – Lập trình viên đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

• Tuổi: 29
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 6 năm
• Trình độ học vấn & chuyên ngành: Kỹ sư ngành Kỹ thuật Máy tính – ĐH Bách Khoa TP. HCM
• Số giờ làm hằng tuần: 40 giờ 
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): Tôi làm việc tại một công ty tư nhân có quy mô <2000 nhân viên

Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho công ty, cho các bên liên quan?

Tôi là một Kỹ sư Lập Trình Nhúng, đang tham gia sửa lỗi và phát triển phần mềm cho thiết bị nhúng. Lập trình nhúng là lập trình cho các thiết bị điện tử và tự động mà chương trình không trực tiếp chạy trên máy tính hay điện thoại. Có thể thấy các thiết bị điện tử tự động ở khắp mọi nơi, như tủ lạnh, tivi, máy giặt, thang máy, nhà thông minh, tưới tiêu tự động… Lập trình nhúng là một bộ phận của ngành công nghệ thông tin.

Các trách nhiệm chính của tôi bao gồm:

• Sửa lỗi phần mềm khi có báo lỗi từ khách hàng.
• Thiết kế module mới theo yêu cầu của khách hàng.
• Cải tiến các công cụ phục vụ cho việc làm hằng ngày, xây dựng hệ thống kiểm tra tự động.

Hiện tại chúng tôi có gần một triệu thiết bị đang vận hành trên toàn cầu, nhằm để giải quyết vấn đề minh bạch thông tin giữa chính quyền và người dân, cũng như bảo vệ mạng sống của người dân. Tôi cảm thấy rất tự hào vì là một thành viên trong một công ty mang lại lợi ích cho cộng đồng mà đó cũng là giá trị cốt lõi được công ty nhắc đi nhắc lại nhiều lần từ khi tôi gia nhập. Do đó, tôi cảm thấy công việc của mình mang lại giá trị thiết thực cho công ty và cộng đồng.

Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Khi tôi chọn trường đại học, tôi lập bảng đánh giá các ngành nghề và một số tiêu chí rồi cho điểm. Cụ thể như sau:

• Vì bản thân học tốt các môn khối A và B, nên tôi chọn ra 3 ngành mà mình phù hợp: Công nghệ thông tin, Hóa và Kinh Tế.
• Trường đào tạo: Dựa trên tìm hiểu về đào tạo của các trường.
• Triển vọng nghề nghiệp: Đánh giá khả năng có việc làm, môi trường công việc, thu nhập sau 5 năm nữa (lúc tốt nghiệp đại học)
• Sở thích cá nhân: Bản thân cảm thấy thích ngành nào hơn?
• Năng lực bản thân: Bản thân có thể học được và làm được ngành này không? (Không nhất thiết là phải thích nó)
• Chất lượng đào tạo: Trường đào tạo có uy tín hay không? Dựa trên các tìm hiểu từ người thân, người lớn xung quanh và thông tin trên mạng.

Sau khi lập bảng đánh giá, tôi cho điểm các ô theo thang điểm từ 1 đến 5 và nhân hệ số 2 cho điểm số ở phần “Sở thích cá nhân”. Đồng thời, tôi gửi bảng đánh giá này cho người thân và bạn bè (những người đã trưởng thành và đi làm) để nhờ họ đánh giá. Cuối cùng, tôi tập hợp các bảng đánh giá khác nhau lại và lấy điểm tổng kết. Ngành nào của trường nào được cao điểm nhất thì tôi sẽ chọn ngành đó làm mục tiêu chính của thi đại học.

Kết quả là tôi chọn ngành công nghệ thông tin. Từ đó đến nay, tôi chưa từng cảm thấy hối hận vì lựa chọn của mình, vì nó đã được lượng tính kỹ càng và tham khảo qua nhiều kênh thông tin.

Thực tế cho thấy ngành công nghệ thông tin non trẻ vào thời điểm năm 2009 đã trở thành ngành mũi nhọn và “hot” nhất ngày nay. Trong khi ngành hot nhất thời điểm đó (Ngân hàng) lại bị dư thừa nhân lực. 

Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

Anh/chị thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

Trách nhiệm: Công việc của tôi là sửa lỗi và phát triển thêm tính năng theo yêu cầu từ phía khách hàng. Mỗi dòng “code” (câu lệnh) của tôi sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới hàng trăm nghìn thiết bị đang vận hành, nên tôi cảm thấy tầm quan trọng và trách nhiệm của bản thân trong mỗi thay đổi của sản phẩm.

Môi trường làm việc cực kỳ thoải mái: Bạn có thể làm việc ở nhà tùy thích, chính sách và phúc lợi của công ty rất nhiều. Đồ ăn, đồ uống bao no.

Anh/chị không thích nhất những điều gì? Vì sao?

Do làm việc chung với các đồng nghiệp siêu giỏi nên đôi khi cảm thấy việc làm chậm trở thành một gánh nặng và căng thẳng.. 

Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

Kiến thức:

• Cần nắm vững các kiến thức cơ bản ở đại học, cao đẳng.
• Nên chú trọng học kiến thức nền tảng.
• Nên tìm hiểu thêm về các lĩnh vực chuyên ngành liên quan, cũng như các ngành nghề khác.

Thái độ:

• Ngưng đổ lỗi: Mọi thứ được dạy ở đại học, cao đẳng đều có giá trị của nó, đừng đổ lỗi cho giáo dục, cho thầy cô, cho môi trường.
• Chấp nhận khác biệt: Trong một nhóm luôn có những cá tính khác biệt. Chấp nhận góp ý của mọi người, điều chỉnh cho phù hợp với văn hóa chung của công ty.

Kỹ năng:

• Tiếng Anh mở ra bầu trời tri thức của nhân loại.

Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

IT lương rất cao: Đúng nhưng cũng sai. Mặt bằng chung lương IT cao hơn so với các ngành nghề khác. Tuy nhiên, nếu bạn muốn lương cao thì công sức bỏ ra cũng nhiều. Câu nói “Hãy theo đuổi đam mê, tiền tài sẽ theo đuổi bạn” có lẽ nghiệm đúng nhiều đối với ngành này.

Cần cù bù thông minh: Theo tôi thì để học và làm việc về CNTT thì cần có chỉ số IQ nhất định, vì các vấn đề liên quan đến lập trình cần tư duy logic cao. Quay trở lại bản đánh giá khi chọn ngành, nghề tôi nêu ở trên. Nếu bạn cảm thấy mình không có khả năng toán học tương đối thì không nên theo ngành này. Bạn vẫn có những lựa chọn khác dẫn đến sự nghiệp thành công bằng những kỹ năng khác như bán hàng, giao tiếp, tổ chức, định giá hay kỹ năng xã hội khác. Hãy biết bản thân có khả năng gì và đi con đường phù hợp nhất.

Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Chắc chắn bạn sẽ sống được tại TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội mà không cần phụ cấp của cha mẹ ngay cả khi mới ra trường.

Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

Ngay từ khi còn học đại học, cao đẳng, các bạn sinh viên nên:

• Chú tâm vào các kiến thức chuyên ngành.
• Đừng cúp tiết hay học qua loa.
• Giành thời gian và công sức cho các bài tập lớn, các dự án, đồ án mà thầy cô giao cho.
• Dành thời gian cải thiện Anh văn
• Thực tập ở các công ty lớn.

Khi lựa chọn công việc đầu tiên, nên:

• Thử lửa ở công ty quy mô nhỏ hay Start-up.
• Đặt nhẹ tiền bạc, lương bổng ở những năm đầu đi làm.

Chúc các em tìm thấy ngành nghề phù hợp với bản thân.

Bài viết Kỹ sư Lập Trình Nhúng đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

• Tuổi: 35 tuổi
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 13 năm
• Trình độ học vấn & chuyên ngành: Đại học
• Các chứng chỉ chuyên môn (nếu có): Thiết kế trang web, Lập trình framework PHP
• Số giờ làm hằng tuần: 40 giờ
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): Công ty dịch vụ giải trí – trên 1000 nhân viên, Công ty dịch vụ phần mềm – 40 nhân viên

Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? 

Công việc chính của tôi là quản lý dự án và hỗ trợ khách hàng:

Quản lý dự án: 

• Quản lý các yêu cầu của khách hàng
• Quản lý đội ngũ nhân viên xử lý yêu cầu của khách hàng: Làm đúng yêu cầu, đúng tiến độ, đề xuất giải pháp
• Quản lý quy trình xử lý lỗi: Phân loại lỗi từ phản hồi của khách hàng, phân công người phụ trách xử lý lỗi, kiểm tra lỗi đã được khắc phục
• Kiểm tra và quản lý chất lượng phần mềm theo yêu cầu khách hàng

Hỗ trợ khách hàng:

• Trao đổi xử lý lỗi với khách hàng đối với lỗi có thể giải quyết ngay, hoặc hẹn ngày giờ lỗi được xử lý xong
• Quản lý thẻ lỗi: Tạo thẻ lỗi cần xử lý -> Cung cấp thông tin chi tiết về lỗi -> Phân công người xử lý lỗi

Công việc này đem lại giá trị gì cho công ty, cho các bên liên quan?

Công việc này liệt kê ra thì thấy nhẹ nhàng nhưng thực chất nó khá nặng. Bạn vừa phải làm vừa lòng khách hàng, vừa làm sao cho nhân viên dưới quyền bạn hiểu cách làm nhanh và chính xác. 

Giá trị đem lại cho công ty là chữ tín, sản phẩm công ty làm ra được đảm bảo chất lượng. 

Khi sản phẩm chất lượng và dịch vụ bảo hành, vận hành tốt thì uy tín với khách hàng được đảm bảo, khi đó doanh số bán hàng sẽ được đẩy nhanh.

Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này? 

Cha mẹ xuất phát điểm là nông dân và công nhân nên không ai định hướng cho tôi khi bắt đầu chọn ngành nghề cho tương lai. Vào đầu những năm 2000, công nghệ thông tin (CNTT) chưa phát triển như bây giờ. Internet lúc đó đã bắt đầu xuất hiện nhưng rất hạn chế ở hộ gia đình nên thông tin tìm hiểu về CNTT rất ít. Qua bạn bè và các anh chị đi trước, tôi cũng có chút kiến thức về công nghệ thời ban đầu như là lắp ráp máy tính, cài phần mềm, game và tranh luận với bạn bè về cấu hình máy. Lúc đó tôi chỉ biết sơ thôi chứ không hiểu rõ hay không thể nói là thích. Đến khi bắt đầu phải chọn ngành thi đại học, tôi không biết nên học gì. Suy nghĩ tới vốn kiến thức CNTT nên tôi đăng kí thi và đậu. Khi đi học về CNTT tôi mới biết trong đó có vô vàn nhánh ngành nghề khác nhau. Sau khi tốt nghiệp, tôi làm việc cho một công ty dịch vụ phần mềm của Singapore, và công việc ở đây đã định hướng cho con đường của tôi sau này. 

Trong sự vô biên và trải rộng của ngành CNTT, tôi mày mò tìm hiểu, làm thử và cảm thấy thích mảng thiết kế. Khi học chuyên sâu mảng thiết kế, tôi lại được học thêm một chút về website. Lúc này mới ồ….thì ra website được làm ra từ đây. Tôi chọn cho mình hướng đi lập trình giao diện vì vừa được tiếp xúc với công việc thiết kế vừa được viết code. Lúc này đam mê mới tràn về nhiều hơn và tôi bắt đầu lao vào tìm hiểu. Cho đến bây giờ, mỗi lần làm được một website đẹp hoặc hoàn thiện một công việc được giao, tôi đều cảm thấy rất hạnh phúc. Hạnh phúc khi làm được một sản phẩm tốt, hạnh phúc vì mỗi một yêu cầu của khách hàng được đáp ứng, hạnh phúc vì vượt qua được khó khăn, tìm tòi và phát triển kỹ năng bản thân để đáp ứng yêu cầu của khách hàng.

Khi đi làm khoảng 10 năm, tôi bắt đầu phát triển theo hướng nghiên cứu và phát triển phần mềm. Do CNTT đổi mới hàng ngày, các bạn trẻ sau này được học kiến thức mới sẽ viết code nhanh hơn, còn tôi thì có thể dùng 10 năm kinh nghiệm để đưa ra giải pháp cho các bạn trẻ, nên tôi chuyển sang nghiên cứu. 

Tôi yêu nghề lập trình viên này. Nó mang lại cho tôi bên cạnh thu nhập là vô vàn kiến thức mới mà không phải ai cũng có điều kiện tiếp cận trong thời đại công nghệ thông tin như bây giờ.

Tuy nhiên, nếu được chọn lại, có lẽ tôi sẽ chọn ngành sư phạm, vì tới giờ tôi vẫn muốn theo đuổi sở thích mà mình chưa được thực hiện. 

Lúc đi học, tôi đã rất thích môn Hóa học. Những thí nghiệm, những công thức hóa học, những cấu tạo phân tử làm tôi mê mệt, và ước mong một ngày nào đó sẽ trở thành giáo viên Hóa. Ngoài ra, việc đứng trước đám đông thuyết trình cũng là một điều tôi rất thích. Đặc biệt là sử dụng kỹ năng sư phạm đứng trước các bạn học sinh trình bày có một điều gì đó rất cuốn hút. Nhưng trên hết là tôi yêu cái tuổi học trò, yêu việc được truyền đạt kiến thức, truyền cái đam mê cho các bạn với chuyên môn của mình. Ngành sư phạm các bạn đừng tưởng dễ nhé, chuyên môn tốt nhưng phải có kỹ năng sư phạm tốt nữa mới là thầy giỏi được. Phải tìm hiểu tâm lý học sinh theo mỗi độ tuổi đề truyền đạt sao cho các em nhanh hiểu nữa. Do quá yêu sư phạm nên sau này tôi có bỏ thời gian theo học các lớp về kỹ năng sư phạm. Tôi cũng từng nghĩ tới việc kết hợp sở thích sư phạm và hiểu biết về CNTT qua các ứng dụng giảng dạy. Có lẽ đó sẽ là một hướng mở ở thì tương lai cho câu câu chuyện nghề của tôi chăng?

Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

Anh/chị thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

• Tiếp xúc nhiều kiến thức mới
• Tiếp xúc được nhiều khách hàng
• Khả năng giao tiếp tốt lên (đừng nghĩ IT quá khô khan)
• Bạn có thể làm nhiều thứ từ cái máy tính của bạn
• Khả năng nghiên cứu của bạn chắc chắn hơn hẳn các ngành khác nếu bạn biết tận dụng kiến thức của mình

Anh/chị không thích nhất những điều gì? Vì sao?

• Sử dụng máy tính nhiều quá nên khá hại mắt và sức khỏe 

Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

Nếu bạn muốn hoàn thiện công việc thì bạn cần cái tâm, thái độ quan trọng hơn kiến thức. Nếu bạn có thái độ làm qua loa cho xong thì suốt đời này bạn cũng sẽ làm cho xong việc mà không phát triển được nghề nghiệp. Hãy làm với tâm thái là ngoài hoàn thành, giải quyết được vấn đề còn phải tối ưu hóa công việc đó một cách nhanh nhất và tốt nhất. 

Nếu muốn làm được như vậy thì bạn không còn cách nào khác là phải làm mới kiến thức của bạn và nâng cao khả năng nghiên cứu. Ngoài ra bạn cũng cần biết nhận ra cái sai của mình và sửa chữa. Nếu biết lắng nghe và chọn lọc từ góp ý của các đàn anh trong nghề thì bạn sẽ tiến rất nhanh.

Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Hiểu lầm tai hại nhất của nhiều người là nghĩ rằng một người có chức danh IT có thể làm được tất cả mọi việc trong ngành công nghệ. Ví dụ như lập trình viên IT không thể sửa máy in. Công việc này ko phải ai cũng biết vì nó là nghiệp vụ riêng của nhân viên IT- Helpdesk (IT hỗ trợ). Hoặc nhiều người nghĩ IT sẽ giỏi về Microsoft Office (Word, Excel, PowerPoint, PDF). Thực tế IT rất dở mấy kỹ năng này.

Nguyên nhân là mọi người không hiểu IT chỉ là ngành trung gian của tất cả các nghề nghiệp. Từ công nghệ thông tin bạn có thể làm được hệ thống dữ liệu cho các ngân hàng, nhà máy,… Từ công nghệ thông tin bạn có thể vẽ được 1 poster tuyệt vời cũng như làm ra các hiệu ứng điện ảnh, âm nhạc. 

Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Mức lương khởi điểm của ngành này vào thời điểm tôi đi làm:

• Thực tập sinh khoảng 4 triệu đồng.
• Nhân viên mới, chính thức khoảng 8 triệu – 10 triệu đồng tùy vào khả năng và kinh nghiệm từng ứng viên. 
• Điểm khác biệt giữa các mức lương là cái bạn làm được, khả năng giao tiếp, và mô hình công ty mà bạn đầu quân

Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

• Nếu muốn theo ngành này thì bạn nên năng động hóa bản thân, đừng ngại khó hay khổ.
• Hãy tự tăng cường khả năng nghiên cứu và tối ưu hóa khả năng đó bằng cách tốt nhất. 
• Mỗi bạn một thế mạnh, hãy tìm ra thế mạnh của bản thân trong ngành này. 
• Tốt nhất là bạn hãy học tiếng Anh vì nghiên cứu bằng tiếng Anh sẽ giúp bạn tìm những tài liệu cập nhật và chất lượng. Sách, hay tài liệu bằng tiếng Việt sẽ có thể dùng không chính xác các từ chuyên ngành, hoặc không được cập nhật thường xuyên.

Bài viết Lập trình viên đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

• Tuổi: 29
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 7 năm
• Trình độ học vấn & chuyên ngành: Kỹ sư ngành Kỹ thuật Máy tính – ĐH Bách Khoa TP. HCM
• Số giờ làm hằng tuần: 40 giờ
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên):  Tôi làm việc tại một công ty tư nhân có quy mô <50 nhân viên.

Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì?

Tôi là một kỹ sư phần mềm, đang tham gia phát triển phần mềm cho xe ô tô. 

Các trách nhiệm chính của tôi bao gồm:

• Thiết kế cấu trúc phần mềm để nó có thể hoạt động hiệu quả trên xe;
• Lập trình các mô đun đã được chia nhỏ của phần mềm lớn;
• Chạy thử phiên bản thử nghiệm và tìm các lỗi phát sinh;
• Sửa lỗi và đảm bảo phần mềm không bị lỗi khi chạy trên môi trường thực tế;
• Họp bàn với khách hàng cũng như đội nhóm để đảm bảo phần mềm đúng yêu cầu và tiến độ đặt ra.

Công việc này đem lại giá trị gì cho công ty, cho các bên liên quan?

Chúng ta hãy nói về mối quan hệ giữa Kỹ sư phần mềm (KSPM) và các bên liên quan:

• Đối với công ty chủ quản: Công ty cần KSPM để làm ra sản phẩm, đổi lại là mức lương tương xứng. 
• Đối với khách hàng: Sản phẩm xuất phát từ những ý tưởng và yêu cầu của khách hàng, người KSPM cần trao đổi và làm rõ các khía cạnh của phần mềm với khách hàng để đảm bảo sản phẩm làm ra là khả thi, đúng yêu cầu và đúng tiến độ.
• Đối với các bộ phận khác như Thiết kế, Kiểm thử (Test): Vì đặc thù lĩnh vực nên thường nảy sinh mâu thuẫn giữa các bộ phận này với bộ phận phát triển của KSPM. Ví như như đội Thiết kế vẽ ra sản phẩm không thể thực thi được với công nghệ hiện tại, hay đội kiểm thử báo có lỗi nhưng đội phát triển không gặp. Điều quan trọng là các bên phải trao đổi cởi mở với nhau và thỏa thuận để tìm ra giải pháp.
• Đối với đồng nghiệp: Đối với các KSPM, không tồn tại sự cạnh tranh với nhau, vì bản chất của công việc là hợp tác với nhau cùng tạo ra sản phẩm cuối cùng – một phần mềm chất lượng. Bất cứ ai làm tốt và tiến bộ sẽ được tưởng thưởng xứng đáng.

Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Khi tôi chọn trường đại học, tôi không biết thông tin về ngành nghề này. Lúc đó, tôi chỉ chọn theo cảm tính, nghĩ rằng mình thích máy tính, thích công nghệ và các môn học lập trình Pascal, cũng như tin học văn phòng mình làm giỏi lắm, thì chắc sẽ hợp. Lúc đó, một yếu tố cũng tác động đến tôi là trào lưu xã hội, ngành Công nghệ Thông tin khá “hot”.

May mắn thứ nhất của tôi là không bị gia đình ép buộc hay tác động vào quá trình chọn nghề của mình. Và may mắn thứ hai là đã lựa chọn đúng. Hiện tại tôi rất hài lòng với con đường nghề nghiệp của bản thân và vẫn tiếp tục ấp ủ những dự định để phát triển nó.

Sau khi tốt nghiệp, tôi tham gia vào một công ty khởi nghiệp về lĩnh vực game và ứng dụng. Do công ty quy mô nhỏ, thay vì được đào tạo bài bản, tôi học được cách tự học và tự tìm tòi các công nghệ phù hợp cho các sản phẩm của công ty. Thời gian làm việc tại đây đã định hình cho con đường sự nghiệp của tôi: trở thành một “full-stack engineer” – Kỹ sư phần mềm đa năng có thể làm việc với nhiều vai trò trong phát triển phần mềm, từ máy chủ, cơ sở dữ liệu cho đến giao diện và ứng dụng di động. Con đường này có được và mất, như sau:

ĐƯỢC

• Có thể linh động làm nhiều vị trí, vai trò khác nhau
• Tiếp xúc với nhiều công nghệ mới
• Phù hợp với các dự án mới và các công ty khởi nghiệp
  

MẤT

• Vì phạm vi công việc rộng nên các kỹ năng và kiến thức sẽ không được chuyên sâu, so với các kỹ sư khác chỉ tập trung một mảng nào đó
• Cần một thời gian dài hơn để tập hợp đủ kỹ năng “full-stack”
• Ít vị trí tuyển dụng hơn và khó thương lượng mức lương cao
  

Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

Anh/chị thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

• Tính thử thách và mới mẻ: Công nghệ thay đổi mỗi ngày và người kỹ sư luôn cần học hỏi các công nghệ mới này để áp dụng vào sản phẩm. 
• Sự tự do: Miễn hoàn thành công việc và phần mềm chạy ổn định, tôi được quyền lựa chọn công nghệ nào phù hợp, lựa chọn thiết kế mà tôi cho là hiệu quả nhất.
• Có thể làm việc tập trung, ít bị làm phiền: Tôi thích làm việc một mình, vì khi đó tôi có thể tập trung và làm việc hiệu quả nhất. Trong môi trường công ty phát triển phần mềm, chắc chắn sẽ có họp bàn và thảo luận, nhưng thời gian còn lại các kỹ sư sẽ tập trung làm việc của mình mà không bị khách hàng hay bất cứ bên nào làm phiền.
• Môi trường làm việc phù hợp với tính cách: Tôi chọn từ “hiền” để diễn tả môi trường của các công ty phần mềm này. Không nhiều người nói nhiều hay quấy phá gì. Đi ăn cũng nhẹ nhàng với nước ngọt, nước suối, chẳng ai ép uống bia rượu gì. Đa phần tính cách của kỹ sư cũng hiền hòa nên bạn sẽ ít gặp chuyện chính trị hay phân chia bè phái trong công ty.

Anh/chị không thích nhất những điều gì? Vì sao?

• Vì môi trường quá “hiền”, đôi khi tôi cũng cảm thấy buồn chán.
• Các công ty sẽ có những định hướng riêng của họ, có thể sẽ không phù hợp với định hướng nghề nghiệp lâu dài của bản thân.
• Tùy dự án cụ thể mà đôi khi công việc sẽ bị lặp đi lặp lại và trở nên nhàm chán.

Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

Kiến thức:

• Có hiểu biết căn bản về máy tính, cơ sở dữ liệu, cấu trúc phần mềm, các thuật toán cơ bản. 
• Tùy theo lĩnh vực bạn theo đuổi thì sẽ cần các kiến thức liên quan. Ví dụ, bạn muốn làm lĩnh vực ứng dụng di động thì cần các kiến thức về giao diện (UX – User Experience, UI – User Interface).

Thái độ:

• Cầu tiến và học hỏi: Công nghệ vẫn thay đổi liên tục, những gì chúng ta đang giỏi hoàn toàn có thể trở nên lỗi thời trong nay mai. Hãy khiêm tốn, thật thà với những gì mình không biết và dũng cảm học hỏi những điều mới.
• Chuyên nghiệp và chỉn chu trong công việc.

Kỹ năng:

• Sử dụng thành thạo một số loại ngôn ngữ lập trình. Ví dụ, trong lĩnh vực ứng dụng di động, bạn cần dùng thành thạo Java (hay Kotlin) cho Android, và Objective C (hay Swift) cho iOS.
• Kỹ năng tìm lỗi và sửa lỗi: Lập trình viên chúng tôi hay đùa là “dành một nửa thanh xuân để ‘code’ (lập trình) và một nửa còn lại để sửa lỗi”. Phần mềm không phải lúc nào cũng chạy đúng như ý chúng ta, nên khả năng tìm lỗi, sửa lỗi một cách nhanh chóng và hiệu quả cực kỳ hữu dụng.
• Khả năng tự học: Thực tế là rất ít công ty có thể đào tạo chúng ta từ A đến Z rồi bắt tay vào việc, mà hầu như 80% kỹ năng về công nghệ cần chúng tự học, tự nghiên cứu và tích lũy.
• Và tiếng Anh nhé. Hầu như tất cả tài nguyên về ngành này đều là tiếng Anh, đặc biệt là những công nghệ mới mẻ.

Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

• Thường khi nghĩ về mấy bạn làm “công nghệ thông tin”, người ta sẽ nảy ra trong đầu “Hay nhờ nó sửa máy tính hư ở nhà nhỉ?!”
• Hoặc họ thường đánh đồng kỹ sư phần mềm sẽ rành thiết kế, đồ họa, Photoshop, hay bất cứ phần mềm gì nghe có vẻ nguy hiểm và lạ lạ.
• “Ý, bạn học IT hả, bạn hack nick facebook bồ cũ mình với?”.

Ngày nay, công nghệ thông tin thực ra rất rộng và đa dạng các lĩnh vực, mỗi kỹ sư sẽ chuyên về một mảng nào đó, ví dụ như mạng, bảo mật, ứng dụng di động, web, cơ sở dữ liệu, phần cứng, Trí tuệ nhân tạo (AI),… Chuyên môn chúng tôi là XÂY DỰNG một sản phẩm phần mềm nào đó, không phải SỬ DỤNG các loại phần mềm.

Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Chắc chắn là công việc sẽ giúp em tự nuôi mình hay nuôi thêm con mèo nữa cũng dư dả.

Mức lương khởi điểm cho sinh viên mới ra trường thường khoảng 8-12 triệu/tháng và tăng dần theo kinh nghiệm tích lũy. Sau 3 năm đi làm thì mức lương phổ biến khoảng 20-25 triệu/tháng.

Nghề này được trả lương theo kết quả công việc, nếu được đánh giá càng cao thì lương càng cao. Có nhiều yếu tố khiến một người được trả lương cao hơn. Chẳng hạn:

• Kinh nghiệm là một yếu tố rất quan trọng, các bạn nên tập trung tích lũy.
• Kỹ năng vững vàng và nhanh chóng giải quyết xong việc.
• Làm ra phần mềm có kiến trúc tốt, hạn chế lỗi và dễ phát triển cho đội nhóm.
• Nắm vững các công nghệ “hot” hoặc khó. Ví dụ: hiện tại các kỹ sư về Trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big data) được trả lương rất cao.

Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

Tôi không dám khuyên các bạn vì còn đường sự nghiệp mỗi người rất khác nhau và bài học cũng khác nhau. Tôi nêu ở đây những điều tôi ước có thể khuyên chính mình lúc mới bước vào nghề, hy vọng bạn sẽ rút ra được đôi điều cho chính bản thân bạn.

• Học tập nghiêm túc hơn: các kiến thức căn bản về máy tính và phần mềm vẫn rất quan trọng khi chúng ta làm việc thực tế tại các doanh nghiệp.
• Dành ra thời gian rảnh để thử nghiệm các công nghệ mới: Có rất nhiều thứ mới mẻ và thú vị đang chờ chúng ta khám phá. Khi bạn làm chủ nó rồi, nó sẽ trở lại giúp chính bạn trong công việc và thăng tiến.
• Học giao tiếp Tiếng Anh tốt hơn.
• Chọn một môn thể thao để tập luyện. Công việc của một kỹ sư phần mềm chủ yếu ngồi một chỗ và dùng cái đầu liên tục, thật không “healthy”. Bạn sẽ cần một hoạt động khác để cân bằng lại, để cái đầu nghỉ ngơi và chân tay hoạt động. Như vậy, bạn mới luôn khỏe mạnh để làm việc tốt.

“Progress is more important than perfection.” Simon Sinek

Bài viết Kỹ sư phần mềm đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.