• 70% nhà tuyển dụng hiện ưu tiên kỹ năng hơn bằng cấp

• Đến năm 2030, trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ định hình lại hầu hết chức năng công việc

• Những vai trò công việc dành cho người mới bắt đầu (entry-level) mà chúng ta vẫn biết đang dần biến mất

Lộ trình phát triển nghề nghiệp ngày nay không chỉ  dựa trên chứng chỉ nữa. Nó được định hình bởi khả năng thích ứng, kinh nghiệm, và sự hiểu biết sâu về các công cụ và yêu cầu công việc mới.

Trong bối cảnh chức danh công việc đang thay đổi và các công việc dành cho người mới bắt đầu đang được định nghĩa lại, việc bắt kịp thay đổi không chỉ cần sự nhận thức mà cần phải đi kèm với hành động. 

Tháng này, chúng tôi sẽ tổng hợp những góc nhìn quan trọng để giúp bạn định hướng công việc trong thế giới việc làm mới. 

Những góc nhìn để bứt phá trong quý này

• Cách Đại học Charles Darwin tích hợp các kỳ thực tập để tạo ra tác động thực sự

• Kỹ năng là tín hiệu mới: Vì sao nhà tuyển dụng đang cân nhắc lại các yêu cầu tuyển dụng?

• Khung năng lực cho tuyển dụng hướng tới tương lai

• Gen Z và AI: Điều gì đang kìm hãm lực lượng lao động kế tiếp?

• Tuyển dụng ngành Công nghệ đang thay đổi, nhưng mô tả công việc có theo kịp không? 

Từ tín chỉ đến sự nghiệp – Cách Đại học Charles Darwin tích hợp các kỳ thực tập để tạo tác động  thực sự

Điều gì sẽ xảy ra nếu như thực tập không còn là tùy chọn mà trở thành bắt buộc?

Tại Trường Đại học Charles Darwin (CDU), thực tập không phải là phần đính kèm bổ sung ở cuối, mà được tích hợp ngay trong chương trình học. Thông qua việc đưa các kỳ thực tập trực tuyến có tín chỉ vào chương trình chính khóa, CDU đang định nghĩa lại cách chuẩn bị cho người học sẵn sàng cho một lực lượng lao động đang không ngừng thay đổi. 

“Tôi cảm thấy tự tin hơn bao giờ hết. Tôi học được cách quản lý thời gian, thuyết trình công việc của mình cho một công ty thật, và áp dụng các kỹ năng của mình một cách chuyên nghiệp. Giờ đây, tôi đã sẵn sàng để tìm việc trong lĩnh vực phát triển web và dữ liệu.” — Một thực tập sinh CDU chia sẻ.

Sau đây là những điểm nổi bật:

• 200+ sinh viên đã hoàn thành thực tập phù hợp với ngành học
• 250+ sinh viên khác đang chờ để tham gia thực tập, minh chứng cho nhu cầu đi thực tập và đà tăng trưởng của chương trình thực tập 
• Các thực tập sinh báo cáo rằng họ có được sự tự tin, rõ ràng về định hướng và sẵn sàng cho sự nghiệp thông qua trải nghiệm thực tiễn

Cách tiếp cận của CDU thu hẹp khoảng cách giữa giáo dục và khả năng có việc làm, không phải bằng lý thuyết, mà bằng những trải nghiệm toàn cầu và dựa trên kỹ năng. 

Vì sao điều này quan trọng?

Những trường xây dựng được các  trải nghiệm thực tiễn như vậy sẽ nổi bật hơn trong mắt cả sinh viên tiềm năng và nhà tuyển dụng đang tìm kiếm nhân sự sẵn sàng đáp ứng nhu cầu tuyển dụng.

Bài đọc tham khảo: Tích hợp trải nghiệm học tập dựa trên làm việc là như thế nào 

Kỹ năng là tín hiệu mới: Vì sao nhà tuyển dụng đang cân nhắc lại các yêu cầu tuyển dụng?

AI và tự động hóa đang đảm nhận những công việc dành cho người mới bắt đầu. Đồng thời, những tiêu chí tuyển dụng lỗi thời, chẳng hạn như yêu cầu bằng cấp cứng nhắc, đang loại bỏ những ứng viên có năng lực ra khỏi quy trình tuyển dụng. 

Những gì chúng ta đang thấy:

• 70% các nhà tuyển dụng hiện đang ưu tiên kỹ năng hơn bằng cấp
• Các công ty ưu tiên kỹ năng trong quy trình tuyển dụng có tỷ lệ tìm được nhân sự tài năng cao hơn 60% 
• Và các lãnh đạo doanh nghiệp đã đang dần viết lại định nghĩa về “sự sẵn sàng” của một ứng viên

Vì sao điều này quan trọng:

• Hội nhập nhanh hơn với doanh nghiệp: Ứng viên được tuyển dựa trên kỹ năng phù hợp sẽ đóng góp cho công ty sớm hơn
• Gắn bó lâu hơn: Họ ở lại vì công việc phù hợp hơn
• Công bằng hơn: Điều này mở ra cơ hội cho những nhân tài có năng lực nhưng thường bị bỏ qua

Trong khi những nhà tuyển dụng khác đang thích nghi, liệu bạn vẫn sẽ sàng lọc dựa trên bằng cấp?

Sự chuyển dịch này đang thúc đẩy một cái nhìn sâu sắc hơn về cách thiết kế quy trình tuyển dụng và lộ trình học tập, cũng như điều gì thực sự dự báo sự thành công trong công việc. 

Bài đọc tham khảo: Điều gì xảy ra khi các công ty ngừng tuyển dụng dựa theo bằng cấp?

51% các lãnh đạo doanh nghiệp quan ngại sâu sắc về tình trạng thiếu hụt nhân tài sắp tới

Khung quy trình tuyển dụng hướng tới tương lai

Tuyển dụng dựa trên kỹ năng thực sự hiệu quả. Và việc thực hiện nó dễ dàng hơn ta nghĩ. Bạn không cần thiết kế lại toàn bộ quy trình tuyển dụng hay mô hình học thuật của mình. Điều bạn cần làm là đặt ra những câu hỏi tốt hơn. 

3 cách hiệu quả từ hướng dẫn tuyển dụng của chúng tôi:

• Kiểm tra lại vị trí đang tuyển: bỏ các yêu cầu bằng cấp lỗi thời
• Xác định 3 năng lực cốt lõi cần thiết để thực sự thành công trong công việc 
• Ưu tiên khả năng thích nghi và kết quả công việc thay vì chức danh

Các tổ chức xem xét lại những yếu tố này sẽ tuyển dụng được nhân sự chất lượng hơn và phù hợp hơn với nhu cầu luôn thay đổi.

Bài đọc tham khảo: Muốn có trọn bộ khung này? → Đây là cách các đội ngũ hàng đầu tuyển dụng thông minh hơn và nhanh hơn

Các công ty với đội ngũ nhân lực đa dạng có khả năng vượt trội hơn đối thủ cạnh tranh tới 33%

Gen Z và AI: Điều gì đang kìm hãm lực lượng lao động kế tiếp?

Với việc AI đang định hình lại cách chúng ta làm việc, học tập và giao tiếp, thế hệ mới gia nhập thị trường lao động phải đối mặt với chuyển dịch cùng sự bất định.

• 40% sinh viên cảm thấy không thoải mái khi sử dụng AI 
• Gần một nửa số sinh viên tránh sử dụng AI trong bài vở để tránh bị hiểu nhầm hoặc bị phạt 

Sự e ngại này không phải do thiếu hứng thú, mà do thiếu sự hướng dẫn. 

Trong khi AI đang trở nên thiết yếu trong phần lớn các công việc, nhiều người học  lại thiếu khung hướng dẫn để sử dụng AI một cách có trách nhiệm, có phản biện và tự tin. Nhu cầu về sự hỗ trợ có hệ thống cùng khoảng cách giữa kỳ vọng và sự chuẩn bị đang ngày càng lớn. Những trường có thể cung cấp sự hỗ trợ đó sẽ tạo ra những sinh viên mới tốt nghiệp và nhân sự sẵn sàng nhất. 

Bài đọc tham khảo: Đây là điều đang cản trở lực lượng lao động tương lai

Tuyển dụng ngành Công nghệ đang thay đổi, nhưng liệu mô tả công việc có theo kịp? 

Nhu cầu về nhân lực trong lĩnh vực AI, an ninh mạng và điện toán đám mây đang tăng vọt, nhưng các hệ thống tuyển dụng vẫn chưa bắt kịp. Quá nhiều bản mô tả công việc vẫn bám vào những tiêu chí lỗi thời, bỏ qua các kỹ năng thực sự cần thiết để thích ứng trong bối cảnh công nghệ ngày nay. 

Sự thiếu đồng bộ này không chỉ kém hiệu quả mà còn tốn kém. Khi các vị trí được xây dựng dựa trên những kỳ vọng cũ thay vì năng lực thực tiễn, các công ty có nguy cơ bỏ lỡ chính những nhân tài có thể giúp đội ngũ của họ sẵn sàng cho tương lai. 

Những tổ chức thích nghi nhanh hơn, dù là trong cách đào tạo hay tuyển dụng, đều đã thấy sự khác biệt về chất lượng nhân sự. 

Giải pháp không phải là thêm yêu cầu, mà là tăng tính phù hợp. Tuyển dụng trong lĩnh vực công nghệ hiện nay cần đòi hỏi sự linh hoạt: Tập trung rõ ràng hơn vào kết quả, sự thích nghi và các kỹ năng đã được chứng minh. 

Bài đọc tham khảo: Chiến lược tuyển dụng mang lại lợi thế cạnh tranh về nhân tài cho các công ty

Sự thay đổi đã bắt đầu. 

Bạn sẽ dẫn đầu, hay bị bỏ lại phía sau?

Người dịch: My Vũ

Biên tập: Ph.Uyên

Nguồn bài viết: https://www.linkedin.com/pulse/hiring-shift-one-can-ignore-skills-ai-new-mandate-r3bxc/

Photo by Christian Lendl on Unsplash

Bài viết Tại sao 70% nhà tuyển dụng đang bỏ yêu cầu bằng cấp (và điều các trường Đại học cần làm tiếp theo) đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

• Tuổi: 34
• Giới tính: Nam
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 10 năm
• Trình độ học vấn và chuyên ngành: Đại học – chuyên ngành Xây dựng
• Các chứng chỉ chuyên môn (nếu có): Quản lý dự án 
• Số giờ làm hằng tuần: 40 – 60 tiếng/ tuần
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): 80 nhân viên

2. Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho tổ chức, cho các bên liên quan?

Anh đang làm công việc quản lý dự án xây dựng các cửa hàng. Anh sẽ theo dõi, quản lý các công việc từ giai đoạn lên ý tưởng, thiết kế, thi công cho đến khi cửa hàng hoàn thành và bắt đầu đi vào hoạt động.

Nhiệm vụ của anh là đảm bảo cửa hàng được xây dựng đúng kỹ thuật, an toàn, đẹp và phù hợp với nhu cầu sử dụng. 

Khi cửa hàng được xây xong và vận hành tốt, công ty sẽ phát triển hơn, nhân viên có thêm việc làm, còn khu phố cũng trở nên khang trang, hiện đại hơn vì có thêm một cửa hàng đẹp, khách hàng sẽ hài lòng hơn khi được ăn uống trong một không gian đẹp, tiện ích.

3. Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Trước kỳ thi đại học, anh vẫn còn phân vân không biết đi theo ngành kinh tế hay kỹ thuật, nhưng anh nghĩ là con trai thì nên học ngành kỹ thuật. Ngoài ra, anh còn nghe thầy chia sẻ là học ngành xây dựng thì kiếm được nhiều tiền, nên anh quyết định chọn theo. Đến giờ thì anh vẫn thấy lựa chọn đó vẫn đúng vì công việc này giúp anh ổn định tài chính.

Sau khi tốt nghiệp, anh đã đi làm ở các tỉnh khác. Tuy nhiên, sau một thời gian thì anh quyết định quay về thành phố Hồ Chí Minh để ổn định cuộc sống. Việc sống và làm việc tại thành phố Hồ Chí Minh giúp anh xây dựng được các mối quan hệ lâu dài cho công việc và cuộc sống, đồng thời cũng tạo điều kiện tốt hơn cho việc lập nghiệp và chăm lo gia đình. 

Nếu được chọn lại, anh vẫn sẽ theo nghề này. Tuy nhiên, anh muốn có cơ hội làm việc ở nước ngoài để tích lũy thêm kinh nghiệm, mở rộng kiến thức nền tảng. Theo anh, dưới 30 tuổi là giai đoạn tốt để ra nước ngoài trải nghiệm vì đến lúc ngoài 30 đã ổn định thì sẽ khó có cơ hội hơn.

4. Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

5. Anh/chị thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

Điều anh thích nhất ở công việc này là nó giúp anh có thu nhập ổn định – đủ để sống thoải mái ở thành phố Hồ Chí Minh. Bên cạnh đó, anh cảm thấy rất vui và tự hào mỗi lần thấy các cửa hàng do anh quản lý được xây xong và đi vào hoạt động.

Anh trực tiếp tham gia từ lúc nghĩ ra ý tưởng, thiết kế, xây dựng cho đến khi hoàn thành, nên khi thấy cửa hàng đó trở thành một nơi đẹp đẽ, nổi bật trong khu phố và có đông khách hàng đến ăn uống, nhân viên đến làm việc thoải mái – thì đó là một niềm vui lớn đối với anh.

6. Anh/chị không thích nhất những điều gì? Vì sao?

Công trường là môi trường khá khắc nghiệt với nhiều bụi bặm, không sạch sẽ và nguy hiểm. Dù có thể trang bị bảo hộ như giày, mũ, khẩu trang… nhưng việc di chuyển giữa công trình và văn phòng vẫn có nhiều bất tiện. Tuy nhiên, anh xác định đó là đặc thù của nghề nên chấp nhận.

7. Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v.)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

Để làm tốt công việc này, ngoài kiến thức chuyên môn vững chắc về xây dựng, mình còn cần trang bị thêm nhiều kỹ năng quan trọng khác như quản lý con người, quản lý tài chính và quản lý công việc. Tuy nhiên, theo quan điểm của anh, yếu tố quan trọng nhất chính là thái độ. Vì phải làm việc với rất nhiều nhóm người khác nhau – mỗi nhóm có mục tiêu, lợi ích và phong cách riêng – nên không thể áp dụng một cách giao tiếp cho tất cả. Thái độ linh hoạt, biết lắng nghe và biết kết nối mới là chìa khóa để thành công.

Kiến thức chuyên môn phải chính xác và rõ ràng, vì đó là tiêu chuẩn chung để các bên cùng phối hợp. Nhưng nếu không có thái độ đúng, thì dù giỏi đến đâu cũng khó làm việc hiệu quả. Vì vậy, để theo nghề này, vừa phải giỏi chuyên môn, vừa phải khéo léo trong ứng xử và xử lý tình huống.

Còn nếu muốn thăng tiến, ngoài việc liên tục cập nhật chuyên môn, các bạn nên đầu tư học ngoại ngữ. Trong ngành này, ai có khả năng tiếng Anh, Nhật, Trung hay Hàn thường có mức lương cao hơn khoảng 50%, dễ tiếp cận các công ty lớn và có nhiều cơ hội quốc tế. Đây là lợi thế cạnh tranh rất rõ rệt, bởi dân kỹ thuật thường ít chú trọng đến ngoại ngữ. Kiến thức chuyên môn có thể học nhanh, nhưng ngoại ngữ thì cần thời gian rèn luyện lâu dài, nên càng bắt đầu sớm càng tốt.

8. Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Nhiều người thường nghĩ làm ngành xây dựng là phải ăn nhậu nhiều, công việc thì khô khan, chỉ cần sức khỏe là đủ và lương thì rất cao. Nhưng thực tế hiện nay không còn như vậy. Ngành xây dựng đòi hỏi khả năng làm việc nhóm, phối hợp với nhiều bộ phận khác nhau và cả sự sáng tạo trong việc giải quyết vấn đề. Việc nhậu nhẹt để giữ quan hệ cũng không còn phổ biến như trước – bây giờ người ta đánh giá nhau chủ yếu qua cách làm việc và hiệu quả công việc.

9. Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Nếu các bạn có sự chuẩn bị tốt ngay từ khi còn đi học, thì hoàn toàn có thể xin việc ngay sau tốt nghiệp. Mức lương khởi điểm tầm 7–8 triệu đồng/tháng – đủ để tự lập và trang trải cuộc sống tại thành phố những năm đầu.

10. Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

• Kiên trì và chịu khó học hỏi.
• Sẵn sàng chấp nhận môi trường làm việc khắc nghiệt: nắng, mưa, xa nhà.
• Rèn kỹ năng mềm để thích nghi với môi trường mới.
• Chuẩn bị tinh thần để làm việc với nhiều đối tượng lao động – từ người có học thức cao đến người lao động phổ thông – nên cần bản lĩnh và ứng xử linh hoạt.
• Ngành xây dựng có nhiều hướng: thiết kế, thi công, dự toán, quản lý… Tùy theo năng lực và thể trạng mà chọn hướng đi phù hợp.

Anh khuyên các bạn nên thử đến một công trình đang thi công (tất nhiên chỉ đứng ngoài rìa, vì lý do an toàn) – đội mũ bảo hộ và đứng dưới nắng khoảng một tiếng. Nếu cảm thấy ổn cả về thể lực lẫn tinh thần thì có thể phù hợp với nghề; còn nếu không, trong ngành xây dựng vẫn có nhiều vị trí văn phòng để cân nhắc lựa chọn.

Nếu muốn sau này trở thành quản lý dự án xây dựng, đa số các bạn sẽ bắt đầu từ vị trí kỹ sư. Là kỹ sư, mỗi ngày phải ra công trường ít nhất 3 tiếng, bất kể nắng hay mưa, nên cần chuẩn bị tinh thần chịu khó, không ngại vất vả. Nếu phù hợp và làm tốt, các bạn sẽ có thu nhập ổn định và niềm vui được góp phần xây dựng nhiều công trình ý nghĩa.

Ngoài ra, cũng có một số người đi lên vị trí quản lý dự án từ ngành khác như kiến trúc hoặc kinh tế xây dựng, nhưng trường hợp này khá hiếm và thường phải học hỏi thêm rất nhiều từ thực tế công trường.

Bài viết Quản lý dự án xây dựng đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

• Tuổi: 31
• Giới tính: Nữ
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này:  4 năm
• Trình độ học vấn và chuyên ngành: Cử nhân điều dưỡng 
• Các chứng chỉ chuyên môn (nếu có): Chứng chỉ hành nghề Xoa bóp bấm huyệt
• Số giờ làm hằng tuần: 65 tiếng/ tuần 
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): Trung tâm chăm sóc sức khỏe- 7 người/ chi nhánh

2. Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho tổ chức, cho các bên liên quan?

Có 2 trường phái trong công việc của chị là thư giãn và trị liệu. Chị chuyên về trị liệu hơn là thư giãn.

• Thư giãn là việc xoa bóp, bấm huyệt sẽ giúp mình thoải mái, thả lỏng các nhóm cơ lâu ngày bị cứng, cảm giác sẽ nhẹ nhàng cơ thể hơn sau ca 90 phút. 
• Trị liệu sẽ thiên về đặc trị các vấn đề về cơ, về một bộ phận cụ thể được giảm căng thẳng, bớt đau nhức và trở lại trạng thái cân bằng. 

Với công việc hiện tại, chị sẽ cung cấp các dịch vụ như dưới đây cho khách hàng của mình:

• Bấm huyệt dưỡng sinh toàn thân: một phương pháp trong y học cổ truyền, sử dụng các kỹ thuật tác động lên các huyệt đạo trên cơ thể để cân bằng năng lượng, cải thiện sức khỏe và tăng cường sức đề kháng. Phương pháp này không chỉ tập trung vào một phần cơ thể mà bao gồm toàn bộ hệ thống huyệt đạo, từ đầu đến chân.
• Trị liệu triệu chứng cụ thể theo vùng: là phương pháp điều trị trong y học cổ truyền, sử dụng các kỹ thuật xoa bóp và bấm huyệt để tác động lên các vùng cơ thể có triệu chứng bệnh lý cụ thể. Mỗi vùng trên cơ thể sẽ có các huyệt đạo liên quan đến các cơ quan, bộ phận hoặc vấn đề sức khỏe khác nhau, và khi xoa bóp hoặc bấm huyệt vào các huyệt đạo này, cơ thể có thể tự chữa lành, giảm đau, cải thiện tuần hoàn và tăng cường sức khỏe. Phương pháp này đặc biệt hiệu quả khi điều trị các triệu chứng bệnh lý theo từng vùng cơ thể, ví dụ như đau lưng, đau cổ, đau đầu, các vấn đề tiêu hóa, hô hấp, hay các vấn đề liên quan đến hệ thần kinh.
• Xoa bóp, bấm huyệt để giãn cơ chuyên sâu: là một phương pháp kết hợp giữa xoa bóp, bấm huyệt và các kỹ thuật giãn cơ để tác động sâu vào các nhóm cơ bắp, giúp giảm căng thẳng, đau nhức cơ bắp, và cải thiện sự linh hoạt của cơ thể. Phương pháp này tập trung vào việc giải quyết các vấn đề cơ bắp cụ thể như mỏi cơ, căng cơ, chuột rút hoặc các chấn thương nhẹ do hoạt động thể chất gây ra.

Chị nhận thấy những giá trị mà công việc của mình đem lại có thể kể đến như:

• “Bảo dưỡng” sức khỏe: Cơ thể mình như xe máy vậy. Xe đi 1 thời gian cũng cần bảo dưỡng thì cơ thể mình cũng cần được bảo dưỡng để các chức năng được phục hồi làm mới sau 1 thời gian hoạt động tích cực.
• Giải quyết vấn đề sức khỏe bằng việc hiểu cơ thể đang bị tắc những chỗ nào:   Các phương pháp trị liệu đông y có thể giúp giảm hoặc loại bỏ các triệu chứng mà các phương pháp tây y không giải quyết triệt để, như đau nhức mãn tính, căng thẳng, hoặc các vấn đề tiêu hóa. Việc áp dụng đúng liệu pháp có thể giúp khách hàng phục hồi nhanh chóng và hiệu quả.
• Tăng cường sức đề kháng và phòng ngừa bệnh tật: chủ động trong việc chăm sóc sức khỏe , giải quyết các vấn đề sức khỏe mang tính tiềm ẩn được hỗ trợ sớm chứ không phải đến lúc vấn đề nghiêm trọng phải vào bệnh viện điều trị.

3. Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Đầu tiên là chị học Điều dưỡng ở Đại học Y Phạm Ngọc Thạch vì có bạn của mẹ chị đang làm công việc điều dưỡng. Khi học tại trường, chị cũng được biết về Y học cổ truyền.  Sau khi ra trường, chị từng làm việc tại bệnh viện và các phòng khám, nhưng cảm thấy chưa thật sự phù hợp. Tuy vậy, chị nhận ra mình rất thích được chăm sóc và hỗ trợ người khác, chỉ là lúc đó chưa tìm thấy con đường phù hợp cho bản thân. Sau khoảng 2–3 năm, chị chuyển sang công việc khác và tình cờ có nhân duyên gặp một người bạn làm Đông y. Chị bị cuốn hút bởi phương pháp này vì nó tự nhiên, hài hòa, an toàn, chú trọng sự cân bằng của cơ thể và thiên về phòng bệnh.

Điều quan trọng hơn là chị có vấn đề về mắt – thị lực ngày càng yếu, chỉ nhìn rõ trong một phạm vi nhỏ. Vì vậy, chị cảm thấy mình phù hợp hơn với công việc sử dụng đôi tay để cảm nhận thay vì phụ thuộc quá nhiều vào đôi mắt. Nhờ vậy, chị biết đến nghề Xoa bóp, bấm huyệt qua một khóa học vào đầu năm 2021, rồi bắt đầu theo nghề và gắn bó cho đến nay.

Trong quá trình làm việc, tất nhiên cũng có lúc này lúc kia: khi thì khách hàng phàn nàn, khi thì quản lý chưa tạo điều kiện để có khách, lúc làm nhiều quá thì mệt, hoặc cứ lặp đi lặp lại một công việc khiến mình thấy chán… Nhưng chưa bao giờ chị nghĩ đến việc đổi nghề, bởi chị thật sự cảm thấy công việc này phù hợp với khả năng và mong muốn của mình.

Chị được làm việc bằng đôi tay, được chăm sóc người khác, hỗ trợ từ gốc rễ chứ không chỉ khi bệnh đã trở nên nghiêm trọng. Chị có cơ hội chia sẻ với mọi người về lối sống, sinh hoạt hằng ngày để họ chủ động bảo vệ sức khỏe. Bản thân chị cũng phát triển cùng nghề – càng làm, chị càng có thêm kinh nghiệm, càng làm tốt và giỏi hơn. Và niềm vui lớn nữa là chị có thể chăm sóc cho cả những người thân yêu xung quanh mình.

4. Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

5. Anh/chị thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

Chị nhận thấy có ba niềm vui lớn trong công việc này:

1. Khi gặp những ca khó (vì chị chuyên trị liệu), sau 90 phút khách cảm thấy khỏe hơn, chị thấy rất vui và tự hào về bản thân.
2. Chị nằm trong nhóm được khách hàng ưu tiên lựa chọn: nghĩa là khi đã được chị chăm sóc một lần, nhiều khách quay lại và yêu cầu chính chị tiếp tục. Điều này khiến chị cảm thấy mình thật sự có giá trị với công việc.
3. Chị tích lũy được nhiều kiến thức về chăm sóc sức khỏe, vừa áp dụng cho khách hàng vừa giúp ích cho bản thân và người thân

6. Anh/chị không thích nhất những điều gì? Vì sao?

Làm nghề dịch vụ thì cũng giống như làm dâu trăm họ. Sẽ có khách hàng chưa hài lòng, so sánh mình với người này người kia, hoặc có lúc không nhìn thấy hết những gì mình đã cố gắng làm. Nhưng chị nghĩ đó cũng là một phần tự nhiên của nghề. Quan trọng là mình lắng nghe, cái gì đúng thì học để hoàn thiện hơn, còn cái gì chưa đúng thì nhẹ nhàng bỏ qua.

7. Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

Chị có vài gợi ý cho các bạn:

Tập trung vào trị liệu – phát huy điểm mạnh, mang lại giá trị thật cho khách hàng.

Trở thành người đào tạo – chia sẻ, lan tỏa kinh nghiệm và kiến thức cho người khác.

Ý thức chăm sóc bản thân – giữ sức khỏe, nuôi dưỡng tinh thần để làm nghề bền vững.

Làm một việc như làm mọi việc – tận tâm, tỉ mỉ, không làm qua loa.

Luôn tích cực và chủ động – không ngừng cải tiến, cải thiện để mỗi ngày làm tốt hơn.

Chủ động ra quyết định – dám chịu trách nhiệm và dẫn dắt con đường của mình.

8. Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Hiểu lầm lớn nhất về công việc này là dễ bị đánh đồng với những dịch vụ massage không lành mạnh. Một phần vì nghề này đa phần do nữ làm, trong khi khách nam lại chiếm nhiều; mặt khác, quá trình đào tạo thường chỉ tập trung vào kỹ thuật mà ít chú trọng đến thái độ và đạo đức nghề nghiệp. Vì vậy, để xây dựng hình ảnh chuyên nghiệp, mỗi người cần có kiến thức vững vàng và lựa chọn môi trường làm việc uy tín.

Bên cạnh đó, một thực tế đáng tiếc là nhiều người trong nghề lại chủ quan với chính sức khỏe của mình. Vì quá chú trọng kiếm tiền, làm việc liên tục, họ dễ bị kiệt sức, chỉ sau 3–4 tháng đã thấy sức khỏe giảm rõ rệt.

Ngoài ra, nhiều người nghĩ rằng không cần kiến thức chuyên sâu vẫn có thể làm được nghề này. Đúng là có thể bắt đầu chỉ với việc học nghề cơ bản, nhưng nếu muốn đi lâu dài thì rất khó. Người làm nghề cần chủ động học hỏi thêm về y học cổ truyền, các phương pháp chăm sóc sức khỏe chủ động. Khi hiểu sâu hơn, họ sẽ yêu nghề và trân trọng giá trị công việc mình đang làm.

9. Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Công việc này không đòi hỏi học phí đầu tư quá nhiều và thời gian học nghề cũng khá nhanh. Bước vào nghề thì dễ, nhưng đi lâu dài với nó mới là thử thách.

Hiện tại thu nhập phụ thuộc vào sự chủ động của mình: làm bao nhiêu khách thì hưởng bấy nhiêu, tính theo tỷ lệ hoa hồng với trung tâm. May mắn là khoảng 70–80% thời gian chị đều có khách. Sau này, nếu có cơ hội, chị mong muốn sẽ tự mở cơ sở riêng.

10. Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

Hãy thật sự hiểu nghề mà mình chọn: Với chị, công việc do chính bản thân tìm hiểu và lựa chọn thì sẽ gắn bó lâu dài hơn là nghề được người khác giới thiệu, vì chỉ có mình mới biết mình thật sự phù hợp với điều gì.

Hãy không ngừng hoàn thiện bản thân: Khi gặp phàn nàn từ khách hàng hay đồng nghiệp, thay vì buồn, hãy nhìn lại xem mình đã làm tốt chỗ nào và có thể làm tốt hơn ở đâu.

Đặc biệt, hãy nhớ chăm sóc chính mình: Mình làm nghề chăm sóc sức khỏe cho người khác thì càng cần ưu tiên sức khỏe của bản thân trước tiên.

Và cuối cùng, hãy luôn học hỏi, đào sâu chuyên môn: Công việc này có thể bắt đầu chỉ sau 1–3 tháng học nghề, nhưng để đi xa với nghề thì cần chủ động trau dồi kỹ thuật, kiến thức Đông y, cũng như thái độ phục vụ khách hàng.

Bài viết Kỹ thuật viên – Trị liệu Đông Y đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

Khi tìm hiểu về ngành Công nghệ thông tin, nhiều bạn trẻ thường đặt ra các câu hỏi:

• Ngành Công nghệ thông tin là gì?
• Ngành này có những phân mảng chính nào?
• Một nhân viên Công nghệ thông tin sẽ thường kết nối và làm việc cùng những bộ phận nào trong công ty?
• Để học tốt ngành Công nghệ thông tin, mình cần có những kiến thức và kỹ năng gì?
• Cơ hội việc làm và lộ trình thăng tiến trong ngành ra sao?

Cẩm nang Tổng quan ngành Công nghệ thông tin do Hướng Nghiệp Sông An biên soạn sẽ là người bạn đồng hành đáng tin cậy, giúp bạn:

• Hiểu về bản chất của ngành Công nghệ thông tin: bao gồm khái niệm và các thành phần chính cấu thành nên một hệ thống thông tin.
• Khám phá các đặc điểm của 7 phân mảng tiêu biểu trong ngành Công nghệ thông tin như Khoa học máy tính, Khoa học dữ liệu, An toàn thông tin, Hệ thống thông tin, Mạng máy tính & Truyền thông dữ liệu, Kỹ thuật phần mềm, Trí tuệ nhân tạo.
• Nhận diện kiến thức nền tảng và kỹ năng đặc thù của từng phân mảng.
• Hình dung khái quát về cấu trúc của bộ phận Công nghệ thông tin trong doanh nghiệp.
• Nhận diện được cơ hội nghề nghiệp trong ngành Công nghệ thông tin và lộ trình phát triển trong 2 phân mảng: Kỹ thuật phần mềm và Khoa học dữ liệu.

Xem cẩm nang ngay để hiểu và tìm ra hướng đi phù hợp trong ngành Công nghệ thông tin!

Bài viết Cẩm nang Tổng quan ngành Công nghệ thông tin đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

Chúng ta hãy cùng thử tưởng tượng về một khách hàng tên Tim, đang tìm đến chuyên viên hướng nghiệp trong Chương trình Hỗ trợ Nhân viên (EAP) do công ty tài trợ, nhằm trao đổi về những hướng đi nghề nghiệp mới. Tim hiện làm công việc phân tích dữ liệu tại nhà và đang cảm thấy ngày càng bị cô lập. Anh thường xuyên bị cuốn vào các chi tiết công việc đến mức kiệt sức và trễ hạn. Anh dường như không còn kiên nhẫn với những cuộc trò chuyện xã giao. Gần đây, anh đã nhận được phản hồi từ quản lý rằng anh cần có tinh thần hợp tác hơn với đội nhóm.

Khi Tim tình cờ xem một video trên TikTok có tiêu đề: “4 điều bạn thường làm cho thấy bạn có dấu hiệu thuộc phổ tự kỷ”, anh nghĩ: “Đó đúng là mình.” Anh kể với chuyên viên hướng nghiệp rằng những mô tả trong video về các hành vi đặc trưng của rối loạn này dường như phản ánh đúng những gì anh đã từng cảm nhận ở bản thân. Anh chia sẻ: “Tôi đam mê toán học và các con số logic từ nhỏ tới giờ. Tôi thực sự nghĩ rằng mình thuộc phổ tự kỷ. Vậy tôi có nên điều chỉnh mục tiêu nghề nghiệp để hướng đến một công việc ít liên quan tới con người không?”

Một chuyên viên hướng nghiệp có thể tích hợp hiệu quả những thông tin tự chẩn đoán mà thân chủ mang đến trong các buổi tư vấn như thế nào? Trước tiên, chuyên viên cần nhận thức rõ rằng việc thân chủ sử dụng mạng xã hội như một công cụ để tự chẩn đoán đang ngày càng phổ biến. 

Vai trò của mạng xã hội trong việc tự chẩn đoán

TikTok và Instagram hiện có hơn ba tỷ người dùng trên toàn cầu, trong đó nhóm tuổi từ 10 đến 19 chiếm tỷ lệ lớn (DataReportal, 2024). Kể từ năm 2021, xu hướng tự chẩn đoán về các vấn đề liên quan đến sức khỏe tâm thần và sự đa dạng thần kinh ở thanh thiếu niên và người trẻ trở nên rõ nét hơn, chủ yếu chịu ảnh hưởng từ các nội dung lan truyền trên TikTok và Instagram (Bobby & Sandhu, 2023).

Tự chẩn đoán là quá trình một người nhận diện rằng mình có vấn đề về sức khỏe thể chất hoặc tâm thần dựa trên trải nghiệm cá nhân, danh sách hành vi hay triệu chứng, mà không thông qua đánh giá chuyên môn từ chuyên gia trị liệu hay bác sĩ (Yeung et al., 2022). Việc tự chẩn đoán có vẻ như rất hữu ích vì nhiều lý do (như bất kỳ ai từng tự tra cứu triệu chứng trên WebMD đều có thể xác nhận), cụ thể là:

• Cảm giác được kết nối với các cộng đồng trực tuyến, nơi những câu chuyện chia sẻ cá nhân mang tính xác thực và cảm giác được thấu hiểu
• Rào cản về tài chính và các điều kiện thực tế trong việc tiếp cận hỗ trợ chuyên môn, như khó tìm bác sĩ chuyên khoa, rào cản về khoảng cách địa lý, hoặc không có bảo hiểm y tế
• Trải nghiệm tiêu cực trong quá khứ khi tìm kiếm sự giúp đỡ, chẳng hạn bị xem nhẹ vấn đề hoặc đối mặt với định kiến
• Mong muốn hiểu bản thân sâu sắc hơn, và có thể nhìn lại những khó khăn trong hiện tại hoặc quá khứ dưới một góc nhìn mới (Bobby & Sandhu, 2023)

Các xu hướng liên quan đến sự đa dạng thần kinh gần đây đang tạo ra bước chuyển cho mô hình chẩn đoán y học truyền thống: thay vì chỉ tập trung vào những giới hạn của người có đặc điểm thần kinh khác biệt, thì nên chú trọng hơn đến các thế mạnh độc đáo gắn liền với những khác biệt này của họ. Tuy nhiên, các nội dung về sức khỏe tâm thần hoặc đa dạng thần kinh trên mạng xã hội đôi khi có thể thiếu chính xác và mang tính khái quát hóa, thường dựa trên các mô tả không hẳn là biểu hiện bệnh lý — ví dụ như “sương mù não” hay thường xuyên trễ hạn được gán là đặc điểm của hội chứng Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD). Vậy làm thế nào để các chuyên viên có thể xử lý một cách tinh tế những chia sẻ tự chẩn đoán của thân chủ, đồng thời vẫn tuân thủ các nguyên tắc đạo đức và pháp lý?

Vai trò của chuyên viên hướng nghiệp

Chuyên viên hướng nghiệp cần hành nghề trong phạm vi chuyên môn của mình. Nếu không có đào tạo chính quy về sức khỏe tâm thần và không sở hữu giấy phép hành nghề hợp pháp, họ không nên cố gắng chẩn đoán hoặc bác bỏ việc tự chẩn đoán của thân chủ. Thay vào đó, cách tiếp cận phù hợp là phản hồi với sự tò mò, không phán xét, thể hiện sự thấu hiểu và đồng hành. Cần nhớ rằng, thân chủ thường chia sẻ những thông tin này vì họ cảm thấy việc tự chẩn đoán trên mạng phản ánh điều gì đó quan trọng trong trải nghiệm cá nhân của họ.

Đối với một số thân chủ, việc tự chẩn đoán là bước khởi đầu để họ thu thập bằng chứng và ngôn ngữ phù hợp khi trình bày với chuyên gia y tế, từ đó giúp quá trình chẩn đoán chính thức diễn ra hiệu quả và có trọng tâm hơn. Chuyên viên hướng nghiệp cần giữ vững ranh giới nghề nghiệp, đồng thời dựa vào chuyên môn được đào tạo và nguyên tắc đạo đức để xác định thời điểm cần giới thiệu thân chủ đến các chuyên gia khác phù hợp, để được chẩn đoán chính thức hay để hỗ trợ điều trị chuyên sâu hơn. Nếu thân chủ đang gặp khó khăn trong việc kiểm soát các triệu chứng hoặc có nhu cầu được hỗ trợ tại nơi làm việc, chuyên viên nên kết nối họ với những nguồn lực phù hợp. Tham khảo thêm về các nguồn lực hỗ trợ ở bài viết Working with Neurodivergent Clients, Part 2: Navigating Conversations Around Disclosure and Accommodations (Cross, 2024). 

Chuyên viên hướng nghiệp có thể đồng hành và hỗ trợ thân chủ qua nhiều hình thức tiếp cận hiệu quả và tập trung vào giải pháp:

• Sự tự thân vận động: Hỗ trợ thân chủ diễn đạt rõ ràng cách các triệu chứng hoặc đặc điểm cá nhân tác động đến mục tiêu nghề nghiệp, hiệu suất công việc hoặc các tương tác tại nơi làm việc. Việc xây dựng trước các kịch bản cho các đối thoại tương tác như vậy với nhà tuyển dụng, quản lý hay đồng nghiệp thường rất hữu ích với họ.
• Công cụ hướng nghiệp: Xác định các công cụ hướng nghiệp phù hợp với nhu cầu của người có đặc điểm thần kinh khác biệt hoặc khuyết tật. Việc này có thể bao gồm tạo ra các chiến lược hỗ trợ khả năng tập trung, kỹ năng tổ chức, cũng như tổ chức các buổi tư vấn ngắn hơn nhưng thường xuyên hơn để điều chỉnh phù hợp với mức năng lượng và khả năng tập trung của thân chủ.

• Hợp tác: Với sự đồng thuận của thân chủ, chuyên viên có thể phối hợp cùng các thành viên trong mạng lưới hỗ trợ của họ, bao gồm người quản lý trực tiếp, bộ phận nhân sự, chuyên gia sức khỏe tâm thần, cố vấn học tập và thành viên gia đình — để xây dựng các kế hoạch hỗ trợ toàn diện.

Tổng kết: Cách chuyên viên hướng nghiệp tiếp cận trường hợp của Tim

Chuyên viên hướng nghiệp có thể phản hồi chia sẻ của Tim một cách có đạo đức nghề nghiệp, hợp tác và đặt thân chủ làm trung tâm, thông qua các chiến lược sau:

1. Thừa nhận và khám phá: Đón nhận việc Tim tự chẩn đoán bằng sự cởi mở tò mò và tôn trọng. Hỏi điều này ảnh hưởng đến mục tiêu nghề nghiệp của anh như thế nào và những khía cạnh nào trong nhận diện bản thân khiến anh cảm thấy tương đồng nhất. Dưới đây là một số câu hỏi có thể giúp mở rộng cuộc trò chuyện theo hướng xác thực và hợp tác: 

• “Cảm ơn anh đã tin tưởng chia sẻ thông tin. Anh muốn tôi hiểu những điều này đang ảnh hưởng đến mục tiêu nghề nghiệp của mình như thế nào?”
• “Có vẻ như anh đã dành nhiều thời gian để suy ngẫm. Sự tự nhận thức này ảnh hưởng thế nào đến những gì anh đang tìm kiếm trong công việc?”
• “Góc nhìn của anh rất quan trọng. Anh hình dung chúng ta có thể lồng ghép những điểm mạnh này vào kế hoạch nghề nghiệp ra sao?”
• “Sự tự nhận thức đóng vai trò quan trọng trong quá trình khám phá nghề nghiệp. Các chuyên gia y tế hoặc tâm thần có thể xác định những dấu hiệu để hỗ trợ. Anh đã từng trao đổi với [bác sĩ hoặc chuyên gia trị liệu] của mình chưa?”
• “Theo anh, đâu là kiểu công việc hoặc môi trường làm việc có thể hỗ trợ tốt nhất cho thế mạnh hoặc những khó khăn hiện tại của mình?”
• “Những công cụ hay nguồn lực nào anh đã từng sử dụng để giúp bản thân vượt qua những thử thách tương tự một cách hiệu quả?”
• “Chủ đề nào anh muốn chúng ta cùng tìm hiểu thêm để hỗ trợ anh tốt hơn?”

2. Xác định điểm mạnh và nhu cầu: Cùng Tim phân tích những nhiệm vụ công việc và môi trường làm việc phù hợp với điểm mạnh của anh, đồng thời thảo luận cách ứng phó với tình trạng quá tập trung hay trở ngại trong trong giao tiếp nơi làm việc.

3. Cung cấp công cụ và nguồn lực hỗ trợ: Sử dụng các công cụ, bài đánh giá và chiến lược hướng nghiệp phù hợp với người có thần kinh đa dạng, nhằm giúp Tim khám phá các vai trò phù hợp với năng lực phân tích và tư duy logic của anh.

4. Cung cấp thông tin về các hỗ trợ nghề nghiệp tại nơi làm việc: Chia sẻ với Tim về cách nguồn lực hỗ trợ tại nơi làm việc, và hướng dẫn anh các bước tiếp cận chẩn đoán chuyên môn để nhận được hỗ trợ sâu hơn. 

Trao quyền cho thân chủ qua sự đồng hành và xác nhận

Những giai đoạn chuyển đổi nghề nghiệp thường thôi thúc thân chủ nhìn lại bản thân một cách sâu sắc, kể cả việc khám phá những đặc điểm thần kinh khác biệt. Bằng cách phản hồi với sự đồng hành, xác nhận cùng các chiến lược thiết thực, chuyên viên hướng nghiệp có thể giúp những thân chủ như Tim định hình con đường sự nghiệp phù hợp với điểm mạnh, đồng thời hỗ trợ họ chủ động vượt qua các thách thức và thích nghi một cách hiệu quả và có trách nhiệm trong môi trường làm việc.

Nguồn tham khảo

References Bobby, H., & Sandhu, A. (2023, May 3). ADHD on TikTok: Raising awareness or driving inaccurate self-diagnosis? BBC.com.  https://www.bbc.com/news/newsbeat-65457044

Cross, A. (2024, May). Working with neurodivergent clients, Part 2: Navigating conversations around disclosure and accommodations. Career Convergence. https://ncda.org/aws/NCDA/pt/sd/news_article/562038/_self/CC_layout_details/false

DataReportal (2024). Global social media statistics. Retrieved December 22, 2024, from https://datareportal.com/social-media-users

Yeung, A., Ng, E., & Abi-Jaoude, E. (Feb. 2022). TikTok and attention-deficit/hyperactivity disorder: A cross-sectional study of social media content quality. The Canadian Journal of Psychiatry/Revue Canadienne de Psychiatrie, 67(12). 899–906. https://doi.org/10.1177/07067437221082854

— Thông tin tác giả

Janine Rowe hiện đang là nghiên cứu sinh tiến sĩ chuyên ngành tham vấn giáo dục tại Đại học Rochester ở Rochester, New York. Cô có nhiều chứng chỉ hành nghề chuyên môn, bao gồm chuyên gia tư vấn sức khỏe tâm thần, chuyên viên tư vấn về nghiện rượu và chất gây nghiện, chuyên viên tham vấn hướng nghiệp, và được chứng nhận ở cấp quốc gia là nhà tư vấn hành nghề tư nhân tại Rochester, New York. Trước đây, Janine từng đảm nhiệm vai trò Chủ tịch và Phó Chủ tịch của Hiệp hội Phát triển Nghề nghiệp Bang New York (NYSCDA). Cô từng nhận giải thưởng “Chuyên gia hướng nghiệp trẻ triển vọng” của NYSCDA vào năm 2014 và giải “Thành tựu Xuất sắc” từ Viện Công nghệ Rochester (RIT) vào năm 2018. Janine cũng từng tham gia Học viện Đào tạo và Lãnh đạo dành cho Cố vấn của NCDA. Bạn có thể kết nối với Janine qua website: Talktojanine.com hoặc qua LinkedIn: linkedin.com/in/janinemrowe.

Người dịch: Mai Le

Biên tập: Cẩm Thanh

Nguồn bài viết: https://associationdatabase.com/aws/NCDA/pt/sd/news_article/588633/_PARENT/CC_layout_details/false 

Photo by Collabstr on Unsplash

Bài viết Khi TikTok trở thành Bác sĩ: Thân chủ tự chẩn đoán, chuyên viên hướng nghiệp đối mặt ra sao? đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

• Tuổi: 33
• Giới tính: Nữ
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 7 năm (Tuân thủ), trước đó có 3 năm trong lĩnh vực Pháp chế
• Trình độ học vấn và chuyên ngành: Cử nhân Luật – Chuyên ngành Luật Thương mại Quốc tế, Trường Đại học Kinh tế – Luật, Đại học Quốc Gia TP. Hồ Chí Minh
• Các chứng chỉ chuyên môn (nếu có): Hoàn thành lớp đào tạo nghề Luật sư, đang trong thời gian tập sự
• Số giờ làm hằng tuần: 49 tiếng/ tuần
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): Tổ chức tài chính, quy mô khoảng 500 người

2. Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho tổ chức, cho các bên liên quan?

Trách nhiệm của tôi thuộc tuyến phòng thủ thứ 2 của công ty và bảo đảm việc tuân thủ của các phòng ban trong công ty. Các tổ chức tài chính và các tập đoàn đa quốc gia có hệ thống kiểm soát nội bộ theo mô hình 3 tuyến phòng thủ. Theo đó:

• Tuyến phòng thủ thứ nhất: là tất cả các phòng ban thực hiện nghiệp vụ phục vụ hoạt động kinh doanh. Ví dụ: phòng Vận hành, phòng Nhân sự, phòng Tài chính – Kế toán, phòng Kinh doanh, phòng Kỹ thuật, phòng Pháp chế, v.v. Trong quá trình thực hiện chức năng phục vụ việc kinh doanh, các phòng ban này cần có các quy trình, cơ chế kiểm tra kết quả công việc, bảo đảm việc quản trị rủi ro. 
• Tuyến phòng thủ thứ hai: là các phòng ban có chức năng kiểm tra – kiểm soát tuyến phòng thủ thứ nhất, thường bao gồm: phòng Tuân thủ và phòng Quản trị rủi ro. Các phòng ban này có nhiệm vụ chính trong việc kiểm tra – kiểm soát các hoạt động của tuyến phòng thủ thứ nhất. Tùy vào việc tổ chức và phân công, việc kiểm tra – kiểm soát này có thể thực hiện trước/ trong/ sau dự án hoặc hoạt động vận hành. Ngoài ra, khi các cơ quan Nhà nước có cập nhật/ ban hành quy định mới có liên quan đến hoạt động công ty, phòng Tuân thủ còn có nhiệm vụ phổ biến các quy định pháp luật đến các phòng ban liên quan và đánh giá mức độ tuân thủ của công ty để đề xuất các biện pháp khắc phục phù hợp.
• Tuyến phòng thủ thứ ba: là phòng Kiểm toán nội bộ – nơi có chức năng kiểm tra tất cả hoạt động của tuyến thứ nhất và tuyến thứ hai. 

Cụ thể, phòng Tuân thủ có các nhiệm vụ chính:

• Đánh giá rủi ro tuân thủ ở giai đoạn bắt đầu để bảo đảm các dự án được thực hiện.
• Giá trị đóng góp của các Chuyên viên Tuân thủ không nằm ở việc trực tiếp gia tăng doanh số kinh doanh, mà nằm ở việc quản trị các rủi ro có thể xảy đến cho công ty. Những rủi ro này có thể ảnh hưởng đến danh tiếng cũng như khả năng hoạt động kinh doanh bình thường. Ví dụ, việc doanh nghiệp vi phạm một số quy định pháp luật liên quan mà không được phát hiện kịp thời có thể dẫn đến các khủng hoảng truyền thông, cũng như các chế tài từ các cơ quan nhà nước có thẩm quyền

3. Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Nghề tuân thủ không quá phổ biến tại môi trường Đại học cũng như THPT. Việt Nam không có chuyên ngành đào tạo thiên về tuân thủ, mà các cá nhân theo nghề tuân thủ thường chuyển từ công việc Pháp chế, Kiểm toán nội bộ, Tài chính, hoặc Quản trị rủi ro.

Tôi bắt đầu công việc Chuyên viên Tuân thủ sau 03 năm làm việc về Pháp chế. Tại thời điểm tìm kiếm một công việc liên quan đến Pháp chế, tôi đã tìm được một vị trí liên quan đến Kiểm soát tuân thủ tại một công ty tài chính có tiếng tại thị trường Việt Nam. Để thử sức mình, tôi đã tham gia phỏng vấn và nhận thấy đây là một công việc khá thách thức và thú vị. Vì vậy, đây trở thành nơi tôi đặt nền móng đầu tiên cho nghề tuân thủ.

4. Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

Công việc tuân thủ xoay quanh hai hoạt động chính: Nghiên cứu và đàm phán.

Công việc nghiên cứu chủ yếu xoay quanh việc phân tích các dữ liệu, phân tích văn bản pháp luật, tìm ra những điểm có thể xảy ra rủi ro tuân thủ hoặc đã có vi phạm tuân thủ. Từ đó, thực hiện trao đổi đàm phán với các phòng ban liên quan để có những hành động sửa chữa và khắc phục kịp thời. Việc nghiên cứu được thực hiện độc lập bởi chuyên viên phụ trách cho từng dự án. 

Công việc đàm phán thường được thực hiện qua email hoặc các cuộc họp trực tiếp. Ngoài ra, trong một số trường hợp khi bộ phận Tuân thủ và phòng ban liên quan không đạt được thỏa thuận chung về các công việc khắc phục, bộ phận Tuân thủ sẽ cần thực hiện việc báo cáo lên cấp cao hơn..

5. Anh/chị thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

Công việc này rèn luyện cho tôi khả năng tư duy phản biện và khả năng xử lý, phân tích dữ liệu. Đồng thời, công việc này cũng cho tôi những góc nhìn khác nhau giữa bộ phận Pháp chế Tuân thủ và góc nhìn của bộ phận Kinh doanh. Từ đó, bộ phận Pháp chế Tuân thủ cần đưa ra những phương án, giải pháp nhằm bảo đảm tính tuân thủ của công ty, đồng thời không quá hạn chế việc kinh doanh bình thường của công ty.

Ngoài ra, hiện tại công việc tuân thủ trên thị trường lao động không quá phổ biến. Tình trạng khan hiếm này đến từ các lý do sau:

• Một là khan hiếm về nguồn cung nhân lực, do công việc này vẫn chưa được nhiều người biết đến.
• Hai là không phải công ty nào cũng thiết kế bộ phận Tuân thủ. Bộ phận Tuân thủ thường được xây dựng trong các tập đoàn đa quốc gia hoặc các tổ chức tài chính.

Vì thế, một trong những điểm tôi yêu thích ở công việc này là thu nhập ổn và môi trường làm việc thử thách.

6. Anh/chị không thích nhất những điều gì? Vì sao?

Công việc tuân thủ sẽ không dành cho những cá nhân có tính cách dĩ hòa vi quý, hay muốn tạo mối quan hệ luôn luôn vui vẻ với các đồng nghiệp tại công ty. Bộ phận Tuân thủ luôn hiểu rõ nhiệm vụ của mình là cần bảo đảm việc tuân thủ của công ty, trong đó sẽ luôn bao gồm việc phát hiện sai phạm từ các phòng ban liên quan. Vì vậy, ở rất nhiều trường hợp, bộ phận Tuân thủ cần phải chấp nhận việc các phòng ban liên quan bảo thủ, không chia sẻ hoặc cung cấp thông tin. 

Bộ phận Tuân thủ cần có kỹ năng giao tiếp để làm việc cùng các phòng ban liên quan, giúp họ hiểu được rằng những việc mà bộ phận Tuân thủ đang làm là để giúp đỡ cho công việc hằng ngày của họ bảo đảm tuân thủ với quy định pháp luật và quy định nội bộ công ty.

7. Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v.)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

Về kiến thức:

• Công việc tuân thủ cần kiến thức về pháp luật. Vì vậy, đa số những chuyên viên làm việc ở bộ phận Tuân thủ thường có bằng Cử nhân ngành Luật. 
• Công việc tuân thủ vẫn cần các kỹ năng về xử lý dữ liệu. 

Vì vậy, những chuyên viên có bằng Cử nhân ngành Luật cần phải trau dồi thêm về kỹ năng phân tích và xử lý dữ liệu, đặc biệt là Excel. Ngược lại, với những chuyên viên tốt nghiệp từ các ngành liên quan đến Tài chính hoặc Kiểm toán thì sẽ cần trau dồi thêm tư duy pháp lý và kiến thức về pháp luật. 

Về kỹ năng: 

• Thứ nhất, công việc tuân thủ thường có ở các tập đoàn đa quốc gia, vì vậy kỹ năng ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh là một kỹ năng cần có.
• Thứ hai, công việc tuân thủ bao gồm nghiên cứu và phân tích dữ liệu, vì vậy kỹ năng Tin học văn phòng, nhất là phân tích dữ liệu cần được đáp ứng.
• Thứ ba, kỹ năng giao tiếp và thuyết phục đối phương cần được trau dồi.

Về thái độ: 

• Công việc yêu cầu thái độ cầu thị, tư duy rõ ràng, thống nhất và cách làm việc minh bạch. 
• Để thăng tiến, mỗi người cần trau dồi thêm về tư duy phân tích để tìm ra những rủi ro về tuân thủ, hoặc đề xuất những phương án có giá trị, vừa bảo đảm tuân thủ, vừa không gây ảnh hưởng đến việc kinh doanh. Những kỹ năng này cần được học, tiếp thu và cải thiện qua quá trình làm việc.

8. Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Công việc tuân thủ còn khá mới lạ nên đa số mọi người sẽ không rõ giữa Tuân thủ – Pháp chế – Kiểm toán. Lý do như tôi đã giải thích ở câu 2 về môi trường và đặc điểm của công việc này.

9. Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Đa số các tin tuyển dụng công việc tuân thủ thường sẽ yêu cầu ứng viên có kinh nghiệm tối thiểu từ một năm trở lên. Tuy nhiên, vẫn sẽ có những doanh nghiệp tạo điều kiện cho các bạn mới ra trường được làm công việc tuân thủ qua các hình thức như: thực tập hoặc nhân viên chưa có kinh nghiệm. 

Vì vậy, tùy vào kinh nghiệm của các bạn, công việc tuân thủ vẫn có thể giúp các bạn tự nuôi bản thân khi mới ra trường. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng, các bạn cần làm công việc này tại mỗi công ty tối thiểu hai năm, vì công việc tuân thủ là công việc đòi hỏi kinh nghiệm nhiều năm tại một tổ chức. Việc các bạn nghỉ việc sau mỗi một năm sẽ được xem là dấu hiệu không ổn đối với các đơn vị tuyển dụng công việc về tuân thủ sau này.

10. Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này??

• Hãy không ngừng học hỏi và thử thách bản thân ở các ngành nghề lĩnh vực khác nhau.
• Trau dồi ngoại ngữ (tiếng Anh), nếu có thể nên thêm ngoại ngữ 2 (tiếng Trung/ Hàn).
• Trau dồi thêm kỹ năng phân tích dữ liệu bên cạnh kỹ năng về nghề nghiệp.

Bài viết Phó phòng – Phòng Tuân thủ đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

• Tuổi: 31
• Giới tính: Nữ
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 5 năm
• Trình độ học vấn và chuyên ngành: Cử nhân Quản trị kinh doanh
• Số giờ làm hằng tuần: 30 giờ/ tuần
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): Công ty công nghệ, quy mô toàn cầu với hơn 1000 người

2. Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho tổ chức, cho các bên liên quan?

Nhiệm vụ: 

• Quản trị dự án, tư vấn chiến lược, đào tạo khách hàng sử dụng dịch vụ của công ty (công ty công nghệ).
• Quản lý mối quan hệ với khách hàng (relationship management) nhằm đảm bảo mức độ hài lòng của khách hàng trong 3 tháng đầu tiên, đồng thời giảm thiểu nguy cơ khách hàng huỷ hợp đồng.
• Quản lý đội nhóm (team): Hướng dẫn và đào tạo nhân viên để đảm bảo họ hỗ trợ khách hàng thành công và hiểu rõ vai trò của mình, đồng thời đồng hành cùng các thành viên khác trong vai trò quản lý dự án.

Giá trị đem lại cho tổ chức, các bên liên quan:

• Liên quan đến công ty: Đóng vai trò đầu mối kết nối, đảm bảo các chiến lược của tổ chức được truyền đạt hiệu quả đến đội ngũ, giúp nhân sự hiểu rõ nhiệm vụ của mình và phối hợp, hỗ trợ lẫn nhau trong nội bộ.
• Liên quan đến các bên liên quan: Đảm bảo sản phẩm được đưa đến khách hàng đúng và đủ để khách hàng có thể sử dụng sản phẩm.

3. Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Xuất phát điểm của tôi là từ Marketing Agency. Tuy nhiên, sau một thời gian làm việc, tôi nhận ra mình không còn hứng thú với các công việc liên quan đến Marketing nữa. Từ đó, tôi bắt đầu tìm hiểu thêm các vị trí tương tự (Agency nhưng  thuộc lĩnh vực công nghệ) trên Linkedin.

Những yêu cầu của công việc phù hợp với kinh nghiệm của tôi được học từ trường Đại học như: kiến thức về quản trị dự án, quản trị con người. Đồng thời, kinh nghiệm làm việc tại Marketing Agency trước đây cũng giúp tôi có nền tảng vững chắc về kỹ năng quản trị dự án.

Trong quá trình tìm việc, tôi có cơ hội phỏng vấn tại công ty hiện tại. Dù ban đầu chưa từng nghe đến tên công ty hay tìm hiểu trước trên Google, nhưng khi phỏng vấn, tôi thực sự ấn tượng với đội ngũ nhân sự – điểm “chạm” ban đầu khiến tôi cảm thấy có sự kết nối. Đây cũng là một trong những lý do lớn khiến tôi quyết định gia nhập. Bên cạnh đó, mức đãi ngộ hấp dẫn (gấp đôi so với công việc cũ) càng củng cố thêm quyết định này.

Mức độ hài lòng với ngành và công việc khá tốt, mức thu nhập đảm bảo được lộ trình thăng tiến đường dài. Ngoài ra, tôi còn có thêm những cơ hội mới để phát triển bản thân. Vì vậy, nếu được chọn lại, tôi sẽ vẫn chọn công việc này.

4. Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

Phân bổ thời gian làm việc hằng ngày như sau:

• 50% dành cho các buổi họp với đối tác/ khách hàng: Giải quyết các khúc mắc phát sinh trong quá trình triển khai dự án, đào tạo khách hàng để đảm bảo họ hiểu rõ và vận hành được sản phẩm.
• 30% dành cho các cuộc họp nội bộ: Làm việc trực tiếp với từng thành viên trong nhóm để đào tạo, hướng dẫn và hỗ trợ giải quyết các vấn đề chuyên môn.
• 20% còn lại: Tập trung xử lý các đầu việc nội bộ cá nhân như lên kế hoạch, theo dõi tiến độ, cập nhật báo cáo và cải tiến quy trình.

Trung bình thời gian làm việc: 30 giờ/ tuần.

5. Anh/chị thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

• Cơ hội tạo ra ảnh hưởng tích cực cho khách hàng trong quá trình đồng hành cùng họ.
• Sự phát triển con người: Những kiến thức tôi tích lũy được từ quá trình học tập và làm việc đều được chia sẻ lại cho các thành viên trong nhóm, góp phần giúp cả đội cùng tiến bộ.
• Môi trường làm việc linh hoạt, không gian an toàn cho phép tôi có thể thử nghiệm những điều mới.
• Thời gian linh hoạt.
• Chính sách đãi ngộ tương xứng với nỗ lực tôi đã bỏ ra.

6. Anh/chị không thích nhất những điều gì? Vì sao?

Là một phần của công ty toàn cầu với quy mô lớn, dù đang giữ vai trò Quản lý (Manager), tôi hiểu rằng vẫn có những định hướng chiến lược mà mình không thể tác động hay điều chỉnh – đặc biệt khi liên quan đến quyết định toàn tổ chức. 

Quy mô lớn cũng đồng nghĩa với việc việc phối hợp liên phòng ban, xử lý thông tin và ra quyết định có thể diễn ra chậm hơn.

Bên cạnh đó, tôi không có quyền lựa chọn khách hàng. Tất cả khách hàng sau khi được đội ngũ Kinh doanh (Sale) ký kết đều sẽ được chuyển về để tiếp nhận và triển khai quá trình hướng dẫn (onboard).

7. Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v.)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

Dù yêu cầu tuyển dụng khá cao nhưng yêu cầu về kiến thức không khó. Yếu tố quan trọng nhất là thái độ tập trung và nghiêm túc làm việc, cùng khả năng học hỏi. Với trường hợp của tôi, khi chuyển từ một Marketing Agency sang, tôi mất tầm 3 tháng để học toàn bộ kiến thức và có thể bắt đầu làm việc.

Nếu muốn thăng tiến trong công việc, điều quan trọng nhất là sự tò mò, luôn đặt câu hỏi, để thử thách chính bản thân mình.

Ngoài ra, thay vì làm nhiều thì hãy làm việc thông minh. Cá nhân tôi đang cố gắng giảm thời gian làm việc xuống còn 4 tiếng/ngày.

8. Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Khi tôi giới thiệu mình làm trong lĩnh vực IT hoặc Tech Consulting, nhiều người thường nghĩ rằng công việc này đòi hỏi phải biết lập trình phức tạp (coding). Tuy nhiên, thực tế vai trò của tôi chủ yếu tập trung vào quản lý dự án. Kỹ năng quan trọng nhất là khả năng giao tiếp. 

Công việc này có tính linh hoạt cao về mặt xuất phát điểm: Tôi đã từng làm trong môi trường Marketing Agency và hiện tại trong đội cũng có nhiều bạn xuất thân từ các lĩnh vực khác như Nhân sự, Hành chính, v.v.

9. Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Công việc này có thể giúp bạn tự nuôi mình khi mới ra trường. Cá nhân tôi hiện đang có một mức lương khá cao so với mặt bằng chung tại Việt Nam.

10. Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

• Điều quan trọng là bạn có thực sự nghiêm túc thử hay không. Bởi lẽ, đa phần các công ty công nghệ ở Việt Nam hay toàn cầu, khó nhất không nằm ở việc học về sản phẩm, mà là khâu tuyển dụng. Quy trình tuyển dụng của công ty tôi sẽ cần 3 – 6 tháng và trải qua 6 vòng.
• Nên hỏi trực tiếp người đang làm ở công ty để hiểu cách họ vượt qua vòng tuyển, cũng như có cái nhìn thực tế hơn về công việc.
• Có thể dùng ChatGPT để tìm hiểu về các quy trình tuyển dụng, giúp bản thân biết cách tiếp cận để có sự luyện tập từ trước.
• Cần sự kiên nhẫn. Bắt đầu có thể khó, vì mình sẽ phải học về công nghệ, về giao tiếp giữa con người. 
• Thay đổi tư duy (mindset) của mình trong cách làm việc. Ai cũng có những cái khó khăn, vấn đề riêng. Họ cũng đang cố gắng làm tốt công việc của họ và mình cũng vậy. Như vậy, mình sẽ dễ làm việc, trao đổi và quản trị dự án hơn.

Bài viết Customer Onboarding Master đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

Bài viết E-learning – Mô hình chìa khóa xây dựng kế hoạch nghề đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

Các chuyên viên hướng nghiệp đều biết rằng việc chuyển đổi công việc hiếm khi diễn ra nhanh chóng hoặc dễ dàng, thậm chí quá trình này còn đòi hỏi nhiều thời gian, năng lượng và nguồn lực hơn thân chủ dự đoán. Ngay cả khi thân chủ đã đủ khả năng để chuyển sang vai trò mới thì thị trường việc làm không phải lúc nào cũng được thuận lợi. Theo khảo sát Workforce Confidence do LinkedIn thực hiện vào tháng 2 năm 2025, mức độ tự tin của người tìm việc hiện đang ở mức thấp nhất kể từ đại dịch. Khảo sát cho thấy hơn một nửa số người tìm việc đã tìm kiếm suốt sáu tháng hoặc hơn thế nữa. Điều này khiến họ cảm thấy nghi ngờ về triển vọng tương lai của bản thân (LinkedIn News, 2025). Dù nguyên nhân nằm ở năng lực nội tại hay hoàn cảnh bên ngoài, không phải lúc nào cũng là thời điểm phù hợp để chuyển việc. Điều này làm gia tăng nhu cầu cần có các giải pháp thay thế. Việc tái định hình công việc cung cấp một phương pháp hữu ích cho các chuyên viên hướng nghiệp giúp thân chủ tìm được được niềm vui và sự hài lòng trong công việc hiện tại bằng cách cùng thân chủ xác định những thay đổi nhỏ nhưng tạo ra tác động đáng kể trong công việc hàng ngày của họ. 

Hiện trạng: Tình huống đôi bên cùng bất lợi

Theo “State of the Global Workplace Report” của Gallup, chỉ có 23 phần trăm người lao động trên toàn thế giới cảm thấy gắn kết với công việc của mình. Mặc dù họ có thể tiếp tục duy trì vai trò hiện tại, nhưng có vẻ như sức khỏe của họ bị suy giảm và có nguy cơ bị kiệt sức. (Faragher và cộng sự, 2005). Các doanh nghiệp cũng chịu tổn thất, vì năng suất lao động giảm và chi phí tuyển dụng, đào tạo nhân viên mới tăng khiến biên lợi nhuận bị cắt giảm (Gallup, Inc., 2025). Dựa trên chi phí sức khỏe và lợi nhuận, cả doanh nghiệp và người lao động đều sẽ được hưởng lợi khi tìm hiểu các giải pháp từ việc tái định hình công việc

Trao quyền cho thân chủ trong vai trò hiện tại của họ

Việc tái định hình công việc cung cấp một cách tiếp cận khác. Amy Wrzesniewski, giáo sư tại Đại học Yale, định nghĩa tái định hình công việc là một quá trình khuyến khích người đi làm chủ động tái định hình các nhiệm vụ và mối quan hệ trong công việc để phù hợp hơn với bản thân. Ví dụ, những nhân viên vệ sinh trong bệnh viện khi xem công việc của họ là giúp đỡ người bệnh thay vì chỉ quét dọn và giặt giũ, thì báo cáo cho thấy mức độ hài lòng với công việc của họ cao hơn (Berg và cộng sự, 2007).

Mặc dù quá trình này có thể được thực hiện trong một tổ chức với sự tham gia của người quản lý, nhưng chuyên viên hướng nghiệp cũng có thể làm việc trực tiếp với thân chủ để:

1. Đánh giá trạng thái hài lòng của họ ở vai trò hiện tại
2. Xác định các cơ hội mà họ có thể tạo ra sự thay đổi
3. Thử nghiệm và điều chỉnh

Rob Baker, người sáng lập Tailored Thinking, một công ty tổ chức chương trình thử thách Tái định hình công việc trong 6 tuần, mô tả quá trình này giống như việc cá nhân hóa công việc của một người khiến nó trở nên phù hợp hơn với họ, tương tự như cách người ta may một bộ vest vừa với số đo riêng của khách hàng.

Định hướng cho các chuyên viên hướng nghiệp

Nhiều nhà khoa học xã hội, nhà giáo dục và chuyên viên hướng nghiệp đã nỗ lực xác định những yếu tố cốt lõi mang lại sự thỏa mãn trong sự nghiệp. Các chuyên viên hướng nghiệp có thể sử dụng các mô hình đã được kiểm chứng này để hướng dẫn thân chủ nhận diện những điều mà họ đã bỏ qua trong vai trò hiện tại của họ cũng như những điều họ cần tập trung thay đổi. Sau đây là ba mô hình có thể tham khảo:

• Bill Burnett và Dave Evans – tác giả của cuốn sách bán chạy “Designing Your New Work Life” (tạm dịch “Thiết kế sự nghiệp mới của bạn”) – xác định tiền bạc, sức ảnh hưởng và sự thể hiện bản thân là ba động lực thúc đẩy sự hài lòng trong công việc. Trong cuốn sách, các tác giả khuyến khích người đi làm coi mỗi yếu tố này như những mặt số đồng hồ có thể điều chỉnh được.
• Trong cuốn sách “Drive: The Surprising Truth About What Motivates Us” (tạm dịch: “Động lực: Sự thật bất ngờ về những điều thúc đẩy chúng ta”), tác giả Daniel Pink đã phân tích ba yếu tố của động lực: Sự tự chủ, Sự thành thạo, và Mục đích.
• Tracy Brower, tác giả của cuốn “The Secrets to Happiness at Work” (tạm dich: “Bí quyết hạnh phúc tại nơi làm việc”), xác định bốn nguyên tắc mang đến sự hài lòng trong công việc: Sự tận tâm, Sự say mê (đến quên thời gian), Năng lượng (mức độ của động lực) và Sự quan trọng (điều quan trọng, có ý nghĩa).

Với rất nhiều yếu tố được xác định, thân chủ sẽ dễ cảm thấy choáng ngợp. Để đơn giản hóa quy trình, chuyên viên hướng nghiệp có thể khuyến khích thân chủ tập trung vào ba khía cạnh – nội tại, mối liên hệ và ngoại cảnh – để giúp họ xác định những thay đổi nhỏ nhưng tạo ra tác động lớn. Các chuyên viên hướng nghiệp cũng có thể sử dụng các khía cạnh này để đánh giá những thách thức hiện tại của thân chủ và hướng dẫn họ xác định các mảng nào có thể tạo ra các thay đổi có ý nghĩa.

Sau đây là một số ý tưởng để thảo luận với thân chủ trong từng khía cạnh.

Nội tại

• Điều chỉnh các nhiệm vụ công việc (số lượng, loại hình hoặc mức ưu tiên) để phù hợp hơn với sở thích nghề nghiệp
• Tham gia khóa học hoặc lấy chứng chỉ để mở rộng chuyên môn và nâng cao kỹ năng
• Sử dụng các công cụ đánh giá để xác định điểm mạnh, sở thích và giá trị cá nhân
• Điều chỉnh quy trình làm việc để phát huy thế mạnh tự nhiên, ngay cả khi không thay đổi nhiệm vụ

Mối liên hệ

• Kết nối các nhiệm vụ hàng ngày với sứ mệnh lớn hơn của công ty để giữ vững nhận thức về mục đích của công việc
• Tìm kiếm hoặc trở thành một cố vấn để thúc đẩy các mối quan hệ và sự học hỏi chuyên môn sâu sắc hơn
• Tham gia và tích cực đóng góp vào các hiệp hội ngành nghề để mở rộng mạng lưới chuyên nghiệp
• Xây dựng mối quan hệ bền chặt với đồng nghiệp thông qua các trao đổi cập nhật hoặc hợp tác thường xuyên
• Phát triển các kỹ năng quản lý xung đột để cải thiện giao tiếp và làm việc nhóm

Ngoại cảnh

• Chủ động đề xuất tăng lương hoặc bổ sung thêm phúc lợi dựa trên khả năng đóng góp vào thành công của tổ chức
• Yêu cầu hình thức làm việc kết hợp hoặc linh hoạt để cân bằng tốt hơn giữa công việc và cuộc sống
• Thiết lập và duy trì các ranh giới rõ ràng về thời gian bắt đầu và kết thúc ngày làm việc
• Tận dụng tối đa thời gian nghỉ phép để tái tạo năng lượng và duy trì sức khỏe tinh thần
• Nuôi dưỡng sở thích và các mối quan hệ  ngoài công việc để tạo ra một cuộc sống trọn vẹn ngoài giờ làm việc

Các chuyên viên hướng nghiệp có một cơ hội độc đáo để giúp thân chủ nâng cao sự hài lòng trong công việc bằng cách khuyến khích họ tại định hình và thiết kế lại các vai trò hiện tại của mình. Bằng cách kết hợp Job crafting vào các ca tư vấn, thân chủ chuyển từ vai trò thụ động sang chủ động trong việc định hình sự nghiệp của mình. Thông qua quá trình này, thân chủ không chỉ thay đổi tư duy mà còn phát triển các chiến lược để công việc trở nên ý nghĩa và phù hợp hơn – cho dù họ ở lại với công việc hiện tại hay chuyển sang hướng đi mới.

Nguồn tham khảo 

Berg, J. M., Dutton, J. E., Wrzesniewski, A. (2007). What is job crafting and why does it matter? Center for Positive Organizational Scholarship, & Regents of the University of Michigan.  https://positiveorgs.bus.umich.edu/wp-content/uploads/What-is-Job-Crafting-and-Why-Does-it-Matter1.pdf

Brower, T. (2021). The secrets to happiness at work: How to choose and create purpose and fulfillment in your work. Ignite Reads.

Burnett, B., & Evans, D. (2020). Designing your work life: How to thrive and change and find happiness at work. Knopf.

Dutton, J. E. & Wrzesniewski, A. (2020, March 12). What job crafting looks like. Harvard Business Review. https://hbr.org/2020/03/what-job-crafting-looks-like#

Faragher, E. B., Cass, M., & Cooper, C. L. (2005). The relationship between job satisfaction and health: a meta-analysis. Occupational and Environmental Medicine, 62(2), 105–112. https://doi.org/10.1136/oem.2002.006734

Gallup, Inc. (2025). State of the global workplace report – Gallup. Gallup.com. https://www.gallup.com/workplace/349484/state-of-the-global-workplace.aspx

LinkedIn News’ Post. (2025, February 20). Active job seekers in the U.S. are feeling less confident about their. . . [Online forum post]. LinkedIn. https://www.linkedin.com/posts/linkedin-news_active-job-seekers-in-the-us-are-feeling-activity-7298366330934566913-mqki?utm_source=share&utm_medium=member_desktop&rcm=ACoAAB9lwQgBB_Lvbz-WGL6qg81Z3KYtcKJcmWU

Pink, D. H. (2011). Drive: The surprising truth about what motivates us. Penguin.

— Thông tin tác giả 

Eizabeth Cook là chuyên gia khai vấn được chứng nhận bởi ICF và Chuyên gia tư vấn được chứng nhận Kolbe. Cô là chủ công ty Elizabeth Cook Consulting, LLC, chuyên cung cấp dịch vụ khai vấn 1:1 cho người đi làm trong quá trình chuyển đổi nghề nghiệp, và điều phối các chương trình huấn luyện đội nhóm và phát triển nghề nghiệp cho các tổ chức bằng cách sử dụng các công cụ đánh giá dựa trên điểm mạnh. Bạn có thể tìm hiểu thêm về Elizabeth tại www.ElizabethCookConsulting.com và theo dõi cô trên LinkedIn tại https://www.linkedin.com/in/elizabeth-cook-/

Người dịch: Nhi Mol

Biên tập: Việt Hương

Nguồn bài viết: https://associationdatabase.com/aws/NCDA/pt/sd/news_article/589107/_PARENT/CC_layout_details/false

Photo by ThisisEngineering on Unsplash

Bài viết Tái định hình công việc: Một Giải Pháp Thay Thế Trong Quá trình Chuyển Đổi Nghề Nghiệp đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

Mô hình Tam giác Sản xuất: Một cách tiếp cận tiềm năng trong lập kế hoạch nghề nghiệp

Mô hình Tam giác Sản xuất, còn được gọi là “bộ ba giới hạn” hay “tam giác sắt” (Atkinson, 1999), là một khái niệm thường được sử dụng phổ biến trong các lĩnh vực sản xuất và quản lý dự án (Project Management Institute, 2004). Mô hình này cung cấp một khung tham chiếu để xem xét mối liên hệ tương hỗ giữa ba yếu tố quan trọng để quản lý dự án thành công (thời gian, chi phí và phạm vi công việc) cùng với tác động của chúng đến chất lượng dự án. Mô hình này thường được mô tả bằng câu nói: “tốt, nhanh, hoặc rẻ – hãy chọn hai”, nhằm gợi ý rằng để đạt được hai trong ba yếu tố thì phải hy sinh yếu tố còn lại (Van Wyngaard, 2012). Ví dụ, nếu một dự án được hoàn thành nhanh chóng và với chi phí thấp, chất lượng có thể bị ảnh hưởng. Nếu ưu tiên chất lượng và chi phí hợp lý, thời gian thực hiện có thể cần được kéo dài. Vì nhiều hoạt động trong cuộc sống có thể được xem là “dự án”, nên mô hình này có tính ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác nhau.

Nguyên lý tương tự có thể được áp dụng vào lập kế hoạch nghề nghiệp và học tập, nơi mỗi cá nhân thường phải lựa chọn giữa ba yếu tố: thời gian (tìm việc làm nhanh hoặc chương trình học rút gọn), chi phí (học phí thấp hoặc có thu nhập tức thời), và phạm vi (lựa chọn một cơ sở đào tạo danh tiếng hoặc một chức danh công việc có thanh thế). Nhận thức rõ những đánh đổi giữa ba yếu tố này giúp cá nhân đưa ra các quyết định sáng suốt, phù hợp với mục tiêu nghề nghiệp dài hạn và hệ giá trị cá nhân của họ. Bằng cách áp dụng bộ ba giới hạn này, các chuyên viên hướng nghiệp có thể hỗ trợ thân chủ xây dựng các chiến lược thực tế nhằm cân bằng giữa nhu cầu ngắn hạn và mong muốn trong tương lai, từ đó dẫn đến con đường sự nghiệp bền vững và thỏa mãn hơn.

Ứng dụng của mô hình Tam giác Sản xuất trong Phát triển Nghề nghiệp

1. Quản lý các ưu tiên của thân chủ

Mô hình Tam giác Sản xuất có thể giúp thân chủ và các chuyên viên hướng nghiệp xác định những đánh đổi cần thiết trong quá trình lựa chọn nghề nghiệp và sắp xếp thứ tự ưu tiên. Nhiều thân chủ có thể đến buổi tư vấn với kỳ vọng đạt được kết quả nhanh chóng, chất lượng cao và với chi phí thấp nhất. Ví dụ, một sinh viên mới tốt nghiệp có thể mong muốn tìm được một công việc lương cao, có cơ hội thăng tiến mà không cần đầu tư thêm thời gian cho đào tạo bổ sung. Trong những trường hợp kỳ vọng không thực tế như vậy, chuyên viên có thể giới thiệu mô hình Tam giác Sản xuất để giúp thân chủ nhận thức được mối quan hệ giữa thu nhập, “chất lượng” công việc và thời gian. Cách tiếp cận này có thể giúp thân chủ hiểu rằng việc đạt được cả ba mục tiêu cùng lúc là điều khó xảy ra. Từ đó, chuyên viên có thể chuyển hướng và tìm hiểu hai mục tiêu ưu tiên hàng đầu của thân chủ. Nếu thân chủ muốn tìm việc nhanh chóng, chuyên viên có thể sử dụng Tam giác Sản xuất để chỉ ra rằng họ có thể cần đánh đổi về mức thu nhập hoặc vị trí công việc. Bài tập này có thể định hướng thân chủ đưa ra những lựa chọn phản ánh giá trị cá nhân, nguồn lực hiện có và mục tiêu dài hạn của họ.

2. Theo đuổi con đường học vấn

Thân chủ có thể cần cân nhắc việc theo đuổi con đường học vấn và/hoặc phát triển kỹ năng để đáp ứng yêu cầu của  một số công việc nhất định. Khi đó, mô hình Tam giác Sản xuất có thể giúp họ xác định sự cân bằng giữa học phí, thời gian hoàn thành và bằng cấp hoặc chứng chỉ đạt được. Nhiều người mong muốn tìm được chương trình học vừa có chi phí hợp lý, thời lượng ngắn, vừa được nhà tuyển dụng đánh giá cao. Tuy nhiên, việc đạt được cả ba yếu tố này có thể không khả thi. Một chương trình cấp bằng hoặc chứng chỉ chất lượng cao có thể gây ấn tượng tốt trong hồ sơ ứng tuyển, nhưng lại đòi hỏi chi phí lớn và cam kết thời gian đáng kể. Ngược lại, một khóa học trực tuyến miễn phí có thể dễ dàng tham gia tại nhà và tiết kiệm chi phí, nhưng lại không có giá trị tương đương trong mắt nhà tuyển dụng so với một bằng cấp trình độ cao.

Công việc của chuyên viên hướng nghiệp có thể tập trung vào việc hướng dẫn thân chủ đánh giá các lựa chọn này. Những thân chủ ưu tiên chất lượng và tốc độ có thể xem xét các khóa đào tạo chuyên sâu, tuy chi phí có thể cao hơn nhưng mang lại chứng chỉ trong thời gian ngắn hơn. Khi ngân sách của thân chủ bị hạn chế, họ có thể cần cân nhắc các chương trình học miễn phí, e-learning, không học trực tiếp với giảng viên, vốn có thể mất nhiều thời gian hơn để hoàn thành nhưng lại là cách tiếp cận thực tế hơn để bổ sung kỹ năng giá trị vào hồ sơ ứng tuyển.

3. Ứng dụng trong Tìm kiếm Việc làm/Chuyển đổi Nghề nghiệp

Một thân chủ có thể mong muốn một vị trí công việc danh giá (phạm vi), có mức lương cao (tiền), tìm được trong thời gian ngắn (thời gian) và có thể không sẵn sàng cho chi phí đào tạo hoặc chuyển nơi sinh sống. Việc áp dụng mô hình Tam giác Sản xuất trong trường hợp này có thể giúp thân chủ nhận ra rằng đây chính là tình huống “tốt, nhanh và rẻ” – một tổ hợp khó đạt được. Ngay cả trong thị trường lao động lý tưởng, kỳ vọng có cả ba yếu tố này thường là điều không thể. Mô hình Tam giác Sản xuất sẽ giúp thân chủ xác định và ưu tiên hai trong ba yếu tố đó.

Thân chủ thực sự cần tìm một công việc mới trong thời gian ngắn có thể phải chấp nhận đánh đổi về địa điểm làm việc hoặc mức lương, đặc biệt khi đang chuyển sang một lĩnh vực mới. Trong khi đó, nếu thân chủ có đủ thời gian để theo đuổi mục tiêu nghề nghiệp mơ ước, họ có thể áp dụng một cách tiếp cận chọn lọc hơn và ưu tiên nhiều hơn vào nơi làm việc hoặc mức thu nhập. Chuyên viên hướng nghiệp có thể dựa vào mô hình Tam giác Sản xuất để giúp thân chủ quản lý kỳ vọng một cách thực tế.

4. Thăng Tiến trong Nghề nghiệp

Mô hình Tam giác Sản xuất có thể giúp cung cấp góc nhìn cho việc lập kế hoạch nghề nghiệp dài hạn. Một thân chủ sẵn sàng dành thời gian theo đuổi con đường học vấn hoặc phát triển chuyên môn chuyên sâu có thể tiếp cận được với nhiều cơ hội nghề nghiệp, tuy nhiên khoản đầu tư tài chính có thể rất đáng kể. Tuy vậy, một thân chủ mong muốn trở thành một nhà lãnh đạo cấp cao có thể cần ưu tiên học vấn cao và xây dựng mạng lưới chuyên nghiệp thay vì ngay lập tức bước vào thị trường lao động để có thu nhập.

Ngược lại, những người tìm việc đặt yếu tố chi phí lên hàng đầu có thể cần sử dụng chiến lược phát triển trong chính tổ chức mà họ làm việc ban đầu — điều này đồng nghĩa với một lộ trình thăng tiến chậm hơn nhưng có thể luôn duy trì được mức thu nhập. Bằng cách sử dụng mô hình này, chuyên viên hướng nghiệp sẽ hướng dẫn thân chủ cách đánh giá những sự đánh đổi trong từng lựa chọn. Cách tiếp cận này cho phép thân chủ xây dựng chiến lược phù hợp cả với thực tế hiện tại lẫn các mục tiêu nghề nghiệp dài hạn, dựa trên nguồn lực của chính họ.

5. Thúc đẩy thân chủ lập kế hoạch nghề nghiệp thực tiễn

Thông qua việc sử dụng mô hình Tam giác Sản xuất, các chuyên viên hướng nghiệp giúp thân chủ xác định các ưu tiên cốt lõi, xác định kỳ vọng thực tiễn và đưa ra quyết định sáng suốt liên quan đến việc học tập, quá trình tìm việc và mục tiêu nghề nghiệp của họ. Việc nhận thức được những đánh đổi cần thiết sẽ đem lại cho thân chủ sự tự chủ trong những lựa chọn của mình và biết cách cân bằng giữa khát vọng với những giới hạn thực tế. Cách tiếp cận này giúp thân chủ định hướng hành trình nghề nghiệp của mình một cách tự tin và có mục đích, vì họ biết rằng các lựa chọn đã đưa ra là phù hợp với giá trị cá nhân và giá trị nghề nghiệp của chính họ.

Tham khảo

Atkinson, R., & Department of Information Systems, The Business School, Bournemouth University. (1999). Project management: cost, time and quality, two best guesses and a phenomenon, its time to accept other success criteria. International Journal of Project Management, 17–17(6), 337–342.

Project Management Institute. (2004). A guide to the project management body of knowledge: (PMBOK Guide).

Van Wyngaard, C. J., Pretorius, J. H. C., & Pretorius, L. (2012). Theory of the triple constraint; A conceptual review. IEEE International Conference on Industrial Engineering and Engineering Management. https://doi.org/10.1109/ieem.2012.6838095

— Thông tin tác giả 

Leslie Ferrari, MA, NCC, LAPC (PA), BCC, CFEI, là thạc sĩ  chuyên ngành Tư vấn Sức khỏe Tâm thần Lâm sàng, tốt nghiệp năm 2024 tại Đại học Rider và là người nhận Giải thưởng Tư vấn Nhân văn James P. Murphy của trường. Cô có bằng Cử nhân Nghệ thuật ngành Sân khấu tại Trường Đại học Franklin & Marshall. Trước đây, cô từng làm quản lý sân khấu sản xuất cho các vở diễn trên Broadway và Off-Broadway, đồng thời giảng dạy tại Trường Nghệ thuật Mason Gross – Đại học Rutgers với vai trò trợ lý giáo sư và giám đốc chương trình quản lý sân khấu. Hiện tại, Leslie đang hoàn tất chứng chỉ Certified Career Services Provider (Chuyên viên Cung Cấp Dịch vụ Hướng nghiệp). Bạn có thể liên hệ với cô qua email: leslielferrari@gmail.com

Người dịch: Cẩm Thanh

Biên tập: Việt Hương

Nguồn bài viết: https://associationdatabase.com/aws/NCDA/pt/sd/news_article/586072/_PARENT/CC_layout_details/true?tcs-token=c5d672670ffda7c9af250c94151f65ab7cc8f66578ef1b7f03a4fc33f7a58f82

Photo by RDNE Stock project on Pexels

Bài viết Ứng dụng mô hình Tam giác Sản xuất trong Phát triển nghề nghiệp nhằm hỗ trợ việc ra quyết định sáng suốt đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.