• Tuổi: 30
• Giới tính: Nữ
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 5 năm
• Trình độ học vấn và chuyên ngành: Bác sĩ Răng Hàm Mặt
• Các chứng chỉ chuyên môn: Chứng chỉ hành nghề/ Chứng chỉ Chỉnh hình răng mặt 
• Số giờ làm hằng tuần: 48 tiếng
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): 25 người

2. Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho tổ chức, cho các bên liên quan?

Trách nhiệm chính của tôi là khám, lập kế hoạch điều trị và trực tiếp thực hiện các thủ thuật điều trị cho bệnh nhân tại phòng khám Răng Hàm Mặt. Các dịch vụ bao gồm: trám răng, điều trị tủy, điều trị nha chu, tiểu phẫu nhổ răng và chỉnh nha (niềng răng). Bên cạnh đó, tôi cũng tư vấn cho bệnh nhân về các vấn đề liên quan đến chăm sóc sức khỏe răng miệng.

Ở vai trò quản lý, tôi phụ trách giám sát và điều phối các hoạt động chung trong phòng khám nha khoa, đảm bảo quy trình vận hành hiệu quả và chất lượng dịch vụ tốt nhất cho khách hàng.

3. Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Hành trình đến với ngành Răng Hàm Mặt của tôi bắt đầu từ năm 2013, khi tôi lựa chọn khối B (Toán – Hóa – Sinh) để thi đại học. Ở thời điểm đó, tôi không có quá nhiều lựa chọn và mong muốn lớn nhất là có một công việc ổn định, thu nhập tốt để có thể hỗ trợ gia đình. Tôi đăng ký hai nguyện vọng: Đại học Sư phạm và Đại học Y. Sau cùng, tôi chọn học ngành Răng Hàm Mặt – Đại học Y vì so với Bác sĩ Đa khoa, điểm đầu vào thường thấp hơn khoảng 1 điểm – dù thực tế, tôi vẫn đủ khả năng trúng tuyển ngành Bác sĩ Đa khoa.

Lựa chọn nghề nghiệp của tôi có một phần ảnh hưởng từ gia đình. Gia đình tôi không khá giả, nên tôi muốn tự lập, chủ động chọn một ngành nghề có thể đi làm được ngay sau khi tốt nghiệp, thay vì trông chờ vào sự nhờ vả hay sắp xếp từ người thân để tìm việc.

Sau khi tốt nghiệp, tôi làm việc tại các phòng khám nha khoa tư nhân. Tôi chủ động tìm kiếm cơ hội thông qua các mối quan hệ, từng làm việc tại ba cơ sở khác nhau trong vòng 8 tháng trước khi dịch COVID-19 bùng phát. Một năm sau tốt nghiệp, tôi chuyển ra Hà Nội, vừa làm việc trong 2 năm vừa theo học chứng chỉ hành nghề 18 tháng. Khi đã tích lũy đủ kinh nghiệm và chứng minh được năng lực chuyên môn, tôi quyết định chuyển vào TP.HCM, tiếp tục công việc bác sĩ đồng thời đảm nhiệm vai trò quản lý tại phòng khám.

Năm 2024, tôi tạm dừng công việc để sang nước ngoài nghỉ một năm (gap year), như một khoảng lặng để nghỉ ngơi, học hỏi và nhìn lại hành trình đã qua. Hiện tại, tôi đang tập trung ôn luyện để thi lấy chứng chỉ hành nghề nha sĩ tại nước ngoài.

Nếu được chọn lại, tôi chắc chắn vẫn sẽ chọn nghề này. Dù 6 năm đại học đôi lúc khiến tôi nản vì khối lượng kiến thức nặng, nhiều môn học không liên quan trực tiếp đến chuyên môn, nhưng thực tế đi làm lại rất khác. Tôi tìm thấy niềm vui và giá trị trong công việc, và biết rằng đây là con đường phù hợp với mình.

4. Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

5. Anh/chị thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

Công việc hiện tại cho tôi cơ hội vừa được làm, vừa được học hỏi và phát huy sự sáng tạo mỗi ngày. Tôi được vận dụng nhiều kỹ năng như: giao tiếp với bệnh nhân, tư duy phân tích trong chuyên môn, kết hợp cả công việc chân tay lẫn đầu óc – cụ thể là thực hiện các kỹ thuật điều trị răng. Đây là một công việc ý nghĩa, giúp bệnh nhân tự tin và khỏe mạnh hơn. Một điểm tôi rất trân trọng là công việc không yêu cầu trực đêm như khi làm tại bệnh viện, phù hợp với định hướng cá nhân của tôi.

Ngoài ra, nghề này còn mang lại thu nhập tốt, tôi có thể bắt đầu kiếm tiền ngay sau khi tốt nghiệp. Tôi được làm việc trong môi trường sạch sẽ, chuyên nghiệp và thân thiện – đặc biệt là trong lĩnh vực liên quan đến thẩm mỹ và chăm sóc sức khỏe. Bên cạnh chuyên môn, tôi còn có cơ hội tham gia vào các hoạt động truyền thông của phòng khám như làm nội dung YouTube, Marketing và chia sẻ kiến thức nha khoa đến cộng đồng.

6. Anh/chị không thích nhất những điều gì? Vì sao?

Do phải tập trung làm thủ thuật trong miệng bệnh nhân, tôi thường xuyên ngồi lâu hoặc ở tư thế không thoải mái, dẫn đến đau cổ, vai, gáy. Tuy nhiên, đây chỉ là một điểm nhỏ mà tôi chưa thích, còn lại tôi vẫn rất yêu công việc này.

7. Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

Tôi nhận thấy đây là công việc đòi hỏi sự chăm chỉ bởi cả quá trình đầu vào lẫn đầu ra đều không hề dễ dàng. Người làm nghề cần phải thật cẩn trọng, tỉ mỉ trong điều trị để tránh những tai biến không mong muốn. Việc thực hiện các thủ thuật chỉ nên được tiến hành khi đã được đào tạo bài bản, có thực hành đầy đủ và tự tin với kỹ năng của mình.

Về kiến thức, bạn cần nắm vững chuyên ngành Y nói chung và chuyên sâu về Răng Hàm Mặt nói riêng, nhằm chẩn đoán chính xác và điều trị hiệu quả. Đồng thời, cần biết cách điều chuyển bệnh nhân lên tuyến trên hoặc phối hợp điều trị liên chuyên khoa khi cần thiết.

Về kỹ năng, bạn phải liên tục rèn luyện kỹ năng giao tiếp, bởi đây là yếu tố quan trọng để giải thích tình trạng bệnh, tư vấn và thuyết phục bệnh nhân điều trị. Mục tiêu là giúp bệnh nhân cảm thấy thoải mái và tin tưởng. Bên cạnh đó, kỹ năng làm việc nhóm cũng rất cần thiết vì bạn sẽ phối hợp chặt chẽ với đồng nghiệp và phụ tá. Ngoài ra, kỹ năng tự học luôn được đề cao để cập nhật kiến thức mới. Kỹ năng ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh, ngày càng quan trọng khi Việt Nam phát triển du lịch nha khoa (Dental tourism) với bệnh nhân nước ngoài. Cuối cùng, kỹ năng quản lý thời gian giúp bạn hoàn thành công việc hiệu quả, đồng thời cân bằng tốt giữa công việc và cuộc sống cá nhân.

8. Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Theo tôi, hiện tại chưa có nhiều hiểu lầm phổ biến về công việc này, hoặc có thể là tôi chưa gặp hoặc chưa biết đến.

9. Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Công việc này hoàn toàn có thể giúp bạn tự nuôi sống bản thân ngay sau khi ra trường, miễn là bạn bắt đầu đi làm ngay. Tuy nhiên, nếu bạn chọn tiếp tục học lên các khóa đào tạo nâng cao về nha khoa thì chi phí thường khá cao và có thể ảnh hưởng đến tài chính trong thời gian đầu.

10. Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

Theo tôi, điều quan trọng nhất trong nghề này chính là sự kiên trì. Trong 1-2 năm đầu sau khi tốt nghiệp, bạn có thể gặp nhiều khó khăn do thiếu kinh nghiệm, thu nhập chỉ đủ để trang trải cuộc sống. Tuy nhiên, sau khoảng thời gian này, bạn sẽ có nhiều cơ hội để nâng cao thu nhập thông qua các công việc như làm thuê, quản lý hoặc thậm chí mở phòng khám riêng.

Đặc thù của nghề bác sĩ nha khoa là phải làm việc trực tiếp tại phòng khám với giờ giấc kéo dài, bao gồm cả làm việc vào thứ Bảy và Chủ nhật – điều này khá phổ biến trên thị trường Việt Nam hiện nay.

Tôi có vài kênh YouTube gợi ý bạn tham khảo thêm để hiểu rõ hơn về công việc này nhé!

• Nam Bui Vinalign 
• Nha Khoa Thuy Anh 
• Nha khoa Van Anh
• Mental Dental 
• Braces Explained
• The Smile Influencer

Bài viết Bác sĩ & Quản lý phòng khám Nha khoa đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

• Tuổi: 34
• Giới tính: Nam
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 10 năm
• Trình độ học vấn và chuyên ngành: Đại học – chuyên ngành Xây dựng
• Các chứng chỉ chuyên môn (nếu có): Quản lý dự án 
• Số giờ làm hằng tuần: 40 – 60 tiếng/ tuần
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): 80 nhân viên

2. Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho tổ chức, cho các bên liên quan?

Anh đang làm công việc quản lý dự án xây dựng các cửa hàng. Anh sẽ theo dõi, quản lý các công việc từ giai đoạn lên ý tưởng, thiết kế, thi công cho đến khi cửa hàng hoàn thành và bắt đầu đi vào hoạt động.

Nhiệm vụ của anh là đảm bảo cửa hàng được xây dựng đúng kỹ thuật, an toàn, đẹp và phù hợp với nhu cầu sử dụng. 

Khi cửa hàng được xây xong và vận hành tốt, công ty sẽ phát triển hơn, nhân viên có thêm việc làm, còn khu phố cũng trở nên khang trang, hiện đại hơn vì có thêm một cửa hàng đẹp, khách hàng sẽ hài lòng hơn khi được ăn uống trong một không gian đẹp, tiện ích.

3. Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Trước kỳ thi đại học, anh vẫn còn phân vân không biết đi theo ngành kinh tế hay kỹ thuật, nhưng anh nghĩ là con trai thì nên học ngành kỹ thuật. Ngoài ra, anh còn nghe thầy chia sẻ là học ngành xây dựng thì kiếm được nhiều tiền, nên anh quyết định chọn theo. Đến giờ thì anh vẫn thấy lựa chọn đó vẫn đúng vì công việc này giúp anh ổn định tài chính.

Sau khi tốt nghiệp, anh đã đi làm ở các tỉnh khác. Tuy nhiên, sau một thời gian thì anh quyết định quay về thành phố Hồ Chí Minh để ổn định cuộc sống. Việc sống và làm việc tại thành phố Hồ Chí Minh giúp anh xây dựng được các mối quan hệ lâu dài cho công việc và cuộc sống, đồng thời cũng tạo điều kiện tốt hơn cho việc lập nghiệp và chăm lo gia đình. 

Nếu được chọn lại, anh vẫn sẽ theo nghề này. Tuy nhiên, anh muốn có cơ hội làm việc ở nước ngoài để tích lũy thêm kinh nghiệm, mở rộng kiến thức nền tảng. Theo anh, dưới 30 tuổi là giai đoạn tốt để ra nước ngoài trải nghiệm vì đến lúc ngoài 30 đã ổn định thì sẽ khó có cơ hội hơn.

4. Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

5. Anh/chị thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

Điều anh thích nhất ở công việc này là nó giúp anh có thu nhập ổn định – đủ để sống thoải mái ở thành phố Hồ Chí Minh. Bên cạnh đó, anh cảm thấy rất vui và tự hào mỗi lần thấy các cửa hàng do anh quản lý được xây xong và đi vào hoạt động.

Anh trực tiếp tham gia từ lúc nghĩ ra ý tưởng, thiết kế, xây dựng cho đến khi hoàn thành, nên khi thấy cửa hàng đó trở thành một nơi đẹp đẽ, nổi bật trong khu phố và có đông khách hàng đến ăn uống, nhân viên đến làm việc thoải mái – thì đó là một niềm vui lớn đối với anh.

6. Anh/chị không thích nhất những điều gì? Vì sao?

Công trường là môi trường khá khắc nghiệt với nhiều bụi bặm, không sạch sẽ và nguy hiểm. Dù có thể trang bị bảo hộ như giày, mũ, khẩu trang… nhưng việc di chuyển giữa công trình và văn phòng vẫn có nhiều bất tiện. Tuy nhiên, anh xác định đó là đặc thù của nghề nên chấp nhận.

7. Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v.)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

Để làm tốt công việc này, ngoài kiến thức chuyên môn vững chắc về xây dựng, mình còn cần trang bị thêm nhiều kỹ năng quan trọng khác như quản lý con người, quản lý tài chính và quản lý công việc. Tuy nhiên, theo quan điểm của anh, yếu tố quan trọng nhất chính là thái độ. Vì phải làm việc với rất nhiều nhóm người khác nhau – mỗi nhóm có mục tiêu, lợi ích và phong cách riêng – nên không thể áp dụng một cách giao tiếp cho tất cả. Thái độ linh hoạt, biết lắng nghe và biết kết nối mới là chìa khóa để thành công.

Kiến thức chuyên môn phải chính xác và rõ ràng, vì đó là tiêu chuẩn chung để các bên cùng phối hợp. Nhưng nếu không có thái độ đúng, thì dù giỏi đến đâu cũng khó làm việc hiệu quả. Vì vậy, để theo nghề này, vừa phải giỏi chuyên môn, vừa phải khéo léo trong ứng xử và xử lý tình huống.

Còn nếu muốn thăng tiến, ngoài việc liên tục cập nhật chuyên môn, các bạn nên đầu tư học ngoại ngữ. Trong ngành này, ai có khả năng tiếng Anh, Nhật, Trung hay Hàn thường có mức lương cao hơn khoảng 50%, dễ tiếp cận các công ty lớn và có nhiều cơ hội quốc tế. Đây là lợi thế cạnh tranh rất rõ rệt, bởi dân kỹ thuật thường ít chú trọng đến ngoại ngữ. Kiến thức chuyên môn có thể học nhanh, nhưng ngoại ngữ thì cần thời gian rèn luyện lâu dài, nên càng bắt đầu sớm càng tốt.

8. Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Nhiều người thường nghĩ làm ngành xây dựng là phải ăn nhậu nhiều, công việc thì khô khan, chỉ cần sức khỏe là đủ và lương thì rất cao. Nhưng thực tế hiện nay không còn như vậy. Ngành xây dựng đòi hỏi khả năng làm việc nhóm, phối hợp với nhiều bộ phận khác nhau và cả sự sáng tạo trong việc giải quyết vấn đề. Việc nhậu nhẹt để giữ quan hệ cũng không còn phổ biến như trước – bây giờ người ta đánh giá nhau chủ yếu qua cách làm việc và hiệu quả công việc.

9. Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Nếu các bạn có sự chuẩn bị tốt ngay từ khi còn đi học, thì hoàn toàn có thể xin việc ngay sau tốt nghiệp. Mức lương khởi điểm tầm 7–8 triệu đồng/tháng – đủ để tự lập và trang trải cuộc sống tại thành phố những năm đầu.

10. Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

• Kiên trì và chịu khó học hỏi.
• Sẵn sàng chấp nhận môi trường làm việc khắc nghiệt: nắng, mưa, xa nhà.
• Rèn kỹ năng mềm để thích nghi với môi trường mới.
• Chuẩn bị tinh thần để làm việc với nhiều đối tượng lao động – từ người có học thức cao đến người lao động phổ thông – nên cần bản lĩnh và ứng xử linh hoạt.
• Ngành xây dựng có nhiều hướng: thiết kế, thi công, dự toán, quản lý… Tùy theo năng lực và thể trạng mà chọn hướng đi phù hợp.

Anh khuyên các bạn nên thử đến một công trình đang thi công (tất nhiên chỉ đứng ngoài rìa, vì lý do an toàn) – đội mũ bảo hộ và đứng dưới nắng khoảng một tiếng. Nếu cảm thấy ổn cả về thể lực lẫn tinh thần thì có thể phù hợp với nghề; còn nếu không, trong ngành xây dựng vẫn có nhiều vị trí văn phòng để cân nhắc lựa chọn.

Nếu muốn sau này trở thành quản lý dự án xây dựng, đa số các bạn sẽ bắt đầu từ vị trí kỹ sư. Là kỹ sư, mỗi ngày phải ra công trường ít nhất 3 tiếng, bất kể nắng hay mưa, nên cần chuẩn bị tinh thần chịu khó, không ngại vất vả. Nếu phù hợp và làm tốt, các bạn sẽ có thu nhập ổn định và niềm vui được góp phần xây dựng nhiều công trình ý nghĩa.

Ngoài ra, cũng có một số người đi lên vị trí quản lý dự án từ ngành khác như kiến trúc hoặc kinh tế xây dựng, nhưng trường hợp này khá hiếm và thường phải học hỏi thêm rất nhiều từ thực tế công trường.

Bài viết Quản lý dự án xây dựng đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

Bài viết Dmobin Studio đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

Công ty

Công ty đối tác 1

Block "lightbox-test-nganh-game" not found

Công ty đối tác 2

Block "lightbox-test-nganh-game" not found

Tổ chức

Công ty đối tác 1

Block "lightbox-test-nganh-game" not found

Công ty đối tác 2

Block "lightbox-test-nganh-game" not found

Đơn vị đào tạo

Công ty đối tác 1

Block "lightbox-test-nganh-game" not found

Công ty đối tác 2

Block "lightbox-test-nganh-game" not found

Bài viết Test plugin danh bạ công ty thuộc ngành Game đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

Bài viết test form NHHN đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

Lớn lên từ vùng đất đồng bằng sông Cửu Long chân chất và phóng khoáng nên thích sự giản dị và các hoạt động ngoài thiên nhiên. Trong cuộc sống và công việc, Uyên được truyền cảm hứng bởi các phẩm chất tốt đẹp từ cha – một giáo viên tận tâm, lạc quan; cùng mẹ – người nội trợ cẩn thận, chu đáo. Uyên tin rằng việc được trải nghiệm và định hướng nghề nghiệp sớm, phù hợp có thể mang đến sự cân bằng và tự chủ cho cuộc sống của các cá nhân. Vì vậy Uyên đã học và ứng dụng kiến thức hướng nghiệp vào công việc để hỗ trợ các bạn trẻ quanh mình.

Chuyên viên tư vấn hướng nghiệp
có kiến thức nền tảng về tâm lý học,
hơn 12 năm kinh nghiệm tư vấn hợp tác giáo dục, tư vấn du học; giúp thân chủ khám phá bản thân dưới góc nhìn hướng nghiệp, qua đó thân chủ có thể lựa chọn lộ trình du học và nghề nghiệp phù hợp.

Học sinh/ Sinh viên, đặc biệt Du học sinh hoặc học tập trong môi trường quốc tế

Người đi làm dưới 3 năm

đăng ký tư vấn cùng chuyên viên

Kinh nghiệm thực tế trong lĩnh vực tư vấn hướng nghiệp

72 GIỜ
Tư vấn hướng nghiệp

72 GIỜ
Tư vấn hướng nghiệp

72 GIỜ
Tư vấn hướng nghiệp

Upload Image...

Năng lực chuyên môn

Đối tượng nào là điểm mạnh của CV 

• Hình ảnh/Các từ khóa (đơn giản, dễ hình dung)
• Vd: Chuyên viên Toàn hỗ trợ tư vấn hiệu quả với người đi làm…

Điểm mạnh 1

Điểm mạnh 2

Kinh nghiệm thực tế trong lĩnh vực Tư vấn hướng nghiệp

Các cột mốc nghề nghiệp 

• Timeline
• Chuyên viên hành chính & nhân sự – Công ty TNHH Một thành viên Marubeni Việt Nam từ tháng 8/2009 đến nay
• Giáo viên tiếng Việt – Trường Tiếng Việt Sài Gòn – VLS từ tháng 9/2008 đến tháng 8/2009
• Trợ lý giám đốc – Công ty TNHH Aplis Việt Nam từ tháng 7/2006 đến tháng 8/2008

Các chương trình đã từng tham gia

For English version, please visit LinkedIn profile

Bài viết [Nháp] Hồ Sơ Chuyên Viên Nguyễn Thị Phương Uyên đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

Lời đầu tiên, Sông An xin chân thành cảm ơn sự ủng hộ và tin yêu của quý độc giả khi tìm mua và đón đọc quyển sách này. Tuy nhiên trong lần đầu phát hành, Sông An không thể tránh khỏi những sai sót. Do đó, bài đăng này sẽ thay lời đính chính dành cho quyển sách về trang số 16 bị lỗi thông tin như bên dưới.

Dòng thông tin trên có thể sẽ khiến không ít độc giả dễ hiểu nhầm nên Sông An xin phép sửa lại thành:

Thường thể hiện tình cảm bằng hành động hơn là lời nói.
Là người con hiếu thảo trong gia đình.

Sông An cũng sẽ bổ sung chỉnh sửa nếu sau này có tái bản quyển sách.

Xin chân thành cảm ơn!

Bài viết Đính chính trang sách bị lỗi trong sách Holland đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

Mở đầu

Sau khi bắt đầu tìm hiểu về lý thuyết “đặc tính nghề nghiệp và môi trường làm việc” của giáo sư John Holland, các bạn trẻ và gia đình của họ hay hỏi tôi về những trường hợp sau: 

• Khi cả 6 nhóm Holland cao ngang nhau 
• Khi cả 6 nhóm Holland đều thấp
• Khi có hai nhóm Holland đối nghịch nhau
• Khi có hai nhóm Holland gần kề nhau

Vì vậy, tôi viết loạt bài “Các trường hợp đặc biệt” này để giúp những ai đang rơi vào một trong bốn trường hợp đặc biệt trên tìm ra phần nào câu trả lời cho những thắc mắc của họ.

Điểm thấp đều ở cả sáu nhóm

Đây là những trường hợp làm cha mẹ lo lắng nhiều nhất. Khi được hỏi, các bạn trẻ này luôn trả lời “Con không biết mình thích gì hết. Con chẳng thấy mình giỏi gì cả.” Và khi được hỏi sâu hơn, họ thường im lặng và tỏ ra khó chịu.

Khi làm trắc nghiệm, điểm số cả 6 nhóm của họ đều thấp dưới 50% số điểm trong đó có vài nhóm có khi chỉ có 0 đến 3 điểm. Với những ai không làm trắc nghiệm, nếu như sau khi đọc các bài về 6 nhóm Holland mà các bạn tự thấy mình không phù hợp với bất kỳ nhóm nào trong đó thì cũng được xem là thuộc về trường hợp đặc biệt này.

Những lý do ẩn

1. Nuôi dưỡng ngược tự nhiên: 

Trường hợp tôi gặp nhiều nhất trong nhóm đặc biệt này là các bạn trẻ đã bị ép theo hướng ngược lại với sở thích tự nhiên từ ngày còn rất nhỏ. Một ví dụ cụ thể tôi đã gặp là em A thích vẽ và vẽ rất đẹp từ nhỏ. Đến năm 10 tuổi gia đình quyết định cất hết dụng cụ vẽ của em đi với lý do: “Khi em vẽ, em không để ý được gì khác ngoài việc vẽ. Em không tập trung học các môn quan trọng ở trường như Toán, Văn.” Sau đó là chương trình học thêm dày đặc những môn em yếu và hoàn toàn tách em ra khỏi những sở thích liên quan đến dùng cọ và màu sắc. Trong những buổi tư vấn cá nhân, khi quay về những ngày còn bé để nhớ lại những điều em đã thích và tự tin khi làm, em khóc nức nở không kìm chế được. 

Ở đây, tôi hoàn toàn không trách móc những cha mẹ muốn con trau dồi các môn yếu kém để bắt kịp các bạn trong lớp. Nhưng chúng ta phải cẩn thận để không hoàn toàn “giết chết” những sở thích tự nhiên của chúng. Những nghiên cứu trong lĩnh vực phát triển nghề nghiệp cho thấy khi trẻ không được nuôi dưỡng theo tự nhiên, chúng ngày càng không hiểu được bản thân, mất đi sự thích thú với những lĩnh vực khác, và ngày càng mất tự tin. Làm sao để giữ được cân bằng trong việc nuôi dưỡng điểm mạnh của con và giúp con đồng thời cải thiện điểm yếu của chúng đã được tôi nhắc một cách cụ thể và chi tiết trong khóa học Hướng Nghiệp Cho Con dành cho cha mẹ cũng như trong cuốn sách Cùng Con Định Hướng Nghề Nghiệp vừa được xuất bản vào giữa tháng 8 năm 2020.

2. Thiếu trải nghiệm

Một lý do khác nữa là các bạn trẻ có thể lờ mờ biết mình thích gì từ những ngày còn nhỏ, nhưng do lịch học khá dày, cha mẹ ít trò chuyện tương tác, dẫn đến việc các bạn ít được có cơ hội trải nghiệm bên ngoài lớp học nên việc hiểu về sở thích nghề của mình bị hạn chế trong môi trường học tập. Nếu nhìn lại hệ thống giáo dục trường công của chúng ta tại Việt Nam, chúng ta có thể kết luận rằng những bạn trẻ nào có những đặc tính nghề thuộc 3 nhóm Quản lý, Nghệ thuật, và Kỹ thuật sẽ ít có cơ hội để chứng minh thực lực của mình hay hiểu về sở thích và điểm mạnh của mình trong các môn học chính khóa hơn 3 nhóm còn lại là Nghiên cứu, Nghiệp vụ, và Xã hội. 

Ở đây tôi không có ý chỉ trích hệ thống giáo dục của nước mình. Tôi chỉ nêu rõ ra vấn đề để chúng ta, đặc biệt là các bậc cha mẹ, hiểu vì sao vai trò gia đình trong việc hướng nghiệp cho con quan trọng đến như vậy. Nếu theo sát con theo đúng phương pháp khoa học (mà theo tôi là hoàn toàn khả thi và đơn giản), thì trong giai đoạn con từ 3 đến 8 tuổi cha mẹ có thể giúp cho con quan sát được những đặc tính nghề của chúng, cho con được trải nghiệm đơn giản để xác nhận và chuyển đổi những sở thích thành khả năng. Tôi xin cho ví dụ cụ thể về em B. Năm B học lớp 5, em mua những kẹp tóc đủ màu sắc ở chợ Kim Long, sau đó để vào những bao ni-lông nho nhỏ với một vài phụ kiện đáng yêu khác để bán cho bạn. Trong vòng 1 học kỳ em đã kiếm được hơn 1 triệu tiền lời. Cha mẹ em biết được điều này, hơi lo lắng em sẽ ham tiền không chịu học hành, nhưng họ bình tĩnh trao đổi với em về giới hạn và quyền lợi. Họ cho phép em học và thử tự kinh doanh vào mùa hè và dịp nghỉ học khác như Tết, còn lại trong năm học em phải tập trung học. Vào năm B học lớp 10, em đã có cửa hàng bán mỹ phẩm của riêng mình trên Facebook và rất thành công.

3. Biết mà không nghĩ là mình biết

Rất nhiều bạn trẻ sau khi gặp tôi để được tham vấn hướng nghiệp mới ồ ra, “Ôi, con không hề nghĩ  việc thích nuôi chó, mèo và trồng cây cảnh có thể dẫn đến một nghề nghiệp tương lai. Từ nhỏ con đã nghĩ đó chỉ là sở thích vớ vẩn, và con ít dám nói cho ai biết về sở thích này.” Thực tế là trong thị trường lao động hiện tại, sở thích và khả năng trong lĩnh vực nuôi thú yêu và trồng cây cảnh hoàn toàn có thể cho một người lao động một vị trí công việc khá tốt đẹp.

Trong thế giới lao động hiện tại khi mà không ai dám vỗ ngực xưng tên để tuyên bố rằng họ biết chắc ngành nghề nào sẽ được tuyển dụng nhiều trong tương lai cũng như những năng lực hành nghề nào sẽ được cần đến, chúng ta lại càng phải quay về với nền tảng của hành trình phát triển nghề nghiệp cho mỗi người, đó là “hiểu mình,” “hiểu thế giới nghề nghiệp,” và “lập kế hoạch phát triển nghề nghiệp.” Những môn học trong trường hiện nay không cho đủ thông tin để một người biết mình sẽ phù hợp và phát triển tốt trong nghề nghiệp tương lai nào. Càng như vậy thì ta lại càng phải giúp cho thế hệ trẻ được phát triển theo tự nhiên, nuôi dưỡng các điểm mạnh (tài năng) có sẵn, và giúp họ cải thiện những điểm yếu đi kèm, để khi họ tự bước chân đi trên con đường nghề nghiệp của bản thân, họ đủ sức tự tìm ra một hướng đi phù hợp cũng như trau dồi những năng lực hành nghề cần thiết cho tương lai.

Phát triển nghề nghiệp là một hành trình không đơn độc

Như tôi đã nhắc đến trong rất nhiều bài viết, phát triển nghề nghiệp là một hành trình liên lũy mà bước chân sau dựa trên bước chân trước. Ở đây, tôi xin nhấn mạnh thêm là hành trình này rất khó nếu thiếu sự hỗ trợ từ gia đình, nhà trường, và xã hội. Đặc biệt trong 5 năm đầu đời khi mà cha mẹ là những người gần gũi và ảnh hưởng trẻ nhiều nhất, thì việc giúp cho trẻ hiểu mình từ nhỏ hoàn toàn dựa rất nhiều vào kiến thức trong lĩnh vực hướng nghiệp và sự hỗ trợ của cha mẹ trong mối tương tác hàng ngày với con.

Các bạn trẻ ơi, câu nói trên không có nghĩa rằng các bạn không cần phải chịu trách nhiệm cho hành trình này. Ngược lại, các bạn chịu trách nhiệm cho hành trình này ít nhất là 70%. Cha mẹ, thầy cô, những người lớn và bạn bè hỗ trợ cho chúng ta là một chuyện, phần còn lại chúng ta phải tự mình thực hiện. Chúng ta phải chịu trách nhiệm cho chính hành trình phát triển nghề nghiệp của mình, phải tập hỏi những câu hỏi khó để hiểu sở thích của bản thân hơn, phải tự thử thách mình trong các bài tập và dự án khó để hiểu về năng lực mình hơn, và phải liên lũy học tập để tìm ra một hướng đi tốt đẹp cho chính mình vì cuối cùng thì cuộc đời này vẫn là cuộc đời của mình chứ không phải của cha mẹ, anh chị, thầy cô, hay ai khác.

Và cuối cùng, sẽ không bao giờ quá trễ để hiểu về bản thân, trải nghiệm, học hỏi, và tìm ra hướng đi nghề nghiệp phù hợp cho chính mình. Dù ở tuổi 20, 30, 40, 50, hay 60 đi nữa, mỗi người đều có quyền, có trách nhiệm, và có khả năng bắt đầu lại hành trình nghề nghiệp của chính mình. Ngoài các nghiên cứu hàn lâm chứng minh điều trên là đúng, bản thân tôi đã gặp rất nhiều trường hợp tương tự xảy ra trong đời thực, và kết quả đều rất tốt đẹp, nên hãy tin tôi các bạn ạ, hãy đặt bước chân đầu tiên xuống, sau đó kiên trì trong hành trình của mình, các bạn sẽ ổn thôi. 

Để giúp cho các bạn tự hướng nghiệp cho bản thân, chúng tôi chia sẻ ở Kênh tài nguyên https://huongnghiepsongan.com/kenh-tai-nguyen/ những công cụ miễn phí để giúp các bạn hiểu mình, hiểu nghề, và lập kế hoạch nghề. Các bạn hãy chủ động đặt bước chân đầu tiên trong hành trình phát triển nghề nghiệp của bản thân bằng cách khám phá những công cụ này nhé. Chúc các bạn vững vàng và kiên trì trong hành trình này.

Nguồn: Holland, J. (1985). Making Vocational Choices: A Theory of Vocational Personalities and Work Environments. New Jersey: Prentice-Hall, Inc.

Bài viết Các trường hợp đặc biệt – 6 nhóm đều thấp đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

MỞ ĐẦU

Các bạn trẻ và gia đình của họ hay hỏi tôi về những trường hợp sau khi họ bắt đầu tìm hiểu về lý thuyết “đặc tính nghề nghiệp và môi trường làm việc” của giáo sư John Holland. Hy vọng rằng bài viết này sẽ giúp cho những ai thuộc các trường hợp này tìm ra phần nào câu trả lời cho thắc mắc của họ.

ĐIỂM CAO ĐỀU TỪ 4 NHÓM TRỞ LÊN

Tôi hay gọi đùa những trường hợp có điểm trắc nghiệm cao đều cả 4 nhóm Holland trở lên là những người “thích đủ thứ”. Để có thể gọi là cao đều thì điểm 4 nhóm không xê xích nhau nhiều và tất cả đều cao hơn 70% tổng số điểm. Với những ai không làm trắc nghiệm, nếu như sau khi đọc các bài về 6 nhóm Holland mà các bạn tự thấy mình phù hợp với 4 nhóm trở lên thì cũng được xem là thuộc về trường hợp đặc biệt này.

NHỮNG ĐIỀU CẦN LƯU Ý

Thích nhiều thứ cùng một lúc không có nghĩa rằng ta sẽ giỏi nhiều thứ cùng một lúc. Do đó, bạn nên tìm cơ hội trải nghiệm từng nhóm một để tìm hiểu xem khả năng của bản thân có đi kèm với sở thích hay không. Ví dụ: bạn An thấy mình có những sở thích trong cả 4 nhóm Nghệ thuật, Xã hội, Quản lý, và Nghiệp vụ. An chọn học ngành thuộc 2 nhóm Quản lý và Nghiệp vụ. Trong thời gian học, An tham gia các hoạt động thuộc nhóm Xã hội và nhóm Nghệ thuật. Theo thời gian, An nhận ra mình thích nhưng không nổi bật trong 2 nhóm Xã hội và Nghiệp vụ. Càng học và tham gia hoạt động, An càng thấy những kỹ năng vượt trội của mình nằm trong 2 nhóm Quản lý và Nghệ thuật.

Thích nhiều thứ cùng một lúc dễ làm cho bạn cảm thấy chán nản hoặc rơi vào tâm trạng đứng núi này trông núi nọ, cỏ bên kia xanh hơn cỏ bên này. Điều này dẫn đến việc bạn hay bỏ cuộc giữa chừng với hy vọng cái mới sẽ mang lại câu trả lời cho câu hỏi nghề nghiệp của bạn. Do đó, trước khi trải nghiệm một sở thích nghề nghiệp hay một công việc thì nên xác định mình sẽ dấn thân bao lâu, đến lúc nào thì ngừng, khi ngừng thì hiểu rõ vì sao mình ngừng, và phân tích lợi hại trước khi bước qua một lĩnh vực mới.

Ví dụ: tiếp tục dùng câu chuyện của bạn An trên đây. Khi vừa vào học ngành thuộc 2 nhóm Quản lý và Nghiệp vụ, An thấy rất chán dù vẫn học tốt. Nhưng thay vì ngay lập tức nghĩ mình học sai ngành và muốn thay đổi ngành học, An tham gia các hoạt động ngoại khóa trong Tổ chức Sinh viên Liên trường, nơi An có cơ hội sử dụng những đặc điểm của 2 nhóm Xã hội và Nghệ thuật của mình. Dần dần, An nhận ra vì sao khi học mình thấy chán mà vẫn học tốt. Sau 4 năm học và tham gia hoạt động ngoại khóa, An hiểu mình hơn và biết lúc nào mình sẽ chán, lúc nào mình sẽ có động lực để tự lập những kế hoạch học, làm, tham gia hoạt động phù hợp. 

Trung bình thì một người có từ 40 đến 50 năm để làm việc và phát triển nghề nghiệp. Do đó, bạn đừng nghĩ rằng ta không có đủ thời gian để làm tất cả những điều ta thích. Sự thật là mỗi người có rất nhiều thời gian để làm những điều họ thích. Hãy tâm niệm rằng, “Ta không thể làm tất cả những điều ta thích cùng một lúc vào thời điểm bây giờ. Nhưng ta hoàn toàn có thể trải nghiệm tất cả những điều ta thích trong vòng 40 đến 50 năm tới.” Cách suy nghĩ này giúp cho một người bình tĩnh khi ra quyết định nghề nghiệp, ưu tiên chọn lựa phù hợp với thời điểm hiện tại của họ nhất, và lên chiến lược để thực hiện những điều khác trong tương lai khi cơ hội tới. 

Ví dụ: chúng ta lại tiếp tục nhìn hành trình của bạn An nhé. Sau khi ra trường, An chọn một công việc thuộc 2 nhóm Quản lý và Nghệ thuật, là 2 nhóm mà An thấy mình nổi bật trong trải nghiệm 4 năm đại học. Sau 3 năm, An được đề bạt vào một vị trí khá quan trọng trong bộ phận bạn làm. Lúc ấy, An nhận ra 2 nhóm Xã hội và Nghiệp vụ, dù không phải là 2 nhóm mình nổi trội nhất, lại giúp mình rất nhiều trong công việc hàng ngày. Vài năm sau khi An lập gia đình và có con, bạn quyết định lùi khỏi công việc toàn phần và vị trí quản lý trước đó. An bắt đầu tập trung chính vào vai trò làm mẹ và những dự án ngắn hạn, bán thời gian. Những dự án này sử dụng rất nhiều các đặc điểm và khả năng trong 3 nhóm Xã hội, Nghệ thuật, và Nghiệp vụ. Cũng thời gian này, An nhận ra nhóm Nghiệp vụ của mình trở nên mạnh hơn so với 3 nhóm còn lại, có lẽ do vai trò làm mẹ và do những dự án ngắn hạn giúp An phát triển nhóm này hơn lúc An còn ở đại học. Khi con lên 3 tuổi, An và chồng bàn bạc với nhau và cùng nhau khởi nghiệp 1 công ty nhỏ trong lĩnh vực giáo dục, nơi mà An sử dụng tất cả 4 nhóm Quản lý, Nghiệp vụ, Xã hội, và Nghệ thuật. 

PHÁT TRIỂN NGHỀ NGHIỆP LÀ MỘT HÀNH TRÌNH 

Các bạn trẻ nên để ý điều này, rằng phát triển nghề nghiệp là một hành trình liên lũy mà bước chân sau dựa trên bước chân trước. Mỗi bước đi, mỗi trải nghiệm, mỗi khoảnh khắc trong hành trình nghề nghiệp đều rất quan trọng. Nếu ta hiện diện, chiêm nghiệm và học hỏi thường xuyên thì hành trình ta sẽ luôn ổn. Điều ta nên tránh là như chiếc lá trôi theo dòng nước, không định hướng và chẳng thèm ngẫm lại. Chúc các bạn trong trường hợp đặc biệt này kiên trì, thành công, và an bình trong hành trình phát triển nghề nghiệp của bản thân.

Nguồn: Holland, J. (1985). Making Vocational Choices: A Theory of Vocational Personalities and Work Environments. New Jersey: Prentice-Hall, Inc.

Bài viết Các trường hợp đặc biệt – Đa sở thích (4 nhóm trở lên) đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

Chương trình hướng nghiệp do VVOB phối hợp với Quảng Nam và Nghệ An từ 2011 đến 2015, đã tập huấn kiến thức và kỹ năng trong lĩnh vực phát triển nghề nghiệp cho 50 giáo viên cốt cán của hai tỉnh để thực hiện công tác giáo dục hướng nghiệp cho học sinh lớp 9, 10, 11, 12. Các giáo viên này đã tập huấn lại và hỗ trợ hơn 1650 giáo viên, cán bộ quản lý thực hiện các hoạt động hướng nghiệp với học sinh THCS và THPT của hai tỉnh theo chương trình về hướng nghiệp do Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định. Chúng tôi cũng xuất bản được 8 cuốn sách chuyên môn hiện được VVOB chia sẻ trên trang nhà hoàn toàn miễn phí cho bất cứ ai cần sử dụng.

Năm năm sau, Hướng nghiệp Sông An quyết tâm tiếp bước trong công tác đào tạo giáo viên hướng nghiệp cho toàn quốc. Chúng tôi biết ơn sự chung tay của cộng đồng trong quỹ học bổng và mong rằng những hạt mầm đầu tiên này sẽ mạnh mẽ đâm chồi, nảy lộc, để thành một rừng cây mạnh mẽ trong tương lai.

*Lời của bài hát “Một đời người một rừng cây” của nhạc sĩ Trần Long Ẩn

**VVOB là tên viết tắt của Tổ chức Hợp tác Phát triển và Hỗ trợ kỹ thuật vùng Fla-măng, vương quốc Bỉ, tập trung vào lĩnh vực Giáo dục. Phương châm “Giáo dục vì sự phát triển”  diễn tả mong muốn của VVOB trong việc góp phần tạo nên một thế giới công bằng hơn, mang lại nhiều cơ hội hơn cho tất cả mọi người.

Tham khảo: Hình 1. Tán cây. Tái bản từ Unsplash, của David Vid, 2018, Truy xuất từ https://unsplash.com/photos/KXnjNvoC0wc. Bản quyền dựa trên thỏa thuận của Unsplash và tác giả.

Bài viết Có một cây là có rừng đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.