• Tuổi: 41
• Giới tính: Nam
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: trên 10 năm
• Trình độ học vấn và chuyên ngành: 3D Animation 
• Số giờ làm hằng tuần: 40 giờ/ tuần
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): 
  • MAAC là trường đào tạo chuyên sâu về VFX, 3D Animation, Game Art & Design, với khoảng 15 nhân viên, trong đó có 7 nhân sự trong phòng Đào tạo.
  • LAYER5 Animation Studio là công ty riêng của anh, chuyên cung cấp dịch vụ Rigging và Animation cho Game, VFX, với 5 nhân sự.

2. Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho tổ chức, cho các bên liên quan?

Hiện tại, Giáp đang đang làm tại Học viện Kỹ xảo Điện ảnh và Hoạt hình MAAC với vai trò là Giám đốc Đào tạo. Nhiệm vụ chính của Giáp là dùng kinh nghiệm làm việc trong ngành công nghiệp giải trí điện tử để tạo nên một chương trình đào tạo mang tính hệ thống với những khía cạnh gần gũi nhất đến các bạn trẻ đang muốn tiếp cận tới VFX, 3D Animation, Game Art và Game Design.

Thành tựu lớn nhất của Giáp trong sự nghiệp giáo dục, đó là việc Giáp đã có lứa sinh viên đầu tiên là các Animators giỏi, hiện đã và đang góp mặt trong nhiều dự án lớn ở trong và ngoài nước.

Ngoài ra, Giáp là Founder của Layer5 Animation Studio – đơn vị cung cấp dịch vụ Rigging và Animation cho các dự án Game, VFX. Thành tựu gần đây nhất là Layer5 đã tham gia diễn xuất chuyển động cho nhân vật Mada (phiên bản 3D) trong bộ phim Thám tử Kiên: Kỳ án không đầu của đạo diễn Victor Vũ.

3. Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Thật ra, ban đầu mình không hề nghĩ sẽ theo ngành giải trí vì không biết học ở đâu, bắt đầu như thế nào. Mình chọn ngành Y tá vì nghĩ rằng ngành này ra trường sẽ dễ xin việc. Thế nhưng, trong quá trình ôn thi, mình tình cờ thấy một trường học dạy 3D Animation, cảm thấy rất hứng thú và quyết định chuyển hướng luôn.

Lúc đó, mẹ mình buồn lắm. Nghe tới “trò chơi điện tử” là mẹ đã không thích rồi, huống chi còn đi học về nó. Mẹ khóc mấy ngày liền. Nhưng sau khi mình chia sẻ nghiêm túc về đam mê, mẹ cho mình cơ hội thử sức. 

Sau quá trình học tập, mình tốt nghiệp tại PixelBlue College (Canada) và được giữ lại làm giảng viên. Đồng thời, mình cũng làm freelance cho vài dự án tại trường. Dự án đầu tiên sau tốt nghiệp là làm animation cho phim tài liệu The Mummy Dinosaurs của Discovery Channel – một bộ phim nói về hóa thạch khủng long. Mình phụ trách tái tạo chuyển động của các chú khủng long, tưởng tượng như lúc chúng còn sống vậy.

Từ những dự án đầu tiên cho đến những thành tích hiện tại, mẹ rất ủng hộ công việc của mình, còn cùng mình tìm hiểu pháp lý để thành lập Công ty hoạt hình Layer5 Animation Studio. Mẹ mình rất vui vì mình chững chạc hơn, thành công và bám trụ với niềm đam mê của mình.

Vì vậy, nếu được chọn lại, mình chắc chắn vẫn sẽ lựa chọn và theo đuổi ngành Game. Mình còn có mơ ước làm phim hoạt hình chiếu rạp nữa cơ!

4. Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

• 09:00 – 11:00: Bắt đầu làm việc, kiểm tra email và các task cần xử lý trong ngày
• 11: 00 – 16:00: Kiểm tra bài tập của học viên

Ghi chú: Mình làm việc bất cứ khi nào khách cần.

5. Anh/chị thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

Có lẽ điều mình thích nhất là mình không thấy đây là “công việc”. Nó giống như một hành trình khám phá – mà còn được trả tiền để khám phá nữa chứ! Mỗi ngày đều có điều mới để học, để thử thách. Mỗi khi công nghệ mới ra, mình lại háo hức tìm hiểu xem nó có giúp mình sáng tạo hơn không. Mình rất vui khi thấy sản phẩm mình tham gia có thể mang lại tiếng cười, niềm vui cho người khác.

Mình thích cảm giác nhìn học viên trưởng thành, giỏi lên từng ngày – từ học trò trở thành đồng nghiệp, rồi quay lại chia sẻ các dự án thành công. Cảm giác được góp phần vào “sự nghiệp trồng người” thật sự rất đặc biệt, khó diễn tả bằng lời. Các bạn phải thấy nụ cười trên mặt mình khi mình ghi những dòng này thì mới cảm nhận được.

6. Anh/chị không thích nhất những điều gì? Vì sao?

Không có điều gì khiến mình không thích về công việc hiện tại.

7. Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v.)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

Mình nghĩ kỹ năng quan trọng nhất trong ngành này là kỹ năng giao tiếp. Nghe có vẻ lạ, nhưng đây là một ngành công nghiệp đòi hỏi sự phối hợp và làm việc nhóm. Nếu không giao tiếp tốt thì rất khó để cùng nhau hoàn thành một dây chuyền sản xuất và hoàn thành dự án.

Ngoài ra, vốn ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh, cũng cực kỳ quan trọng. Toàn bộ kỹ thuật và phần mềm đều đến từ phương Tây. Nếu vốn tiếng Anh không tốt thì rất khó để tự học và phát triển bản thân. Hằng năm đều có công nghệ mới, nếu mình phải chờ người khác học rồi dạy lại thì đã bị tụt lại một bước rồi.

8. Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Hiểu lầm nguy hiểm nhất mà mình thấy là nhiều người vẫn cho rằng ngành giải trí hay Game là độc hại. Trong khi thực tế, con người cần giải trí để nạp lại năng lượng, rồi mới có thể tiếp tục công việc của riêng họ.

Tuy nhiên, nhiều cô chú thế hệ trước lại xem việc chơi Game hay làm ngành Game là thứ dễ gây nghiện. Cá nhân mình nghĩ, một khi đã nghiện rồi thì cái gì cũng nguy hiểm cả – không chỉ riêng Game hay giải trí.

9. Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Khi mới ra trường, mình phải làm hai công việc cùng lúc để duy trì cuộc sống: một là tại McDonald’s, hai là giảng dạy tại PixelBlue College.

10. Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

Nếu bạn thật sự có đam mê và muốn dấn thân vào con đường này, hãy nhớ rằng chặng đường khởi đầu sẽ rất chông gai. Mọi thứ đều mới, lượng kiến thức cần học, cần nhớ, cần luyện tập là cực kỳ nhiều. Sẽ có lúc bạn cảm thấy ngộp thở.

Nhưng hãy nhớ đến những bộ phim với những thước phim tuyệt đẹp mà bạn từng xem. Những người làm ra chúng cũng đã từng thở dốc như bạn bây giờ trong quá trình học tập và rèn luyện. Vậy nên, hãy kiên trì. Và nhớ là: ngủ sớm, giữ sức khỏe – vì có sức thì mới theo được đường dài.

Bài viết VFX & 3D Animator – Võ Huy Giáp đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

• Tuổi: 29
• Giới tính: Nam
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 4 năm
• Trình độ học vấn và chuyên ngành: Cử nhân ngành Marketing
• Số giờ làm hằng tuần: 40
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): 200 nhân sự

2. Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho tổ chức, cho các bên liên quan?

In-app ads (IAA) là một nguồn doanh thu quan trọng của Amanotes. Trong quá trình phát triển một tựa Game, đội Product đã thiết kế các vị trí, logic hiển thị Ad ở trong Game (các vị trí đó còn được gọi là Ad Placement hoặc Ad Inventory). Nhiệm vụ của Ad Operation Specialist hiểu đơn giản là phải tìm cách để bán được các Ad Inventory đó với giá tốt nhất và hạn chế unfilled Ad Inventory (các Ad Inventory không bán được, dẫn đến không có doanh thu).

Công việc này giúp tối ưu hóa nguồn doanh thu đến từ IAA. Doanh thu quảng cáo là một yếu tố quan trọng quyết định lợi nhuận của công ty. Ngoài ra, doanh thu quảng cáo còn là một chỉ báo quan trọng để đội User Acquisition (UA) biết nên điều chỉnh chiến lược thu hút lượt install từ người dùng (chiến lược phân phối ngân sách, chiến lược kênh truyền thông media, v.v.) sao cho lợi nhuận đạt được tốt nhất.

3. Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Trước Amanotes, mình làm tại một Digital Marketing Agency với một niềm yêu thích khá lớn đối với Digital Advertising, cụ thể là Ad Operation. Khi định hướng cá nhân không còn phù hợp với công ty, mình đã bắt đầu tìm kiếm một cơ hội mới. Thẳng thắn mà nói thì lúc đó mình không biết tới Amanotes cho tới khi bạn mình giới thiệu. Vị trí mà mình quan tâm thời điểm đó là User Acquisition. Tuy nhiên, mình bắt gặp một vị trí khác cũng có chữ Ad – lúc đó là Ad Monetization Specialist. Sau khi cân nhắc kỹ lưỡng giữa hai vị trí thì mình quyết định chọn Ad Monetization Specialist với 1 lý do đơn giản là vị trí này khá mới và niche ở thời điểm đó nếu so với UA. Đó là cách mình đã bắt đầu quá trình đồng hành với Amanotes trong 4 năm qua.

4. Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

• Kiểm tra Ad performance của ngày hôm qua xem có gì bất thường không (tăng/giảm đột ngột). Nếu có, tiến hành đào sâu vấn đề và phối hợp với các bên liên quan để tìm nguyên nhân và cách khắc phục.
• Quá trình bán Ad Inventory của Amanotes được vận hành trên một nền tảng gọi là Ad Mediation. Vì vậy, mình cần phân tích dữ liệu và thử nghiệm các giải pháp tối ưu hóa setup của Ad Mediation với mục tiêu tăng doanh thu.
• Ad Inventory của Amanotes được phân phối đến các Advertisers (người mua Ad Inventory) thông qua các Ad networks. Để có thể mua được Ad Inventory, họ phải tham gia vào một quá trình gọi là bidding, nơi họ sẽ đấu giá để cạnh tranh với các Ad Network còn lại trong việc giành quyền mua Ad Inventory đó. Từ đó, dẫn đến một trong những cách để bán được Ad Inventory với giá tốt hơn, đó là tăng số lượng các Ad Network mà Amanotes hợp tác. Số lượng Ad Network càng cao, sự cạnh tranh giữa họ càng lớn, họ càng phải trả giá cao hơn để mua được Ad Inventory. Vì vậy, mình sẽ đảm nhận phần tìm kiếm đối tác phù hợp, có tiềm năng mua Ad Inventory lớn để hợp tác. Các đầu việc cụ thể bao gồm: tìm kiếm, trao đổi để đánh giá tiềm năng, thảo luận điều khoản hợp đồng, ký kết, tích hợp Ad Network, chạy thử nghiệm, đánh giá kết quả và đưa ra quyết định cuối cùng.
• Ngoài làm việc với đối tác mới, Ad Operation Specialist còn phải duy trì mối quan hệ với các đối tác hiện tại để thảo luận tìm cách tăng doanh thu, cập nhật các công nghệ mới, đồng thời thử nghiệm, áp dụng nếu hiệu quả.
• Bên cạnh các công việc đã liệt kê ở trên (tối ưu hóa Ad Mediation, quan hệ đối tác Ad Network), Ad Operation Specialist còn phải làm một công việc quan trọng khác. Đó là công nghệ quảng cáo (Ad Tech) – lĩnh vực thay đổi liên tục với tốc độ rất nhanh. Thị trường thường xuyên xuất hiện các công cụ nhằm giúp publishers tối ưu hóa doanh thu quảng cáo tốt hơn và giảm thiểu unfilled inventory. Ad Operation Specialist phải đảm bảo luôn theo kịp các cập nhật đó, tìm cách để tiến hành thử nghiệm và ứng dụng chính thức.
• Khi đã xác định được một công cụ tiềm năng rồi, Ad Operation sẽ trở thành một cầu nối giữa đội kỹ thuật nội bộ và đội kỹ thuật của nhà cung cấp công cụ, nhằm đảm bảo quá trình triển khai diễn ra suôn sẻ, không mắc các lỗi nghiêm trọng, xử lý các lỗi kỹ thuật một cách nhanh chóng.

Ghi chú: Mình làm việc 8 tiếng/ngày, 5 ngày/tuần. Mình có thể tăng số giờ làm việc trong mùa cao điểm, nhưng điều này không thường xuyên. Một điểm mình thích ở công việc hiện tại đó là chính sách làm việc linh hoạt — miễn hoàn thành tốt các đầu việc được giao và đảm bảo tiến độ, thì mình có thể tự sắp xếp thời gian làm việc sao cho phù hợp với nhịp sống cá nhân. Điều này giúp mình cân bằng giữa công việc và cuộc sống, đồng thời giữ được năng lượng tích cực trong suốt quá trình làm việc. 

5. Anh/chị thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

• Có nhiều thử thách, đòi hỏi kỹ năng xử lý vấn đề cao. Thông qua đó, mình có rất nhiều cơ hội và không gian để phát triển tư duy hệ thống, phân tích – những kỹ năng cực kỳ cần thiết cho phần lớn công việc hiện tại.
• Có cơ hội tiếp xúc với nhiều bạn bè quốc tế (các đối tác, Ad Networks), mở rộng mối quan hệ.

6. Anh/chị không thích nhất những điều gì? Vì sao?

Đôi khi, công việc đòi hỏi đi sâu vào nhiều chi tiết nhỏ. Điển hình là việc phân tích các biến động doanh thu bất thường, chủ động thu thập dữ liệu, đối chiếu nhiều nguồn, và phối hợp với các bên liên quan để xác định nguyên nhân và đề xuất giải pháp. Tuy nhiên, chính nhờ những phân tích sâu như vậy mà mình học được cách sử dụng dữ liệu như một công cụ để khám phá insight – những yếu tố ẩn sau con số – từ đó hỗ trợ đưa ra quyết định chính xác và có giá trị hơn cho công ty.

7. Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v.)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

Kiến thức: 

• • App Monetization
  • Display Advertising Ecosystem
  • Programmatic Advertising
  • Mobile App Development Process

Kỹ năng:

• • Hard Skill: Ad Optimization
  • Soft Skills: Analytical Thinking, Problem-Solving

Thái độ:

• • Chủ động, chủ động và chủ động!!! Luôn sẵn sàng và chủ động tìm tòi, học hỏi cái mới, đào bới các ngóc ngách để tìm kiếm cơ hội cải thiện doanh thu. Đặc biệt, bạn nên chủ động trong điều kiện không chắc chắn.
  • Kiên cường trước khó khăn, rào cản mà không bị chán nản, gục ngã tinh thần.
  • Khả năng thích nghi, điều chỉnh suy nghĩ và bắt tay hành động khi hoàn cảnh thay đổi, không bị “đứng hình” trước những thách thức mới.

8. Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

• Cùng là “chạy Ad” nhưng Ad Operation trong ngữ cảnh của Publishers (đặc biệt là Mobile app publishers) khác với User Acquisition hoặc Media buyer (một vị trí thường gặp tại các Agency quảng cáo). Ad Operation ở Publisher sẽ đóng vai người bán – bán các Ad Inventory mà app đang có, thay vì đóng vai người mua – đi mua các Ad Inventory để chiếu quảng cáo nhằm đặt được một mục tiêu kinh doanh nào đó.
• Một quan niệm sai lầm khác đó là: “Ad Operation thì chỉ cố gắng bán Ad Inventory để mang về doanh thu cao nhất, chứ không thể/không được quyền tác động vào Ad Placement đã được thiết kế trong sản phẩm”. Điều này là sai và bạn hoàn toàn có thể. Bởi lẽ, thiết kế của các Ad Placement và giá bán Ad Inventory có mối quan hệ mật thiết với nhau. Hai bên cần làm việc rất sát sao với nhau để cùng tối ưu hóa doanh thu. Một số công ty còn gộp hai nhóm công việc này lại và gọi tên vị trí tổng hợp đó là Ad Monetization.

9. Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Tất nhiên là có, công việc này hoàn toàn có thể giúp bạn có thu nhập ổn định. Bên cạnh đó, đây cũng là cơ hội để bạn học hỏi và tích lũy kinh nghiệm – những yếu tố nền tảng để phát triển sự nghiệp và mở rộng thu nhập trong tương lai. Mình nghĩ có nhiều chiến lược để có tài chính ổn định, nhưng đều phải xuất phát từ sự nghiêm túc đầu tư học hỏi và không ngừng cải thiện bản thân.

10. Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

Lời khuyên quan trọng nhất là các bạn phải dành thời gian để xác định rõ đam mê và định hướng của mình có nằm ở lĩnh vực này không. “Lĩnh vực này” xét ở phạm vi hẹp là Ad Operation/Ad Monetization, ở phạm vi rộng là Mobile app business/Gaming business. Chỉ như vậy, bạn mới có động lực để phát triển bản thân theo hướng chuyên sâu trong lĩnh vực này. Và chỉ khi bạn học hỏi, rèn luyện, tích lũy để trở nên (rất) giỏi, thì khi đó thu nhập tốt mới đến và các cơ hội phát triển sự nghiệp mới xuất hiện. Suy cho cùng, nếu thiếu đam mê, thiếu động lực, bạn sẽ chỉ dừng lại ở mức hoàn thành công việc, dậm chân tại chỗ và khó đạt được sự thỏa mãn trong sự nghiệp.

Việc xác định đam mê của mình có nằm trong “lĩnh vực này” hay không là không hề dễ dàng. Mình giới thiệu với bạn một cách. Hãy dành thời gian để tiêu thụ, đắm mình trong các trang thông tin chuyên sâu, rồi tự nhìn nhận lại và đánh giá xem mình bị ngộp, khó chịu, chán, không hứng thú, hay là cảm thấy hào hứng, luôn muốn đào sâu, tìm hiểu. Đây sẽ là một chỉ báo rõ ràng để bạn tìm được câu trả lời của mình. (Mẹo nhỏ: Bạn có thể áp dụng cách tương tự trong việc xác minh đam mê của mình ở các lĩnh vực khác). 

Các trang mà mình thực lòng đề xuất gồm: 

• https://www.pocketgamer.biz/
• https://www.youtube.com/@PocketGamerbiz/playlists

Một lời khuyên nhỏ đi kèm là khi còn trẻ (khoảng dưới 30 tuổi), các bạn hãy “Optimize for knowledge” thay vì “Optimize for money”. Kiến thức giống như một tờ vé số cho sự thành công trong tương lai, có thể bạn chưa thấy giá trị thực tiễn của nó trong hiện tại, nhưng về lâu dài, nó sẽ cực kỳ có ích. Khi còn trẻ, đừng ngại thay đổi, bạn nhé!

Bài viết Ad Monetization Specialist – Phan Đình Tiến đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

• Họ và tên: Lê Thanh Hảo
• Tuổi: 27
• Giới tính: Nữ
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 3 năm
• Trình độ học vấn và chuyên ngành:
  •  Thạc sĩ Quản trị kinh doanh (MBA)
  •  Cử nhân Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng
• Các chứng chỉ chuyên môn (nếu có):
  • Chứng chỉ PMP (Project Management Professional)
  • Chứng chỉ Certified Scrum Master (CSM)
• Số giờ làm hằng tuần: 40 giờ/tuần
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): Công ty Glass Egg – A Virtuos Studio với quy mô trên 500 nhân viên

2. Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho tổ chức, cho các bên liên quan?

Công việc của mình có thể ví như một “nhà sản xuất” trong lĩnh vực phim ảnh, nhưng thay vì làm phim, tụi mình tạo ra các trò chơi điện tử. Trách nhiệm chính của mình bao gồm:

• Quản lý dự án: Mình chịu trách nhiệm lên kế hoạch, tổ chức và theo dõi tiến độ của các dự án Game. Điều này bao gồm việc xác định mục tiêu, phân chia công việc, quản lý ngân sách và đảm bảo dự án hoàn thành đúng thời hạn. Mình cũng cần phải dự đoán và giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình sản xuất, đảm bảo dự án được triển khai đúng hướng và đúng tiến độ.

• Điều phối đội ngũ: Mình làm việc với nhiều bộ phận khác nhau như họa sĩ, đồ họa, kỹ thuật, v.v. để đảm bảo tất cả mọi người đều hiểu rõ mục tiêu và phối hợp làm việc hiệu quả. Mình cũng là người tạo động lực, giải quyết xung đột và xây dựng tinh thần đồng đội.

• Kết nối với khách hàng: Glass Egg là một studio chuyên gia công Game cho các công ty lớn trên thế giới. Vì vậy, việc giao tiếp với khách hàng là vô cùng quan trọng. Mình phải hiểu rõ yêu cầu của khách hàng, trình bày các giải pháp và cập nhật tiến độ dự án thường xuyên.

• Phát triển kinh doanh: Mình tham gia vào các buổi thuyết trình, giới thiệu năng lực của công ty đến các khách hàng tiềm năng, từ đó tìm kiếm thêm các dự án mới.
• Xây dựng văn hóa công ty: Mình khuyến khích các thành viên trong nhóm tham gia các hoạt động thể thao, teambuilding để tăng cường sự gắn kết và tạo ra một môi trường làm việc tích cực.

Công việc của mình mang lại giá trị cho tổ chức và các bên liên quan như sau:

• Cho tổ chức: 

• • Đảm bảo dự án hoàn thành đúng tiến độ và chất lượng, mang lại doanh thu cho công ty. 

• • Xây dựng uy tín và thương hiệu của công ty thông qua các sản phẩm Game chất lượng. 

• • Tạo ra một môi trường làm việc chuyên nghiệp, năng động và sáng tạo.

• Cho khách hàng: 

• • Cung cấp các sản phẩm Game chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu và mong đợi của khách hàng.

• • Đảm bảo dự án được thực hiện một cách chuyên nghiệp và hiệu quả.

• •  Xây dựng mối quan hệ hợp tác lâu dài và tin cậy.

• Cho các thành viên trong nhóm: 

• • Tạo ra một môi trường làm việc tích cực, nơi mọi người có thể phát huy tối đa khả năng của mình. 

• • Cung cấp cơ hội học hỏi và phát triển bản thân. 

• • Tạo ra những sản phẩm Game mà mọi người có thể tự hào.

3. Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Thật ra, con đường đến với ngành Game của mình khá là đặc biệt và không hề theo một lộ trình truyền thống nào cả. Mình tốt nghiệp ngành Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng. Sau khi trở về từ Úc, mình làm việc cho ngành hàng hải tại Maersk. Tiếp đó, mình học Thạc sĩ Quản trị kinh doanh (MBA), nên gần như không có mối liên hệ nào với ngành Game.

Bước ngoặt lớn nhất đến vào năm 2020, khi một người bạn thân của mình qua đời. Sự kiện này đã thay đổi hoàn toàn cách mình nhìn nhận về cuộc sống. Mình nhận ra rằng, cuộc đời quá ngắn ngủi để mình lãng phí thời gian vào những công việc không mang lại niềm vui và đam mê thực sự. Chính người bạn đó đã giúp mình có đủ dũng khí để thay đổi. Bạn ấy thường nói với mình rằng, hãy theo đuổi những gì mình thực sự yêu thích, đừng để cuộc sống trôi qua một cách vô vị. Lúc đó, mình mới nhận ra rằng, đam mê thực sự của mình là Game. Mình luôn yêu thích Game từ nhỏ, mình luôn muốn tạo ra những sản phẩm Game có thể mang lại niềm vui và giá trị cho người khác.

Khi mình quyết định chuyển sang ngành Game, gia đình mình cũng có chút lo lắng. Đối với nhiều người, kể cả đến thời điểm hiện tại, Game vẫn chưa được xem là một nghề nghiệp ổn định. Thế nhưng, mình tin rằng, với sự nỗ lực và đam mê, mình có thể chứng minh cho mọi người thấy rằng mình đã đưa ra lựa chọn đúng đắn.

Nếu được chọn lại, mình vẫn sẽ chọn con đường này. Bởi vì mình tin rằng, mình đang làm công việc mà mình yêu thích và có ý nghĩa. Mình muốn góp phần xây dựng một ngành công nghiệp Game Việt Nam phát triển và mang lại những giá trị tích cực cho xã hội. Như slogan của Glass Egg trước đây “Be happy, be happier”, mình mong những sản phẩm Game bọn mình làm ra có thể mang đến niềm vui cho mọi người. Trên hết, mình vẫn luôn hy vọng, chính bản thân mình và nhóm của mình cũng tìm thấy niềm vui trong quá trình sáng tạo Game cho mọi người.

4. Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

5. Anh/chị thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

Có rất nhiều điều mình yêu thích với công việc hiện tại, nhưng có lẽ điều mình thích nhất chính là sự sáng tạo và khả năng tạo ra những sản phẩm Game có tác động tích cực đến người chơi. 

Mình thích nhất là sự sáng tạo không giới hạn. Trong ngành Game, mỗi dự án là một thử thách mới, đòi hỏi sự sáng tạo không ngừng để xây dựng những trải nghiệm độc đáo và hấp dẫn. Mình thích được làm việc với một đội ngũ tài năng và đam mê, cùng nhau đưa ra những ý tưởng mới lạ và biến chúng thành hiện thực.

Thứ hai, mình thích khả năng tạo ra tác động của Game. Mình tin rằng, Game không chỉ là một hình thức giải trí đơn thuần mà còn là một công cụ mạnh mẽ để truyền tải thông điệp và tạo ra những tác động tích cực đến cộng đồng. Mình cảm thấy rất hạnh phúc khi thấy những sản phẩm Game của mình mang lại niềm vui, kiến thức và cảm hứng cho người chơi. Đặc biệt là những dự án Game mang tính xã hội như Bubpop.

Môi trường làm việc năng động là điều thứ ba mình thích ở công việc của mình. Ngành Fame là một ngành công nghiệp trẻ và năng động, luôn thay đổi và phát triển. Mình thích được làm việc trong một môi trường như vậy, nơi mình có thể học hỏi và phát triển bản thân mỗi ngày. Mình cũng rất thích văn hóa làm việc tại Glass Egg, nơi mọi người luôn hỗ trợ và giúp đỡ lẫn nhau.

Cơ hội học hỏi và phát triển là điều thứ tư mình có khi mình làm Game Producer. Công việc của mình đòi hỏi mình phải liên tục học hỏi và cập nhật những kiến thức mới, kỹ năng mới. Mình thích được thử thách bản thân và khám phá những lĩnh vực mới. Mình cũng rất trân trọng cơ hội được làm việc với các chuyên gia hàng đầu trong ngành Game.

Những điều này không chỉ mang lại cho mình niềm vui và sự thỏa mãn trong công việc mà còn giúp mình cảm thấy mình đang đóng góp một phần nhỏ bé vào việc xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn.

6. Anh/chị không thích nhất những điều gì? Vì sao?

Mặc dù mình rất yêu thích công việc hiện tại, nhưng cũng có một vài điều mình cảm thấy chưa hoàn toàn hài lòng.

Đầu tiên là áp lực về thời gian. Ngành Game có tính cạnh tranh cao, đòi hỏi tiến độ sản xuất nhanh chóng để đáp ứng nhu cầu thị trường. Điều này đôi khi tạo ra áp lực lớn về thời gian, đặc biệt là trong giai đoạn cuối của dự án. Mình không thích cảm giác phải làm việc dưới áp lực quá lớn, vì nó có thể ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm và sức khỏe của các thành viên trong nhóm.

Thứ hai là sự không chắc chắn. Ngành Game là một ngành công nghiệp thay đổi liên tục, với những xu hướng và công nghệ mới xuất hiện mỗi ngày. Điều này có nghĩa là mình phải luôn cập nhật kiến thức và kỹ năng của mình để không bị tụt hậu. Đôi khi, mình cảm thấy không chắc chắn về tương lai của ngành Game và vị trí của mình trong ngành.

Thứ ba là sự phụ thuộc vào yếu tố bên ngoài. Thành công của một dự án Game phụ thuộc vào nhiều yếu tố bên ngoài, chẳng hạn như thị hiếu của người chơi, sự cạnh tranh từ đối thủ và các yếu tố kinh tế vĩ mô. Điều này có nghĩa rằng, mình không thể kiểm soát hoàn toàn kết quả của dự án. Mình không thích cảm giác bất lực khi phải đối mặt với những yếu tố bên ngoài mà mình không thể kiểm soát.

Thứ tư, ngành Game đôi khi có tính chất không ổn định. Khi làm việc ở các dự án gia công Game, có những giai đoạn dự án sẽ chậm lại, vì vậy những người làm công việc sản xuất Game sẽ có khoảng thời gian trống. Mình không thích cảm giác không có việc làm và không tạo ra giá trị cho công ty và cộng đồng.

Tuy nhiên, mình tin rằng những khó khăn này là một phần tất yếu của công việc. Mình luôn cố gắng tìm cách để vượt qua chúng và biến chúng thành động lực để phát triển bản thân.

7. Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v.)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

Để hoàn thành tốt công việc Game Producer, mình thấy có một số điều kiện cần thiết về kiến thức, kỹ năng và thái độ như sau:

Kiến thức:

• Kiến thức về quy trình sản xuất Game: Đây là kiến thức nền tảng, giúp bạn hiểu rõ các giai đoạn phát triển Game, từ lên ý tưởng, thiết kế, lập trình, kiểm thử đến phát hành. Bạn cần nắm vững các phương pháp quản lý dự án Game, các công cụ và phần mềm hỗ trợ sản xuất Game.
• Kiến thức về thị trường Game: Bạn cần cập nhật liên tục các xu hướng mới, thị hiếu người chơi và các đối thủ cạnh tranh. Kiến thức này giúp bạn đưa ra những quyết định đúng đắn về sản phẩm và chiến lược phát triển.
• Kiến thức về quản lý tài chính và kinh doanh: Bạn cần có khả năng lập kế hoạch ngân sách, quản lý chi phí và đánh giá hiệu quả kinh doanh của dự án Game. Kiến thức này giúp bạn đảm bảo dự án được thực hiện một cách hiệu quả và mang lại lợi nhuận cho công ty.
• Kiến thức về các nền tảng công nghệ Game: Bạn cần có hiểu biết về các nền tảng như Unity, Unreal Engine và các công nghệ mới nổi như VR/AR, blockchain (chuỗi khối), v.v.

Kỹ năng:

• Kỹ năng quản lý dự án: Đây là kỹ năng quan trọng nhất, giúp bạn lên kế hoạch, tổ chức và theo dõi tiến độ dự án. Bạn cần có khả năng phân công công việc, quản lý thời gian và giải quyết các vấn đề phát sinh.
• Kỹ năng giao tiếp và làm việc nhóm: Bạn cần có khả năng giao tiếp hiệu quả với các thành viên trong nhóm, khách hàng và các bên liên quan. Bạn cũng cần có khả năng làm việc nhóm tốt, tạo động lực và giải quyết xung đột.
• Kỹ năng giải quyết vấn đề và ra quyết định: Bạn cần có khả năng phân tích vấn đề, đưa ra các giải pháp sáng tạo, đồng thời ra quyết định nhanh chóng và chính xác. Ví dụ, khi dự án gặp trục trặc về tiến độ, bạn cần nhanh chóng xác định nguyên nhân và đưa ra các biện pháp khắc phục.
• Kỹ năng lãnh đạo và tạo động lực: Bao gồm khả năng dẫn dắt đội ngũ, tạo động lực làm việc và xây dựng tinh thần đồng đội. Ví dụ, tổ chức các buổi teambuilding, khen thưởng các thành viên có thành tích tốt và tạo ra một môi trường làm việc tích cực.
• Kỹ năng thích nghi và học hỏi: Ngành Game luôn thay đổi nên bạn cần có khả năng thích nghi nhanh chóng với những xu hướng và công nghệ mới. Bạn cũng cần có tinh thần học hỏi không ngừng để nâng cao kiến thức và kỹ năng của bản thân.

Thái độ:

• Đam mê và nhiệt huyết: Đây là yếu tố quan trọng nhất, giúp bạn vượt qua những khó khăn và thách thức trong công việc. Bạn cần có niềm đam mê thực sự với Game và mong muốn tạo ra những sản phẩm chất lượng.
• Tinh thần trách nhiệm: Bạn cần có trách nhiệm với công việc của mình và luôn nỗ lực để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Ví dụ, bạn cần đảm bảo dự án được thực hiện đúng tiến độ và chất lượng, luôn sẵn sàng giải quyết các vấn đề phát sinh.
• Tinh thần cầu tiến: Bạn cần luôn tìm kiếm những cơ hội để học hỏi và phát triển bản thân. Bạn cũng cần có tinh thần cầu thị, sẵn sàng lắng nghe và tiếp thu ý kiến đóng góp từ người khác.
• Tính tỉ mỉ, cẩn thận: Trong ngành Game, rất nhiều chi tiết nhỏ có thể tạo ra những ảnh hưởng lớn đến chất lượng sản phẩm. Ví dụ, cần kiểm tra kỹ lưỡng từng dòng code, từng hình ảnh, từng âm thanh để đảm bảo không có lỗi.

Để thăng tiến trong công việc, bạn có thể trau dồi những điều sau:

• Nâng cao năng lực chuyên môn: Tham gia các khóa học, hội thảo và các sự kiện chuyên ngành để cập nhật kiến thức và kỹ năng mới. Tìm kiếm cơ hội để làm việc trong các dự án Game lớn và phức tạp để tích lũy kinh nghiệm.
• Phát triển kỹ năng lãnh đạo: Tìm kiếm cơ hội để dẫn dắt các đội nhóm nhỏ và các dự án phụ. Tham gia các khóa học về lãnh đạo và quản lý.
• Xây dựng mạng lưới quan hệ: Tham gia các sự kiện networking và kết nối với những người có kinh nghiệm trong ngành Game. Xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với đồng nghiệp, khách hàng và các đối tác.
• Thể hiện sự chủ động và sáng tạo: Đưa ra những ý tưởng mới và đề xuất các giải pháp sáng tạo cho các vấn đề của dự án. Tìm kiếm cơ hội để tham gia vào các dự án nghiên cứu và phát triển.

Nguồn tài liệu hữu ích mà mình đã từng tham khảo để chuẩn bị cho công việc của mình:

• Các trang web và diễn đàn về Game: Gamasutra, GameDev.net, Reddit.
• Các khóa học trực tuyến trên Coursera, edX.
• Sách về quản lý dự án Game như “Level Up! The Guide to Great Video Game Design” của Scott Rogers và “Blood, Sweat, and Pixels” của Jason Schreier.
• Các sự kiện Game như Vietnam GameVerse, Level Up KL.

8. Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Công việc Game Producer thường bị hiểu lầm theo nhiều cách khác nhau. Những hiểu lầm này xuất phát từ việc mọi người chưa thực sự hiểu rõ về tính chất phức tạp và đa dạng của công việc. Một số hiểu lầm phổ biến mà mình từng gặp là:

• Game Producer chỉ là người chơi Game và đưa ra ý tưởng: Nhiều người nghĩ rằng làm Game chỉ đơn thuần là chơi Game và có những ý tưởng sáng tạo. Họ chưa hình dung được công việc sản xuất Game đòi hỏi nhiều kỹ năng quản lý, kỹ thuật và kinh doanh. Thực tế trong công việc, Game Producer là người quản lý toàn bộ quá trình sản xuất Game, từ lên kế hoạch, tổ chức, điều phối đội ngũ, quản lý ngân sách đến đảm bảo chất lượng sản phẩm. Công việc này đòi hỏi sự kết hợp giữa kỹ năng sáng tạo, kỹ năng quản lý và kiến thức chuyên môn về Game.
• Game Producer là một công việc nhàn hạ và thú vị: Nhiều người nghĩ rằng làm Game chỉ là chơi Game và làm những công việc sáng tạo. Họ chưa thấy được áp lực về thời gian, ngân sách và chất lượng sản phẩm mà Game Producer phải đối mặt. Nhưng trên thực tế, Game Producer phải làm việc dưới áp lực lớn để đảm bảo dự án hoàn thành đúng tiến độ và chất lượng. Họ cũng phải đối mặt với nhiều rủi ro và thách thức trong quá trình sản xuất Game. Ví dụ, có những giai đoạn của dự án, mình phải làm việc xuyên đêm để kịp tiến độ hoặc phải đối mặt với những vấn đề kỹ thuật phức tạp mà không có giải pháp sẵn có.
• Game Producer không cần kiến thức về kinh doanh: Nhiều người nghĩ rằng làm Game chỉ là một hoạt động nghệ thuật và kỹ thuật. Họ chưa nhận thức được vai trò của Game Producer trong việc quản lý ngân sách, marketing và phân phối sản phẩm. Trong thực tế, Game Producer cần có kiến thức về kinh doanh để đảm bảo dự án Game mang lại lợi nhuận cho công ty. Họ cũng cần có khả năng đàm phán, thuyết phục và xây dựng mối quan hệ với các đối tác. Ví dụ, mình phải lập kế hoạch ngân sách cho dự án, tìm kiếm các nhà đầu tư và đối tác phân phối, đồng thời đánh giá hiệu quả kinh doanh của sản phẩm.

Những hiểu lầm này có thể dẫn đến những đánh giá sai lệch về công việc Game Producer và gây khó khăn cho những người muốn theo đuổi con đường này. Vì vậy, việc hiểu rõ về tính chất thực tế của công việc là rất quan trọng.

9. Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Việc một Game Producer mới ra trường có thể tự nuôi sống bản thân hay không phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm kinh nghiệm, kỹ năng, vị trí công việc và cả mức sống của mỗi người. Mức lương của Game Producer mới ra trường có thể dao động tùy thuộc vào quy mô công ty, vị trí địa lý và kinh nghiệm làm việc. Tại các công ty Game lớn hoặc các studio gia công Game quốc tế, mức lương khởi điểm có thể khá tốt, đủ để trang trải chi phí sinh hoạt cơ bản. Tuy nhiên, ở các công ty Game nhỏ hoặc các studio mới thành lập, mức lương có thể thấp hơn.

Những bạn có kinh nghiệm làm việc trong các dự án Game từ khi còn đi học hoặc có kỹ năng chuyên môn tốt sẽ có lợi thế hơn trong việc tìm kiếm việc làm và đạt được mức lương cao hơn. Các kỹ năng như quản lý dự án, giao tiếp, làm việc nhóm và giải quyết vấn đề là rất quan trọng trong công việc này. Ngoài ra, có nhiều vị trí khác nhau trong lĩnh vực sản xuất Game, từ trợ lý sản xuất, quản lý dự án cấp thấp đến các vị trí quản lý cấp cao hơn. Mức lương sẽ khác nhau tùy thuộc vào vị trí và trách nhiệm công việc. Thế nên, ngay từ khi còn đi học, hãy tìm kiếm cơ hội tham gia vào các dự án Game, làm việc tại các studio nhỏ hoặc tham gia các cuộc thi làm Game. Kinh nghiệm thực tế sẽ giúp bạn nâng cao kỹ năng và tạo ấn tượng tốt với nhà tuyển dụng.

10. Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp của mình, từ một người không hề có kinh nghiệm trong ngành Game đến khi trở thành Game Producer tại Glass Egg, mình muốn chia sẻ một vài lời khuyên chân thành cho các bạn trẻ đang ấp ủ ước mơ theo đuổi nghề này.

Đầu tiên là xác định rõ đam mê và mục tiêu. Điều quan trọng nhất là bạn phải thực sự đam mê Game và có mong muốn tạo ra những sản phẩm Game chất lượng. Hãy tự hỏi bản thân: “Bạn thích thể loại game nào?” “Bạn muốn làm việc ở vị trí nào?” “Bạn muốn tạo ra những sản phẩm Game như thế nào?”. Khi đã xác định được đam mê và mục tiêu, bạn sẽ có động lực để vượt qua những khó khăn và thử thách trên con đường sự nghiệp.

Thứ hai là, học hỏi và trau dồi kiến thức, kỹ năng. Ngành Game đòi hỏi sự kết hợp giữa kiến thức chuyên môn và kỹ năng mềm. Hãy tìm hiểu về quy trình sản xuất Game, các công cụ và phần mềm hỗ trợ, cũng như các xu hướng mới của ngành. Đồng thời, hãy rèn luyện các kỹ năng giao tiếp, làm việc nhóm, quản lý dự án và giải quyết vấn đề. Các bạn có thể tìm đọc cuốn sách “Level Up! The Guide to Great Video Game Design” của Scott Rogers để hiểu rõ hơn về thiết kế Game. Hoặc bạn có thể theo dõi các trang web và diễn đàn uy tín như Gamasutra, GameDev.net, Reddit (r/gamedev) để cập nhật thông tin và kiến thức.

Thứ ba là, xây dựng kinh nghiệm thực tế. Kinh nghiệm thực tế là yếu tố quan trọng giúp bạn cạnh tranh trong ngành Game. Hãy tìm kiếm cơ hội tham gia vào các dự án Game, làm việc tại các studio nhỏ hoặc tham gia các cuộc thi làm Game. Nếu có thể, hãy thử sức với việc tự phát triển Game nhỏ để tích lũy kinh nghiệm. Ví dụ, bạn có thể tham gia các Game Jam, các cuộc thi làm Game trong thời gian ngắn để thử thách bản thân và làm quen với quy trình phát triển Game.

Thứ tư là, xây dựng mạng lưới quan hệ. Mối quan hệ trong ngành Game đóng vai trò rất quan trọng. Hãy tham gia các sự kiện trong ngành, kết nối với những người làm trong lĩnh vực này và xây dựng mối quan hệ tốt đẹp. Mạng lưới quan hệ sẽ giúp bạn có thêm cơ hội việc làm và học hỏi kinh nghiệm từ những người đi trước.

Thứ năm là, không ngừng kiên trì và không ngừng học hỏi. Ngành Game luôn thay đổi nên bạn cần có tinh thần học hỏi không ngừng và khả năng thích ứng cao. Hãy luôn cập nhật kiến thức và kỹ năng mới, đồng thời sẵn sàng đối mặt với những thử thách. Đừng nản lòng trước những khó khăn, hãy coi đó là cơ hội để học hỏi và phát triển.

Cuối cùng, hãy tìm kiếm động lực và xây dựng ước mơ. Hãy tìm cho mình một nguồn động lực mạnh mẽ để theo đuổi đam mê. Đó có thể là những người bạn, những người thầy, hoặc những câu chuyện truyền cảm hứng. Hãy xây dựng cho mình một ước mơ lớn và chia nhỏ nó thành những mục tiêu cụ thể. Hãy tin tưởng vào bản thân và khả năng của mình, từ đó không ngừng nỗ lực để đạt được ước mơ đó.

Mình hy vọng, những lời khuyên này sẽ giúp các bạn có thêm động lực và định hướng để theo đuổi con đường Game Producer. Hãy nhớ rằng, đam mê, sự kiên trì và tinh thần học hỏi là chìa khóa để thành công trong bất kỳ lĩnh vực nào.

Bài viết Game Producer – Lê Thanh Hảo đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

• Tuổi: 41
• Giới tính: Nam
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 10 năm
• Trình độ học vấn & chuyên ngành: Đại học, ngành Quản trị Kinh doanh Lữ hành
• Số giờ làm hằng tuần: 48 giờ
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): Công ty Trách nhiệm Hữu hạn và Cổ phần, với 7 nhân viên

2. Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho công ty, cho các bên liên quan?

Khai Tâm hiện có 2 mảng kinh doanh: Thương mại (mua-bán sách và văn hóa phẩm) và Xuất bản (in sách) tương ứng với 2 công ty. Tôi giữ vai trò CEO (Giám đốc điều hành) chung cho cả hai. Vì vậy, trách nhiệm chính của tôi là xác định tầm nhìn phát triển trong 3-5 năm tới, cụ thể hóa qua các mục tiêu và hoạch định chiến lược để thực thi/ chinh phục các mục tiêu đó cùng với đội ngũ của mình. Đôn đốc, động viên họ và kiểm soát quá trình thực hiện nhằm hướng đến kết quả/hiệu quả. Ngoài ra, một công việc quan trọng mà tôi luôn để tâm, là xây dựng một hệ thống vận hành tự chủ mà không cần sự có mặt/hiện diện của tôi quá nhiều tại công ty, thông qua các quy trình vận hành cụ thể. Chính điều này cho phép tôi có thể ngồi làm việc ở bất cứ đâu, dù ở Saigon hay ở tỉnh. Tôi quan niệm: ngày nào còn dính quá chặt vào vận hành (có mặt mỗi ngày ở công ty) thì tôi còn “làm thuê” cho chính mình, mà chưa phải là làm chủ thật sự. Và đó cũng là điều mang lại giá trị dài hạn cho công ty.

3. Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Khi tốt nghiệp Cử nhân ngành Quản trị Kinh doanh Lữ hành của trường Đại học Kinh tế TP.HCM, tôi vào làm tại Prudential với vai trò là Đại lý Bảo hiểm. Tôi làm ở đây được 4,5 năm thì chuyển qua làm tại ngân hàng ACB với vai trò là Nhân viên Tín dụng Cá nhân, rồi tới Khách hàng Doanh nghiệp (cũng mảng Tín dụng). Sau đó, tôi chuyển qua làm tại ngân hàng Shinhan (Hàn Quốc) cũng ở vai trò Tín dụng Doanh nghiệp (Relationship Manager), và sau cùng là Techcombank – nơi tôi làm quản lý tại một chi nhánh nhỏ trực thuộc chi nhánh Tân Bình của ngân hàng này.

Trong thời gian làm tại Shinhan, ý muốn ra làm riêng đã nảy sinh trong tôi – lý do rất đơn giản: tôi không muốn đi “làm thuê” cả đời. Và cũng là một cái duyên khi tôi gặp một doanh nhân ở Tu viện Bát Nhã nhân dịp thầy Nhất Hạnh về Việt Nam vào năm 2008. Tôi giữ liên lạc với anh, sau đó trong cuộc trò chuyện tôi nói rằng: “Em muốn ra kinh doanh riêng và em chọn lĩnh vực sách. Nhưng chắc phải tích lũy trong 3-5 năm thì mới gom đủ vốn để bắt đầu…”. Anh nói: “Em lên kế hoạch đi, nếu được thì anh sẽ hỗ trợ mà không cần đợi lâu”. Như được tiếp sức, tôi liền lên kế hoạch và gặp anh để trình bày. Anh nói: “Kế hoạch khá tốt… và hẹn sẽ trao đổi thêm sau… Anh cũng hứa cho tôi mượn 50 triệu để bắt đầu…”. Nhưng sau đó có một nghịch duyên khá dài dòng mà tôi không tiện kể ra đây.

Tôi đành xếp lại ý muốn đó. Mãi đến khi tôi về làm tại Techcombank, và sau một thời gian ngắn với kết quả kinh doanh không như ý muốn, tôi buộc phải nghỉ việc. Đến lúc này thì tôi quyết định: ra làm riêng với kế hoạch đã chuẩn bị sẵn.

Tháng 11/2011, tôi chính thức nghỉ làm tại Techcombank, chuẩn bị nhiều thứ trong một tháng, và đến tháng 01/2012 tôi bắt đầu khai trương bán sách trên website: sachkhaitam.com (bây giờ là khaitam.com) vào đúng ngày 01/01/2012.

Số vốn ban đầu là khoản tiền tôi mượn từ anh trai mình, 50 triệu đồng (qua một email mà tôi viết cho anh), cộng với khoản tiền lương cuối cùng của tôi – 16,2 triệu tại Techcombank. Sau đó là những khoản hỗ trợ nho nhỏ từ người này người kia (mẹ, bạn bè…)

Tôi tham gia vào ngành bán sách mà không hề có kinh nghiệm nào trước đó. Thứ duy nhất mà tôi có là một ý muốn mạnh mẽ – ra làm riêng, và một lòng yêu thích sách – cái vật đã giúp tôi trưởng thành rất nhiều về phương diện tâm hồn, trí não… 

Đã qua 10 năm, tôi thấy mình thật phù hợp với con đường này và sẽ gắn bó suốt đời.

4. Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

5. Anh/chị thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

Câu hỏi này tuy dễ mà khó, vì khi đã chọn một lĩnh vực mà mình gắn bó suốt đời thì có rất nhiều cái thích. Vậy nên khó chọn được điều thích nhất. Nhưng tựu trung có thể nói: lĩnh vực này hợp với tâm hồn tôi, giúp tôi có nhiều dịp tiếp cận được các thiện trí thức mà từ họ tôi học được rất nhiều.

6. Anh/chị không thích nhất những điều gì? Vì sao?

Gần như không có

7. Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

Tôi thấy rằng để thành công trong bất cứ lĩnh vực nào thì cũng cần có những nền tảng khá giống nhau như câu hỏi nêu ra (thái độ, kiến thức, kỹ năng). Tuy nhiên, cũng có một số đặc thù trong từng ngành. Theo trải nghiệm của mình, tôi thấy THÁI ĐỘ là trọng yếu hơn cả. Có thái độ đúng đắn thì việc học kiến thức, kỹ năng không còn là vấn đề lớn, dù trước đó ta có thể chưa có kiến thức, kinh nghiệm gì. Như đã nói, tôi tham gia vào ngành sách mà đâu có kiến thức, kỹ năng nào trước đó. Tôi chỉ có một thái độ mạnh mẽ: muốn ra làm riêng. Từ đó, tôi học các thứ cần thiết còn lại và đã học rất nhanh, nhiệt thành…

8. Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Mảng mua-bán sách thì không có hiểu lầm gì. Nó rất đơn giản: sách có giá bìa, giảm bao nhiêu %, và bạn đọc tự chọn.

Riêng mảng xuất bản thì có. Tôi thấy hiểu lầm lớn nhất là nhiều người cho rằng % nhuận bút trả cho tác giả/dịch giả ở Việt Nam là thấp, và như vậy thì bất công, không xứng đáng với công sức bỏ ra. Cái đó không đúng. So với mức nhuận bút (bản quyền) ở nước ngoài là 6-7%, thì nhuận bút ở Việt Nam cao hơn hẳn – khoảng 10-15%. Hơn nữa, tiền nhuận bút ở nước ngoài họ tính theo số lượng sách bán ra (copies sold), trong khi đó ở Việt Nam tính theo số lượng in thực tế (dù chưa bán, hay đã bán được bao nhiêu cuốn sau đó). Đây là một điểm thuận lợi nữa cho các tác giả/dịch giả ở VN. Thế nhưng, vẫn có người ‘phàn nàn’ rằng nhuận bút như vậy thì không đủ sống. Thực tế, nguyên nhân nằm ở sức đọc của từng thị trường khác nhau. Ở Mỹ, một cuốn sách được in lần đầu có thể lên tới hàng chục ngàn bản, nhưng ở Việt Nam thường chỉ ở mức 1.000-3.000 bản. Sau đó là hy vọng được tái bản tiếp…

Và điều quan trọng nhất là, khi nói đến nhuận bút (bản quyền) thì phải nói chuyện đường dài, tức là trong 3-5 năm, hay 5-10 năm. Một cuốn sách ra đời mà đáp ứng trúng nhu cầu của bạn đọc (thị trường) thì mặc nhiên nó được in đi in lại rất nhiều lần. Ở Khai Tâm, có những cuốn đã in 6-7 lần chỉ trong 1-2 năm, và chắc chắn còn in được tiếp nữa trong những năm về sau. Hay như ở Nhà xuất bản Trẻ, cuốn TÔI TỰ HỌC (dành cho thanh niên), mặc dù đây là cuốn được tái bản sau năm 1975 nhưng nó đã được in trên 20 lần tính cho đến nay từ năm 2011. Người nhà của tác giả (đã mất) mỗi năm vẫn nhận được hàng trăm triệu tiền bản quyền mà không cần làm gì cả. Tôi nhấn mạnh là “không cần làm gì cả”, vì mọi việc đã có nhà xuất bản lo liệu. Họ chỉ cần ký cái hợp đồng bản quyền với nhà xuất bản là xong.

Vậy câu hỏi đặt ra: Khi một cuốn sách đáp ứng được nhu cầu của thị trường, nhuận bút sẽ được trả thành nhiều lần, thì có xứng đáng với công sức của tác giả/dịch giả bỏ ra chăng? Đó là lý do vì sao tôi nói “chuyện nhuận bút là câu chuyện đường dài” mới thấy có xứng đáng hay không. Không những với tác giả/dịch giả lúc còn sống mà còn cho cả con cháu họ thụ hưởng nữa.

9. Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Bất cứ công việc nào khi đã dốc hết niềm tin, ý chí, trái tim ra mà làm thì đều tự nuôi mình được.

10. Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

Tôi cũng là người từng lận đận 10 năm trời trong việc tìm ra con đường của mình, và tôi hy vọng các bạn trẻ không phải mất quá nhiều thời gian như tôi. Muốn vậy thì trước hết phải tự biết mình, biết mình thích cái gì, muốn cái gì. 

Một cách đơn giản để “nhận ra mình” là tự đặt câu hỏi và liệt kê các nghề mà mình có thể “muốn”. Tôi từng liệt kê ra mười mấy cái nghề, rồi tự trả lời “Liệu mình có thật sự thích và phù hợp với cái nghề này chẳng?!”

Vài câu hỏi gợi ý:

• Ta thật sự muốn gì? Nếu không biết mình “thật sự muốn gì” thì đó là một vấn nạn. Nhưng không sao, tuổi trẻ vẫn hay như thế. Ngoại trừ những người với năng khiếu bẩm sinh bộc phát từ thuở nhỏ, rồi lớn lên theo cái khiếu đó luôn, thì phần lớn người trẻ chưa biết mình thật sự muốn gì. Rất mông lung…
• Có lĩnh vực nào mà ta có thể “đốt cháy” mình trong đó? Tức là ta làm một cách hăng say, không cần ai phải nhắc hay thúc giục thì ta mới làm.
• Nếu không lo nghĩ chuyện kiếm tiền/mưu sinh để tự nuôi chính mình hay chu cấp cho gia đình thì ta chọn làm gì?

Bài viết Giám đốc nhà sách đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

• Tuổi: 24
• Giới tính: Nữ
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 6 năm
• Trình độ học vấn và chuyên ngành: Cử nhân 
• Số giờ làm hằng tuần: khoảng 35 giờ
• Loại hình công việc: Nghề tự do (Freelance)

2. Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho tổ chức, cho các bên liên quan?

Công việc chính của tôi là sử dụng chuyên môn của mình để truyền tải những nội dung/ thông điệp mà nhà sản xuất mong muốn đưa đến khán giả của chương trình. Người dẫn chương trình là một mắt xích quan trọng của một chương trình thành công, nhưng với vị trí này, tôi phải tham gia vào nhiều công đoạn để có thể thấu hiểu và mang giá trị tốt nhất cho khán thính giả.

Ví dụ như: tham gia xây dựng agenda (chương trình), kịch bản chương trình, thảo luận với các đơn vị để tìm hiểu mong muốn của họ, nắm rõ tinh thần và nội dung, phối hợp tốt với các bộ phận trong ban sản xuất và cuối cùng là sử dụng toàn bộ kiến thức – kĩ năng – sự thấu hiểu của mình để dẫn dắt chương trình một cách tốt nhất.

3. Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Tôi có một niềm đam mê mãnh liệt với sự kết nối giữa người và người, tôi yêu quý vẻ đẹp của những câu chuyện về cuộc đời những người mà tôi gặp, chính khi có cơ hội được nghe, tôi trở nên trân trọng cuộc sống hơn. Tôi tìm được sự kết nối đó ở sân khấu, nơi bằng ánh mắt, giọng nói và cảm xúc, tôi có thể chạm được tới rất nhiều người dù có thể chưa quen biết nhau. Tôi ấp ủ sự say mê đó ngay từ khi học cấp 3. Đến khi lên Đại học được 3 tháng, dù còn bỡ ngỡ ở một thành phố mới, tôi cũng không ngại ngần tìm kiếm cơ hội cho bản thân, tham gia casting (thử vai) dù vẫn chưa biết rõ MC phải làm thế nào. Chính sự yêu thích mãnh liệt đã giúp tôi có một sự ủng hộ lớn từ những người tôi quen biết, chính sự ủng hộ của họ đã mang cơ hội đầu tiên đến cho tôi (qua bình chọn cao nhất, tôi được một tấm vé vào làm ở một kênh du lịch).

Tôi là người luôn biết mình muốn điều gì và trong suốt quá trình làm việc, tôi không thay đổi mong muốn được sử dụng khả năng của mình để cống hiến cho cộng đồng, đó là điều cao nhất mà tôi mong muốn. Một bước ngoặt xảy ra trong thời điểm tôi 20 với những suy nghĩ tiêu cực về bản thân, về môi trường làm việc, về áp lực của những định kiến bủa vây, về sự yếu đuối và không tin vào giá trị của bản thân. Tôi đã ngừng công việc MC một năm để làm văn phòng, để tìm hiểu xem thực sự ước mơ đó có còn dành cho mình và mong muốn của mình có phải không thực thế hay không. Tôi từng nghĩ MC không phải là một công việc có thể đem lại cảm giác được trân trọng và yêu mến. Sau khoảng thời gian 1 năm đi nhiều nước, làm nhiều công việc, gặp nhiều người, tôi quay trở lại sân khấu với một niềm tin mãnh liệt hơn vào bản thân, vào sự tốt đẹp mà mình có, vào niềm tự hào với khả năng của mình. Mục tiêu hướng tới cộng đồng và cống hiến trở nên vô cùng rõ nét đến nỗi tôi không còn quá hoang mang với những sự lựa chọn của mình. Tôi của bây giờ mạnh mẽ và quyết liệt hơn.

4. Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

Lịch trình của một MC làm tự do sẽ không cụ thể, mình có thể tạm chia ra làm 2 công việc chính: chuẩn bị cho chương trình truyền hình và chuẩn bị cho các event. Đối với truyền hình, đặc biệt là mảng tin tức mà tôi đang làm việc thì tôi thường đến sớm trước giờ quay để makeup, chỉnh trang về trang phục, đọc sơ qua kịch bản để quá trình quay diễn ra nhanh chóng và suôn sẻ.

Trong suốt quá trình tham khảo kịch bản, nếu có vấn đề hay thắc mắc thì tôi sẽ trao đổi với biên tập. Đối với các sự kiện (event) thì công tác chuẩn bị kéo dài hơn, tôi sẽ nhận agenda để nắm tinh thần và flow sự kiện, liên hệ và thảo luận với ekip gồm có stylist, makeup artist và thợ chụp ảnh (photographer) để lên layout (phong cách phù hợp cho event), trong suốt quá trình đến ngày sự kiện diễn ra, tôi sẽ làm việc chặt chẽ với đơn vị mình cộng tác, có thể là agency hoặc brand để nắm rõ nội dung và mong muốn của ban tổ chức, đồng thời luyện tập và chuẩn bị nội dung mình sẽ trình bày, thông thường trước sự kiện tôi sẽ tham gia một buổi tổng duyệt (rehearsal) để có thể đảm bảo flow chương trình ổn thoả. Đến ngày sự kiện diễn ra, nhiệm vụ của tôi là đúng giờ, hoàn thành tốt vai trò của mình.

5. Anh/chị thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

Sự thử thách. MC là một công việc khó khi chúng ta phải không ngừng nâng cấp kiến thức và kĩ năng của mình để có thể mang lại giá trị tối ưu cho chương trình. Chính sự thử thách này khiến tôi có động lực làm mới bản thân, khát khao khám phá và chinh phục những điều mới mỗi ngày, không ngừng phát triển chính mình. 

6. Anh/chị không thích nhất những điều gì? Vì sao?

Chắc là phải trang điểm quá nhiều. Thú thực, tôi là một người yêu thích sự mộc mạc. Tuy nhiên vì công việc nên tôi vẫn phải chỉn chu mỗi lần xuất hiện. Ở đời sống thường ngày, tôi thích để mặt mộc, mặc đồ đơn giản và dành thời gian cho bản thân. 

7. Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

Tôi nghĩ trước hết cần phải yêu công việc mình đang làm. Từ cái yêu các bạn sẽ nỗ lực để mọi thứ tốt nhất. Khi bạn yêu một thứ gì đó hay một ai đó, bạn sẽ luôn biết cách để đối xử với họ như thế nào, trong công việc cũng vậy. Vì yêu công việc nên tôi không ngừng trau dồi văn hoá của mình: học những khoá học mở rộng tri thức, đọc sách chất lượng, xem phim chất lượng, trải nghiệm những điều ý nghĩa và thú vị… Vốn sống và kiến thức này rất quan trọng với một người dẫn chương trình. 

Thứ hai, thái độ chuyên nghiệp và khiêm tốn. Tôi luôn khiêm tốn để có thể được học hỏi nhiều hơn, tôi trân trọng những kiến thức mà mình được hướng dẫn hay quan sát. Chuyên nghiệp là việc tôi luôn chủ động chuẩn bị mọi thứ tốt nhất từ kiến thức đến ngoại hình cho mỗi chương trình mà tôi nhận lời dẫn dắt. 

Thứ ba, kỹ năng thì tôi nghĩ các bạn hoàn toàn có thể học được, nên yên tâm nhé!

8. Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

• Làm MC thời sự rất dễ: đúng là MC các bản tin đều có prompter (máy hiển thị nội dung) để nhìn nội dung, nhưng để đọc tin thời sự, thể hiện được thái độ và ánh mắt trung lập, chuyên nghiệp, không bị đơ và thấu hiểu sự nhạy cảm của tin tức là điều không dễ dàng. Vì vậy, không phải MC bản tin nào cũng tạo được ấn tượng. 
• MC nào cũng như nhau: Về kỹ năng có thể như nhau, nhưng những người thành công hơn thì họ đã đầu tư nhiều vào tác phong, hình ảnh, trình độ và sự chuyên nghiệp của mình.
• MC là năng khiếu bẩm sinh, khó có thể học được: tôi nghĩ MC khó có thể học được là đúng, nhưng là học để giống một khuôn mẫu nhất định. Sự phát triển của các nền tảng xã hội cũng mở ra nhiều cơ hội và sân chơi hơn để các bạn có thể làm MC một cách chủ động như tạo ra một kênh riêng cho mình. Mỗi người đều có một khả năng khác biệt, hãy thử – cảm nhận và tin vào sự khác biệt của chính mình và cho mình cơ hội. Bạn có thể không giỏi dẫn tin tức, nhưng bạn hoạt náo tốt (team building), hay có khả năng kết nối và chia sẻ (talkshow), hay kể chuyện tự nhiên (youtube/ podcast)… Đừng giới hạn bản thân.

9. Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Công việc này đã giúp mình làm chủ tài chính từ rất sớm.

10. Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

Để có một lời khuyên thực sự khó vì tôi nhìn lại hành trình 6 năm qua, quả thực là “Stay hungry, stay foolish” (“Hãy luôn sống khao khát, hãy luôn sống dại khờ”), không có một sự thành công nào là dễ dàng dù là bất kì lĩnh vực nào. Tuy nhiên, riêng MC là một công việc ý nghĩa, thú vị, nhiều thử thách, tôi nghĩ cảm giác thích chinh phục và chịu được áp lực sẽ là những điều các bạn cần lưu ý. Tôi luôn khuyến khích các bạn trẻ chủ động tạo cơ hội cho mình, đó là cách mà tôi đã từng làm, tôi không đợi nhà tuyển dụng đến gõ cửa. Trong suốt quá trình làm việc thì tôi chú ý quan sát người đi trước, lắng nghe sự hướng dẫn của những người xung quanh, tự trau dồi bản thân. Hãy xây dựng phần cốt lõi vững vàng để khi ánh sáng sân khấu chiếu vào bạn, bạn cảm thấy mình thật hạnh phúc, tràn đầy tự tin và yêu thương.

Bài viết Người dẫn chương trình (MC) đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

1. Thông tin căn bản

• Tuổi: 31
• Giới tính: Nữ
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 2 năm (chỉ tính kinh nghiệm làm về mảng nội dung)
• Trình độ học vấn & chuyên ngành: Cao đẳng ngành Ngôn ngữ Anh
• Số giờ làm hằng tuần: 14 giờ 
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): 

Trung Tâm Hỗ Trợ Phát Triển Cộng Đồng LIN là một tổ chức phi lợi nhuận địa phương được thành lập vào năm 2009, với sứ mệnh củng cố hệ sinh thái thiện nguyện dựa vào cộng đồng thông qua việc vận động, kết nối và cung cấp nguồn lực cho các tổ chức phi lợi nhuận, các nhà tài trợ và tình nguyện viên tại địa phương để đóng góp cho sự phát triển bền vững của Việt Nam.

2. Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho công ty, cho các bên liên quan?

Công việc chính hiện tại của mình tại LIN là phụ trách xây dựng nội dung để nâng cao nhận thức của công chúng và doanh nghiệp về thiện nguyện và lĩnh vực phi lợi nhuận tại Việt Nam. Bao gồm làm việc với các đối tác liên quan như doanh nghiệp, phi lợi nhuận, báo chí và đội ngũ sản xuất nội dung để tạo ra những nội dung gần gũi, thiết thực và hữu ích cho người đọc, xem và nghe từ LIN. Hy vọng giúp càng nhiều người ở Việt Nam hiểu và thực hành thiện nguyện một cách bền vững, lâu dài hướng đến một xã hội nhân văn và không ai bị bỏ lại phía sau. 

Bên cạnh công việc tại LIN, mình cũng đang xây dựng một kênh podcast riêng mang tên “Dear Our Community”, với sứ mệnh mang đến những nội dung và trải nghiệm hữu ích giúp những người trẻ Việt Nam khai mở tiềm năng của chính mình để sống một cuộc đời hạnh phúc và ý nghĩa. Mình tin rằng những người trẻ không cần phải chọn lựa giữa việc thành công trong sự nghiệp và hạnh phúc cá nhân.

3. Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Thật ra trước đây chưa bao giờ mình nghĩ có một ngày mình sẽ trở thành một người tạo nội dung, khái niệm sáng tạo nội dung trước đây chưa có nhiều người nói đến, nhưng mình là người khá thích viết, thích trải nghiệm và thích chia sẻ những trải nghiệm thú vị đến nhiều người, một trong những mong muốn sâu thẳm mà mình ít chia sẻ là có được những cơ hội trải nghiệm, quan sát, suy ngẫm về những đời sống bình thường xung quanh, để có thể chia sẻ những câu chuyện về những thân phận con người rất bình thường trong xã hội, dù vật lộn với cuộc sống hàng ngày nhưng luôn mang trong mình niềm hy vọng, nỗ lực cho một tương lai tốt đẹp hơn cho bản thân, gia đình và xã hội. 

Trước đây, mình từng làm cho các công ty tư nhân trước khi tham gia với LIN – một tổ chức phi lợi nhuận địa phương thúc đẩy hệ sinh thái thiện nguyện tại Việt Nam. Cũng nhờ cơ hội làm việc tại LIN đã giúp mình gặp và lắng nghe được rất nhiều câu chuyện của những con người rất tuyệt vời, dù gặp nhiều trở ngại, khó khăn nhưng vẫn mong muốn đóng góp năng lực của chính mình để giúp đỡ những cộng đồng thiếu thốn và không có nhiều cơ hội. Những câu chuyện này mang lại động lực và năng lượng để mình tiếp tục đi trên con đường theo đuổi công việc mà mình cảm thấy vui, ý nghĩa và hạnh phúc. Chính vì vậy, mình nảy ra ý tưởng đem những câu chuyện này đến thật nhiều người, đặc biệt là các bạn trẻ Việt Nam, để các bạn sẽ có thêm những kiến thức, cảm hứng và động lực để bước đi trên hành trình của chính mình, tìm được sự hạnh phúc tự thân và có thể đóng góp khả năng của mình cho xã hội, như chính những trăn trở của bản thân mình ngày xưa. Vậy là podcast Dear Our Community được cho ra đời. Càng làm với Dear Our Community, mình càng thấy thích thú với công việc này vì chúng vừa thoả mãn được niềm mong ước trước đây của mình, vừa tạo cơ hội để mình có thể kể những câu chuyện hay ho và ý nghĩa về những con người bình thường với nỗ lực phi thường trong xã hội. 

4. Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

5. Anh/chị thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

Mình thích công việc hiện tại vì vừa đáp ứng được mong muốn làm ra những thứ có thể tạo ra giá trị cho người khác, vừa có không gian sáng tạo để thử nghiệm những cái mới, làm việc với những con người thú vị, có đam mê và tài năng để tạo ra những thành tựu ý nghĩa chung, qua đó cũng có thể tạo ra tác động và mang lại giá trị cho nhiều người nhất có thể. 

Mỗi ngày thức dậy mình đều cảm thấy luôn có những thứ mới, thú vị mình có thể học và những thử thách mới mà mình phải nỗ lực vượt qua để trở thành phiên bản tốt hơn mỗi ngày. 

6. Anh/chị không thích nhất những điều gì? Vì sao?

Bản thân mình là một người không thích làm những công việc lặp đi lặp lại, hay làm ở môi trường không có cơ hội để có thể học những thứ mới và thú vị để phát triển. Mình cũng không thích làm những công việc mang tính hình thức, cũng như quá nhiều về lý thuyết mà ít có sự hành động cụ thể. Sau khi đã suy nghĩ và thật sự mong muốn thì mình thường bắt tay vào làm để tạo ra một điều gì đó dù nhỏ, thay vì cứ ngồi suy nghĩ về những ý tưởng mà không bao giờ thực hiện chúng. 

7. Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu người lao động muốn thăng tiến trong công việc thì tôi nên trau dồi những gì ạ?

Để hoàn thành tốt công việc hiện tại trước tiên phải có kiến thức về lĩnh vực mình làm. Ví dụ, mình làm nội dung về thiện nguyện, phi lợi nhuận, tác động xã hội, phát triển thanh thiếu niên thì mình phải đào sâu, luôn tìm hiểu để học hỏi các khía cạnh kiến thức về những lĩnh vực này một các thấu đáo. Như vậy, kiến thức mình chia sẻ mới thật sự chất lượng và tạo ra giá trị cho người khác. Kế tiếp là rèn luyện cho bản thân những kỹ năng cần thiết để hoàn thành tốt công việc mình đặt ra, kỹ năng điều phối và quản lý mong đợi của các bên rất quan trọng trong công việc mà mình phải làm với nhiều người để hoàn thành một kế hoạch cụ thể và phát triển mối quan hệ hợp tác lâu dài. Kỹ năng học với mình cũng rất quan trọng, vì mỗi ngày kiến thức mới đều được cập nhật liên tục nên bản thân phải biết cách tiếp thu những kỹ năng mới khi cần để đạt được kết quả đặt ra và dẫn dắt sự thay đổi như mình mong muốn. 

Thái độ và tư duy cũng là nền tảng cho sự phát triển của kiến thức và kỹ năng, một người sở hữu thái độ khiêm tốn, cầu thị, cùng tư duy mở và luôn nhìn thấy cơ hội trong mỗi thách thức sẽ giúp người ấy luôn chủ động trong công việc, có thể dễ dàng tiếp thu những kiến thức mới, những góc nhìn mới để phát triển bản thân. Một người làm công việc xây dựng mối quan hệ đối tác và nội dung như mình càng cần phải có thái độ cầu thị, biết lắng nghe và muốn học hỏi, như thế những sản phẩm, kết quả mình tạo ra mới thật sự gần gũi, mang lại giá trị cho những người mình muốn hướng đến. 

8. Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Mình nghĩ đa số mọi người nghĩ làm nội dung sẽ chỉ cần ngồi suy nghĩ ra các ý tưởng hay, ý tưởng mới là có thể tạo ra nội dung hay. Cá nhân mình nghĩ thì để có thể tạo ra nội dung thì người sáng tạo nội dung phải đọc và học rất nhiều kiến thức liên quan đến chủ đề mình đang nói, nỗ lực và siêng năng trong công việc mình làm để rèn giũa kỹ năng, cũng như phải va chạm với những thực tế trong cuộc sống, nói chuyện với những con người khác nhau trong xã hội để lấy chất liệu cho ý tưởng của mình. Mọi nội dung hay thường đến từ những chất liệu thật của đời sống hàng ngày. 

9. Công việc này có giúp người lao động tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Hiện tại nhu cầu tìm kiếm tài năng làm về nội dung hay và thu hút người xem đang càng ngày càng tăng với sự phát triển nhanh chóng của nội dung số và nền kinh tế số tại Việt Nam. Công việc này phù hợp với các bạn có những tư duy và góc nhìn mới cho những vấn đề khác nhau nên các bạn sinh viên mới ra trường sẽ khá phù hợp, vì các bạn sẽ có góc nhìn mới hơn so với người bị cuốn sâu vào lĩnh vực nào đó quá lâu . Có thể mức lương ban đầu chưa hẳn quá cao nhưng nếu bạn cố gắng nuôi dưỡng nền tảng kỹ năng, kinh nghiệm, kiến thức, chuyên môn vững chắc trong lĩnh vực này, cùng thái độ và tư duy tốt thì công việc này sẽ mang lại cho bạn không chỉ về sự ổn định về tài chính lâu dài mà còn nhiều cơ hội để bạn có được sự tự do và tạo ra những dự án hay ho, ý nghĩa cho riêng mình sau này. 

10. Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho người đọc nếu họ muốn theo nghề này?

Mình nghĩ đối với bất kỳ công việc nào, nếu muốn thành công cũng đều cần sự kiên trì, nỗ lực cùng với tinh thần học hỏi, cầu thị. Không có công việc nào mà không có khó khăn, thử thách. Riêng với nghề sáng tạo nội dung tạo tác động xã hội thì mình nghĩ các bạn nên chịu khó va chạm, học hỏi, tìm tòi đào sâu về những vấn đề xã hội mà mình quan tâm một cách sâu sắc và bài bản. Từ những kiến thức, trải nghiệm này sẽ giúp các bạn có được những chất liệu từ đời sống thực tế để tạo ra những nội dung ý nghĩa và thật sự tạo ra tác động cho cộng đồng mình hướng đến. 

Sự sáng tạo cũng vậy, nó không đến từ việc chúng ta ngồi suy nghĩ trong bốn bức tường phòng kín mà đến từ những trải nghiệm, từ quan sát thực tế trong cuộc sống, từ việc dám thử nghiệm chúng, cũng như sự sáng tạo phải đặt trọng tâm vào việc mang giá trị đến một ai đó hay một cộng đồng mình hướng đến. Vì vậy, việc cho rằng sự sáng tạo chỉ dành cho những người có tư duy thiên tài, những người đặc biệt là một nhận định không chuẩn xác. Sự thật là sự sáng tạo luôn có thể được nuôi dưỡng, được rèn luyện hàng ngày qua những thực hành của chúng ta trong cuộc sống.

Thành công không đến ngày một ngày hai mà đến từ những ai có tâm huyết và kiên trì với mục tiêu của mình. 

Bài viết Nhà sáng tạo nội dung tạo tác động xã hội đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

Sống khát khao với “tư duy đói”

Anh Thành chia sẻ bản thân luôn sống với một “tư duy đói”. Nếu như cách đây hơn 45 năm ở Việt Nam, mọi người phải sống trong những năm tháng “đói ăn” khi mùa màng liên tục thất bát, luôn suy nghĩ phải làm thế nào để có đồ ăn, sẵn sàng chấp nhận có gì ăn đó để sống qua ngày, thì anh mang chữ “đói” vào cả câu chuyện nghề nghiệp của mình, đó là “đói kiến thức”, “đói kỹ năng”. Cảm giác “đói” ấy thúc đẩy anh luôn khao khát tìm tòi, khao khát học hỏi những điều mới để “vượt qua cơn đói” của mình. Chính “tư duy đói” ấy đã góp phần làm nên một Trương Nguyện Thành của hôm nay. 

Từ câu chuyện thửa ruộng đến xác định mục tiêu cuộc đời

Khi còn sống ở Việt Nam, anh từng làm nghề cày thuê. Để cày được một thửa ruộng đẹp, thì nếp cày phải đều và muốn được vậy thì đường cày đầu tiên phải thẳng. Cách duy nhất để làm được điều đó là đứng ở đầu bên này thửa ruộng, xác định rõ một điểm ở đầu bên kia và con mắt luôn giữ kiên định ở điểm đó, rồi dùng roi quất trâu đi thẳng về điểm mình đã nhắm thì sẽ ra một đường cày thẳng. 

Thấm thoát, anh đã dành hơn 30 năm trong đời để luôn đi về “điểm mục tiêu” đó. Một khi đã có mục tiêu, anh sẽ nỗ lực hết sức để hoàn thành. Đó cũng là cách mà anh đã áp dụng trên hành trình trở thành một Giáo sư của mình. . 

Để học tập suốt đời, cần biết cách “xóa học”

Một khái niệm mà lần đầu Sông An được nghe đến và cảm thấy rất thú vị – “xoá học”. Theo anh, để thích nghi với một thế giới đang thay đổi từng phút từng giây, con người cần biết xoá đi những điều đã từng rất đúng nhưng hiện nay không còn phù hợp, để mạnh dạn đi tìm những cái mới, những điều thích hợp hơn ở thời điểm hiện tại. 

Ví dụ, nếu ở giai đoạn đầu của giai đoạn chống dịch Covid, cả nước cố gắng để không có ca nhiễm mới, thì nay chúng ta đã “xoá” đi phương pháp cũ, tập thích ứng với trạng thái bình thường mới, học cách sống chung với dịch bệnh. 

Anh tin rằng sự “xoá học” là vô cùng cần thiết để thúc đẩy những cái mới, là kim chỉ nam trong hành trình học tập suốt đời.

Đi tìm nguồn sống ở tuổi về hưu

Bước sang tuổi 60, độ tuổi mà nhiều người nghĩ là nên nghỉ ngơi, thì anh lại chọn một khởi đầu mới, chọn vượt ra khỏi những giới hạn của bản thân. Với suy nghĩ luôn khát khao học hỏi, anh sẵn sàng thử mọi thứ mà bản thân anh hứng thú, bất kể đó là lĩnh vực nào. Anh gọi những trải nghiệm mà bản thân có được chính là “nguồn sống”.

Từ câu chuyện bản thân nhiễm Covid, anh đã mang quan điểm của một nhà nghiên cứu khoa học để tìm cách tự chữa bệnh cho mình. Và từ đó, anh tìm thấy một “nguồn sống mới” – đó là Kidao, một phương pháp tập thở để cải thiện sức khoẻ do anh tự nghiên cứu và đã thử nghiệm thành công suốt một năm qua. Một trong những “nguồn sống” của anh Thành ở tuổi 60 chính là giới thiệu và phát triển Kidao đến nhiều người hơn nữa. 

“Rẽ trái” hay “rẽ phải” ở tuổi về hưu?

Rất nhiều người chọn rẽ phải, xem độ tuổi 60 là tuổi nghỉ ngơi sau gần 30, 40 năm miệt mài làm việc. Nhưng cũng có rất nhiều người lại chọn rẽ trái, xem tuổi về hưu là độ tuổi để khởi nghiệp, để bắt đầu một hành trình mới, để được làm những điều mà bản thân từng ước mơ nhưng chưa thể thực hiện. 

Anh Thành cho rằng sự lựa chọn nào cũng đều hợp lý và đáng trân trọng. Đó là quyền quyết định của mỗi người. 

Khởi nghiệp tuổi 60 có xác suất thành công cao hơn tuổi 20?

Trong một khảo sát 2,7 triệu nhà khởi nghiệp của Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), những người khởi nghiệp ở tuổi 60 có xác suất thành công gấp 3 lần một người ở tuổi 30, và người ở tuổi 50 thành công cao hơn 2,5 lần so với tuổi 30. Vậy lý do là gì?

Tuổi trẻ có thể có chiến lược rất độc đáo, nhưng chưa chắc đã có chiến thuật tốt. Tuổi 60 có thể có chiến lược hay như người trẻ, và cả một một chiến thuật uyển chuyển. Bởi chiến lược là ý tưởng, là mục tiêu mà số đông có thể tìm ra nếu chịu khó tìm tòi, nhưng chiến thuật thì phải xuất phát từ kinh nghiệm. Một người khởi nghiệp ở tuổi 60 chắc chắn có thể dùng trải nghiệm lâu năm của mình để  thiết lập một chiến thuật tốt, đó chính là chìa khoá giúp họ có cơ hội chạm đến thành công. 

Sống như đại bàng cao tuổi nếu muốn khởi nghiệp tuổi về hưu

Một con đại bàng khi đã sống lâu năm, nếu muốn duy trì sự sống nó phải tự nó phải tự nhổ lông, tự bẻ gãy móng vuốt, tự đập bể mỏ để mọc lông mới, mọc móng vuốt mới, mọc mỏ mới. Nếu muốn đi tìm nguồn sống mới ở tuổi về hưu, hãy sống như đại bàng, hãy biết “xóa học”, tạm quên những điều cũ để sẵn sàng trải nghiệm những điều mới.

 “Ở trong chênh vênh, đi tìm sự công bằng
Ở trong nguy cơ, đi tìm cơ hội”

“60 tuổi có điên mới đi khởi nghiệp” – đó có thể là suy nghĩ của nhiều người, nhưng có thể không phải là của bạn. Bất chấp hoàn cảnh và độ tuổi, bạn luôn có thể có thể khởi đầu một hành trình mới, tìm kiếm cơ hội mới nếu có khát khao và niềm đam mê. 

Để xem lại đầy đủ buổi live stream, Sông An mời anh chị xem video dưới đây/ Chúc cả nhà luôn vững vàng trên những lựa chọn nghề nghiệp của mình.

Bài viết Hướng nghiệp cho người về hưu đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

• Tuổi: 28
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 02 năm
• Trình độ học vấn & chuyên ngành:
  • Thạc sĩ Khoa học Sinh học (Master of Science in Biology) – Ludwig Maximilian University of Munich.
  • Nghiên cứu sinh Tiến sỹ – Ludwig Maximilian University of Munich
  • Chuyên ngành: Khoa học Dữ liệu Y sinh (Biomedical Data Science)
• Số giờ làm hằng tuần: 40 giờ
• Loại hình & quy mô công ty:
  • Viện Nghiên cứu Sinh học Tính toán – Trung tâm Helmholtz tại Munich (Institute of Computational Biology, Helmholtz Center Munich)
  • Số lượng: khoảng 2500 chuyên viên.

2. Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho công ty, cho các bên liên quan?

Trách nhiệm chính:

• Nghiên cứu các dự án về y sinh: tham gia vào các dự án liên quan đến y sinh của viện nghiên cứu. Ví dụ: một trong các dự án là phân tích dữ liệu để đưa ra mô hình dự đoán tỷ lệ mắc bệnh ở người tiểu đường khi có một số triệu chứng điển hình như tê tay/chân). Các dữ liệu gồm thông tin như tuổi tác, giới tính, khu vực sinh sống, thói quen sinh hoạt, tiền sử bệnh khác, ăn uống… liên quan đến các bệnh nhân tiểu đường điều trị ở cơ sở y tế trong vài chục năm trở lại. Ngoài ra, việc nghiên cứu còn giúp đưa ra các dự đoán về các bệnh tật khác nhau dựa trên thông tin phân tích được từ nghiên cứu.
• Hỗ trợ sinh viên thạc sỹ và cử nhân: khi nhận tin từ các tổ chức khác nhau, Viện nghiên cứu chưa biết các thông tin này có tiềm năng hay không, Viện sẽ chia các thông tin này vào các dự án thí điểm (pilot study), và bạn nghiên cứu sinh sẽ hỗ trợ sinh viên phát triển nghiên cứu thử nghiệm. Từ đó, tìm ra tiềm năng của dữ liệu, nếu dữ liệu tiềm năng, sẽ tiếp tục phát triển thành nghiên cứu chính thức.
• Phụ trách “journal club”: tổ chức các buổi trò chuyện hàng tuần để các chuyên viên trong lab (phòng nghiên cứu – khoảng 25 người) có thể chia sẻ thông tin hữu ích cho các thành viên thông qua hình thức thuyết trình.

Giá trị của công việc:

• Nghiên cứu về y sinh (biomedicine) để mang lại các ứng dụng vào thực tế y sinh (bệnh viện, công ty dược … giúp chữa trị bệnh nhân, bào chế thuốc, thăm khám) theo đặt hàng trong nước; nghiên cứu cơ bản để giải đáp và tìm ra các hướng phát triển mới của lĩnh vực; hợp tác quốc tế với các quốc gia để phát triển lĩnh vực nói chúng.

3. Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Bản thân tôi tự quyết định theo ngành này, do ngày xưa đi học ở trường đại học được các thầy cô du học nước ngoài kể về trải nghiệm của họ, cách họ nhìn thấy thế giới. Từ đó, tôi được truyền cảm hứng và quyết tâm theo đuổi ngành này.

Ngày đầu vào học lớp đầu tiên của chương trình thạc sỹ, môn gen người (human genomics), tôi thấy hay vì hiểu thêm nhiều ứng dụng của công nghệ sinh học tính toán (computational biology) hơn là công nghệ sinh học truyền thống (traditional biology). Công nghệ truyền thống thì thường là nghiên cứu dựa vào thực nghiệm (thí nghiệm cho ra kết quả rồi tổng hợp đánh giá), còn công nghệ sinh học hiện đại sẽ ứng dụng “học máy” vào phân tích dữ liệu và mô phỏng dữ liệu để huấn luyện mẫu (train model), tạo ra chương trình cung cấp các giải pháp giúp tiết kiệm thời gian hơn và giải đáp các bài học thực tiễn hơn.

Sau khi thực tập thạc sĩ ở Viện nghiên cứu hiện tại, tôi được giáo sư nhận vào viện làm luôn và ký hợp đồng toàn thời gian cho vị trí Data Scientist (Chuyên viên Khoa học Dữ liệu). Đồng thời, Viện cũng tài trợ cho tôi khóa học tiến sĩ đến nay.
Nếu được chọn lại ngành nghề, tôi vẫn chọn nghề này vì hiện tại tôi cảm thấy mọi thứ tốt, không có gì khó khăn, vui vì được làm cái mình thích.

4. Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

5. Anh/chị thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

• Thích phần lập trình vì nó thú vị: Do lập trình mang lại cảm giác “challenge” (thử thách), giống như đi tìm đáp án, giải câu đố/chơi gameshow. Khi giải được, bản thân cảm thấy thỏa mãn và vui, tạo động lực để chinh phục các câu đố khác.
• Môi trường làm việc thoải mái, tích cực: Đồng nghiệp quan tâm và thân thiện, sếp chỉ bảo nhiều điều, văn phòng đẹp, thiết bị làm việc hiện đại, đãi ngộ tốt.

6. Anh/chị không thích nhất những điều gì? Vì sao?

Không thích đọc báo và viết bài. Lý do:

• Vì báo khoa học dài, phải đọc kỹ chi tiết và lọc thông tin. Ngoài ra, mỗi bài báo nghiên cứu thường dẫn đến nhiều bài khác (trích dẫn) nên mất thời gian và đòi hỏi sự tập trung cao độ, dễ dẫn đến kiệt sức hoặc căng thẳng.
• Phải suy nghĩ cách diễn đạt, sắp xếp ý trước khi hoàn thành một đoạn, cũng tốn nhiều năng lượng và mất nhiều thời gian.

7. Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này:

• Kiến thức về sinh học phân tử, toán và xác suất thống kê (nghĩa rộng bao gồm cả “machine learning”), khoa học máy tính.
• Kỹ năng: giao tiếp lưu loát tiếng Anh, thuyết trình, đọc và viết (theo phong cách khoa học), lập trình …
• Thái độ: tích cực để xây dựng mối quan hệ, kiên nhẫn để tìm ra câu trả lời trong nghiên cứu, ham học hỏi để tiếp thu kiến thức/kinh nghiệm từ đồng nghiệp trong nghiên cứu (đặc thù nghiên cứu cần phải giao lưu kiến thức do mỗi người có một sở trường riêng).

8. Nếu muốn thăng tiến trong công việc thì nên trau dồi thêm:

• Kiến thức, kỹ năng, thái độ ở trên.
• Nguồn kiến thức: Coursera, Edx (giống Coursera), Udemy; các bài giảng trên youtube, hoặc website của MIT, Stanford University, Harvard …
• Tạp chí khoa học:
  • Nature (UK): https://www.nature.com/
  • Science (US – chính phủ): https://www.science.gov/
  • Science magazine (US): https://www.science.org/

9. Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Các em học sinh nghe đến ngành này thường nghĩ là học xong sẽ chỉ có thể làm giáo viên. Vì học sinh ở trong môi trường nhỏ, không tiếp xúc nhiều với những người làm trong lĩnh vực Sinh học, chỉ thấy thầy cô dạy Sinh có liên quan đến ngành Sinh học.

Học Sinh học ra sẽ làm nghề nông (nông nghiệp) vì học sinh thường nghĩ Sinh học liên quan đến cây cối, thực vật, động vật.

10. Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Vâng có.

11. Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

• Nếu thấy thích lĩnh vực này thì cứ làm, đừng sợ thất bại, đừng sợ ngành khó. Vì thường những điều khó mà chinh phục được sẽ đem đến những thành tựu lớn. Sinh học tính toán là một trong những ngành học tiềm năng của tương lai.
• Hãy quan tâm, tìm hiểu tình hình thế giới (chính trị, môi trường, xã hội …) để dễ dàng nắm được các tiến bộ của thế giới, dự đoán được xu hướng phát triển cũng như tiếp cận, thích nghi và hòa nhập với văn hóa, môi trường ở nước ngoài dễ dàng hơn.
• Đọc nhiều sách, báo hơn (The Economics, The Guardian …), tìm kiếm các nguồn thông tin mang tính trung dung để đọc… ; chọn lựa các thể loại có liên quan đến mục tiêu phát triển của mình để đọc và xem, không xem những thông tin vô thưởng vô phạt.

Bài viết Chuyên viên Khoa học Dữ liệu Y sinh đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

Thông tin căn bản

• Tuổi: 63
• Giới tính: Nữ
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 40
• Trình độ học vấn & chuyên ngành: 
  • Cử nhân Lịch sử, ngành Khảo cổ học, trường Đại học Tổng hợp TPHCM, 1980.
  • Tiến sĩ, ngành Khảo cổ học, Viện Khoa học Xã hội TPHCM (sau này là Viện Khoa học Xã hội vùng Nam bộ), 1997.
  • Các chứng chỉ chuyên môn  Bằng Phó Tiến sĩ lịch sử – ngành Khảo cổ học của Bộ Giáo dục và Đào tạo (nay là Viện Khoa học Xã hội vùng Nam bộ). Từ sau năm 1998 nhà nước đổi học vị Phó Tiến sĩ thành Tiến sĩ. 
  • Bằng Cao cấp lý luận chính trị, Học viện chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, 2005.
• Số giờ làm hằng tuần: hiện đã nghỉ hưu, giờ làm linh hoạt tùy theo công việc.
• Loại hình & quy mô công ty: 
  • Loại hình: Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM – Là cơ quan nghiên cứu khoa học trực thuộc Ủy ban nhân dân thành phố; có chức năng nghiên cứu, tham mưu và tư vấn cho Thành ủy, Ủy ban nhân dân thành phố về các vấn đề thuộc lĩnh vực kinh tế, xã hội và môi trường đô thị trên địa bàn thành phố. Cơ quan hưởng ngân sách nhà nước cho lương công chức viên chức, thực hiện đề tài Nghiên cứu Khoa học từ nguồn kinh phí của nhà nước cũng như từ đặt hàng của các tổ chức, các địa phương.
  • Quy mô: có 4 phòng chuyên môn, 6 phòng và trung tâm chức năng khác. Có khoảng 120 công chức, viên chức, nhân viên hợp đồng.

Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho công ty, cho các bên liên quan?

Nơi công tác trước khi tôi nghỉ hưu là Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM. Đây là cơ quan nghiên cứu khoa học có chức năng tham mưu cho UBND TPHCM về các lĩnh vực Kinh tế – Văn hóa An sinh xã hội, Quản lý đô thị. Tôi giữ chức vụ Phó Viện trưởng, phụ trách lĩnh vực Văn hóa – Xã hội, kiêm Tổng Biên tập tạp chí Nghiên cứu phát triển của Viện.

Công việc cụ thể: 

• Tham mưu, tư vấn xây dựng các đề tài NCKH thuộc lĩnh vực quản lý. 
• Tham gia xây dựng chính sách về văn hóa, an sinh, quản lý đô thị. 
• Trực tiếp chủ nhiệm một số đề tài NCKH về lịch sử – văn hóa, bảo tồn di sản đô thị. 

Ngoài ra tôi tham gia giảng dạy về khảo cổ học, về văn hóa tại nhiều trường đại học, cao đẳng trong và ngoài TPHCM.

Hiện nay tôi là Giảng viên của trường Đại học Khoa học Xã hội & Nhân văn TPHCM, chuyên giảng dạy về khảo cổ học và bảo tồn di sản.

Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Những năm 1970 của thế kỷ trước, việc chọn ngành nghề không có điều kiện như hiện nay. Khi thi đại học, đa số các bạn chọn ngành nghề theo hướng dẫn của gia đình hoặc vài định hướng của xã hội bởi vì phần lớn sinh viên ra trường sẽ đi làm trong cơ quan nhà nước nên không có sự chênh lệch nhiều về thu nhập cũng như điều kiện khác.

Tôi thi vào Đại học Văn khoa Sài Gòn năm 1976 (lúc đó chưa đổi tên thành Đại học Tổng hợp TPHCM), chuyên ngành lịch sử vì đây là môn tôi học khá giỏi. Việc quyết định theo chuyên ngành Khảo cổ học của khoa Lịch Sử là vì tôi được theo học các Giáo sư rất giỏi nghề, tận tâm với sinh viên, định hướng và dạy cho tôi những phương pháp nghiên cứu mới, đồng thời cho chúng tôi cách nhìn mới về lịch sử và văn hóa Việt Nam.

Cuối năm 1980, tôi tốt nghiệp đại học,  gia đình muốn xin cho tôi làm việc tại một Viện Nghiên cứu (vì có quen biết), nhưng tôi không đồng ý và chờ sự phân công của nhà trường. 

Năm 1981 tôi được giữ làm giảng viên của trường Đại học Tổng hợp TPHCM. Tôi làm việc tại đây đến 1994 thì chuyển về bảo tàng lịch sử TPHCM, vì nơi đó đang cần người có chuyên môn về khảo cổ học, tôi sẽ phát huy tốt hơn khả năng của mình, dù làm việc sẽ vất vả hơn: đi khai quật di tích, đi sưu tầm cổ vật liên tục… Trong thời gian công tác tại bảo tàng lịch sử, tôi đã hoàn thành luận án Tiến sĩ về Khảo cổ học khu vực Cần Giờ – TPHCM, được bổ nhiệm là Phó Giám đốc Bảo tàng.

Năm 2005, Ủy ban Nhân dân Thành phố chuẩn bị cho việc thành lập Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM, tôi được chuyển về công tác tại đây và đến 2008 được bổ nhiệm Phó Viện trưởng.

Là một công chức, do nhu cầu công việc cá nhân và yêu cầu của tổ chức, tôi đã có 3 lần chuyển nơi công tác. Nhưng ở cơ quan nào tôi cũng làm tốt công việc được giao, vì vừa là chuyên môn, đồng thời tôi cũng phải học hỏi nhiều để thích nghi với các môi trường, nhiệm vụ mới.

Tôi không “ân hận” khi phải chuyển công tác nhiều lần, vì cuối cùng tôi vẫn giữ được 2 yếu tố quan trọng: (1) Nghiên cứu và giảng dạy đúng chuyên môn và (2) Góp phần tích cực cho công việc chung của cơ quan, của thành phố. Vì vậy, nếu “bắt đầu” lại thì tôi vẫn chọn nghề/ngành này.

Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

Hiện nay công việc của tôi khá tự do, tuy vẫn nhiều việc. Một ngày của tôi bắt đầu từ khoảng 6.30, sau khi làm một số việc cá nhân và việc nhà, khoảng 8.00 tôi làm việc: đọc sách chuyên môn, viết công trình hoặc bài nghiên cứu khoa học. Từ 10.30 đến 12.30 sinh hoạt với gia đình, từ 13.00 tiếp tục đọc sách, hoặc viết bài, làm các công việc khác. 

Thỉnh thoảng tôi dành buổi chiều nghỉ ngơi, xem phim ở TV, đọc sách văn học… Buổi tối tôi làm việc từ 19.30 đến khoảng 23.00. Đây là thời gian làm việc chính. 

Nói chung lịch làm việc không cố định như vậy, vì tôi vẫn tham gia các cuộc họp, hội thảo hay những việc khác… 

Anh/chị thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

Đối với việc nghiên cứu Khảo cổ học: luôn có những phát hiện mới qua mỗi cuộc khai quật, khảo sát giúp mở rộng tầm nhìn lịch sử, văn hóa, đặc biệt giúp cho việc giảng dạy được đổi mới, hấp dẫn hơn.

Đối việc công tác quản lý: phải xử lý nhiều vấn đề chuyên môn, nhân sự trong nhiều cơ quan nên tôi rèn luyện được tính kiên nhẫn, khách quan, đồng thời cũng dân chủ và cương quyết hơn. Người lãnh đạo nếu có sự công bằng, khách quan thì sẽ đoàn kết được mọi người, đồng thời cũng cần xử lý ngay với những hiện tượng xấu để bảo vệ cái tốt, người tốt.

Anh/chị không thích nhất những điều gì? Vì sao?

Tôi không thích làm quản lý, vì trong cơ chế nhà nước rất khó để có thể thật sự khách quan, minh bạch trong công việc – như yêu cầu và phẩm chất của người nghiên cứu khoa học. 

Lĩnh vực Khoa học Xã hội chưa được sự quan tâm đúng mức của nhà nước. Xã hội chưa hiểu đúng và đánh giá đúng về nó, vì vậy có những công trình nghiên cứu Khoa học Xã hội ít được xã hội biết đến cũng như chưa được ứng dụng trong chính sách, đời sống. Việc phải thuyết phục, giải thích, minh chứng cho những giá trị và việc cần phải bảo tồn di sản đô thị là một công việc khó khăn và nhiều khi vô ích là vì vậy!

Từ nhiều năm nay, những ngành xã hội nhân văn, kể cả sư phạm, bị xếp vào cuối bảng lựa chọn, nguyên nhân đơn giản: khó xin việc làm, mà có việc thì lương thấp dẫn đến khó sống, khó lập gia đình, khó thăng tiến… nói chung là khó đủ thứ. Thậm chí, bạn trẻ nào muốn học những ngành này cũng… khó ăn khó nói với gia đình, với bạn bè.

Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

Kiến thức lịch sử – văn hóa là nền tảng cho ‘vốn sống” bên cạnh kinh nghiệm, trải nghiệm cá nhân. Bởi vì kiến thức lịch sử – văn hóa giúp chúng ta xây dựng nhân cách, sự thích nghi với môi trường sống và làm việc, sự ứng xử nhân văn. Trong tất cả các công việc luôn có mối quan hệ giữa người với người, ở vị thế, mức độ khác nhau, nhưng nếu ta là một người “có văn hóa”, hiểu biết, khiêm nhường, thì chắc chắn những thiếu hụt về kiến thức chuyên môn hay kinh nghiệm nghề nghiệp sẽ mau chóng được khắc phục.

Chịu khó học hỏi, nhất là những kiến thức mới trong lĩnh vực của mình. Học từ người giỏi hơn, học cả từ người trẻ, nhỏ hơn mình, học từ xã hội… Cởi mở trong học hỏi thì sẽ có được nhiều kiến thức.

Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Mọi người thường nghĩ việc nghiên cứu lịch sử hay khảo cổ học là không liên quan trực tiếp, hay không giúp ích gì cho cuộc sống hiện đại đang có nhiều vấn đề phức tạp. Hay nói một cách đời thường là nghiên cứu Khoa học Xã hội – Nhân văn không làm ra “tiền tươi thóc thật” ngay và luôn!

Đấy là cách nhìn khá thực dụng vì chỉ quan tâm đến đời sống vật chất trước mắt. Chính vì vậy mà thiếu tầm nhìn xa cho “phát triển bền vững”, vì Khoa học Xã hội cung cấp kiến thức để mở rộng tầm suy nghĩ, nối dài sự hiểu biết, giúp con người nhìn xa hơn về tương lai.

Riêng nghề khảo cổ thường được coi là nghề khô khan, chỉ biết đất cát với mộ cổ… Thực ra đây là một nghề rất thú vị, những người làm nghề này không hề khô khan mà trái lại, rất lãng mạn. Đặc biệt, đây coi là một nghề rất vất vả nhưng hầu như rất ít người bỏ nghề để làm việc khác. Đó là nhờ sự hấp dẫn của nghề cũng như mối quan hệ của đồng nghiệp trong nghề thường tốt đẹp. 

Nghề nào cũng có những đặc thù riêng. Hầu hết những người theo nghề khảo cổ, nam hay nữ, đều do yêu thích công việc này. Và khi đã theo nghề rồi thì họ quen dần và chấp nhận những khó khăn vì đó là “nghiệp” của mình. 

Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Hiện nay nghiên cứu Khoa học Xã hội – Nhân văn nói chung hay theo nghề Khảo cổ học nói riêng thường làm trong các cơ quan nhà nước. Thu nhập không cao, sinh hoạt tạm đủ. Nhưng nếu bạn có gia đình thì nguồn thu nhập này không đủ. Nếu bạn có thể làm việc trong một số dự án quốc tế thì thu nhập khá hơn, nhưng đòi hỏi có kiến thức chuyên môn, ngoại ngữ giỏi và biết cách thích nghi với môi trường làm việc khoa học nghiêm túc của nước ngoài. Bên cạnh đó, bạn có thể làm việc cho một số viện nghiên cứu tư nhân, bảo tàng hay nhà sưu tập cổ vật tư nhân thì thu nhập khá hơn nhưng hiện nay còn rất ít những tổ chức như vậy.

Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

Khuyên ai theo một nghề nào đó giống như mình đang “làm mai làm mối” vậy. Tôi không cho rằng một công việc hấp dẫn là công việc nhàn nhã hay kiếm được nhiều tiền. Quan trọng là các bạn hãy tự hỏi mình yêu thích nghề nào, vì sao? Mỗi nghề có sự hấp dẫn riêng cũng như khó khăn riêng, nếu thích thú thì cứ làm và đừng nghĩ, đừng cho rằng mình phải “hy sinh” vì nghề nghiệp – cũng như khi kết hôn với người mình yêu đâu ai gọi đó là “hy sinh”.

Nhưng không thể phủ nhận,  làm nghề nào cũng cần có tố chất phù hợp nghề đó. Với nghề khảo cổ là sự say mê với những chuyến đi, tỉ mỉ và tinh tế trong công việc, cần có tính đồng đội cao bên cạnh trách nhiệm cá nhân. Nếu bạn nào thích nghề khảo cổ thì cứ theo học đi, đây là một ngành học rất thú vị! Thú vị vì được đi nhiều nơi, trải nghiệm nhiều. Ông bà mình đã dạy “đi một ngày đàng học một sàng khôn”.

Nghề nào cũng vậy, nếu mình làm tốt công việc dù nhỏ thì mình đã “được” thêm nhiều thứ: thỏa mãn sự ham mê, có thêm kiến thức, thêm hiểu biết, cuộc sống sẽ phong phú hơn, và quan trọng nhất là được sống với khả năng, nguyện vọng và sự đam mê của chính mình. 

Bài viết Nhà nghiên cứu khảo cổ học, văn hóa học đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

• Tuổi: 39
• Giới tính: Nam
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 18 năm
• Trình độ học vấn & chuyên ngành: Tiến sĩ Công nghệ Sinh học (“CNSH”), Đại học Osaka (Nhật Bản)
• Các chứng chỉ chuyên môn (nếu có): Cử nhân CNSH, Thạc sĩ Vi sinh vật học (Trường ĐH Khoa học Tự nhiên, ĐHQG-HCM), Thạc sĩ CNSH
• Số giờ làm hằng tuần: 40 giờ
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): Trường Đại học, khoảng 900 nhân viên

Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho công ty, cho các bên liên quan?

Với vai trò vừa là giảng viên, nhà nghiên cứu và trưởng khoa, 3 công việc chính tôi thực hiện gồm:

1. Giảng dạy các môn học bậc đại học và sau đại học về các kiến thức sinh học phân tử nền tảng và các ứng dụng của công nghệ gen và công nghệ protein (protein hay còn gọi là chất đạm). Đây là những kiến thức quan trọng trong lĩnh vực công nghệ sinh học mà người học nên được trang bị. Công việc giảng dạy bao gồm: thường xuyên cập nhật kiến thức liên quan môn học, biên soạn và thực hiện bài dạy, thiết kế và thực hiện đánh giá kết quả học tập của người học.
2. Nghiên cứu cơ bản về cấu trúc, chức năng protein và nghiên cứu ứng dụng các công nghệ sản xuất protein tái tổ hợp dùng làm dược phẩm hay mỹ phẩm. Đây là những hướng nghiên cứu góp phần tạo ra các sản phẩm thuốc và mỹ phẩm mới, hoặc phát triển công nghệ sản xuất các thuốc gốc đã có trên thế giới nhưng Việt Nam chưa sản xuất được (ví dụ: Vaccine Nanocovax của công ty Nanogen là một dạng sản phẩm protein tái tổ hợp). Công việc nghiên cứu bao gồm: thường xuyên cập nhật kiến thức và thông tin về nhu cầu xã hội hoặc xu thế tương lai, xây dựng ý tưởng nghiên cứu, viết đề cương nghiên cứu (proposal), tìm nguồn tài trợ kinh phí và nộp hồ sơ, quản lý nhóm nghiên cứu (khoảng 10 người), quản lý tài chính, thảo luận và đề xuất giải pháp cho các vấn đề gặp phải khi tiến hành nghiên cứu, phân tích và biện luận kết quả, trình bày kết quả nghiên cứu ở dạng viết (công bố khoa học) và dạng nói (hội thảo khoa học), đồng thời hướng dẫn sinh viên làm nghiên cứu khoa học.
3. Lãnh đạo và quản lý một Khoa gồm 08 bộ môn với khoảng 100 nhân viên và hơn 2500 người học của 04 chương trình đào tạo đại học, 08 chương trình đào tạo thạc sĩ và 07 chương trình đào tạo tiến sĩ. Công việc lãnh đạo và quản lý bao gồm: cập nhật thông tin, xu thế, tạo dựng các mối quan hệ trao đổi – học hỏi – hợp tác, từ đó có thể phát triển tầm nhìn cho đơn vị; xây dựng kế hoạch – chiến lược, chính sách, quy định và phân bố hiệu quả các nguồn lực nhân sự và tài chính để thực hiện các hoạt động giúp cập nhật – cải tiến, vận hành và đảm bảo chất lượng các chương trình đào tạo; gia tăng các sản phẩm nghiên cứu khoa học – công nghệ cả về số lượng lẫn chất lượng; hỗ trợ tích cực cho người học trong việc nâng cao năng lực học tập, nghiên cứu và năng lực nghề nghiệp thông qua các chương trình hoạt động ngoại khóa, kết nối cựu sinh viên và nhà tuyển dụng.

Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Ý định chọn ngành CNSH do thầy dạy môn Sinh học lớp 12 giới thiệu về tiềm năng tương lai của ngành này và thấy có vẻ thích thú. Gia đình định hướng mình thi ngành Y, nhưng mình thật sự không thích ngành Y. Khi thi trượt ngành Y, mình nói gia đình là không muốn thi lại, mà muốn học CNSH và được gia đình đồng ý.

Sau khi tốt nghiệp đại học, thầy hướng dẫn đề tài tốt nghiệp có đề nghị ở lại trường để tiếp tục học cao học và làm nghiên cứu. Trước tình hình các ngành nghề liên quan lĩnh vực CNSH vào thời điểm đó (năm 2003) vẫn chưa phát triển nhiều như hiện nay, cộng thêm được gia đình động viên, mình quyết định tiếp tục ở lại trường vừa làm trợ giảng, vừa học thạc sĩ Vi sinh vật học (thời điểm đó chưa có chương trình thạc sĩ CNSH). Năm 2006, tốt nghiệp thạc sĩ, mình nghĩ cần ra nước ngoài để học hỏi thêm. Cuối 2006 đến cuối 2007, mình học khóa học nâng cao về CNSH do UNESCO tổ chức ở Thái Lan và Nhật Bản trong 1 năm. Năm 2008, mình sang Nhật học lại thạc sĩ CNSH ở Đại học Osaka, sau đó học tiếp lên tiến sĩ CNSH và tốt nghiệp năm 2013. Tháng 7/2013, mình về nước và quay về trường đại học trước đây công tác. Vào thời gian này (31 tuổi), mình cũng suy nghĩ bản thân có thật sự thích công việc giảng dạy và nghiên cứu hay không, nhất là thu nhập của mình lúc mới về thật sự không đủ cho những nhu cầu cơ bản, thiết yếu cá nhân. Mình đã tìm hiểu và trải nghiệm thử một công việc bán thời gian khác mà mình nghĩ là rất thích, nhưng phát hiện bản thân không phù hợp công việc đó. Sau đó, mình quyết định tập trung cho công việc hiện tại và dần gặt hái được nhiều thành công. Chính các thành công đó làm mình tự tin hơn với lựa chọn và ngày càng yêu thích công việc của mình nhiều hơn.

Nếu chọn lại mình chắc chắn vẫn chọn ngành CNSH và công việc giảng dạy – nghiên cứu vì đại dịch Covid-19 một lần nữa khẳng định vai trò của khoa học sự sống (sinh học) và CNSH trong cuộc sống của con người, cộng thêm tình hình biến đổi khí hậu, vấn đề an toàn lương thực – thực phẩm và nhu cầu chăm sóc sức khỏe gia tăng sẽ rất cần nguồn nhân lực trong lĩnh vực này. Quan trọng hơn mình nhận thấy bản thân là người tò mò về thế giới xung quanh (tố chất quan trọng của nhà nghiên cứu) và có năng khiếu truyền đạt (tố chất tương đối quan trọng của giảng viên).

Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

Anh/chị thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

• Tự do: Mình hoàn toàn tự do trong việc quyết định muốn nghiên cứu cái gì, đọc thêm cái gì, học thêm cái gì.
• Tri thức: Mình được tiếp xúc với sinh viên, đồng nghiệp, đối tác đều là những người giúp mình học hỏi được thêm nhiều điều thú vị và bổ ích.
• Mới mẻ: Mình tiếp xúc với sinh viên mới mỗi năm, đối tác mới liên tục mở rộng, chủ đề nghiên cứu luôn phát triển cả chiều sâu lẫn chiều rộng. 

Anh/chị không thích nhất những điều gì? Vì sao?

Thu nhập không cao, điều kiện cơ sở vật chất còn phần nào thiếu thốn và một số quy trình quản lý còn chưa chuyên nghiệp.

Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

Thăng tiến trong công việc giảng dạy – nghiên cứu đại học có 2 dạng:

1. Trở thành chuyên gia đầu ngành, đạt học hàm Phó Giáo sư, Giáo sư: kiến thức nền tảng trong lĩnh vực của mình và những lĩnh vực hỗ trợ liên quan phải rất vững (ví dụ, chuyên gia CNSH còn phải có kiến thức nền tảng về toán thống kê, hóa học, vật lý, v.v.), khả năng tự học phải rất cao, luôn có sự tò mò, tư duy phản biện cao, có khả năng tổ chức, sắp xếp, quản lý thời gian và công việc tốt, kỹ năng viết lách và thuyết trình tốt, nhất thiết phải tuyệt đối liêm chính/trung thực, tôn trọng sự khác biệt và có khả năng hợp tác với người khác.
2. Trở thành nhà quản lý (Trưởng Khoa, Phó Hiệu trưởng, Hiệu trưởng): bên cạnh các yêu cầu của dạng 1, cần có tư duy và khả năng lãnh đạo, biết cách quản lý nhân sự và quản lý tài chính tốt.

Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

• Về công việc giảng dạy đại học, mọi người sẽ hiểu lầm giảng dạy và nghiên cứu có thể tách biệt. Nhưng thực tế, để bài giảng đại học có thể hấp dẫn người học, cung cấp được nhiều thông tin thực tiễn và ví dụ minh họa cho lý thuyết, thì việc giảng viên tiến hành các nghiên cứu khoa học là hết sức cần thiết. Nếu không bài giảng chỉ là lý thuyết suông từ sách vở mà người học hoàn toàn có thể tự đọc được.
• Công việc nghiên cứu thường được hiểu lầm là nhàm chán, lặp đi lặp lại, cắm đầu trong phòng thí nghiệm, hoặc nghiên cứu khoa học khó lắm, dành cho ai có đầu óc siêu phàm. Đúng, làm nghiên cứu khoa học cần có sự lặp lại để đạt độ tin cậy nhất định, nhưng một khi kết quả thành công, đó sẽ là một niềm vui và hạnh phúc rất to lớn mà chỉ khi bạn dấn thân vào nghiên cứu bạn mới hiểu rõ niềm vui này là thế nào. Có rất nhiều nghiên cứu không cắm đầu trong phòng thí nghiệm, ví dụ các nghiên cứu về xã hội học hoặc nghiên cứu về sinh thái, đa dạng sinh học, đi thực địa rất nhiều. Không chỉ nghiên cứu khoa học, mà bất kỳ công việc nào, miễn bạn thật sự nỗ lực thì đều sẽ làm được, không nhất thiết bạn phải có một bộ não thật siêu phàm.
• Công việc quản lý như Trưởng Khoa thường được nghĩ phải là một Giáo sư thành tích khoa học kinh khủng lắm mới lên làm Trưởng khoa, nhưng tôi vẫn chỉ là một Tiến sĩ và hiện là Trưởng Khoa của hơn 10 Giáo sư, Phó Giáo sư và 40 tiến sĩ khác trong Khoa. Đúng, Trưởng Khoa phải có một thành tích khoa học nhất định (tôi vẫn công bố các bài báo quốc tế, vẫn thực hiện các đề tài nghiên cứu khoa học) và phải có một kiến thức nền tảng vững chắc để nắm bắt được các vấn đề trong lĩnh vực mình quản lý. Nhưng quan trọng hơn cả người đó phải thật sự quan tâm đến việc phát triển tập thể từ ngang bằng cho đến hơn việc phát triển cá nhân mình. Sau cái tâm, phải kể đến phần năng lực lãnh đạo và quản lý.

Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Mới ra trường nếu may mắn được tuyển dụng, bạn sẽ ở vị trí trợ giảng hoặc nghiên cứu viên. Nếu không được trả thêm lương từ nhóm nghiên cứu của giáo sư hướng dẫn, có thể bạn cần tiết kiệm nhiều mới có thể đủ nuôi sống bản thân.

Sau khi có bằng Thạc sĩ và Tiến sĩ (mất khoảng 5-7 năm), bạn trở thành giảng viên và có đề tài nghiên cứu riêng của cá nhân, thu nhập của bạn mới được cải thiện.

Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

Bạn cần chuẩn bị tinh thần về việc phải làm thêm công việc bán thời gian khác để có thêm thu nhập, nếu thu nhập chính không đủ nhu cầu cá nhân, hoặc trừ khi bạn có được sự hỗ trợ từ gia đình. Bạn có thể tìm nguồn học bổng nước ngoài để học Thạc sĩ và Tiến sĩ, cố gắng dành dụm từ nguồn học bổng này để khi quay về làm việc tại các trường đại học, bạn có thể dùng khoản tiền tiết kiệm này trong 1-2 năm đầu, trước khi bạn có thể có được các đề tài, dự án giúp bạn gia tăng thu nhập. Nếu quá khó khăn, bạn có thể bỏ ngành, bỏ nghề nhưng đừng bao giờ bỏ sự liêm chính học thuật của mình. Đừng giả tạo kết quả nghiên cứu hay làm bất cứ điều gì không trung thực chỉ vì để có thêm thu nhập. Và bạn yên tâm hiện nay nếu bạn có kiến thức chuyên môn trong lĩnh vực sinh học hay CNSH, bạn đều sẽ tìm được rất nhiều công việc khác, cả trong thương mại lẫn sản xuất.

Bài viết Trưởng Khoa Sinh học – Công nghệ Sinh học đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.