• Tuổi: 26
• Giới tính: Nữ
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 3 năm full-time và 2 năm part-time
  
• Trình độ học vấn & chuyên ngành: Đại học – Kỹ thuật Hoá học
  
• Các chứng chỉ chuyên môn: Chương trình đào tạo nhân lực cho lĩnh vực phi chính phủ (NGO Traineeship Program by Center for Sustainable Development Studies (CSDS))
• Số giờ làm hằng tuần: 40 – 48h
  
• Loại hình & quy mô công ty: 
  • Tổ chức phi chính phủ (NPO)/ Think Tank
  • Quy mô: 20 – 30 người (bao gồm Nhân viên, Chuyên gia, Cố vấn)

2. Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho tổ chức, cho các bên liên quan?

Vị trí: Trợ lý dự án
Trách nhiệm chính:

• Nghiên cứu và tư liệu hoá (bằng văn bản, hình ảnh, số liệu) các thông tin phục vụ cho các bên liên quan trong phát triển nông nghiệp sinh thái, trong quy hoạch sử dụng đất và vận động hành lang
• Thực hiện các hoạt động thực địa tại địa bàn dự án: nghiên cứu (tập quán, phương thức canh tác của các đồng bào dân tộc thiểu số vùng núi, đa dạng sinh học rừng,…), thúc đẩy và kết nối (các hoạt động địa phương: giữ gìn và bảo tồn tri thức các tộc người, vườn ươm cây lâm nghiệp bản địa, thúc đẩy chuyển đổi canh tác theo hướng bền vững.,…)

3. Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Từ tháng 3 năm 2017 (năm 3 Đại học), mình bắt đầu phụ trách kỹ thuật cho một tổ chức phi chính phủ về môi trường dành cho sinh viên – cung cấp các giải pháp xanh (năng lượng mặt trời, máy lọc nước) để hỗ trợ người dân ở vùng sâu, vùng xa. Từ tổ chức này, mình bắt đầu tìm kiếm cơ hội tham gia những hội trại, khóa đào tạo về môi trường, từ năng lượng xanh, đến biến đổi khí hậu, rác thải,…
Sau khi tốt nghiệp, mình đã cố gắng tìm kiếm cơ hội việc làm tại các doanh nghiệp, với mong muốn có một cuộc sống “ổn định”, nhưng mình cảm thấy không tìm được giá trị chung giữa mình và các công ty này. Và rồi trong một cuộc phỏng vấn với một tập đoàn lớn, sau khi mình kể về các hoạt động ngoại khoá và hoạt động tại tổ chức mình đề cập ở trên, người phỏng vấn mình đã nói rằng: “I can see you are really passionate with it”. Đó là thời khắc mình nhận ra mình muốn đi “con đường Phi chính phủ”.
Bốn tháng sau khi ra trường, mình tham gia Chương trình đào tạo nhân lực cho lĩnh vực phi chính phủ do tổ chức CSDS thực hiện (NGO Traineeship Program by Center for Sustainable Development Studies (CSDS)) và bắt đầu hoạt động trong lĩnh vực NGO – NPO từ đây. Mình khá may mắn khi gia đình và bố mẹ không gây áp lực về công việc hay tài chính. Vì thế, mình thoải mái hơn nhiều so với một số bạn khác. Hiện tại, bố mẹ mình vẫn giữ nguyên quan điểm này.
Mình luôn quan niệm rằng không thể thay đổi quá khứ, mỗi lựa chọn của mình trong quá khứ đều góp phần tạo ra mình ngày hôm nay. Nên mình không muốn thay đổi điều gì cả.

4. Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

Tuỳ thuộc từng thời điểm, lịch làm việc sẽ thay đổi.

Khi thực hiện công việc tại văn phòng, mình thường bắt đầu làm việc vào 8h30. Đầu tiên, mình sẽ kiểm tra các công việc nào trong danh mục còn tồn đọng (vì trong ngày mình có một số công việc phát sinh và cần thực hiện ngay, nên công việc thường bị tồn động).

Sau đó, mình kiểm tra hộp thư và bắt đầu viết ra danh sách công việc, xem xét tính ưu tiên và hoàn thành từng việc. Mình sẽ kết thúc công việc vào khoảng 5h/ 5h30/ 6h. Theo lịch, mình sẽ được nghỉ vào thứ 7, Chủ nhật. Tuy nhiên, tuỳ thuộc khối lượng công việc, mình có thể thay đổi thời gian làm việc khá tự do (làm việc thứ 7/ hoặc chủ nhật và nghỉ bù sau đó).

Tại thực địa, mình thường dậy sớm hơn (khoảng 5h30 – 6h), cùng chuẩn bị đồ ăn sáng cho cả đoàn công tác. Sau đó thực hiện các công việc thực địa như: họp người dân, tìm hiểu/ phỏng vấn cho nghiên cứu, đi vào rừng để ghi chép và kiểm toán trữ lượng rừng… Buổi tối có thể có những buổi giao lưu với người dân địa phương. Nếu trong chuyến đi mình kết hợp tổng hợp số liệu (hoặc phải giải quyết một số vấn đề khác) thì công việc sẽ kết thúc vào khoảng 9h – 10h đêm.

5. Anh/chị thích và không thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

• Điều mình thích nhất là mình có thể đem theo những giá trị của bản thân mình trong công việc: mong muốn giúp đỡ người khác, sự kiên định, sự chính trực, lòng nhiệt thành.
• Điều mình không thích nhất ở công việc này là mình chưa có đủ chuyên môn cụ thể (ở trình độ cao) nên các công việc ở mức đơn giản, nhỏ lẻ. Ngoài ra, vì khối lượng công việc lớn, nên nếu không có tư duy học hỏi thì bạn sẽ quá tập trung vào hoàn thành công việc và sẽ khó phát triển được về kiến thức, kinh nghiệm.

6. Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

Tuỳ thuộc vào vị trí cụ thể tại NPO, NGO (ví dụ: Truyền thông, điều phối, nghiên cứu,…) thì bạn cần trau dồi những kỹ năng chuyên môn liên quan, tương tự như môi trường doanh nghiệp. Mình muốn chia sẻ tập trung hơn vào môi trường NPO, NGO nói chung. Tại các môi trường NGO-NPO nguồn lực (tài chính, nhân lực) có hạn, vì thế một nhân sự có thể phải đảm nhiệm nhiều vị trí/ trách nhiệm khác nhau. Vì thế, đa nhiệm là một kỹ năng cần thiết tại môi trường này. Ngoài ra, các kỹ năng mềm, kỹ năng giao tiếp và lòng cảm thông (tim nóng, đầu lạnh) đối với các nhóm yếu thế và các nhóm đối tượng khác nhau cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện các dự án xã hội.

7. Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

• Hiểu sai: Phi chính phủ = Chống lại nhà nước, không phụ thuộc vào nhà nước.

=> Thực tế: Các tổ chức này tồn tại để lấp đi những điểm thiếu khuyết của thị trường (market) và Nhà nước (State), và có mối liên kết chặt chẽ, hoạt động dưới sự giám sát của nhà nước (như các doanh nghiệp, tổ chức khác trên lãnh thổ Việt Nam).

• Hiều sai: Phi lợi nhuận = Làm việc không lương.

=> Thực tế: các NGOs, NPOs vẫn trả lương nhân viên như bình thường.

• Hiểu sai: NPO, NGO = Làm từ thiện

=> Thực tế: Có nhiều chương trình/ dự án/ sự kiện/ hoạt động với mục tiêu khác nhau. Tuỳ thuộc vào mục tiêu cụ thể, ta sẽ có những dự án/ hoạt động mang tính dài hạn và bền vững, hoặc mang tính khẩn cấp, ngắn hạn.

• Hiểu sai: Môi trường NPO, NGO là môi trường thiện lành, không có mâu thuẫn…

=> Thực tế: Môi trường nào cũng có những mặt trái, mâu thuẫn như là một xã hội thu nhỏ. Tuy nhiên, thực tế là trong môi trường này cơ hội bạn gặp được những người hướng thiện sẽ cao.

8. Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Công việc này khiến mình nghèo vật chất trong khoảng 2,5 năm. (Mình cần nhấn mạnh là nghèo vật chất). Và mình dần cân bằng nhu cầu với thu nhập của mình. 

Việc “đủ sống” hay không sẽ còn tùy thuộc vào nhu cầu tài chính của mỗi người. Tuỳ thuộc vào nguồn lực của tổ chức/ trình độ chuyên môn/ kỹ năng, mức lương cơ bản khi mới bắt đầu bước chân vào lĩnh vực này sẽ rất đa dạng. Tuy nhiên, lĩnh vực phi chính phủ – phi lợi nhuận không phải là một sự lựa chọn ưu tiêu cho tiêu chí thu nhập cạnh tranh, phát triển tài chính so với các nhóm ngành khác. 

9. Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

Với kinh nghiệm của mình, ngoài kỹ năng, kiến thức thì bạn có thể quan sát bản thân nhiều hơn để tìm ra những giá trị mà bạn thực sự gắn kết. Một số đặc điểm đã xuất hiện trong mình khi mình còn trong tuổi thiếu niên, mà sau này khi nhìn lại, mình nhận ra đây chính là những kim chỉ nam dẫn mình đến với nghề.

• Mong muốn giúp đỡ người khác
• Quan tâm và bận lòng/ đau đáu về một số vấn đề xã hội: ô nhiễm môi trường/ sức khoẻ tâm lý/…
• Có lòng đồng cảm với những trường hợp yếu thế
• Quan tâm đến những sáng kiến/ đổi mới giúp giải quyết một vấn đề nào đó (tại vùng xa xôi/ giúp cho người yếu thế trong xã hội)
• Thích tham gia các hoạt động/ chương trình ngoại khóa
• Cảm thấy có xung đột giá trị với một số doanh nghiệp “đặt mục đích kinh tế lên trên hết”
• Sự thanh thản khi được gắn kết/ hoàn thiện với các giá trị ở trên

Những dấu hiệu này, tất nhiên, không định hướng được rằng bạn MUỐN hoạt động trong lĩnh vực phi chính phủ – phi lợi nhuận, vì NGO – NPO không phải là môi trường duy nhất để bạn phát triển các điều trên (ngoài NGO-NPO, có nhiều doanh nghiệp có bộ phận Trách nhiệm Xã hội, hoặc có nhiều doanh nghiệp hướng về giá trị xã hội và phát triển cộng đồng,…), hoặc bạn vẫn có thể duy trì những giá trị như thế này song song với công việc chính.

Bạn có thể tham gia các dự án xã hội, các hoạt động thiện nguyện, và tìm hiểu thật kỹ về vấn đề xã hội mà bạn quan tâm, tìm hiểu hoạt động và các tổ chức tại Việt Nam và quốc tế. Trong quá trình tham gia, tìm hiểu, bạn sẽ quan sát được cảm xúc, suy nghĩ của bạn về công việc này.

Bạn cần đặt câu hỏi là ngoài những điều này, mình còn thích gì nữa. Và mình nên đặt lĩnh vực nào là ưu tiên. (Lưu ý: bạn có thể chọn cả 2. Ví dụ: nhà nghiên cứu thực vật học trong tổ chức phi chính phủ, thiết kế trong các chiến dịch truyền thông về một vấn đề xã hội…)

Điều quan trọng là sự ưu tiên, và bạn có thật sự muốn làm toàn thời gian cho công việc này hay không. Với mình, có một thời gian mình phân vân giữa có và không. Và trong một khoảnh khắc mình đã chọn “Có”.

Bài viết Trợ lý dự án Tổ chức Phi chính phủ đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

Thông tin căn bản

• Tuổi: 63
• Giới tính: Nữ
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 40
• Trình độ học vấn & chuyên ngành: 
  • Cử nhân Lịch sử, ngành Khảo cổ học, trường Đại học Tổng hợp TPHCM, 1980.
  • Tiến sĩ, ngành Khảo cổ học, Viện Khoa học Xã hội TPHCM (sau này là Viện Khoa học Xã hội vùng Nam bộ), 1997.
  • Các chứng chỉ chuyên môn  Bằng Phó Tiến sĩ lịch sử – ngành Khảo cổ học của Bộ Giáo dục và Đào tạo (nay là Viện Khoa học Xã hội vùng Nam bộ). Từ sau năm 1998 nhà nước đổi học vị Phó Tiến sĩ thành Tiến sĩ. 
  • Bằng Cao cấp lý luận chính trị, Học viện chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, 2005.
• Số giờ làm hằng tuần: hiện đã nghỉ hưu, giờ làm linh hoạt tùy theo công việc.
• Loại hình & quy mô công ty: 
  • Loại hình: Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM – Là cơ quan nghiên cứu khoa học trực thuộc Ủy ban nhân dân thành phố; có chức năng nghiên cứu, tham mưu và tư vấn cho Thành ủy, Ủy ban nhân dân thành phố về các vấn đề thuộc lĩnh vực kinh tế, xã hội và môi trường đô thị trên địa bàn thành phố. Cơ quan hưởng ngân sách nhà nước cho lương công chức viên chức, thực hiện đề tài Nghiên cứu Khoa học từ nguồn kinh phí của nhà nước cũng như từ đặt hàng của các tổ chức, các địa phương.
  • Quy mô: có 4 phòng chuyên môn, 6 phòng và trung tâm chức năng khác. Có khoảng 120 công chức, viên chức, nhân viên hợp đồng.

Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho công ty, cho các bên liên quan?

Nơi công tác trước khi tôi nghỉ hưu là Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM. Đây là cơ quan nghiên cứu khoa học có chức năng tham mưu cho UBND TPHCM về các lĩnh vực Kinh tế – Văn hóa An sinh xã hội, Quản lý đô thị. Tôi giữ chức vụ Phó Viện trưởng, phụ trách lĩnh vực Văn hóa – Xã hội, kiêm Tổng Biên tập tạp chí Nghiên cứu phát triển của Viện.

Công việc cụ thể: 

• Tham mưu, tư vấn xây dựng các đề tài NCKH thuộc lĩnh vực quản lý. 
• Tham gia xây dựng chính sách về văn hóa, an sinh, quản lý đô thị. 
• Trực tiếp chủ nhiệm một số đề tài NCKH về lịch sử – văn hóa, bảo tồn di sản đô thị. 

Ngoài ra tôi tham gia giảng dạy về khảo cổ học, về văn hóa tại nhiều trường đại học, cao đẳng trong và ngoài TPHCM.

Hiện nay tôi là Giảng viên của trường Đại học Khoa học Xã hội & Nhân văn TPHCM, chuyên giảng dạy về khảo cổ học và bảo tồn di sản.

Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Những năm 1970 của thế kỷ trước, việc chọn ngành nghề không có điều kiện như hiện nay. Khi thi đại học, đa số các bạn chọn ngành nghề theo hướng dẫn của gia đình hoặc vài định hướng của xã hội bởi vì phần lớn sinh viên ra trường sẽ đi làm trong cơ quan nhà nước nên không có sự chênh lệch nhiều về thu nhập cũng như điều kiện khác.

Tôi thi vào Đại học Văn khoa Sài Gòn năm 1976 (lúc đó chưa đổi tên thành Đại học Tổng hợp TPHCM), chuyên ngành lịch sử vì đây là môn tôi học khá giỏi. Việc quyết định theo chuyên ngành Khảo cổ học của khoa Lịch Sử là vì tôi được theo học các Giáo sư rất giỏi nghề, tận tâm với sinh viên, định hướng và dạy cho tôi những phương pháp nghiên cứu mới, đồng thời cho chúng tôi cách nhìn mới về lịch sử và văn hóa Việt Nam.

Cuối năm 1980, tôi tốt nghiệp đại học,  gia đình muốn xin cho tôi làm việc tại một Viện Nghiên cứu (vì có quen biết), nhưng tôi không đồng ý và chờ sự phân công của nhà trường. 

Năm 1981 tôi được giữ làm giảng viên của trường Đại học Tổng hợp TPHCM. Tôi làm việc tại đây đến 1994 thì chuyển về bảo tàng lịch sử TPHCM, vì nơi đó đang cần người có chuyên môn về khảo cổ học, tôi sẽ phát huy tốt hơn khả năng của mình, dù làm việc sẽ vất vả hơn: đi khai quật di tích, đi sưu tầm cổ vật liên tục… Trong thời gian công tác tại bảo tàng lịch sử, tôi đã hoàn thành luận án Tiến sĩ về Khảo cổ học khu vực Cần Giờ – TPHCM, được bổ nhiệm là Phó Giám đốc Bảo tàng.

Năm 2005, Ủy ban Nhân dân Thành phố chuẩn bị cho việc thành lập Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM, tôi được chuyển về công tác tại đây và đến 2008 được bổ nhiệm Phó Viện trưởng.

Là một công chức, do nhu cầu công việc cá nhân và yêu cầu của tổ chức, tôi đã có 3 lần chuyển nơi công tác. Nhưng ở cơ quan nào tôi cũng làm tốt công việc được giao, vì vừa là chuyên môn, đồng thời tôi cũng phải học hỏi nhiều để thích nghi với các môi trường, nhiệm vụ mới.

Tôi không “ân hận” khi phải chuyển công tác nhiều lần, vì cuối cùng tôi vẫn giữ được 2 yếu tố quan trọng: (1) Nghiên cứu và giảng dạy đúng chuyên môn và (2) Góp phần tích cực cho công việc chung của cơ quan, của thành phố. Vì vậy, nếu “bắt đầu” lại thì tôi vẫn chọn nghề/ngành này.

Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

Hiện nay công việc của tôi khá tự do, tuy vẫn nhiều việc. Một ngày của tôi bắt đầu từ khoảng 6.30, sau khi làm một số việc cá nhân và việc nhà, khoảng 8.00 tôi làm việc: đọc sách chuyên môn, viết công trình hoặc bài nghiên cứu khoa học. Từ 10.30 đến 12.30 sinh hoạt với gia đình, từ 13.00 tiếp tục đọc sách, hoặc viết bài, làm các công việc khác. 

Thỉnh thoảng tôi dành buổi chiều nghỉ ngơi, xem phim ở TV, đọc sách văn học… Buổi tối tôi làm việc từ 19.30 đến khoảng 23.00. Đây là thời gian làm việc chính. 

Nói chung lịch làm việc không cố định như vậy, vì tôi vẫn tham gia các cuộc họp, hội thảo hay những việc khác… 

Anh/chị thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

Đối với việc nghiên cứu Khảo cổ học: luôn có những phát hiện mới qua mỗi cuộc khai quật, khảo sát giúp mở rộng tầm nhìn lịch sử, văn hóa, đặc biệt giúp cho việc giảng dạy được đổi mới, hấp dẫn hơn.

Đối việc công tác quản lý: phải xử lý nhiều vấn đề chuyên môn, nhân sự trong nhiều cơ quan nên tôi rèn luyện được tính kiên nhẫn, khách quan, đồng thời cũng dân chủ và cương quyết hơn. Người lãnh đạo nếu có sự công bằng, khách quan thì sẽ đoàn kết được mọi người, đồng thời cũng cần xử lý ngay với những hiện tượng xấu để bảo vệ cái tốt, người tốt.

Anh/chị không thích nhất những điều gì? Vì sao?

Tôi không thích làm quản lý, vì trong cơ chế nhà nước rất khó để có thể thật sự khách quan, minh bạch trong công việc – như yêu cầu và phẩm chất của người nghiên cứu khoa học. 

Lĩnh vực Khoa học Xã hội chưa được sự quan tâm đúng mức của nhà nước. Xã hội chưa hiểu đúng và đánh giá đúng về nó, vì vậy có những công trình nghiên cứu Khoa học Xã hội ít được xã hội biết đến cũng như chưa được ứng dụng trong chính sách, đời sống. Việc phải thuyết phục, giải thích, minh chứng cho những giá trị và việc cần phải bảo tồn di sản đô thị là một công việc khó khăn và nhiều khi vô ích là vì vậy!

Từ nhiều năm nay, những ngành xã hội nhân văn, kể cả sư phạm, bị xếp vào cuối bảng lựa chọn, nguyên nhân đơn giản: khó xin việc làm, mà có việc thì lương thấp dẫn đến khó sống, khó lập gia đình, khó thăng tiến… nói chung là khó đủ thứ. Thậm chí, bạn trẻ nào muốn học những ngành này cũng… khó ăn khó nói với gia đình, với bạn bè.

Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

Kiến thức lịch sử – văn hóa là nền tảng cho ‘vốn sống” bên cạnh kinh nghiệm, trải nghiệm cá nhân. Bởi vì kiến thức lịch sử – văn hóa giúp chúng ta xây dựng nhân cách, sự thích nghi với môi trường sống và làm việc, sự ứng xử nhân văn. Trong tất cả các công việc luôn có mối quan hệ giữa người với người, ở vị thế, mức độ khác nhau, nhưng nếu ta là một người “có văn hóa”, hiểu biết, khiêm nhường, thì chắc chắn những thiếu hụt về kiến thức chuyên môn hay kinh nghiệm nghề nghiệp sẽ mau chóng được khắc phục.

Chịu khó học hỏi, nhất là những kiến thức mới trong lĩnh vực của mình. Học từ người giỏi hơn, học cả từ người trẻ, nhỏ hơn mình, học từ xã hội… Cởi mở trong học hỏi thì sẽ có được nhiều kiến thức.

Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Mọi người thường nghĩ việc nghiên cứu lịch sử hay khảo cổ học là không liên quan trực tiếp, hay không giúp ích gì cho cuộc sống hiện đại đang có nhiều vấn đề phức tạp. Hay nói một cách đời thường là nghiên cứu Khoa học Xã hội – Nhân văn không làm ra “tiền tươi thóc thật” ngay và luôn!

Đấy là cách nhìn khá thực dụng vì chỉ quan tâm đến đời sống vật chất trước mắt. Chính vì vậy mà thiếu tầm nhìn xa cho “phát triển bền vững”, vì Khoa học Xã hội cung cấp kiến thức để mở rộng tầm suy nghĩ, nối dài sự hiểu biết, giúp con người nhìn xa hơn về tương lai.

Riêng nghề khảo cổ thường được coi là nghề khô khan, chỉ biết đất cát với mộ cổ… Thực ra đây là một nghề rất thú vị, những người làm nghề này không hề khô khan mà trái lại, rất lãng mạn. Đặc biệt, đây coi là một nghề rất vất vả nhưng hầu như rất ít người bỏ nghề để làm việc khác. Đó là nhờ sự hấp dẫn của nghề cũng như mối quan hệ của đồng nghiệp trong nghề thường tốt đẹp. 

Nghề nào cũng có những đặc thù riêng. Hầu hết những người theo nghề khảo cổ, nam hay nữ, đều do yêu thích công việc này. Và khi đã theo nghề rồi thì họ quen dần và chấp nhận những khó khăn vì đó là “nghiệp” của mình. 

Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Hiện nay nghiên cứu Khoa học Xã hội – Nhân văn nói chung hay theo nghề Khảo cổ học nói riêng thường làm trong các cơ quan nhà nước. Thu nhập không cao, sinh hoạt tạm đủ. Nhưng nếu bạn có gia đình thì nguồn thu nhập này không đủ. Nếu bạn có thể làm việc trong một số dự án quốc tế thì thu nhập khá hơn, nhưng đòi hỏi có kiến thức chuyên môn, ngoại ngữ giỏi và biết cách thích nghi với môi trường làm việc khoa học nghiêm túc của nước ngoài. Bên cạnh đó, bạn có thể làm việc cho một số viện nghiên cứu tư nhân, bảo tàng hay nhà sưu tập cổ vật tư nhân thì thu nhập khá hơn nhưng hiện nay còn rất ít những tổ chức như vậy.

Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

Khuyên ai theo một nghề nào đó giống như mình đang “làm mai làm mối” vậy. Tôi không cho rằng một công việc hấp dẫn là công việc nhàn nhã hay kiếm được nhiều tiền. Quan trọng là các bạn hãy tự hỏi mình yêu thích nghề nào, vì sao? Mỗi nghề có sự hấp dẫn riêng cũng như khó khăn riêng, nếu thích thú thì cứ làm và đừng nghĩ, đừng cho rằng mình phải “hy sinh” vì nghề nghiệp – cũng như khi kết hôn với người mình yêu đâu ai gọi đó là “hy sinh”.

Nhưng không thể phủ nhận,  làm nghề nào cũng cần có tố chất phù hợp nghề đó. Với nghề khảo cổ là sự say mê với những chuyến đi, tỉ mỉ và tinh tế trong công việc, cần có tính đồng đội cao bên cạnh trách nhiệm cá nhân. Nếu bạn nào thích nghề khảo cổ thì cứ theo học đi, đây là một ngành học rất thú vị! Thú vị vì được đi nhiều nơi, trải nghiệm nhiều. Ông bà mình đã dạy “đi một ngày đàng học một sàng khôn”.

Nghề nào cũng vậy, nếu mình làm tốt công việc dù nhỏ thì mình đã “được” thêm nhiều thứ: thỏa mãn sự ham mê, có thêm kiến thức, thêm hiểu biết, cuộc sống sẽ phong phú hơn, và quan trọng nhất là được sống với khả năng, nguyện vọng và sự đam mê của chính mình. 

Bài viết Nhà nghiên cứu khảo cổ học, văn hóa học đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.