• Tuổi: 44
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: trên 15 năm
• Trình độ học vấn & chuyên ngành: đại học Australian Institute of Music, chuyên ngành kỹ thuật âm thanh.
• Các chứng chỉ chuyên môn (nếu có): hệ thống âm thanh ADAMSON, truyền dẫn hệ thống DANTE, sử dụng phần mềm SMAART
• Số giờ làm hằng tuần: tùy theo dự án và thời gian hoàn thành
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): 20 kỹ thuật viên, 5 nhân sự điều hành, Joint Stock Group (công ty cổ phần)

Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho công ty, cho các bên liên quan?

Hiện tại là kỹ thuật viên âm thanh hậu kỳ (Post Audio staff). Mix (kết hợp) các nguồn âm thanh sao cho người xem lôi cuốn theo câu chuyện đang diễn ra trên màn hình. Để có được một sản phẩm chiếu ở rạp, TV, online media (truyền thông trực tuyến) … thông thường các nguồn âm thanh gồm có: âm thanh được thu ở ngoài hiện trường khi quay (Location recording), âm thanh lồng tiếng lại trong studio (Automated Dialogue Replacement); âm thanh tiếng động trong studio (Foley); âm thanh không gian (Ambience); hiệu ứng âm thanh (Sound effects) và âm nhạc. Các nguồn âm thanh cần được cân bằng với mục đích là nâng cao nội dung/thông điệp muốn truyền đạt của đạo diễn/giám đốc âm nhạc/nhà sản xuất. 

Công việc ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sản phẩm và văn hoá làm việc của công ty. Ngoài vấn đề kỹ thuật, tổ hình ảnh và âm thanh cần phối hợp chặt chẽ để cho ra được sản phẩm đúng theo ý muốn truyền tải của đạo diễn trong thời gian do bên sản xuất đưa ra.

Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Trước khi chuyên về ngành âm thanh, tôi là một nhạc công. Nhưng đam mê về kỹ thuật thu âm và canh chỉnh âm thanh là đã có từ bé. Nên đến khi có đủ điều kiện thì quyết định đăng ký để được đào tạo chuyên ngành. Sau khi tốt nghiệp, tôi được mở ra rất nhiều lựa chọn để đi theo chuyên ngành. Bắt đầu là Kỹ thuật viên trong phòng thu (Studio Audio Engineer); sau đó chuyển sang Kỹ thuật viên cho phát sóng trực tiếp (Live Broadcast Audio Engineer), và thời gian gần đây thì tôi đang muốn tìm hiểu và phát triển bên lĩnh vực âm thanh hậu kỳ (Post Audio/Sound Design). Song song đó, tôi có được cơ hội để làm rất nhiều dự án liên quan tới âm thanh như Concert Show (buổi hòa nhạc), Orchestral Recording (thu âm dàn nhạc giao hưởng), Project Audio Supervisor (giám sát dự án âm thanh). 

Nếu được chọn lại, mình sẽ thi vào đại học và bắt đầu theo chuyên ngành kỹ thuật âm thanh sớm hơn. Còn nhiều nhánh về âm thanh thích hợp cho giới trẻ và ít ràng buộc trong cuộc sống hơn mà tôi muốn trải nghiệm, ví dụ như thu âm thiên nhiên (Wild Life Recording), âm thanh tiền kỳ (Location Recording), Chuyên viên hệ thống âm thanh (System Engineer).

Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

Anh/chị thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

Lúc nào cũng có thử thách mới để tìm tòi, học hỏi và sáng tạo. Công việc không chỉ dừng lại ở mức độ làm đúng kỹ thuật, nhưng nếu muốn thành một kỹ sư âm thanh giỏi, nó đòi hỏi rất nhiều sáng tạo và nhạy bén trong công việc. Tuy không phải là người tạo ra nội dung, nhưng kỹ sư giỏi phải biết sử dụng kỹ thuật và sáng tạo để truyền tải nội dung một cách hợp lý nhất theo ý tác giả. Đó cũng là lý do các đạo diễn hay nhà sản xuất thường có ekip riêng. Nó là sự tin tưởng về chất lượng sản phẩm và tiến độ công việc.

Anh/chị không thích nhất những điều gì? Vì sao?

Làm việc với những đội sản xuất ít kinh nghiệm và ít chuyên môn với những đòi hỏi chất lượng và thời gian không hợp lý.

Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

Cần nắm vững kiến thức cơ bản về âm thanh vật lý, điện (analogue audio) cũng như kỹ thuật số (digital audio) để có thể phân tích và tìm phương án khắc phục tối ưu. Điều này không những giúp bạn phát triển bản thân mà quan trọng hơn là sự tin tưởng của đối tác. Cũng như các ngành kỹ thuật khác, có rất nhiều thông tin trên mạng Internet để học hỏi nên ngoại ngữ (tiếng Anh) cũng là một yếu tố quan trọng giúp bạn tiến nhanh hơn. Là một phần của dự án, nên kỹ thuật viên âm thanh cần có khả năng giao tiếp (communication skill) với các bộ phận khác.

Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Rất nhiều người khi nghe “kỹ thuật viên âm thanh” là nghĩ tới loa HIFI trong phòng khách hay hệ thống KARAOKE. Đơn giản vì đó là nơi người nghe cảm nhận được sản phẩm của mình làm ra, còn quá trình hay cách làm ra sản phẩm đó, thì hầu hết mọi người hiểu rất trừu tượng.

Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Cũng như các ngành kỹ thuật khác, cần thời gian để chứng minh khả năng. Nhưng nếu căn bản âm thanh vững, bạn sẽ có nhiều cơ hội và phát triển nhanh hơn các bạn khác và chắc chắn sẽ tự nuôi được bản thân.

Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

Ngành âm thanh thì rất rộng và nhiều nhánh. Nên nó cũng cho ta nhiều lựa chọn để thay đổi tùy theo hoàn cảnh và cách sống theo từng giai đoạn trong cuộc sống. Như tôi, thích du lịch và trải nghiệm, chỉ cần mất vài tháng để làm quen và kết nối với thành phố mới, sau đó mình có thể tự nuôi sống mình bằng nghề. Nhìn chung thì âm thanh được chia làm hai ngạch lớn: một là tạo ra sản phẩm, ví dụ như album nhạc, âm thanh phim, chương trình sân khấu, tivi…; hai là đưa các sản phẩm đó tới người nghe một cách tốt nhất, như lắp ráp hệ thống loa cho rạp phim, khu thương mại, resorts, hệ thống hi-end, rạp hát tại gia, phòng karaoke … Ngoài ra, chuyên môn về âm học như cách âm, tiêu âm, bồi âm cũng cần để cố vấn trong nhiều thiết kế ngành kiến trúc và xây dựng, giảm độ ồn, không gian yên lặng, cách âm phòng thu…

Hai yếu tố quan trọng giúp tôi có thể phát triển nhanh là vững âm thanh cơ bản và ngoại ngữ. Mỗi công việc về âm thanh đều khác nhau nên nếu căn bản không tốt, bạn sẽ phải bắt đầu từ đầu với mức lương thấp hơn. Ngoài vấn đề cần ngoại ngữ để cập nhật thông tin và nâng cấp tay nghề, ngoại ngữ tốt giúp bạn giao lưu với các đồng nghiệp nước ngoài. Nhiều lễ hội âm nhạc yêu cầu nhóm âm thanh phải trao đổi được bằng tiếng Anh. Tôi hay làm thông dịch viên cho nhiều chương trình tập huấn của một số công ty âm thanh nước ngoài mỗi khi giới thiệu sản phẩm hay hướng dẫn kỹ thuật mới. Họ cần người biết từ ngữ và vững khái niệm chuyên môn để thông dịch.  

Ở TP. Hồ Chí Minh theo tôi biết thì có hai nơi dạy và cấp chứng chỉ căn bản về âm thanh khá tốt, trường dạy nhạc M.P.U (Q.3) và Vietnam Prosound Academy (Q.10). M.P.U thì chuyên sâu hơn về phòng thu và sản xuất âm nhạc, còn Vietnam Prosound Academy thì mạnh về phần âm thanh biểu diễn (Liveshow) và lắp đặt (Installation). Hiện giờ, sách về âm thanh được phiên dịch ra tiếng Việt khá ít. Nếu được, bạn có thể bắt đầu bằng cuốn Audio Engineering 101: A Beginner’s Guide to Music Production, by Tim Dittmar.

Bài viết Kỹ thuật viên âm thanh đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

• Tuổi: 45
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 21 năm
• Trình độ học vấn & chuyên ngành: Đại Học, chuyên ngành điện tử
• Các chứng chỉ chuyên môn (nếu có): Kỹ sư điện tử
• Số giờ làm hằng tuần: trên 60 giờ/tuần.
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): Công ty nước ngoài (của Mỹ) tại VN, quy mô trên 1000 nhân viên.

Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho công ty, cho các bên liên quan?

Trách nhiệm chính của tôi là:

• Quản lý bộ phận Nghiên cứu và Phát triển (R&D) với hơn 80 kỹ sư và kỹ thuật viên được triển khai trong bảy nhóm: Thiết kế phần cứng, Thiết kế chip, Thiết kế phần dẻo, Phần mềm (phần mềm ứng dụng, ứng dụng cho thiết bị di động, Web), Máy học/Trí tuệ nhân tạo, Cơ khí và kiểm tra chất lượng sản phẩm.
• Tìm hiểu xem công nghệ mới sẽ ảnh hưởng như thế nào đến hoạt động kinh doanh và áp dụng công nghệ để tạo ra thế mạnh cho công ty.
• Nghiên cứu các dự án mới và mang công nghệ mới đến cho công ty.
• Phân tích hệ thống và kiến trúc cho các sản phẩm mới.
• Chỉ đạo và điều phối các hoạt động kỹ thuật liên quan đến phát triển, mua hàng, lắp đặt và sản xuất sản phẩm.
• Phân tích dữ liệu và chuẩn bị các báo cáo kỹ thuật để nhân viên kỹ thuật thiết kế và ban quản lý sử dụng.
• Tuyển dụng và quản lý nhân tài.

Xây dựng văn hóa doanh nghiệp: làm việc trong một công ty của Mỹ, họ ít nói gì nhiều về văn hóa của doanh nghiệp mà chỉ chú trọng đến hiệu quả công việc và làm thế nào để khách hàng hài lòng. Trong lĩnh vực liên quan đến nghiên cứu và phát triển (R&D), nhân viên luôn phải hiểu rằng làm việc không theo thời gian (hết giờ là về) mà phải hoàn thành công việc được giao theo đúng tiến độ hoặc đúng cam kết với khách hàng.

Một số nguyên tắc khi làm việc:

• Làm việc phải có kế hoạch cụ thể (việc giao cho ai, khi nào thì hoàn thành).
• Cập nhật tiến độ hàng ngày.
• Phải làm việc theo quy trình (quy trình thiết kế, quy trình kiểm tra, quy trình sửa lỗi…)
• Thông tin liên lạc cần thông suốt với nhau (kể cả chuyện không tốt) để mọi người cùng hiểu một vấn đề như nhau và cùng tìm cách giải quyết nếu có trở ngại.
• Khi có một yêu cầu, cần phải phản hồi lại trong thời gian nhanh nhất có thể.

Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Từ khi còn nhỏ, đã thích về danh xưng “kỹ sư điện tử”, có lẽ do đây là một ngành mới, hiện đại, phi truyền thống. Khi học cấp 3, tôi quyết tâm theo ngành này cho dù hiểu biết về ngành nghề này còn khá mơ hồ và không biết ứng dụng thực tế như thế nào. Bản thân tôi tự quyết định và cũng may mắn là được gia đình ủng hộ.

Sau khi tốt nghiệp, tôi làm việc cho một công ty về viễn thông triển khai hệ thống thông tin liên lạc tại các giàn khoan ở Vũng Tàu. Cảm thấy công việc này không phù hợp, sau đó tôi xin vào các công ty nước ngoài chuyên về thiết kế sản phẩm điện tử và làm công việc này cho đến ngày hôm nay, 

Nếu được chọn lại, tôi vẫn tiếp tục nghề này vì cảm thấy công việc phù hợp với tính cách. Công việc đòi hỏi sự sáng tạo, tư duy và nghiên cứu, không phải giao tiếp nhiều với nhiều người, không phải trực tiếp chiều chuộng khách hàng, hoặc phải quan hệ với cơ quan công quyền.

Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

Anh/chị thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

Vì ngành điện tử là ngành có sự thay đổi nhanh nhất hiện nay (ví dụ: mỗi tuần đều có thể có một loại điện thoại mới ra đời, mỗi giờ mỗi phút đều có những phát minh sáng chế, hãng này cạnh tranh hãng kia, công nghệ luôn thay đổi…) và rất cạnh tranh (có thể thấy sự ganh đua giữa các hãng như Apple/Samsung/Huawei về điện thoại di động, giữa Nokia/Huawei/Ericsson về mạng di động, Intel/ARM/AMD về vi xử lý…). Do đó, công việc luôn luôn biến đổi và không có sự nhàm chán; đòi hỏi mình phải vận dụng đầu óc trí não mỗi ngày.

Anh/chị không thích nhất những điều gì? Vì sao?

• Thời gian bó buộc vì đang làm dự án không thể nghỉ ngang. Dành nhiều thời gian cho công việc khi dự án bị trễ hẹn..
• Áp lực rất nhiều khi công việc không có đường ra (thường khi bắt đầu dự án), hoặc khi máy móc bị sự cố nơi khách hàng cần phải khắc phục sửa chữa trong một thời gian rất ngắn.

Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

• Bằng cấp cần phải có: tốt nghiệp các ngành về điện tử, máy tính, cơ điện tử, vật lý, viễn thông… là có thể theo nghề này.
• Giỏi về toán, vật lý, logic sẽ giúp nhân viên tiến xa.
• Cần xác định mình phù hợp với nhánh nào trong mảng thiết kế điện tử (xem mục 8) rồi từ đó chuyên tâm rèn luyện và không ngừng học hỏi. Hầu hết tài liệu đều có sẵn và miễn phí trên Internet.
• Cần dành nhiều thời gian cho việc nghiên cứu và thực hành.
• Dám đương đầu với cái mới.
• Khi bắt đầu với nghề thiết kế điện tử, đừng ham chọn một công ty lớn vì cơ hội cho người mới ở công ty lớn sẽ ít hơn ở công ty nhỏ. Trong lúc làm việc, nên chọn cấp trên có tầm nhìn hơn là chọn công ty có tiếng. Cấp trên có tầm nhìn mà nhân viên có năng lực chắc chắn sẽ tiến xa.
• Tuy làm việc tại Việt Nam nhưng suy nghĩ phải mang tính toàn cầu.

Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

• Điện tử là một ngành rất rộng. Riêng về thiết kế có các công việc: Hardware design, Firmware design, Logic Design, Chip Design, Cơ Điện Tử. Do đó cần phải xác định mình thích và phù hợp với công việc nào thì đi về hướng đó.
• Đa phần mọi người đều nghĩ ở Việt Nam chỉ có lắp ráp, sửa chữa, lắp đặt… điều này chỉ đúng từ những năm 2000 trở về trước. Còn hiện nay rất nhiều công ty trong và ngoài nước đều có nhu cầu về thiết kế rất sôi động. Ví dụ: trong nước có Viettel, FPT, VSmart, BKAV. Công ty nước ngoài đầu tư vào Việt Nam có Greystone, Renesas,  AMCC, ATVN, Samsung… cũng chuyên về thiết kế.

Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Lương bắt đầu của một kỹ sư điện tử theo ngành thiết kế vào khoảng 10 đến 12 triệu đồng/tháng. Với mức lương này, bạn đủ trang trải cho bản thân và hỗ trợ một phần cho gia đình.

Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

Muốn theo nghề thiết kế các sản phẩm điện tử, cần phải có sự đam mê và quyết tâm rất lớn. Đa phần vì thiếu kiên trì, ngại khó nên rất ít người theo được đến cùng.

Bài viết Giám đốc Nghiên cứu và Phát triển đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

• Tuổi: 30
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 6 năm
• Trình độ học vấn & chuyên ngành: Đại Học – Chuyên ngành: Cơ Điện Tử.
• Các chứng chỉ chuyên môn (nếu có): Chứng chỉ Camera Vision. 
• Số giờ làm hằng tuần: 30 giờ
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên):  Thiết kế – Sản xuất máy, Quy mô 4 thành viên.

Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho công ty, cho các bên liên quan?

• Thiết kế máy: Tư vấn thiết kế, thiết kế, lắp ráp, lập trình, hỗ trợ khách hàng sử dụng.
• Thiết kế sản phẩm (máy trong ngành Y tế) dựa theo yêu cầu cụ thể của khách hàng.
• Tư vấn và lựa chọn giải pháp cho khách hàng.
• Sau khi thiết kế sẽ tiến hành lắp ráp và thử nghiệm cơ khí.
• Lập trình PLC (bộ điều khiển thiết bị trong công nghiệp) để chạy máy.
• Yêu cầu thiết kế giao diện và truyền thông trên máy tính (lập trình C# hoặc C++).
• Tiến hành chạy thử và bàn giao cho khách hàng.
• Đào tạo cho người vận hành.
• Hỗ trợ kỹ thuật: Hỗ trợ lắp đặt, vận hành, hướng dẫn công nghệ cho hệ thống kiểm soát lỗi – ngành bao bì (thuộc công ty Nhật cho một số nước Đông Nam Á).
• Lắp đặt thiết bị mới tại nhà máy của khách hàng.
• Hỗ trợ đào tạo và hướng dẫn cho người vận hành.
• Hỗ trợ kỹ thuật và khắc phục lỗi (từ xa hoặc tại nhà máy).
• Tất cả công việc trên đều mang lại thu nhập, lợi nhuận và nhiều dự án cho công ty.

Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

• Việc chọn ngành Cơ Điện Tử đã xuất phát từ sở thích, đam mê công nghệ, điện thoại, máy móc, động cơ… Sau đó được định hướng thi đại học vào ngành Cơ Điện Tử vì thích hợp với đam mê của bản thân: có cơ khí, có điện tử, có lập trình.
• Người giúp tôi định hướng là người thân đã từng học ngành Cơ Điện Tử.
• Tôi tốt nghiệp chậm nửa học kỳ so với quy định.
• Sau khi tốt nghiệp, tôi không biết chọn công ty gì. Ngành Cơ Điện Tử là một ngành biết tất cả nhưng không giỏi về một vấn đề cụ thể, nên rất khó chọn được công việc thích hợp. May mắn là sau nửa năm ra trường thì tôi xin được việc tại một công ty chuyên thiết kế máy cho Apple (máy kiểm tra chức năng cho iPhone, Apple Watch). Mức lương khởi đầu cực thấp nhưng được học thêm và làm đúng chuyên ngành (khởi đầu làm bên điện, nhưng vì có kiến thức nền nên đã cố gắng tập thiết kế). Sau 4 năm kinh nghiệm, tôi đã bước ra thành lập công ty riêng (trước đó cũng một lần bỏ việc để làm dự án nhưng không thành công).
• Tôi cảm thấy: Thật vất vả khi theo đuổi đam mê, nhưng vui hơn khi được theo đuổi đam mê, và đôi khi mệt mỏi tôi cũng suy nghĩ lại nhưng vẫn sẽ chọn ngành này.

Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

Anh/chị thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

• Điều thích nhất là được thấy sản phẩm mình làm ra chạy đúng theo yêu cầu (tư duy người lập trình).
• Sản phẩm được giao tới khách hàng và họ hài lòng (tự hào là sản phẩm Việt Nam nhưng không hề thua kém sản phẩm Nhật tương tự chức năng).
• Được làm những máy móc mình thích; Làm được những sản phẩm mình nghĩ ra; Có thể khởi nghiệp bằng chính sản phẩm của mình. “Làm được tất cả” – đây là câu tôi thường chém gió.

Anh/chị không thích nhất những điều gì? Vì sao?

Làm theo đam mê nên thường không để ý đến thời gian, có thể ảnh hưởng đến một số mặt khác trong cuộc sống. Còn hiện tại thì rất hạnh phúc.

Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

• Những điều cần có:

• Sáng tạo (thông minh) để giải quyết những vấn đề khó mà người khác chưa giải quyết được, hoặc tìm ra hướng đi mới.
• Tính cẩn thận (giúp cho sếp, đồng nghiệp, khách hàng tin tưởng và giao việc).
• Kiến thức chung tốt (Cơ khí, Điện tử, Máy tính…) ⇒ Học trong trường và đọc tài liệu sách báo liên quan.
• Có khả năng lập trình (Có tư duy và kiến thức nền về lập trình) ⇒ Học trong trường (Cái này không phải ai cũng học được).
• Chịu khó – làm vì đam mê thì phải chịu khó.
• Suy nghĩ tích cực để khi gặp một vấn đề khó sẽ có nhiều khả năng giải quyết hơn.
• Tiếng Anh (để hiểu tài liệu nước ngoài, phối hợp làm việc nhóm với các bạn nước khác).
• Học kỹ năng quản lý để thăng tiến trong công việc (khi quy mô công việc lớn hơn cần sự hợp tác của nhiều người).

Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Hiểu lầm ngành Cơ điện tử là Điện tử. Nhưng Cơ điện tử là  “CƠ KHÍ”, “ĐIỆN TỬ”, “LẬP TRÌNH”.

Trong công việc thì không có sự hiểu lầm. Vì đa phần mọi người đều hiểu thiết kế máy hoặc chế tạo máy là gì. 

Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Có, nhưng cũng cần chịu khó.

Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

• May mắn là điều mình luôn thấy đối với những bạn có suy nghĩ tích cực. Mình cũng rất may mắn (từ học tập đến công việc hiện tại). Và khi theo đuổi đam mê thì có chút gì đó may mắn sẽ theo đuổi bạn. 
• Đối với công việc này (Thiết kế, chế tạo, lắp ráp, vận hành…) thì điều đầu tiên phải có là tố chất thông minh và tích cực để đảm nhiệm những công việc khó nhất. Đam mê là không thể thiếu. Học thật nhiều kiến thức nền (Toán, Lý, Hóa… cũng rất cần) và kiến thức kỹ thuật….

Bài viết Kỹ sư thiết kế – Kỹ sư dịch vụ đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.