• Tuổi: 33
• Giới tính: Nam
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 5 năm
• Trình độ học vấn & chuyên ngành: 11/12
• Các chứng chỉ chuyên môn (nếu có): Đã có bằng lái ô tô hạng C
• Số giờ làm hằng tuần: 40 tiếng 
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): Làm việc tự do

2. Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho tổ chức, cho các bên liên quan?

Trách nhiệm chính của công việc Tài xế ô tô dịch vụ gia đình

• Nhận liên hệ từ khách qua điện thoại hoặc tin nhắn
• Hỏi các thông tin về thời gian, địa điểm, số người, các yêu cầu khác (nếu có)
• Tư vấn mức giá phù hợp cho khách và giải thích mức giá (dựa trên cây số và thời gian)
• Chốt giá với khách
• Theo thời gian và địa điểm đã hẹn, chuẩn bị để thực hiện lái xe chở khách đi đến nơi, về đến chốn

Giá trị của công việc Tài xế ô tô dịch vụ gia đình: Đưa khách đi đến nơi về đến chốn như đưa người nhà đi đến nơi về đến chốn

3. Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

• Nhờ hoàn thành nghĩa vụ quân sự vào năm 2011, anh được hỗ trợ thi lấy bằng lái ô tô hạng C. Có bằng lái từ khi đó nhưng chưa đủ duyên nên mình làm nhiều nghề khác nhau. Vào khoảng 2017, khi nghề tài xế giao hàng bằng xe máy bắt đầu cạnh tranh cao hơn, dẫn đến thu nhập bị chững lại. Một người bạn của anh đang có hai chiếc ô tô ở nhà, rủ anh chạy phụ 1 chiếc. Đã có đủ bằng cấp sẵn và điều kiện tự nhiên đến thì anh cứ vậy mà làm nghề thôi.
• Ban đầu, anh chạy Grab chứ không phải chạy xe tự do theo dịch vụ gia đình như hiện tại. Tuy nhiên, anh gặp một số tình huống như chở khách đi đánh cờ bạc, mát-xa đèn mờ, trốn đi nhậu nhẹt về khuya, nhậu xong lên xe tranh cãi về giá dù Grab cập nhật đầy đủ hết rồi. Những tình huống này không phù hợp với cá nhân anh, thậm chí khác biệt về mặt đạo đức, mà chạy Grab thì anh không có sự lựa chọn về khách và điểm đến. Vậy nên, anh chạy Grab được 1 năm rồi chuyển qua làm Tài xế ô tô dịch vụ gia đình để có sự chủ động. 
• Nếu được chọn lại, anh vẫn chọn làm tài xế ô tô dịch vụ thôi vì anh không có nhiều lựa chọn khi đó. Tuy nhiên, sau một thời gian làm thì anh nhận rất nhiều món quà ý nghĩa từ nghề này, cụ thể là những mối quan hệ tuyệt vời từ khách và bạn bè mà anh rất trân trọng.

4. Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

Nghề tài xế ô tô dịch vụ gia đình thì thường không có một ngày làm việc tiêu biểu vì không cố định về thời gian bắt đầu. Chưa kể, có ngày đi có ngày không, có ngày sớm có ngày trễ tùy chuyến xe của khách nữa. Nên anh sẽ đổi câu hỏi thành những việc cần chuẩn bị trước khi đi đón khách và những việc cần làm trong một chuyến xe.

Các thói quen anh vẫn giữ khi chuẩn bị đi đón khách:

• Kiểm tra xe, mùi xe, nước uống, túi ói để bổ sung cho đầy đủ.
• Rửa xe và lau xe từ ngoài vào trong.
• Khi có chuyến đi xa thì anh phải chọn giờ ngủ trước để chuẩn bị sức khỏe.
• Kiểm tra điểm đến để chuẩn bị tinh thần cho phù hợp. Cụ thể là anh chuẩn bị tâm lý tỉnh táo và vững vàng, ví dụ như:

+ Khi xe chở một em bé bị bệnh đi khám bệnh, em bé sẽ có khả năng ói trên xe rất cao nên anh chuẩn bị tâm thế cho chuyện đó xảy ra, mình cũng không phiền hà.

+ Khi khách đi về quê có đặc sản là sầu riêng, khả năng cao khách sẽ mang sầu riêng lên xe về lại, anh có chuẩn bị tâm lý trước thì sẽ thoải mái hơn và cũng chuẩn bị xe phù hợp. Quan trọng là, mình không từ chối khách mang sầu riêng lên xe được, vậy thì thay vì chấp nhận một nửa, nghĩa là cho khách mang lên nhưng trong lòng không thật sự thoải mái thì mình học cách chuẩn bị tinh thần để chấp nhận hoàn toàn. Vậy thì mới vững tâm chạy xe an toàn được.

+ Cũng có tình huống sát giờ mà khách quyết định gấp không đi nữa, anh nghĩ, ai cũng có lý do của họ, mà mình chưa hiểu được chỉ qua lời nói, nên thôi mình không nên trách họ làm gì. Rồi tìm kiếm cuốc khác thay thế. Nếu không có, anh tiếp tục về nhà phụ giúp gia đình hoặc làm những việc khác cần thiết.’

Những chú ý quan trọng khi đón khách:

• Anh luôn tới sớm 15 phút vì tốt nhất là mình chờ khách, chứ không phải ngược lại.
• Đến nơi, anh gọi thông báo với khách là mình đã đến.
• Anh chào khách và thăm hỏi khi khách lên xe.
• Tùy theo độ tuổi của khách mà anh chọn cách chạy phù hợp, cụ thể là:

+ Khi khách là người lớn tuổi hoặc trẻ nhỏ, anh chạy tốc độ vừa phải, để ý và cẩn trọng né ổ gà, vào khúc cua nhẹ nhàng, tránh tình trạng bẻ lái hoặc thắng gấp đột ngột trong suốt chuyến.

+ Khi khách là người trẻ thì anh chạy bình thường.

5. Anh/chị thích và không thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

• Nhờ công việc này, anh mới học được cách đồng cảm hơn và có thể sống hòa hợp với đủ kiểu người. Nghe như tham gia một khóa tu phải không? Nhờ công việc này, anh có điều kiện tham gia giúp người khác khi chở khách đi từ thiện. Anh đã từng chở các sư ni ở chùa đi làm từ thiện liên tục trong nhiều tháng đó. Rồi, khi anh chở khách có con bị bệnh, anh gặp em bé đủ loại bệnh cả. Rồi anh nghĩ lại khi con mình chỉ bị vài bệnh vặt thôi, mình đã lo lắng thế nào. Vậy đó, anh thấy mình mỗi ngày biết đồng cảm với người khác hơn.
• Nhưng khi làm nghề này, anh cũng thấy nhiều sự vội vã, hấp tấp trong việc tham gia giao thông của nhiều người lắm. Hoặc mấy khi giá chạy xe thì rẻ nhưng mà chi phí để bảo dưỡng, sửa chữa thì cao nên anh không thích.

6. Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

• Đầu tiên là phải có bằng lái ô tô đúng hạng mục theo luật.
• Tiếp đến là kỹ năng tập trung, kỹ năng xử lý tình huống và kỹ năng quản lý cảm xúc. Mình cần luyện tập để có sự chú tâm và tỉnh táo. Điều cốt lõi là mình nên chánh niệm khi lái xe. Trước khi tình huống nào xảy ra cũng có dấu hiệu của nó cả. Chạy một thời gian thì em sẽ quen dần với chuyện có tình huống bất ngờ. Càng chạy tĩnh tâm thì em sẽ càng quan sát dấu hiệu sớm để xử lý.

+ Anh cũng từng gặp tình huống bất ngờ rồi. Thường thì chuyến đi chưa tới nơi mà phải dừng lại thì chỉ là do tai nạn thôi. Lúc đó, anh thấy thường do mình không kiềm chế được, không xử lý được tình huống vừa xảy ra. Ví dụ một tình huống anh từng gặp. Người phụ nữ băng qua đường rất vội, anh bị bất ngờ và cáu dù không có tai nạn gì xảy ra. Anh có cáu một lúc. Xong rồi, anh bình tĩnh dùng tâm từ để giải quyết. Anh nghĩ, “Người phụ nữ này cũng giống như mẹ mình, ngày xưa mình cũng đã từng làm gì đó mà khiến mẹ mình vội như vậy”. Tự dưng khi đó thì anh không còn cảm xúc nóng giận gì nữa mà chỉ còn thông cảm thôi.

+ Nói chung mắt và tâm luôn ở trên đường, nghĩ chở khách như chở người nhà. Chở em bé bệnh thì như chở con mình bệnh, để hiểu cho sự sốt sắng của ba mẹ trên xe. Nhưng mà không được lo lắng quá mức, vai trò của mình là tài xế chạy tới nơi tới chốn với chánh niệm. Vậy thôi.

• Mình cũng cần kỹ năng sắp xếp. Anh luôn chừa một khoảng trống phía trước và phía sau của khoảng giờ hẹn và không nhận khách liền kề sát giờ để tránh tình trạng bị vội khi đang ở chuyến trước dẫn đến nguy hiểm cho tài xế và khách.
• Về hướng phát triển, thường khi có số lượng khách quen đủ nhiều thì mình có thể nhận khách, chia khách cho người quen chạy phụ và chia hoa hồng. Anh thì quan trọng chở khách và quan tâm khách như người nhà nên anh tập trung hiểu khách hơn sau mỗi chuyến. Anh trực tiếp chạy hết các chuyến, nhưng mỗi chuyến đều chất lượng nên khách thường gửi thêm sau mỗi chuyến và lần sau đều quay lại.

7. Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Tài xế hay bị hiểu lầm là dễ có lối sống bê tha, trọng vẻ bề ngoài. Vì tài xế đi đâu cũng có chiếc xe đi cùng, mỗi lúc bước xuống xe lên xe thì mọi người dễ nghĩ là mình giàu có. Hiểu lầm này dẫn đến cách cư xử cho tài xế khác biệt ở những nơi bình dân như quán ăn, quán nước trong khi tài xế cũng là một công việc như bình thường thôi.

8. Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Nếu mình không cố gắng thì đâu có nghề nào nuôi sống được mình. Làm nghề nào thì cũng cần có sự chăm chỉ và chủ động. Mình làm tốt thì khách sẽ gửi thêm thôi. Nhưng tùy vào sự tỉnh táo của mình để biết rằng bao nhiêu là đủ và phù hợp với khả năng của mình.

9. Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

Ngoài bằng lái ô tô đúng hạng theo luật, kỹ năng tập trung, kỹ năng xử lý tình huống và kỹ năng quản lý cảm xúc, em nhớ luyện tập cho mình chánh niệm khi lái xe và tạo “cảm giác như ở nhà” cho khách trên xe. Cảm giác như ở nhà là cảm giác cực kỳ an tâm, không lo lắng khi ở cạnh một người nào đó với lòng tin hoàn toàn. Em hãy tự hỏi mình, em là khách của một chuyến xe “cảm giác như ở nhà” thì chuyến xe đó nhìn như thế nào, bao gồm những gì, người tài xế đó có kiến thức, kỹ năng, thái độ, lời nói gì. 

Bài viết Tài xế ô tô dịch vụ đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

• Tuổi: 36
• Giới tính: Nam
• Số năm kinh nghiệm ở ngành nghề này: 17 năm (12 năm làm phục vụ mặt đất, 3 năm làm phi công)
• Trình độ học vấn & chuyên ngành: Tốt nghiệp THPT
• Các chứng chỉ chuyên môn (nếu có):
  • Tham gia đào tạo để có 3 chứng chỉ cơ bản cần có dành cho phi công tại Việt Nam
    • Bằng lái máy bay tư nhân (Private Pilot)
    • Bằng lái máy bay bằng thiết bị (Instrument Rating Pilot)
    • Bằng lái máy bay thương mại (Commercial Pilot)
  •  Sau khi tham gia đào tạo => Nộp đơn vào hãng hàng không => Đào tạo tại hãng
    • Chứng chỉ chuyển loại tàu bay (mỗi phi công thương mại chỉ được lái một loại tàu bay)…
    • Khác: Chứng chỉ MCC (Multiple Crew Coordination – chứng chỉ hợp tác làm việc các thành viên tổ lái), CRM (Crew Resource Management – quản lý nguồn lực tàu bay)….
• Loại hình & quy mô công ty (tổng số nhân viên): Đoàn bay 919 (Thuộc Tổng Công ty Hàng Không Việt Nam) – khoảng 2000 nhân sự

2. Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho tổ chức, cho các bên liên quan?

• Trách nhiệm chính: Lái máy bay, đảm bảo cất cánh và hạ cánh an toàn
• Mang đến GIÁ TRỊ TRỰC TIẾP cho cả hành khách và đơn vị vận chuyển. Khi khách hàng tìm đến một dịch vụ vận chuyển, họ không thể thiếu người vận chuyển.
  

3. Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

• Mình đã làm khai thác mặt đất trong ngành hàng không nhiều năm, đâu đó đã cảm thấy “đủ” với công việc hiện tại.
• Thông qua các mối quan hệ trong công việc, chia sẻ của anh em đồng nghiệp, mình được biết nghề phi công có thu nhập tốt hơn, công việc thú vị hơn, điều kiện sống tốt hơn… Điều đó thôi thúc mình chuyển hướng qua nghề phi công.
• Bản thân mình là người tự quyết định. Ban đầu gia đình không ủng hộ lắm (do mình bắt đầu chuyển nghề phi công khi lớn tuổi, chi phí đào tạo tốn kém…), nhưng vợ mình rất ủng hộ nên mình có niềm tin và chỗ dựa tinh thần lớn.
• Nếu được chọn lại, mình vẫn quyết định theo nghề phi công. Dù đã trải qua những lúc khó khăn, chán nản… nhưng nhìn lại một hành trình thì với mình đây vẫn là một công việc tốt.

4. Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

5. Anh/chị thích và không thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

• Điểm thích nhất:
  • Làm theo một quy trình, khung nhất định
  • Phi công vẫn có thể có những cách bay khác nhau nhưng vẫn phải dựa trên một quy trình khung -> mọi thứ phải chuẩn chỉnh
  • Cơ hội đi đến nhiều nơi, trải nghiệm “view tầm cao” mà không phải ai cũng có cơ hội thấy (ngắm mây, ngắm núi, ngắm trời, ngắm sao, ngắm trăng…)
  • Thu nhập tương đối dễ sống
  • So với công việc phục vụ mặt đất trước đó: Lương cao hơn nhiều
• Điểm không thích nhất:
  • Giờ giấc không ổn định -> phải hy sinh nhịp sống ổn định của gia đình
  • So với công việc phục vụ mặt đất trước đó: Ít được tiếp xúc, mở rộng các mối quan hệ hơn

6. Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

• Kiến thức:
  • Kiến thức cơ bản: Toán, Lý, Kỹ thuật, Tiếng Anh, Địa Lý
  • Kiến thức chuyên ngành: Tham gia đào tạo và đạt được những chứng chỉ theo quy định.
• Kỹ năng:
  • Quản lý công việc: Việc nào xong việc đó, làm đúng theo quy trình. 
  • Quản lý áp lực: Thực hiện nhuần nhuyễn quy trình sẽ giúp bạn giảm được áp lực (đặc biệt trong những tình huống khẩn cấp như thời tiết thay đổi, thông số kỹ thuật thay đổi, đài không lưu chuyển đường bay không như lộ trình đã báo trước đó, v.v. -> nắm được quy trình xử lý sẽ không bị rối)
  • Chăm sóc bản thân: Chăm sóc sức khỏe thể chất và tinh thân (đặc biệt không sử dụng chất kích thích, rượu bia, v.v. trước giờ bay)
• Thái độ:
  • Nghiêm túc, tập trung (trong lúc bay cũng sẽ có những lúc được thư giãn để đầu óc minh mẫn, tỉnh táo hơn, nhưng vẫn phải tập trung, giám sát theo quy định, quy trình)
  • Cẩn thận, tỉ mỉ (liên tục kiểm tra lại, đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng)
  • Từ tốn, điềm đạm, bình tĩnh
• Nguồn tài liệu, kênh thông tin giúp bạn tìm hiểu về nghề phi công:
  • Facebook: Diễn đàn Hàng không
  • Website của các đơn vị đào tạo phi công (Trường phi công Bay Việt, Trung tâm Huấn luyện bay của Vietnam Airlines, Trung tâm Huấn luyện bay của Vietjet. v.v.)

Nếu muốn thăng tiến trong công việc, em cần phải liên tục trau dồi kiến thức (vừa làm vừa học rất nhiều vì lĩnh vực hàng không liên tục cập nhật hiện đại và phát triển), phát triển kỹ năng sống, chăm sóc sức khỏe thể chất và tinh thần.

7. Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

• Hiểu lầm 1: Phi công rất giàu

Đối với mình, “giàu” chỉ khi nào bạn bỏ sức ra ít mà kiếm được nhiều tiền. Phi công là công việc rất vất vả, nên mức thu nhập chỉ là phù hợp với những gì bạn đã bỏ ra.

• Hiểu lầm 2: Phi công rất sướng

Nhiều người cho rằng máy bay chế độ lái tự động nên phi công rất sướng. Thực tế, phi công phải liên tục giám sát các thông số kỹ thuật, vì chỉ cần một sai sót xảy ra sẽ ảnh hưởng cả dây chuyền và có thể gây hậu quả vô cùng nghiêm trọng

Giờ giấc không ổn định, làm đêm hôm, di chuyển qua nhiều vùng lãnh thổ với múi giờ, thời tiết khác nhau… -> rất mệt mỏi và ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất, tinh thần

• Hiểu lầm 3: Phi công mua được vé máy bay giá rẻ  

Rất nhiều người nhờ mua vé nhưng thực chất mình không giúp gì được.

8. Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

• Công việc này bạn bắt buộc mất một thời gian mới có chính thức có thu nhập..
• Học phi công sẽ tốn một khoản phí rất lớn (4-5 tỉ).
• Có người sẽ làm nghề khác để xoay xở nuôi dưỡng giấc mơ làm phi công, nhưng cũng có nhiều bạn trẻ gia đình có điều kiện sẵn thì sẽ đỡ vất vả hơn.

9. Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

• Phải có đam mê: Nó là động lực để mình cố gắng, vượt qua những khó khăn, trở ngại
• Phải có nền tảng tài chính để đầu tư học tập
• Năng lực chỉ cần tốt nghiệp THPT, nhưng em phải có kiến thức nền tảng, tổng hợp và quan trọng nhất là giỏi tiếng Anh.
• Bộ phim truyền cảm hứng (dựa trên câu chuyện có thật): Sully

Bài viết Phi công đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.

•   Tuổi: 52
•   Giới tính: Nam
•   Số năm kinh nghiệm: 26 năm
•   Trình độ học vấn và chuyên ngành: Đại học, ngành Điều khiển tàu biển
•   Các chứng chỉ chuyên môn: Bằng Thuyền trưởng tàu biển, Chứng nhận khả năng chuyên môn Hoa tiêu Hàng hải Ngoại Hạng (Senior Maritime Pilot); các Chứng chỉ đào tạo Điều động tàu biển tại Malaysia và Hà Lan.
•  Số giờ làm việc hằng tuần: Làm việc theo thuỷ triều, tối thiểu 5h, tối đa 10h/ngày. Mỗi tháng nghỉ từ 7 đến 10 ngày tùy theo kế hoạch công việc.
• Loại hình và quy mô công ty: Công ty TNHH MTV do Nhà nước quản lý. Có trên 200 người, trong đó có khoảng 70 Hoa tiêu Hàng hải (HTHH) các hạng khác nhau (nghề HTHH có các hạng: hạng 3, hạng 2, hạng 1 và ngoại hạng).

2. Trách nhiệm chính của anh/chị ở công việc hiện tại là gì? Công việc này đem lại giá trị gì cho tổ chức, cho các bên liên quan?

Trách nhiệm chính của một Hoa tiêu Hàng hải (HTHH) là cố vấn cho Thuyền trưởng và trực tiếp dẫn (điều động) những con tàu từ Phao 0 (điểm đầu tiên của hệ thống mốc tiêu dẫn luồng vào cảng, được đặt theo quy định của Luật Hàng hải) vào cầu Cảng và ngược lại từ cầu cảng ra đến Phao 0 tuyệt đối an toàn. Công việc này có ý nghĩa rất lớn cho việc bảo đảm an toàn Hàng hải trên thế giới, đem lại giá trị kinh tế cho các quốc gia và các tập đoàn kinh tế vì đảm bảo an toàn cho con người, hàng hóa cũng như con tàu khi hành hải.

3. Anh/chị bắt đầu vào nghề như thế nào? Vì sao anh/chị chọn con đường này?

Tôi tốt nghiệp khoa Điều khiển tàu biển năm 1992, lúc này ngành Hàng hải Việt Nam đang đi xuống. May mắn, tôi xin được vào làm ở một Doanh nghiệp Nhà nước chuyên về Hàng hải ở Miền Trung, cuộc đời làm Thuỷ thủ bắt đầu từ đây.

Việc chọn ngành học là do sở thích đi đây đó của tôi chứ gia đình không một ai làm nghề này và bản thân cũng không tìm hiểu sâu về ngành Hàng hải, chỉ nghĩ rằng cần phải học thật tốt và cố gắng đi theo con đường đã chọn một cách tốt nhất có thể.

Nghề HTHH là một nghề khá đặc trưng, nghề này không được đào tạo chính thức ở bất kỳ trường Đại học nào, người được chọn để đào tạo HTHH phải là Kỹ sư ngành Điều khiển tàu biển và phải có kinh nghiệm đi biển, đã đảm nhận chức danh Thuyền trưởng hoặc sỹ quan tàu biển từ 2 năm trở lên.

Sau khi làm việc trên tàu được 3 năm, vào năm 1995 một bước ngoặt quan trọng đã đến với tôi, tôi được chọn để đào tạo trở thành HTHH như hôm nay.

Nếu được chọn lại tôi vẫn chọn nghề HTHH hoặc một nghề nào đó mà có thể thỏa mãn sở thích đi đây đó của tôi và nghiêng về kỹ thuật, tôi nghĩ với xã hội hiện nay việc chọn nghề sẽ có nhiều lựa chọn hơn so với những năm 80 của thế kỷ trước mà tôi đã đi qua. Nhưng cho dù có làm nghề nào thì tôi nghĩ mình cũng phải cố gắng hết sức để có được thành quả cao nhất có thể với con đường mình đã chọn.

Vì sao tôi vẫn chọn tiếp tục làm HTHH? Vì đây là một nghề chuyên sâu khá thú vị, bạn lao động trí óc nhưng không phải làm việc trong văn phòng, được đào tạo bởi những HTHH lâu năm và rất giỏi trong và ngoài nước, nghề này rèn luyện cho bạn kỹ năng làm việc độc lập tốt, kỹ năng giao tiếp tiếng Anh tốt (quy định quốc tế phải giao tiếp hoàn toàn bằng tiếng Anh khi dẫn tàu hàng ngày, đối với tàu của quốc gia mình đang sống có thể giao tiếp bằng tiếng Anh hoặc ngôn ngữ của quốc gia này) và nghề này cũng rèn cho bạn trở thành một người nhanh, nhạy, chính xác khi ra quyết định quan trọng, một người có tính quyết đoán cao. Ngoài ra nghề này đem lại lợi ích rất lớn cho an toàn Hàng hải và kinh tế của các quốc gia trên toàn thế giới, đảm bảo cho bạn và gia đình có một cuộc sống ổn định.

4. Một ngày làm việc tiêu biểu của anh/chị như thế nào?

Theo quy định tại khu vực nơi tôi làm việc, tối đa mỗi ngày chỉ được dẫn 2 con tàu ra vào cảng, thời gian trực tiếp dẫn 1 con tàu trung bình 4 giờ + 2 giờ di chuyển từ nhà đến cảng và ngược lại (hoặc từ bờ ra phao 0 và ngược lại).

Thời gian làm việc tùy thuộc vào thuỷ triều từng ngày trong tháng và theo mùa trong năm nên không cố định giờ giấc.

5. Anh/chị thích nhất những điều gì ở công việc của mình? Vì sao?

• Mỗi con tàu là một thử thách khác nhau, nên không nhàm chán.
• Là nghề kỹ thuật cao, chuyên sâu.
• Tiếp xúc với người của nhiều nước trên thế giới nên biết được nhiều nền văn hoá.
• Rèn luyện khả năng làm việc độc lập lẫn làm việc nhóm.
• Đòi hỏi của công việc HTHH là phải đưa ra những quyết định nhanh, chính xác, nên luôn có tính quyết đoán.
• Không đem việc về nhà vì mỗi lần dẫn xong một con tàu an toàn, rời tàu là công việc cũng kết thúc.
• Thu nhập ổn.

6. Anh/chị không thích nhất những điều gì? Vì sao?

• Giờ giấc không ổn định, hay làm vào ban đêm.
• Thời gian dành cho gia đình hạn chế.
• HHHT có “cái tôi” khá cao, vì công việc đòi hỏi phải tự quyết nhiều vấn đề quan trọng liên quan đến an toàn Hàng hải của con tàu trong thời gian ngắn (đôi khi chỉ 5-10 giây).
• Là nghề nguy hiểm vì hàng ngày phải leo cầu thang dây lên tàu hoặc rời tàu ngoài biển, nhất là vào mùa biển động.

7. Những điều kiện cần có để hoàn thành tốt công việc này (kiến thức, kỹ năng, thái độ, v.v…)? Nếu em muốn thăng tiến trong công việc thì em nên trau dồi những gì ạ?

• Tốt nghiệp ngành Điều khiển tàu biển
• Đi tàu tối thiểu 3 năm với chức danh Thuyền trưởng hoặc Sỹ quan quản lý trên tàu.
• Sức khỏe tốt, chịu đựng được giờ giấc làm việc thất thường theo thuỷ triều, tác động rất nhiều vào đồng hồ sinh học của cơ thể.
• Giao tiếp tốt bằng tiếng Anh, viết tốt các văn bản chuyên ngành Hàng hải bằng tiếng Việt và tiếng Anh.
• Sách chuyên ngành Hoa tiêu ngoài những sách về Hàng hải, Luật Hàng Hải Quốc tế và địa phương có trong trường Đại Học thì khi được tuyển vào làm Hoa tiêu sẽ có sách chuyên sâu về nghề HTHH chỉ được lưu hành nội bộ, không bán rộng rãi
• Khả năng làm việc nhóm và cá nhân đều phải tốt, chịu khó và chịu được sóng gió trên biển tốt.

8. Những điều mà mọi người hay hiểu lầm về công việc này là gì? Tại sao họ lại hiểu sai như vậy?

Vì là nghề đặc thù nên ít người biết có nghề HTHH nếu không làm trong ngành Hàng hải hoặc gia đình không có người làm HTHH. Đa số nghĩ rằng Hoa tiêu là Thuyền trưởng nhưng thật ra Hoa tiêu là:

• Là người cố vấn duy nhất cho Thuyền trưởng khi dẫn tàu vào những khu vực khó khăn nguy hiểm.
• Muốn làm HTHH trước đó phải có Bằng Thuyền trưởng, sau đó mới học và nghiên cứu chuyên sâu để trở thành HTHH.

9. Công việc này có giúp em tự nuôi mình khi mới ra trường không?

Như đã nói, muốn làm Hoa tiêu thì sau khi tốt nghiệp Đại học phải làm việc trên tàu biển ít nhất 3 năm với chức danh Quản lý (để lên được chức danh quản lý bạn phải mất vài năm đi biển và trải qua một số kỳ thi chuyên ngành nâng cao). Nhưng khi bắt đầu vào nhập môn nghề HTHH bạn sẽ chỉ là một Hoa tiêu tập sự thời gian tối thiểu là 1 năm với mức lương cố định khá thấp, vì vậy có thể bạn phải sử dụng đến số tiền tích luỹ trước đó (lúc bạn là sỹ quan quản lý) để trang trải.

Sau khi hết thời gian Hoa tiêu tập sự bạn phải qua một kỳ sát hạch khá khó khăn để nhận được tấm bằng Hoa tiêu cấp thấp nhất và lúc này lương bạn sẽ được tăng đáng kể vì hệ số lương của HTHH được Nhà nước quy định riêng và khá đặc biệt. 

Thường cứ sau 24 tháng đảm nhiệm công việc hiện tại tốt bạn sẽ được tham gia một kỳ sát hạch để nâng hạng (giống như thăng hàm trong Quân đội), mức lương của bạn sẽ được tăng với biên độ cao hơn rất nhiều ngành khác. Bạn sẽ phải tham gia một số kỳ sát hạch cho đến khi đạt được HTHH Ngoại hạng (cấp cao nhất trong ngành Hoa tiêu), lúc đó bạn sẽ có mức lương khá cao và một cuộc sống ổn định.

10. Nhìn lại con đường phát triển sự nghiệp cũng như quá trình tìm việc của mình, anh/chị có lời khuyên nào cho em nếu em muốn theo nghề này?

• Tìm hiểu kỹ khi quyết định theo nghề, học và liên tục rèn luyện đúng hướng và đúng cách.
• Tìm hiểu tốt nhất là qua những người đã làm HTHH để định hướng chính xác.
• Nên đọc những tạp chí hoặc bài viết do người trong ngành Hàng hải viết sẽ chính xác và giúp bạn hiểu nhiều hơn về ngành nghề này.

Bài viết Hoa Tiêu đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Hướng nghiệp Sông An.